AŞILAR RAHŞAN KOLUTEK

AŞI İnsanda hastalık yapma yeteneğine sahip olan mikropların etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla geliştirilen biyolojik maddelerdir . Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere uygulanarak bağışık hale gelmelerini sağlar ve hastalığa yakalanmalarını önler. Aşılanarak bağışık hale gelmiş bireylerin oluşturduğu toplumlarda bulaşıcı hastalıklara bağlı ölüm ve sakatlık oranları azalmıştır

Aşı, insanları hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır. Aşılarla oluşan vücut direnci genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.

Dünyada İlk uygulanan aşı çiçek aşısıdır ve Anadolu’da aşıcı kadınlar tarafından uygulanmıştır. Dr.Reşat Rıza (KOR) Dünyada ilk tifüs aşısını bulan kişidir. 1915 yılında Erzurum’da 3.orduya uygulanmıştır. 1937 yılında Çin’de meydana gelen kolera salgınında Ülkemizde üretilen aşılar Kızılay aracılığıyla gönderilmiştir. Bu aşılar sayesinde salgın ortadan kaldırılmıştır.

Sağlık Bakanlığı Aşıyla korunabilir hastalıklarla mücadele için Genişletilmiş Bağışıklama Programı’nı (GBP) uygulamaya koymuştur.

GBP’nin (Genişletilmiş Bağışıklama Programı) amacı aşı ile korunabilir hastalıkların ve bu hastalıklardan kaynaklanan sakatlık ve ölümlerin engellenmesidir.

Aşı İle Korunabilir Hastalıklar Difteri, Boğmaca, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Tetanoz (yenidoğan tetanozu dâhil), Verem, Çocuk felci, Hepatit B ve Hemophilus influenza tip b’ye Zatürree, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesine (Konjuge Pnömok Aşısı KPA) bağlı hastalıkları kapsamaktadır.

Aşıların zamanında ve uygun aralıklarla uygulanması çok önemlidir. Böylece çocuğunuza kreşlerde veya okulda da hastalık bulaşmasını önlemiş olursunuz. Daha da önemlisi 5 yaşın altındaki çocukların bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediklerinden, aşılanmamış olan bu çocuklar bu ciddi enfeksiyon hastalıklarına karşı koyamazlar ve hastalıklara yakalanabilirler.

Bütün çocuklar doğar doğmaz takvime uygun bir şekilde aşılanmaya başlanmalıdır. Bunun dışında sadece çocuklar değil doğurganlık çağındaki kadınlar da tetanoza karşı aşılanmalıdır. Ayrıca riskli grupta yer alan erişkinler hepatit B, difteri, tetanoz, grip aşılarını yaptırmalıdır. Hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdırlar.

Aşı uygulamaları illerde Sağlık Bakanlığına bağlı Aile Hekimleri, Sağlık Evleri, Devlet Hastaneleri, Verem Savaş Dispanserlerinde ücretsiz olarak uygulanmaktadır.

"Aşıların yan etkileri var mıdır?" Aşılamalardan sonra yapılan aşıya bağlı olarak; hafif ateş, döküntü ve aşı yerinde ağrı ve kızarıklık görülebilir. Bu gibi bulgular normal olup, beklenen bir durumdur.

"Aşı Kartı tutulması neden çok önemlidir?" Aşı kartları saklanmalı, başka bir yere göç edildiğinde, başka bir hekime veya sağlık teşkilatına müracaat ettiğinizde ve çocuğunuz kreşe veya okula başladığında çok yardımcı olacaktır. Tüm sağlık kuruluşlarına başvurduğunuzda “Aşı kartını” yanımızda götürmeliyiz.

Daha önce büyük salgınlar ve ölümlere yol açan çiçek hastalığı 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına ihtiyaç kalmamış ve aşılama durdurulmuştur.

Yine çok önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları yapılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir. Ülkemizde son Polio vakası 26 Kasım 1998 tarihinde görülmüştür. Ancak halen dünyada vakaların görülmesi nedeniyle program ve aşılama çalışmalarına devam edilmektedir. Polio Eradikasyon Programı çalışmaları ile Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi Türkiye’yi 21 Haziran 2002’de “Poliodan Arındırılmış Bölge” Sertifikası ile belgelendirmiştir.

