Psikiyatri Vaka Sunumu

Demografik Bilgiler Adı-soyadı: A. P. Yaşı: 44 Cinsiyeti: Kadın Eğitim Durumu: İlkokul Medeni Durumu: Evli Meslek: Temizlik görevlisi Görüşme Tarihi: 01-09.12.2016 Aile Tipi: Çekirdek Tanı: BPB Yatış Tarihi: 22.11.2016 Sosyal güvence: SGK

Bipolar Duygulanım Bozukluğu Pozitif Belirtiler Negatif Belirtiler Uyuyamama Dikkat dağınıklığı Hayaller görme Bedensel halsizlik İç sıkıntı, darlık hissi Halsizlik İçe kapanma Ağrı Menstural düzensizlik Cinsel isteksizlik

SAĞLIK-HASTALIK ÖYKÜSÜ 14 gün süreyle devam eden uyuyamama ve halsizlik şikayeti olan A. hanım gece kalp çarpıntısı ve daralma hissiyle Karaman Devlet hastanesine getirilmiştir. Tedavisi yapılan hasta taburcu edilmiştir. Şikayetlerin devam etmesi ve BPB hipomani ataklarının da artmasıyla tekrar 1 hafta sonra psikiyatri servisine yatışı yapılmıştır.

HİKAYESİ İlk şikayeti 2001 yılında ortaya çıkmış . Hastalık uyuyamama , halsizlik ve çabuk sinirlenme şeklinde ortaya çıkmıştır .Maddi sıkıntılardan dolayı hasta devamlı tarlada çalışmak zorunda kaldığını ifade etti. Kayınvalidesi ile yaşayan ve anlaşamayan A. Hanım her gece 03.00 da kalkıp namaz kılıp “Allah’ım bana bir ev ver ve eve oturduğum günde kaynanamın canını al “ seklinde dua ettiğini ifade etti. Anlaşmazlıkların arttığı dönemde hastanın uyuyamama problemi ortaya çıktığını ve kayınvalidesini köpek seklinde görme gibi görsel halüsinasyonlar ortaya çıktığını ifade etti.

16 gün boyunca uyuyamayan A 16 gün boyunca uyuyamayan A. Hanım Akşehir Devlet Hastanesi psikiyatri polikliniğine başvurmuş. Burada seroquel ilaca 2001 de başlamıştır. Bu ilacı 7 yıl kullanmış. Bu sürede kayınvalidesi vefat etmiş. Maddi imkansızlık nedeniyle bir süre ara vermiş düzenli kullanamamış. Fabrikadaki iş yoğunluğu ve stres sebebiyle uykusuzluk ve halsizlik şikayetleri artmış. Şikâyetler üzerine Karaman Devlet hastanesi psikiyatri kliniğine başvurmuş.

SOYGEÇMİŞ 1. ÇOCUK : M. HANIM (21)(SAĞLIKLI) 2. ÇOCUK: ERKEK(20)(SAĞLIKLI) 3. ÇOCUK: ERKEK(18)(SAĞLIKLI) 4. ÇOCUK: ERKEK(16)(A. HANIM” BENİM HASTALIĞIMIN AYNISI VAR “ŞEKLİNDE İFADE ETTİ.) Hastalık tanısı almış. A. Hanım kız kardeşlerinin de sinir hastası olduğunu ve tedavi gördüğünü ifade etti fakat tanısını açıklayamadı.

ORDER DEPAKİN 500 mg tb 2*1 REXAPİN 20 mg tb 1*1 FERRO SANOL 20 duodenal kapsül 1*1 GYREX 300 mg tb 1*1 (LH) CETRYN 10 MG tb 1*1 THİOCİLLİNE POMAD 2*1 (GÖZE) THİOCİLLİNE POMAD 3*1 (BURUNA) ADVANTAN 30 GR KREM 2*1 HAMETAN KREM 2*1 EXCİPİAL HYDRO 200 ML SOL. 2*1 LEVOTİRON 50 MG TB 1*1

CETRYN 10 MG tb 1*1 Etken maddesi setirizin olan solunum sistemi üzerine etkili sistemik antihistaminik bir ilaçtır. Hastamızda kolundaki kaşıntı ve deri döküntülerinin tedavisinde kullanılmaktadır. THİOCİLLİNE POMAD 2*1 (GÖZE) Etken maddesi basitrasin ve neomisin sulfat olan duyu organları üzerine etkili antienfektif bir ilaçtır. Hastamızda Mikrobik göz enfeksiyonunun tedavisinde kullanılmaktadır. THİOCİLLİNE POMAD 3*1 (BURUNA) Etken maddesi basitrasin ve neomisin sulfat olan vücut yüzeyinde etkili olan antibiyotik bir ilaçtır. Hastamızda kıl folikülü iltihabının tedavisinde kullanılmaktadır...