Son Polio Vakaları Amerika Bölgesi Luis Fermin Tenorio Peru 1991 Batı Pasifik Bölgesi Mum Chanty Cambodia 1997 Avrupa Bölgesi Melik Minas Türkiye 1998

AŞI HAFTASI 16-22 NİSAN

Aşılama Teknikleri

SOĞUK ZİNCİR İstenilen miktarda etkin aşının, uygulanacak kişiye kadar ulaşmasını sağlayan insan ve malzemeden oluşan sistemdir.

Isı Artışına Karşı Donmaya Karşı Tüm asılar ısıya hassastır. Bir kez asının etkinligi kaybolur ya da azalırsa, asılar eski haline döndürülemez, bu nedenle soguk zincir süreklilik gerektirir. 23

Buzdolabı aşırı sıcak ya da soğuğa maruz kalmayacak şekilde zemini düz bir yerde ve duvardan 10-15 cm uzağa yerleştirilmelidir. ÜST RAF : Kızamık ve OPV ORTA RAF : BCG ve PPD sol, KKK, Hib, DBT-Hib, DBT-Hib-IPV, su çiçeği, Kuduz aşısı ve anti-serumlar ALT RAF : DBT, DBT-Hib,Td, TT, Hep B, DBT-Hep B, grip, Hep A ve sulandırıcılar Kapağını sık sık açmayınız BAZI AŞILAR DONDURULABİLİRKEN SULANDIRICILARI ASLA DONDURULMAZ .(POLİO,KIZAMIK,KKK,KIZAMIKÇIK,LİYOFİLİZE HİB,BCG ) Bu Aşılar Kesinlikle Isıya Maruz Bırakılmaz :Kızamık OPV BCG Tüm aşı ve sulandırıcıları soğutucu bölümde muhafaza ediniz. Kampanya dönemleri veya acil durumlarda aşırı stok yapmanız gerekirse, sulandırıcıları oda ısısında muhafaza edebilirsiniz, ancak unutmamalısınız ki sulandırıcılar kullanılmadan önce buzdolabında soğutulmalı ve aşı ile aynı ısıya getirilmelidir. Aşı kutularını aralarında hava akışı olacak şekilde yerleştirin. Donmaya hassas olan aşıları buzluk bölümünden uzakta tutmaya özen gösteriniz. Aşıları, buzdolabının soğutucu iç yüzeyleri ile temas etmeyecek şekilde istifleyiniz. Üst rafa : Kızamık ve OPV Orta rafa : BCG ve PPD sol, KKK, Hib, DBT-Hib, DBT-Hib-IPV, su çiçeği, Kuduz aşısı ve anti-serumlar Alt rafa : DBT, DBT-Hib,Td, TT, Hep B, DBT-Hep B, grip, Hep A ve sulandırıcılar Liyofilize aşılar ise, sulandırıldıktan sonra; Kızamık 4 saat içerisinde, BCG 6 saat içerisinde tüketilmelidir. İlk kullanılacak olan aşılar en öne yerleştirilmelidirler. Flakon ısı izlemcisi bulunan ve imhası yakın olan aşılar da ilk önce kullanılmalıdır. Buzdolabınızda sadece kullanıma uygun olan aşıları muhafaza ediniz. Son kullanım tarihleri geçmiş olan, sahaya çıkarılmış ve sulandırılmış olan ve Flakon ısı izlemcisi imha noktasına gelmiş olan aşıları en kısa sürede imha ederek, buzdolabınızda saklamayınız. Sebzelik kısmında tuzlu su bidonları veya fazla olan buz akülerinizi bulundurunuz. Bunlar elektrik kesintisinde buzdolabının ısısının daha uzun süre korunmasını sağlarlar. *Bu yerleşim planı buzdolabı evaporatör kısmının üstten havayı soğuttuğu kabul edilerek hazırlanmıştır. Buzdolabınız evaporatörü alttan soğutmalı ise, yerleşim şemasının tam tersini uygulayabilirsiniz. 24

Buzdolabı kullanımı Üst rafa : BCG , OPA, KKK, Kızamık ve Kızamıkçık, Hib Orta rafa : DaBT-İPA-Hib ve Kuduz aşısı Alt rafa : KPA, Hep B, Td, TT, DT, PPD solüsyonu, aşı sulandırıcıları ve tüm anti serumlar En alt kısma dolap ısısının sabit tutulmasına yardımcı olmak üzere su şişeleri yerleştirilmelidir. Uzun süreli elektrik kesintilerinde buzdolabı ısısı düzenli olarak kontrol edilmeli, gerekirse buzluktaki buz aküleri buzdolabının kapağına yerleştirilmeli ve kapak sık sık açılmamalıdır.Bu şekilde 24 saat süre ile ısı korunur.

Işık Hassasiyetleri BCG KIZAMIK Ultraviyole ve Fluorosan (Neon) ışıklara karşı

Termometreler Sağlık ocaklarında 2 çeşit termometre kullanılmak-tadır. Kadranlı Cıvalı

Donma Göstergeleri Dijital donma göstergeleri de geri dönüşümsüz olarak aşının donmaya maruz kalıp kalmadığını gösterir. İçerisinde elektronik olarak ısıyı ölçen devre,  dış göstergesini kontrol eder. Isı 0°C`nin altında 1 saat süre ile kaldığında göstergede bulunan kullanılabilir işareti (?), alarm işaretine ( X ) dönüşür. Cihazın  göstergesinin sağ alt kısmında bulunan nokta işareti göstergenin aktive olduğunu ve doğru olarak çalıştığını gösterir. Donma göstergeleri, donmaya hassas olan aşıların yanına donup donmadıklarını belirlemek için konulur. Bunlar, DBT, TT, Td, DT ( bu aşılar –6.5ºC`de donarlar), hepatit B  (-0.5ºC`de donar). Buzdolabınızda da orta rafa yerleştirilmiş  1 adet donma göstergesi olmalıdır. Donma göstergeleri, donmaya hassas olan aşıların yanına donup donmadıklarını belirlemek için konulur. Bunlar, DBT, TT, Td, DT ( bu aşılar –6.5ºC`de donarlar), hepatit B  (-0.5ºC`de donar). Buzdolabınızda da orta rafa yerleştirilmiş  1 adet donma göstergesi olmalıdır. 29

Uzun süre kayıt özellikli termometreler (akıllı termometre) Mevcut saat / Isıya maruziyet Soğuk zincir kırılmaları History mode Günler / 30 gün Mevcut / maruz kalınan ısı Soğuk zincir kırılması uyarısı Ayar düğmesi Okuma düğmesi

Dijital Isı Takip Cihazı ▲ İŞARETİ: +8 °C üzerinde 60 dk.dan fazla kaldığına dair alarm işareti Derece Saat ▼ İŞARETİ: +2 °C altında 60 dk.dan fazla kaldığına dair alarm işareti

Aşağıdaki örnekte “ önceki beşinci gün (-5 days) “ de alt sınırın 2 saat 45 dakika boyunca geçildiği ve kaydedilen en düşük ısının -5,7 0C olduğu görülmektedir.

Donma izlemcileri Geri dönüşümsüz olarak kullanıldıkları aşının (-) derecelere maruz kalıp kalmadığı hakkında bilgi verirler.

Donma izlemcileri Elektronik çalışan donma izlemcileri de mevcuttur. Bunlar da geri dönüşümsüz olarak çalışırlar. Ekranda bulunan V işareti aşının iyi korunduğunu, X işareti ise donmaya maruz kaldığını belirtmektedir.

Alınması gereken önlemler; +2oC  To  +8oC Doğru çalışıyor, her şey yolunda. Termostat ayarını kontrol ediniz 1 Aşıların durumuna bakınız Çalkalama testi yapınız. To  0oC Sadece takip ediniz. Buzdolabınız doğru çalışıyor mu? Normale dönene kadar yakın takip +8oC  To  +10oC 1.Termostatı ayarlayınız 1 2.VVM ve soğuk zincir monitör kartlarını kontrol ediniz. 3.Acil durum planınızı uygulayınız. To  +10oC 1 Eğer buzdolabınızın ısıları değişkenlik gösteriyor ise günün en soğuk saatinde termostatı +2°C`ye ayarlayınız.