HAMETAN KREM 2*1 Etken maddesi hamamelis virginiana distilatı olan vücut yüzeyine etkili bir ilaçtır. Hastamızda kuru ve çatlamış cildinin bakım ve korunmasında kullanılmaktadır. EXCİPİAL HYDRO 200 ML SOL. 2*1 Etken maddesi üre olan vücut yüzeyine etkili yumuşatıcı ve koruyucu bir ilaçtır. Hastamızda nemlendirici etkisi ve içeriğindeki yağlar ile cildin durumunun iyileşmesini ve normale dönmesini sağlamaktadır. Böylece kuru cilt yüzeyi yumuşatılır, cildin elastikliği ve direnci artırılmış olmaktadır ADVANTAN 30 GR KREM 2*1 Etken maddesi metilprednizolon aseponat olan vücut yüzeyine etkili kortikosteroid bir ilaçtır. Hastamızda sinirsel nedenlere bağlı deride kabartılı ve kızarıklıklarla seyreden kaşıntılı deri iltihabının tedavisinde kullanılmaktadır

DEPAKİN® 500 mg tb 2*1 Etken maddesi Sodyum valproat olan santral sinir sistemi üzerine etkili antiepileptik bir ilaçtır.Hastamızda Bipolar bozukluğuna bağlı maninin önlenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır. Rexapin 20 mg tb 1*1 Etken maddesi olanzapin olan sinir sistemi üzerine etkili antipsikotik bir ilaçtır. Hastamızda Manik depresif bozukluğuna bağlı kimi zaman kendini heyecanlı hissetme, normalden daha az uyuma, daha konuşkan ve olağandışı gergin olma; kimi zaman ise depresyon dönemleri yaşama durumlarının önlenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır.

FERRO SANOL 20 duodenal kapsül 1*1 Etken maddesi demir(ıı)-glisin-sulfat-kompleksi olan kan ve kan yapıcı organlar üzerine etkili olan demir eksikliğinde kullanılan bir ilaçtır. Hastamızda bitkinlik güçsüzlük ve HGB değerinin 11,2 g/dL olmasına bağlı kullanılmaktadır. GYREX® 300 mg tb 1*1 (LH) Etken maddesi ketiapin fumarat olan sinir sistemi üzerine etkili antipsikotik bir ilaçtır. Hastamızda Bipolar bozuklukların eşlik ettiği mani atakların, depresif atakların ve idame tedavisinde kullanılmayı düşünülmüştür.

LEVOTİRON 50 MG TB 1*1 Etken maddesi levotiroksin sodyum olan endokrin sistem üzerine etkili tiroid preparatı bir ilaçtır. ENDİKASYONLARI -Tiroid bezinin normal çalışmadığı durumlarda; -tiroid bezinin iltihabi durumlarında; -ameliyat sonrası guatrın tekrarlanmanın önlenmesi; -tiroid uyarıcı hormonun baskılanması; -normal tiroid fonksiyonu olan hastalarda iyi huylu guatrın tedavisi; -tiroid kanseri olan hastalarda tümörün büyümesinin baskılaması: -tiroid supresyon testlerinde ve hipotiroidizm tedavisi için kullanılır. YAN ETKİLER -Karın ağrısı , -nefes almada güçlük, -kurdeşen, -yüzde , dudaklarda , dilde ve boğazda şişlik -Göğüs ağrısı, -kalp ritm bozukluğu, -nabızda artış, -yüksek ateş, -terleme, -sıcağa hassasiyet, -adet dönemlerinde değişimler, -iştah artışı, -uykusuzluk, -baş ağrısı, -kusma, -ishal, -kilo kaybı, -Hafif saç dökülmesi

FİZİKSEL DURUM DEĞERLENDİRMESİ

BESLENME A. Hanım hastanede R3 normal diyet alıyor. Bireyin evde bulunduğu sürede yemek seçiminin olmadığını belirtti. Hastaneye yatışı sonrasında iştahının arttığını söyledi. (s.v) VKİ: 37.46 II. Derece Obez(o.v) 1-2-8 Aralık tarihlerinde öğle yemeğini bitirdiği gözlemlendi. (o.v) Gözlemlenen sürede kantinden genellikle ay çekirdeği, kahve (üçü bir arada) sipariş etti (Bu yiyecekleri parası olduğunda aldığını özellikle belirtti)(o.v) Kafein içeren besinler(çay ve kahve) tüketimi günlük(1-2-8 Aralık tarihlerinde): günlük çay içimi 4 karton bardağı içtiği gözlemlendi.(o.v) Günlük 2-2,5 litre (8-10 bardak) su içtiğini ifade etti. (s.v) Demli ve şekerli çayı sevdiğini ifade etti.(s.v)

BOŞALTIM A. Hanım 2 günde bir defekasyon ve günde 3-4 kez miksiyon ihtiyacını karşıladığını ifade etti. Ara ara konstipasyon sorunu yaşadığını önlemek için kayısılı meyve suyu içtiği belirtti. (s.v) Gözlemlenen süre içinde böyle bir şikayeti olmadı.(o.v) Noktüri: Ø Pollaküri: Ø Dizüri: Ø Poliüri: Ø Anüri: Ø Hematüri: Ø Terleme: + (hasta geceleri atletini ıslatacak kadar terlediğini ifade etti.)

UYKU A. Hanım hastanede genellikle 22.00 da uyuduğunu saat:04.00 gibi uyanıp tuvalet ihtiyacını giderdiğini akabinde rahatça tekrar uykuya daldığını sabah 06.00 gibi de uyandığını belirtti. Evde ise yine aynı saatlerde uyuyup 05.30 gibi uyanıp namaz kıldığını ifade etti. (s.v) Hastanede 1-2 saat tv karsısında uyuya kaldığını ancak evde gündüz uykusunun olmadığını çünkü yapılacak ev işlerinin olduğunu söyledi. (o.v)

UYKU 1.12.2016: Günaydın toplantısında psikoloğuna « iyi uyudum, içimde sıkıntı yok.» şeklinde ifade etti.(s.v) 2.12.2016: Dinlenmiş olarak uyandığını ifade etti.(s.v) 8.12.2016: hastaya sorulduğunda »hasta dinlenmiş uyandığını ancak ilaç aldığında aşırı uyku eğiliminde olduğunu» ifade etti.(s.v)