Aşı nakil kapları Uzun ömürlü; Aşı nakliyesinde ve kısa süreli aşı saklamada kullanılmaktadır. Çeşitlerine göre 2-5 gün arası soğuk zinciri koruyarak muhafaza sağlar. Askılı aşı nakil kapları; aşı nakli ve saha çalışmalarında kullanılırlar. Çeşitlerine göre 1-2 gün soğuk zinciri muhafaza ederler. Askılı aşı nakil kaplarını kullanırken aşı flakonlarını asla buz akülerine direk olarak temas ettirmeyiniz. Buz akülerinde bulunan buz, çözülme esnasında temas ettiği yüzeyin ısısını hızlı bir şekilde düşürerek aşılarınızın kolayca donmasına neden olur.

Aşı seansının yapılacağı veya gezici aşılama hizmeti planlandığı günün sabahı, ihtiyaç duyulan tüm buz aküleri buzluktan çıkarılmalıdır. Buz aküleri buzdolabı dışında çalkalama sesi duyulana kadar bekletilmelidir.(-20 °C’de donmuş bir buz aküsü için +20°C olan bir odada yaklaşık 1 saat bekletmek gerekir.) Buz akülerini uygun şekilde kuruladıktan sonra aşı nakil kabının içine yerleştirilmelidir. Aşı ve sulandırıcıları aşı nakil kabının orta kısmına yerleştirilmelidir. Donmaya karşı hassas olan aşılar ve sulandırıcılar buz aküleri ile direk temas etmeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Aşı flakonlarının buz akülerine direk temasını engellemek için köpük, sünger veya kalın karton kullanılmalı ya da flakonlar kendi karton ambalajları ile yerleştirilmelidir. Kısa ömürlü (askılı) aşı nakil kabına aşı flakonlarının yanına termometre yerleştirilmelidir. En üste de köpük yerleştirilerek kapak kapatılmalıdır. Aşı seansında açılan aşıların da buz aküleri ile direk teması engellenmelidir.

Buz aküsünü ağzında bir miktar boşluk kalacak kadar su ile doldurunuz ve kapağını sıkıca kapatınız. Buz akülerinizi sallayınız ve ters düz ederek akıtıp akıtmadığını kontrol ediniz. Buz akülerini dik olarak veya yan yüzleri açıkta kalacak şekilde buzluğa yerleştiriniz ki evaporatör ile uygun olarak etkileşsin. Buz akülerini verimli olarak kullanmak için en az 24 saat buzdolabında muhafaza ediniz. Aşılama seansınızdan sonra buz akülerinizi tekrar donması için buzluğa yerleştiriniz. Buz akülerini kullandıktan sonra her seferinde suyunu doldurup boşaltmayınız. İçerisindeki suyu tekrar tekrar dondurabilirsiniz. Buz akülerinizi kullanmadan önce terletmeyi unutmayınız.

Buz akülerinin terletilmesi Buzluktan çıkarıldıkları anda -20°C civarındadırlar Donmaya hassas aşılarla bir araya gelmeden önce mutlaka terletilmeleri gereklidir. Çözülmeye başlayan buz dışardan ısı çeker, üzerine veya kenarına konulmuş olan flakonun ısısını çekerek hızla eksi derecelere getirir ve dondurur.

Buz akülerinin terletilmesi Buz akülerini bir masaya veya düz bir ortama sıra ile diziniz. Birbirlerine uzaklıkları en az 5cm olmalıdır. Buz akülerini çalkalandıklarında buz parçalarının birbirine çarpma ve suyun içinde yüzme sesi duyulana kadar terletiniz.

Buz aküleri ile flakonların arasında mutlaka kalın bir karton kullanın Nakliyat sırasında buz aküleri Buz aküleri ile flakonların arasında mutlaka kalın bir karton kullanın Dış ortam +20°C, buz aküleri -16°C

Sağlık Ocağı düzeyinde tüm aşı ve sulandırıcılar +2°C ile +8°C arasında saklanmalıdır.

Aşıların termostabilitesi ve VVM Aşıların termostabiliteleri göz önünde bulundurularak, ısıya maruz kalma sürelerini belirlemek için aşı flakon izlemcileri kullanılmaktadır.

Flakon ısı izlemcileri (VVM)

Aşı flakon izlemcileri (VVM) Aşıların termostabiliteleri göz önünde bulundurularak, ısıya maruz kalma sürelerini belirlemek için aşı flakon izlemcileri (VVM)kullanılmaktadır. Flakona yapıştırılan, ısıya hassas, ısıya maruz kaldıkça renk değiştiren ve kümülatif ısıyı ölçen bir etikettir. Zaman ve ısıya maruz kalma sonucu etiketin içerisinde bulunan kare koyulaşarak dış çemberin rengine dönüşmeye başlar. +8°C`nin üzerine çıkıldığında VVM hemen renk değiştirmez.Orta derece bir ısıya maruz kalmakla acil bir renk değişikliği olmaz. Renk değişikliği oranı maruz kalınan ısının yüksekliği ile değişmektedir. VVM direk olarak aşı potensini ölçmez.Fakat potensi etkileyecek ısıya maruz kalma etkisini gösterir. Donma ile ilgili bir belirteç değildir.

Aşıların donmasını engellemek için; Günde en az 2 kez buzdolabının termometresini kontrol edip kaydediniz. Donmaya hassas aşıları evaporatörden uzağa yerleştiriniz. Elektrik kesintilerinden sonra termostat ayarlarını artırmayınız.

Isı takibi; aşıların muhafazası ve nakliyesi sırasında durumunun değerlendirilmesi, soğuk zincir ekipmanlarının uygun olarak kullanılması için gereklidir .

Isı izleme ekipmanları soğuk zincirin korunmasında tüm aşamalarda kullanılmalıdır. Isı takibi günde en az iki kez yapılmalıdır. Tablolara kaydı ve grafik çizimi mutlaka yapılmalıdır. Termometreler buzdolabının orta kısmına kolayca görülebilecek şekilde yerleştirilmelidir.

Isı kayıt tablosu

AŞI SONRASI İSTENMEYEN ETKİ Aşı uygulanan kişide aşı sonrası ortaya çıkan bilinen aşı yan etkisi ya da aşıya bağlı olduğu düşünülen herhangi bir istenmeyen tıbbi olaya ASİE denir. 50

ÖNLENEBİLİR ASİE’LER 51

Bu bildirimi zorunlu bir ASİE midir? EVET HAYIR Aileyi bilgilendir Hastanın tedavisini başlat Gerekli ise sevk et ASİE Vaka İnceleme ve Bildirim Formu’nu doldur ve gönder Telefonla İl ASİE İzlem Sorumlusu’na 24 saat içinde Haber Ver * Aileyi bilgilendir Tedavi önerilerinde bulun Bildirim yapma Hastayı rahatlatmak için tedavi önerilerinde bulun (enjeksiyon yerine soğuk uygulama, ateş varsa ılık pansuman, ateş ve ağrının hafifletilmesi için parasetamol türevi ağrı kesici-ateş düşürücü kullanımı) *ASİE vakası ciddi bir tıbbi olay, kümelenme ya da toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan bir durum ise acil olarak İl ASİE izlem sorumlusuna haber verecektir. 52

Adolesan aşilama Bu dönemde önerilmeyen aşilar BCG (Tüberküloz) DTP (Karma Aşı) HIB (Haemophilus inf. Tip B) Rotavirüs

Adolesan aşilama Bu dönemde önerilen aşilaR KAÇIRILMIŞ AŞI FIRSATI HEPATİT B KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK SUÇİÇEĞİ HEPATİT A

Adolesan aşilama Bu dönemde önerilen aşilaR ERİŞKİN TİPİ BOĞMACA AŞISI (Tdap) HUMAN PAPİLLOMA VİRÜS (HPV) KONJUGE MENİNGOKOK (ACWY) GRİP (İNFLUENZA)

Ülkemizde Human Papilloma Virüs aşısı ne zaman uygulanmalıdır?