Aktivite - Egzersiz A. Hanım hastanede iken dolaştığını, TV izlendiğini sohbet ettiğini belirtti, evde iken ev işleri ile uğraşıp işe gittiğini söyledi. (s.v) Yapılan günaydın toplantılarında aktifti. Bütün etkinliklere şevkle katıldı. Özellikle kova süsleme etkinliğini çok beğendiği ve uğraşmaktan çok zevk aldığını ifade etti.(s.v) Yapboz etkinliğinde hasta etkinliğe katılmakta pasif davrandı.(o.v)

Aktivite - Egzersiz Günaydın toplantılarında hasta oldukça girişkendi. İş yapmayı çok sevdiğini belirterek (s.v) iş yaparken oldukça enerjik olduğu gözlemlendi.(o.v). Hasta iş yaparken konuşmayı ve kendisinden bahsetmeyi sevdiği gözlemlendi.(o.v) Her sabah yapılan hafif sporları (özellikle tv programalrında olan)oldukça severek yaptığı gözlemlendi. Hatta klinikteki arkadaşlarını(hastaları) çağırarak spora katılmaları için yoğun uğraşa girdi. (o.v)

Kendine Bakım Kızı M. Hanım annesinin sabahları uyandıktan sonra elini yüzünü yıkadığını kimi zamanlar saçını taradığını ve kendi öz bakımını gerektikçe yerine getirdiğini belirtti. Ayşe Hanım iki günde bir dişlerini tuz ile fırçaladığını çünkü diş macununun kokusunu sevmediğini ifade etti.(Dişlerinde 3-4 adet çürük var) Sıcak su ile oturarak (Başının dönmesini engellediğini söyledi) sabun ile evde her gün duş yaptığını hastanede ise gün aşırı duş yaptığını (En son 6 Aralık Salı günü duş yapmış) ve yarım saat sürdüğünü belirtti. Tırnaklarını 7 günde 1 kestiğini ifade etti.

Hastaya ihtiyacı doğrultusunda verilen eğitimler; Ağız hijyeni eğitimi El hijyeni eğitimi Tırnak bakımı eğitimi Meme muayenesi eğitimi Vulva muayenesi eğitimi (A. Hanım perinesinin birkaç ay önce kaşındığını böylece hastaneye başvurup tavsiye edilen kremi kullanması sonucu şikayetinin kalmadığını ifade etti.)

YAŞAM BULGULARI 90 atım/dk 22 solunum/dk 121/ 68 mm Hg 36.8 °C % 98 1 ARALIK YAŞAM BULGULARI 14:00 NABIZ 90 atım/dk SOLUNUM SAYISI 22 solunum/dk KAN BASINCI 121/ 68 mm Hg ATEŞ 36.8 °C SPO2 % 98

RUHSAL DURUM MUAYENESİ

GENEL GÖRÜNÜM Ayşe Hanım 44 yaşındadır. 1-2 Aralık: Bireyin genel görünümü yaşıyla , cinsiyetiyle ve toplumdaki rolüyle uygundu. Kıyafetleri temizdi ve ortama uygundu. Tırnakları hafif uzundu ve kınalıydı. Saçlarını toplamış ve eşarp bağlamıştı. Sol kolunda hastanedeki sabunun neden olduğu alerjik kızarıklık mevcuttu. Bireyin postürü dik ve yürüyüşü normaldi. Birey genel olarak güler yüzlüydü.

8-9 Aralık: Bireyin genel görünümü yaşıyla, cinsiyetiyle ve toplumdaki rolüyle uygundu. Kıyafetleri önceki haftakinden farklı ve temizdi. Tırnakları kısaltılmıştı. Saçları toplanıp eşarpla kapatılmıştı. Order edilen kremi kullanan hastanın kolundaki kızarıklık iyileşmişti. Birey güler yüzlüydü ve postürü dikti. 9 Aralık 2016 tarihinde birey taburcu edildi

KONUŞMA ve İLİŞKİ KURMA 1-2 Aralık: Bireyin düşünce akışı ve konuşması hızlıydı. Bazı kelimeler anlaşılamıyordu fakat anlaşılanlar arasında anlam bütünlüğü vardı. Yinelenen kelimeler , kelime salatası, blokaj yoktu. Kekemelik veya pelteklik gibi bir sorun yoktu. Ses tonu coşkuluydu. Sözlü uyaranlara yanıt veren hasta sorulan sorulara mantıklı cevaplar verebildi. Zaman zaman iletişimi başlatan taraf oldu. Kısa süreli göz teması kurabildi. Büyüksünme duygusu gözlenmedi.

KONUŞMA ve İLİŞKİ KURMA 8-9 Aralık: Bireyin konuşma hızı normale yakınlaşmıştı. Ses tonu normaldi. Birey konuşkan ve enerjikti. Taburcu olacağı için mutluydu. Çalışmaya başlayacağını söyleyen hastanın özgüveni yüksekti. Konuşurken jest ve mimiklerini kullanabiliyordu. Servisten ayrılırken bizlerle nazik bir şekilde vedalaştı. 9 Aralık 2016 tarihinde birey taburcu edildi.

DUYGULANIM ve DUYGUDURUM 1-2 ARALIK 2016 Hastanın sakin, rahat bir yüz ifadesi vardır. Çok fazla konuşma isteği vardı. Çevresindeki insanlar iletişime geçme çabası mevcuttu. Konuşma ve sohbete etkin katılıyordu. Konuşma esnasında jest ve mimikleri normaldi. Sohbet esnasında yapılan espirilere gülüyor ve neşeli katılıyordu. Kendisine yönelik sorular arttığı zaman ekşiyen ve sıkılmış bir yüz ifadesi vardı. 8-9 ARALIK 2016 Hastanın neşeli ve heyecanlı bir yüz ifadesi vardı. 09.12.16 taburcu olacağı için mutluydu ve sürekli dile getiriyordu. İletişime açıktı fakat kendisine yöneltilen sorulardan sıkıldığını dile getirdi. Öğrenciler tarafından hazırlanan etkinliğe aktif katıldı. Etkinlik esnasında kendisini iyi ifade etti.