HPV AŞILARI GARDASİL CERVARİX Aşı Tipleri HPV 6/11/16/ 18 VLP L1 kapsid komponenti HPV 16, HPV 18 VLP Ekspresyom Mantar Baculovirus Antijenler 20 µg HPV 6 40 µg HPV 11 40 µg HPV 16 20 µg HPV 18 20 µg HPV 16 Adjuvan AAHS AS04 (Al(OH)3 + MPL) Uygulama 0., 1., 6. ay 0.,2., 6. ay

Enfeksiyon-Kanser Etken Yerleşim Yeri Kanser olgusu Kanser (%) H. pylori Mide 592,000 5.5 HPV Serviks, diğer 561,200 5.2 HBV, HCV Karaciğer 535,000 4.9 HHV-8 Kaposi sarkomu 54,000 0.9 Schistosoma Mesane 9,00 0.1 HTLV-1 Lösemi 2,700 Toplam 1,900,000 18 Parkin DM. Int J Cancer 2006 60

Tek dozlu kombine aşılar: Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus influenza tip b içeren beşli karma aşıda, aynı pakette enjektör içerisinde sıvı formda DaBT ve İPA ,ayrı flakon içinde liyofilize Hib bulunmaktadır. Liyofilize Hib aşısı sıvı formda olan DaBT-İPA ile sulandırıldıktan sonra hemen uygulanmalıdır. Aşının dozu 0,5 ml’dir ve im uygulanır.

Çok dozlu liyofilize olmayan aşılar OPA, DT, Td ve Hep B aşıları aşağıdaki şartlara uymak kaydı ile toplam süre 4 haftayı geçmemek şartı ile 3 aşı seansında kullanılabilir. -son kullanma tarihi geçmemiş -bu süre içinde soğuk zincir şartlarında saklanmış -suyla temas gibi kontaminasyona maruz kalmamış -dozlar flakondan steril şartlarda alınmış -varsa flakon üzerindeki VVM (Aşı Flakonu İzlemcisi)göstergesi kullanılabilir durumda olmalı -Sahaya götürülen aşılardan hiç açılmamış flakonlar dönüşte buzdolabına yerleştirilir ve öncelikle kullanılır. -Açılmış flakonlar ise aynı gün içerisinde kullanılabilir.

Çok dozlu liyofilize(sulandırılan)aşılar BCG aşısı sulandırıldıktan sonra (+2)- (+8) oC de ve karanlıkta korunmak şartıyla 6 saat içinde Çok dozlu Kızamık ve Kızamıkçık aşısı sulandırıldıktan sonra (+2)-(+8) oC de ve karanlıkta korunmak şartıyla 4 saat içinde kullanılmalıdır. Tek dozlu liyofilize aşılar Tek dozlu Hib ve KKK aşısı sulandırıldıktan sonra hemen kullanılmalıdır.

Aşı uygulama teknikleri BCG:Sol omuza intradermal(cilt içine) 5-6mm kabarıklık 0 yaşta 0,05 ml, 1 yaş üzerinde 0,1 ml uygulanır. DaBT-İPA-Hib/DT/Td/Hep B/Hib: İntramuskuler(IM) 90 o dik açıyla DaBT-İPA-Hib,DT,Td,Hib aşıları 0,5 ml Hepatit B aşısı 10 yaşa kadar 0,5 ml, 10 yaş ve üzeri 1 ml uygulanır. KKK/Kızamık/Kızamıkçık: Subkutan(cilt altına) 45 o eğik açıyla 0,5 ml uygulanır. OPA: Ağızdan 2 damla verilir. KPA:İntramuskuler(IM) 90 o dik açıyla 0,5 ml uygulanır. - Pnömokok, Hep B ve beşli karmanın birlikte uygulandığı durumlarda; beşli karmada daha fazla lokal reaksiyon beklendiğini dikkate alınarak Pnömokok ve Hep B'nin aynı ektremiteden en az 2 cm arayla uygulanması, beşli karmanın ise mutlaka farklı bir ektremiteden uygulanması yaklaşımı benimsendiğinde; ASİE riski daha az, tanısı ve takibi daha kolay olacaktır.