Etkinlik esnasında kullanılan iplerde kendisi için uygun gördüğü rengi belirledi. Ortaya çıkan ürünü; “bunu yeni doğum yapan yeğenime hediye ederim.” Şeklinde ne amaçla yaptığını ifade etti. “Bu etkinlik güzel oldu, kafamız dağıldı ve ortaya güzel bir ürün çıktı.” Şeklinde etkinlik sonucunda mutlu olduğunu dile getirdi. Mutlu olduğunu dile getirdiği esnada yüzünde tebessüm vardı.

BİLİŞSEL YETİLER Bilinç: bilinç açık ve uyanıktı. Oryantasyon: Mekan oryantasyonu var. Hastanede olduğunun hangi odada kaldığının ve servis işleyişinin farkında. Zaman oryantasyonu mevcut. 2016 yılı Aralık ayında olduğumuzun farkında. Ayın kaçı olduğunu ve hangi günde olduğumuzu biliyor. Hastaneye yatış tarihi ve geçen zaman dilimini ifade edebiliyor. Kişi oryantasyonu mevcut. Hemşirelerin ve diğer hastaların isimlerini biliyor. Oda arkadaşını tanıyor. Ailesindeki kişileri biliyor ve çocuklarının isimlerini sayabiliyor.

Algılama: hastalığının farkında üç hafta önce hastaneye yattığını ifade ediyor. Hastalığını tarif ederken; “Çok sinirli oluyordum. Gözüm hiçbir şey görmüyordu. Çocuklarıma bile kızıp bağırıyordum. Çevremdeki eşyalar ve insanlardan nefret ediyordum.” Şeklinde cümleler kullandı. Hastaneye bu sebeplerden başvurduğunu belirtti. Zeka: sayıların tamamını biliyor.(TA aletindeki değerleri doğru şekilde okudu.) Günlerin sıralamasını biliyor.(Dün çarşamba, yarın cuma gibi ifadeleri kullanıyor.) Ayların tamamını ve sıralamasını biliyor.

Yargılama: neden sonuç ilişkisi kurabiliyor. “Kızım kış mevsiminde ince giyinip kendine dikkat etmemiş ve hasta olmuş. Dün grip olduğu için hastaneye geldi.” Bellek: uzak belleğe ilişkin kızının doğumu ve çektiği zorluları anlattı. Yakın belleğe ilişkin servise geldiği ilk hafta yapılan etkinliği anlattı. Soyut Düşünme Yetisi: «Üzüm üzüme bak baka kararır.> atasözünü tam olarak anlayıp ifade edemedi. <Ağaç yaş iken eğilir.> atasözünü “Çocuk küçük yaşta eğitilmeli. Büyüdüğü zaman eğitilmesi daha zor.” Şeklinde açıkladı.

DÜŞÜNME Düşünme süreci normal. Sorulan sorulara zamanında ve düzgün ifadelerle cevap veriyor. Yaşadığı sorunları hastalığının etkilerini rahat şekilde ifade ediyor. “Hastaneye yatmadan önce etrafımdaki her şeye sinir oluyordum. Her şeyden nefret ediyordum ve içim daralıyordu.” Şeklinde hastalığının etkilerini tarif ediyor. İletişim esnasında etkin iletişimi uygun şekilde sürdürebiliyor.

DIŞA VURAN DAVRANIŞLAR 1-2 ARALIK 2016 Hasta vaktini genellikle etkinlik alanında geçirdi. İhtiyaçlarını zamanında yerine getirdi. Psikoloğun günaydın toplantısına katıldı. Diğer hastalarla iletişim halindeydi. 8-9 ARALIK 2016 Hasta sabah biraz geç uyandı. Günün ilk saatlerinde vaktini odasında geçirdi. Öğrencilerin yaptığı etkinliğe katıldı. Aktif iletişim halindeydi.

BENLİK KAVRAMI Nasıl birisiniz? Kendinizi nasıl tarif edersiniz? →“İyi biriyim, insanlar beni sever.” →“İnsan olanı, insanlığı severim, dürüst olan insanları severim, yalancı değilim, yalancılıktan hoşlanmam.” →“İnsanlara karşı açık biriyim, kolay kaynaşırım” diyerek kendini ifade etti. Kendinizi nasıl tarif edersiniz? →“İyi olduğumu düşünüyorum. Vücudumda sadece kilom var, onu sevmiyorum, onun dışında kendimi seviyorum.” →“Girişken birisiyim, neşeliyim, kolay ilişki kurarım.” Diye ekledi

İyi yapabildiğiniz şeyler nelerdir? →“Yemeği iyi yaparım, insanlara, üzgün insanlara moral veririm.” →“Misafir perverim, iyi hizmet ederim.” Dedi. Kendinizi nasıl görüyorsunuz? →“Çekingen biri değilim, sözümü söylerim” →“Biraz kilom var onun dışında pozitifim.” Aileniz sizi nasıl görüyor? →“Ailem beni destekliyor. Fatma ablam (teyze kızı) benimle dertleşiyor “iyileş çabuk çıkta laflayalım” diyor.” →“Arkadaşlarım da “çabuk çık” diyorlar” Arkadaşınız var mı? →“Var. Çok. Herkesle istersem hemen kaynaşırım.”

İLİŞKİLER Kimlerle iletişime geçiyor? → Herkesle, fabrikadaki arkadaşları “Yaşar, Kadriye, Hayri, kardeşlerim ve Fatma ablamla sık görüşürüz. Komşumla da sık görüşürüz.” Aile içi iletişimde sorun var mı? → “ Pek yok, normal, diğer aileler gibi.” Ziyaretinize kimle geliyor? → “Geçen Kadriye, Yaşar, Hayri ve kardeşim geldi. Onun dışında sık sık telefonlaşıyoruz.” Arkadaşlarınızla aranız nasıl? → “İyi, hepsiyle konuşurum. Beni severler.”

Herkesle iletişime geçiyor musunuz? → “Evet, kendimi iyi anlatabiliyorum.” Güvendiğiniz insanlar var mı? → “Çocuklarıma güvenirim. Onun dışında da güvenirim ama kolay kolay sırtımı dönmem, temkinli olmak lazım.” Hastalarla aranız nasıl? → “Anam iyi, ben iyi geliyorum onlara” Sağlık çalışanları ile aranız nasıl?/ Beklentileriniz neler? → “Hepsi iyi sadece temizlikçiye “daha iyi yap” dedim. “şurayı iyi al kalıyor” dedim. Biraz bozuldu gibi. Kendim de temizlikçiyim ya o yüzden.”

GÖZLEMLERİMİZ A. hanım ‘ ın ilişkilerinde oldukça temkinli olduğu, meraklı , iletişime açık olduğu için insanlarla kolay ilişkiler kuruyor. (o.v) Klinikteki diğer hastalardan ve sağlık çalışanlarından elde ettiğimiz veriler şu şekilde: Hastalarımızdan F.P hanım ve F.Ö hanımlardan elde edilenler: ‘A. hanım oldukça konuşkan cana yakın bir ablamız, bizlere yardımcı olmaya çalışıyor bizlerle içecek ve yiyeceklerini paylaşıyor oldukça paylaşımlı bir hanım.(o.v) Sağlık çalışanların gözlemleri: A. hanım konuşkan bizlerle tedaviye uyumlu hareket ediyor, ilaçlarını alıyor, diğer hastalara yardımcı olmaya çalışıyor, bizlerle sıkıntılarını(duygularını) rahat paylaşabiliyor.(o.v)

ÖZGEÇMİŞ VE GELİŞİM ÖYKÜSÜ

Özgeçmiş ve Gelişim Öyküsü HASTADAN BİLGİ ALINAMADI

Biyolojik kurama göre Nörotransmitterler beyin içinde tek tek sinir hücreleri arasındaki bilgi alış verişini sağlayan iletişim maddeleridir. Bu iletişim maddeleri esas olarak noradrenalin, seratonin ve dopamindir. Depresyonlarda bu transmitterlerin daha düşük konsantrasyonda, manilerde ise daha yüksek konsantrasyonlarda bulunmaktadır. Sinir hücreleri içinde nörotransmitterlerin çeşitli süreçleri tahrik edilir ve bu süreçlerin sırası bozulur. Daha sonra hastalık ortaya çıkar.

Kişilerarası kurama göre İki kişilik özelliğinden bahsedilmektedir. Birincisi, nörotik kişilik ya da olumsuz duygulanım olarak adlandırılan öfke, bunaltı, depresyon, suçluluk ve başka olumsuz duygu ve bilişsellere yatkınlık vardır. İkincisi ise yenilik arayışı, dışa dönüklük, inhibisyonsuzluk ve oynak duygu durum vardır. Aşırı sorumluluk duyma eğilimi, bağımlılık, özseverlik (narsizm), titizlik, güvensizlik, kolayca suçlama eğilimi en sık tanımlanan kişilik özellikleridir.

Psikoanalitik kurama göre Çökkünlüklerde (depresyon): Freud “ yas ve melankoli” baskılı yazısında ruhsal çökkünlüklerde ki yas tutma sırasındaki belirtilere benzerliğine dikkat çekmiş ve bu iki durum karşılaştırmalı olarak incelemiştir. Yas tutan kişinin yitirdiği gerçek bir sevgisi vardır. Kişiden kişiye ve yitirilen nesneye bağlılığın derecesine göre bu yitimin ardından değişik şiddet ve sürede yas tutma olur.

Bu sırada genellikle derin üzüntü, sıkıntı, ağlamalar, uyku bozukluğu, durgunluk, isteksizlik, bir şeyden zevk alamama, dünyayı bomboş algılama gibi belirtiler görülür. Çökkünlüklerde ise gerçek sevgi yitimi olabilir de olmayabilir de. Freud bu nedenle gerçek sevgi nesnesi yitimi yoksa bilinç dışı imgesel bir yitimin var olması gerektiğini vurgulamıştır. Yani hasta sevdiği tarafından terk edilmiş gibi bir yitim duygusu içerisindedir. Bu yitim duygusu tümüyle bilinç dışı etkilerle ortaya çıkabilir.

Mani: Karl Abraham’a göre mani, depresyona karşı savunma niteliğindedir. Depresyona neden olan aşrı katı ve baskıcı süper egoya karşı manik dönmede başkaldırı yaşamaktadır. Freud da öğrencisi olan Abraham’ın düşüncelerine katılmış, yas sürecinde kaybın, objenin ölümüne denk geldiğini, depresyonda ise kaybedilen objenin benliğe mal edilmesi, kişinin iç dünyasındaki bir kayıp yaşadığını açıklamıştır. Mani ise Freud’a göre ego ile süper ego arasındaki bir fizyon olarak açıklamıştır. bu iki yapı arasında süregelen çatışmaya harcanan enerji manide zevk amacıyla kullanılmaya başlanır.