PPD ile Tüberkülin Cilt Testi(TCT) uygulaması Sol ön kolun 2/3 üst kısmına 5 TÜ’den 0,1 ml cilt içine 6-10 mm çaplı kabarcık oluşmalı Yapıldıktan 48-72 saat sonra (2-3 gün) endurasyon çapı şeffaf cetvelle ölçülmelidir. 0-5 mm:Negatif kabul edilir ve aşılanır. 6-9 mm: Şüpheli kabul edilir, 1 hafta sonra TCT tekrarlanır, yine 6-9 mm bulunursa negatif kabul edilip aşılanır. 10 mm ve üzeri ise pozitif kabul edilir. 10 mm ve üstü: Pozitif kabul edilir, enfeksiyon olarak değerlendirilir ve ailesi ile birlikte incelenir, hasta bulunmazsa koruyucu tedaviye alınır. Endurasyonun (oluşan sertliğin) çapı ölçülmeli, kızarıklık ölçülmemelidir

Ailelere, uygulanan aşı, aşının gerekliliği, bir sonraki aşı için gelmeleri gereken zaman ve olası yan etkileri hakkında bilgi verilmelidir. Aşılanan her kişiye mutlaka aşı kartı verilmelidir. Bir daha gelemeyecek ise, bir bebek, çocuk ya da gebe için bir flakon aşı açılmalıdır. Miadı önce dolacak veya son kullanma tarihi en yakın olan aşı ilk önce kullanılmalıdır. Aşı dolabına ilk giren aşı ve antiserum önce çıkar kuralı unutulmamalıdır. Aşı uygulaması kadar aşılama faaliyetleri sırasında ortaya çıkan tıbbi atıkların uygun şekilde uzaklaştırılması da önemlidir.Aşı uygulaması yapılan her ortamda Enjektör Güvenli Atık Kutusu da kullanılmalıdır.

İzleme Sistemine Dahil Olan ASİE’ler 1.Lokal Reaksiyonlar -Aşıdan sonra 48 saat içinde ortaya çıkan Ciddi Lokal Reaksiyon -Aşıdan sonra 2-7 gün içinde ortaya çıkan Enjeksiyon yerinde abse(Bakteriyel/steril) -Aşıdan sonra 2 hafta-6 ay içinde ortaya çıkan Lenfadenit

2.Sinir sistemi ile İlgili İstenmeyen Etkiler -OPA’dan sonra 4-30 gün (temaslılarda 4-75 gün) içinde ortaya çıkan Paralitik poliomiyelit -Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-12 gün, DaBT-İPA-Hib aşısını takiben72 saat içinde ortaya çıkan Konvülsiyon -Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-15 gün içinde ortaya çıkan Ensefalopati/Ensefalit -DaBT-İPA-Hib aşısını takiben 7 gün içinde ortaya çıkan Ensefalopati -Tetanoz bileşenli aşılardan sonra 2-28 gün içinde ortaya çıkan Brakial nevrit -Aşıdan sonra 0-6 hafta içinde ortaya çıkan Diğer paraliziler -Kabakulak bileşenli aşıları takiben 15-21 gün içinde ortaya çıkan Aseptik menenjit

İzleme Sistemine Dahil Olan ASİE’ler 3.Diğer İstenmeyen etkiler -Aşıdan sonra 1 saat içinde ortaya çıkan Anaflaksi -Aşıdan sonra birkaç saat içinde ortaya çıkan Toksik Şok Sendromu - Aşıdan sonra 4 saat içinde ortaya çıkan Akut allerjik reaksiyonlar -DaBT-İPA-Hib aşısından sonra 24 saat içinde ortaya çıkan Hipotonik-hiporesponsif atak -Aşıdan sonra 1 hafta içinde ortaya çıkan Sepsis -Kızamıkçık bileşenli aşılardan sonra 1-3 hafta içinde ortaya çıkan Artrit -Kızamık bileşenli aşılardan sonra 1-6 hafta içinde ortaya çıkan Trombositopeni -DaBT-İPA-Hib aşısından sonra 24 saat içinde ortaya çıkan Apne-Bradikardi -BCG aşısından sonra 1-12 ay içinde ortaya çıkan Yaygın BCG enfeksiyonu -BCG aşısından sonra 1-12 ay içinde ortaya çıkan BCG osteoiti -Zaman sınırı olmaksızın yukarıda sunulan hastalıklar haricinde sağlık personeli ya da toplum tarafından aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen ; a)Ciddi olgular(Ciddi ASİE:ölüm, sakatlık, konjenital anomali ile sonuçlanan veya hastanede yatma gerektiren ASİE dir.) b)Kümelenme c)Toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan durumlar ASİE kapsamında incelenmelidir.