Ailenin Hastayı ve Hastalığı Değerlendirmesi Kızı: “Her yıl kasım ayında hastalanıyor. Geçen sene hastaneye götürmüştüm annemi, bir güldü sonra hakır hakır ağlamaya başladı. Sakinleştirici vurdular öyle kendine gelmeye başladı. ” dedi. “Genelde iki üç aydır yemekleri ben yapıyorum, ev işlerini ben yapıyorum annemler çalışır, onların önüne sofrasını koyarım kaldırırım. ” “İlacını kullanmayınca hastalığı tekrar ediyor, bir hafta kullanmayınca bu hale geldi. ” ifadesini kullandı.

S O R U N L A R L İ S T E S İ

Düşünce Sürecinde Bozulma Bireysel Baş Etmede Yetersizlik Yorgunluk Uyku Örüntüsünde Bozulma Anksiyete Başetmede Güçlendirmeye Hazır Oluş Konstipasyon Riski Bilgi Eksikliği

TANI AMAÇ Biyokimyasal değişikle ilişkili, yersiz bir iyimserlik ve kötü kararlar, basınçlı konuşmaya bağlı düşünce sürecinde bozulma •Hastanın hızlı ve konudan konuya atlayarak konuşması (ov) •“Hastaneye yatmadan önce etrafımdaki her şeye sinir oluyordum. Her şeyden nefret ediyordum ve içim daralıyordu.” İfadesini kullanması (sv) Kısa Dönemli •Rexapin ilacın düzenli kullanımından sonra basınçlı konuşmanın azalması. •Olayları gerçekçi bir biçimde algılaya bilmesi •Gerçekçi düşüncelerin farkında olması •Bireyin kendi ile ilgili düşüncelerini ifade edebilmesi •İki seçenek arasında doğru karar verebilmesi Uzun süreli hedefler: •Birey gerçeğe oryantasyonu sürdürebilmesi

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Sakin ve destekleyici bir tavırla yaklaşılır.(hastaya derin cümleler kurmadan basit kelimelerle iletişime geçildi) •Hasta ile yapılan görüşme esnasında ‘’ismiyle hitap etme, göz teması kurma, ses tonunun ayarlanması, uygun iletişim mesafesinin ayarlanması ‘’ gibi tekniklerle hastaya kendisine değer verildiğinin mesajı verilir ve güven ilişkisinin kurulması sağlanır. •Sanrı ya da varsanıları olan bireyle ilgilenirken, bu inançlara neden ihtiyaç duyduğunu kabul eden bir tavırla yaklaşılır •Gerçek durumları tartışmak için dikkati sanrısal düşüncelerden çekerek gerçeğe oryante edilir. •İçsel kaynaklarda ortaya çıkan uyarılar ile dışsal kaynaklı uyarıları ayırabilmesi için cesaretlendirilir. •Birey gerçek dışı algıları gündeme getirdiğinde onaylama için onların ifadelerini kendisine yansıtılır. •Sanrısal düşüncelerin tekrar tekrar ifade edilesine engel olunur. •Sanrılarla karşılanmakta olan altta yatan gereksinimlerin farkında olunur. •Düşüncesine katılmadığımızda bu ifade edilir. •Gerçekçi amaçlar belirlenmesine yardımcı olunur. •Hastayla birlikte zaman geçirilerek tanışılır. •Zaman, gün ve yer oryantasyonu sağlanır. •Birey somut aktivitelere yönlendirilerek gerçekçi olaylar tartışılır. Günaydın toplantılarında hasta aktifti, yapılan etkinliklerde beğendiğini ifade etti. “Bu etkinlik güzel oldu kafamız dağıldı ve ortaya güzel bir ürün çıktı.” ifadesini kullandı. Hasta ile yapılan görüşmelerde ismi ile hitap edildi, ses tonu iletişim mesafesi ayarlandı göz teması kuruldu ve güven duygusu ?????????

TANI AMAÇ Düşünce sürecinde değişikliğe bağlı bireysel baş etmede yetersizlik Bireysel , yaş , zeka , problem çözme yeteneklerinde ümitsizlik, çaresizlik, temel gereksinimlerini karşılamada yetersizlik, kendini ilişkin olumsuz inançlar, sık sık hastalanma. Tanımlayıcı özellikler: Kronik endişe ve anksiyete (o.v) Sosyal katılımda değişme(etrafına daha fazla müdahale etme) (o.v) Baş etme yetersizliğin sözel olarak ifade edilmesi, yardım istemesi ” içime daraltılar var nasıl geçeceğini bilmiyorum bir yardım edin”(s.v) Kızından alınan öyküde “annem etrafına rahatsız edici bir gülücük saçıyordu bu beni çok tedirgin ettiği için hastaneye getirdim”(o.v) Sağlığı etkileyen olumlu ve olumsuz baş etme tutumlarını ifade etmesi sağlama Stresi azaltmak için etkili baş etme yöntemlerini tanımlama Uygun baş etme yöntemlerini seçerek kullanmasını sağlamak İlaçlarını düzenlenmesi ve düzenli olarak alınmasını sağlamak

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Mevcut baş etme durumunun değerlendirilmesi •Hastaya destek olacak kaynaklarının değerlendirilmesi(kızı, ablası…..) •Uyaran düzeyinin az olduğu çevre dizayn edilmeli •Dikkatlice dinlenmeli, hastanın mimikleri, el hareketleri, göz teması, vücut pozisyonu, ses tonu ve yoğunluğu gözlenmeli(günaydın toplantısı ve günlük aktivitelerinde psikolog, diğer sağlık çalışanlarının gözlemleri..) •Hastanın kendine zarar verme riski tanımlanmalı ve uygun şekilde müdahalede bulunulmalı •Hastanın gerçeklerle bağlantı kurma yeteneği değerlendirilmeli. •Teröpatik iletişimin sağlanması(yaşadığı duygularının güç olduğu belirtilmeli, tartışmaya girilmemeli…) •Problemi yapıcı bir tavırla çözmesi için hastaya yardım edilmeli.. •Stresi azaltacak aktiviteler için hasta desteklenmeli(günaydın etkinlikleri, hasta yakınına verilen feedbackler) •GYA sürdürülmesi sağlanmalı(fizyolojik gereksinimler..) •Hastaya yeterli zaman ayrılmalı(hastayla sohbet havasında kendisini ifade etmesini ve gerekli verilerin toplanmasının sağlanması) Hasta günaydın toplantılarında gözlendi, aktivitelere aktif katılımı sağlandı. Teröpatik iletişime geçilmesiyle hasta kendisine sıkıntı veren olayları anlattı. “gelinim düşük yapınca “Çok üzülmek bana iyi gelmiyor. Üzülünce hastalığım şiddetleniyor.” İfadesini kullandı.

TANI AMAÇ Uyku bozukluğuna bağlı yorgunluk •Sıkıntının sözel olarak ifade edilmesi ( "Uyuyamadığım için kullandığım uyku ilaçlar beni daha çok sersemletti.") •Fiziksel olarak yorgunluk belirtilerinin olması.(Dikkat bozukluğu , konsantrasyonda bozulma , halsizlik) Fiziksel olarak yorgunluk belirtilerinin ortadan kaldırılması. Yorgunluğun giderilmesi. Hastanın enerjik olduğunu sözel olarak ifade etmesi ve gözlemlenmesi.

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Bireyin kendisini nasıl hissettiği sorulur ve yorgunluğun nedenleri açıklanır. (Uykusuzluğun onu etkilediğini ve iş yerinde de yorulduğunu ifade etti.) •Bireyin güçlü yönlerini , yeteneklerini ve ilgi alanlarını tanımasına yardım edilir.(Hastanın spor aktivitelerine ilgisi olduğu gözlemlendi) •Bireyin uykusunu iyi alabilmesi için 8 saat uyuması gerektiği ve gün içerisinde de ara ara uyuması gerektirdiğinin önemi vurgulanır. •Enerjisini etkili kullanma yöntemleri bireye anlatılır. •Birey yorgunluğun yaşamını nasıl etkilediğini ifade etmesi için cesaretlendirilir. •Dinlenme ve aktivitelerinin programlı yapılması konusunda hasta bilgilendirilir ve hastanın tedaviye uyumu için gerekli çevre düzenlemesi yapılır •Hastanın gün içerisinde şarkı söylediği ve oynadığı gözlemlendi. •Hasta ile yapılan görüşmede "gayet iyiyim ,artık geceleri uyuyabiliyorum ve gün içerisinde de rahatım , kendimi iyi hissediyorum." ifade etti.

TANI AMAÇ İş yoğunluğuna ve strese bağlı uyku örüntüsünde bozulma •Uyumada güçlük çektiğini sözel olarak ifade etmesi. •İstediği zamandan önce yada sonra uyanma , sonrasında uyuyamama •Sık sık esneme •Yorgunluk •Konsantre olamama •Gündüzleri uyuklama Hastanın uykusuzluk belirtilerinin azaldığını daha fazla uyumuş ve dinlenmiş olduğunu , günlük yaşam aktivitelerini sürdürmek için yeterli enerjiye sahip olduğunu ifade etmesi.

•Hasta uykusuzluk belirtileri yönünden gözlemlenmeli. GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Hasta uykusuzluk belirtileri yönünden gözlemlenmeli. •Hastanın uyku alışkanlığı(günde kaç saat uyuduğu,hangi zamanlarda uyuduğu belirlenmeli) •Hastanın uyumayı kolaylaştırıcı uygulamaları belirlenmeli. •Uyumayı engelleyen risk föktörleri belirlenmeli. •Nedeni ortadan kaldırmaya yönelik girişimler yapılmalı; •Hastanın uyuması için uygun ortam hazırlanmalı. •Yatmadan önce hafif gıdalar alması,kafeinli içecekler almaması hakkında bigi verilmeli. •Hastayı gündüz aktif tutarak gündüz uykusu azaltılmalı. •Gece yatmadan önce ılık duş için hasta teşvik edilmeli. •Hastanın korku ve endişelerini ifade etmesi sağlanmalı. •Uygun güvenlik önlemlerinin alınması ve hastaya uygun pozisyon verilmesi sağlanmalı. •Gerekirse hekim istemine göre uygun ilaç verilmeli. Gün içerisinde yapılan etkinliklerde hastanın aktif katıldığı ve esnemediği daha dinç olduğu gözlemlendi. Hasta "Geceleri artık dafa iyi uyuyabiliyorum,gün içerisinde kendimi daha dinç hissediyorum"ifade etti.

TANI AMAÇ •Bireyin anksiyetesini tanımlaması FİZYOLOJİK: •Kalp hızında artma •Huzursuzluk •Uykusuzluk EMOSYONEL: •Endişe •Çaresizlik •Dalgınlık •Anımsama güçlüğü •Sabırsızlık •Bireyin anksiyetesini tanımlaması •Anksiyete ile baş etme yollarını öğrenmesi •Kişinin psikolojik ve fizyolojik rahatlığında bir arta olduğunu ifade etmesi

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Bireyin anksiyete ile ilgili duygu ve düşüncelerinş söylemesine fırsat verilir •Bireyle iletişimde kısa basit cümleler kurarak sakin ve yavaş konuşulur •Bireyle iletişimde empatik yaklaşım sergilenir ve terapotik iletişim teknikleri kullanılır(sessizliği kullanma,dinlenme vb.) •Tüm insanların zaman zaman anksiyete hissettikleri vurgulanır •Fazla uyaranlar uzaklaştırılır(kişi daha sakin ve sessiz bir ortama alınır.) •Hastayla yapılan teröpatik iletişimler ve günaydın toplantılarıyla hastanın anksiyetesin de azalma olduğu gözlemlendi •Hasta kendini daha iyi hissettiğini ifade etti

TANI AMAÇ Başetmede güçlendirmeye hazır oluş FİZYOLOJİK: •Olası çevresel değişimlerin farkındadır •Sosyal destek arar başvurur •Bireyin stresörler ile baş etmekle ilgili doyumunda artış olduğunu ifade etmesi

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME •Abdominal solunum yaparak gevşeme tekniği öğretilir •Anlamlı doyum verici işlevlere katılması sağlanır.(ör; günaydın toplantıları) •Kişisel özgürlğünü koruması söylenir •Kendisine uyacak şekilde zamanı yapılandırması söylenir •Kendi yaşam amaçlarını oluşturması söylenir •Stres azaltma teknikleri konusunda bilgilendirilir.(yürüyüş,egzersiz,derin solunum egzersizleri,konuşma vb.) •Hasta stresle başetme yöntemlerini uyguladığında rahatladığını ve kendini daha iyi hissettiğini ifade etti.

TANI AMAÇ Yetersiz hareketsizliğe bağlı konstipasyon riski Konstipasyonu önlemek

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME Hastanın defekasyon alışkanlığı belirlenmeli. Hasta konstipasyon belirtileri yönünden gözlemlenir. Kahvaltından yarım saat önce ılık su içmesini önerilir. Günlük en az 2 litre sıvı almasını sağlanır. Bağırsak hareketlerini arttırıcı besinleri tüketmesi önerilir (incir,kayısı…) Boşaltım için düzenli bir zaman belirleyip her gün aynı saatlerde boşaltımını yapmasını önerilir. Defekasyon ihtiyacının geldiğinde ertelememesi gerektiği anlatılmalı Düzenli egzersiz programı sağlayarak bağırsak hareketlerinin artmasını sağlanır. Hastaya yürüyüş önerilir. Hasta yeterli sıvı alıyor fakat yeterli aktivite yapmıyorsa , risk hala sürüyor.

TANI AMAÇ Bilgi eksikliği Bilgi ya da beceride eksikliğin sözel olarak ifade edilmesi Diş çürüklerinin bulunması Kilosundan şikayetçi olması fakat önlem almaması , nasıl önlem alacağını bilmiyor olması Bilgi ya da becerideki eksikliklerin giderilmesi Mevcut durumun iyileştirilmesine yönelik eğitimlerin verilmesi Eğitimlerin sonucunda olumlu geri dönüş alınması

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME Güvenli ve etkili iletişim ortamı sağlanır. Hastalıkla ilgili genel bilgiler aktarılır. Kendini ifade etmesine ve soru sormasına fırsat verilir. Yanlış bilinenler uygun bir dil ve üslupla düzeltilir , eksik bilgiler pekiştirilir. Gerekli konularda eğitim verilir. Bireyin BPB hakkında yeterli bilgiye sahip olduğu gözlendi. Diş çürükleri bulunan hastaya ağız hijyeni eğitimi verildi. Diş macunlarında bulunan florun önemi anlatıldı. “Kilolarımı sevmiyorum.” diyen hasta ile beslenme üzerine konuşuldu. Sağlıklı beslenme tabağının nasıl olması gerektiği anlatıldı. Çay içerken şekeri azaltması , beyaz ekmek yerine esmer ekmek çeşitlerini (kepekli , tam tahıllı vb.) tüketmesi gibi önerilerde bulunuldu. Meme muayenesi anlatıldı. Meme muayenesi yapmayı kısmen bildiği gözlendi. Bilgileri tamamlanıp nasıl yapması gerektiği sorulduğunda hasta göstererek ve sözel olarak anlatabildi. Vulva muayenesini ilk kez duyan hastaya gerekli eğitim verildi. Sözel olarak olumlu dönüş alındı.

TANI AMAÇ Rolleri algılayamama ve rollerin yerine getirmek için uygun olanakların olmamasına bağlı rol performansında yetersizlik Bireyin uygun rol performansının yürütülebilmesini sağlamak , ailedeki iş paylaşımını her bir bireyin hayatına uyarlayabileceği şekilde düzenlemek

GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME Kişinin rol performansında etkisizliğe neden olan sebepler belirlenir (yoğun iş ve ev yükü + bireyin hipomani atak geçirmesi). Kişinin duygu ve düşüncelerini dile getirmesine fırsat verilir. Kişinin kapasitesi belirlenir ve buna göre rolleri tekrar belirlenir. Ev işlerinde iş paylaşımı ve yardım istemesinin önemi hatırlatılır. Aile üyeleri ile doğru iletişim önemi vurgulanıp aile üyelerine belirtilir. Kişinin kendini ihmal etmemesi düzenli sağlık kontrolleri yaptırmasını gerekliliği anlatılır. Order edilen ilaçların düzenli kullanması sağlanır. Değerlendirilecek vakit bulunamadı hasta taburcu oldu.