OKUL ÖNCESİNDE KAYNAŞTIRMA PROGRAMLARI Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU DERS İÇERİĞİ ÜNİTE I. KAYNAŞTIRMA MODELİ VE ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ ÜNİTE II. OKUL ÖNCESİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PLANLARININ HAZIRLANMASI ÜNİTE II. OKUL ÖNCESİNDE ÖĞRETİMİN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE ÖĞRETİMSEL UYARLAMALAR ÜNİTE IV. OKUL ÖNCESİ SINIFLARDA SINIF YÖNETİMİ VE PROBLEM DAVRANIŞLARIN KONTROLÜ ÜNİTE V. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA ORTAMLARINDA DOĞAL ÖĞRETİM ÜNİTE VI. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA ORTAMLARINDA DİL VE KONUŞMANIN DESTEKLENMESİ ÜNİTE VII. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINDA AİLELERLE İLETİŞİM VE İŞBİRLİĞİ Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU ÜNİTE II. OKUL ÖNCESİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PLANLARININ HAZIRLANMASI 1. KISIM: Değerlendirme Kavramı ve Değerlendirme Basamakları Değerlendirme Nedir? Değerlendirme Basamakları Nelerdir? 2. KISIM: Değerlendirme Basamaklarında İzlenecek Adımlar Basamak: İlk Belirleme Basamak: Gönderme Öncesi Süreç Basamak: Gönderme Süreci Basamak: Ayrıntılı Değerlendirme Süreci Basamak: Özel Eğitim Hizmetleri İçin Uygunluğuna Karar Verme Basamak: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programının (BEP) Hazırlanması Basamak: Değerlendirme 3. KISIM: Örnek Olay Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

1. KISIM: Değerlendirme Kavramı ve Değerlendirme Basamakları Aklımıza gelen ilk soru ???? SINIFIMIZDA ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİR ÇOCUK VARSA, İŞE NEREDEN BAŞLAYACAĞIZ VE HANGİ ADIMLARI İZLEYECEĞİZ? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Değerlendirme Nedir? Değerlendirme çocuk hakkında karar vermek için yapılan bilgi toplama sürecidir. Bu tanımın iki temel öğesi vardır. Bunlardan ilki KARAR VERME, ikincisi de SÜREÇ’tir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Karar Verme Hangi davranışları kazandıracağım? Buna karar vermek için öncelikle onların var olan performans düzeyini, Diğer bir deyişle neleri yapıp, neleri yapamadıklarını belirlemeniz gerekmektedir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 2. Süreç Değerlendirme, sadece bazı testlerin verilmesi demek değildir. Yalnızca belli bir zaman aralığında gerçekleşen bir işlem değildir. Çocuğun gelişimine göre yeni hedefler, uyarlamalar yapmayı gerektiren esnek bir süreçtir. Tek bir kişi tarafından (öğretmen, rehber öğretmen, psikolog), tek bir ortamda (sınıf ya da test odası), tek bir araçla (zeka testi, gelişim tarama testi ya da beceri değerlendirme araçları) gerçekleştirilen bir süreç değildir. Değerlendirme bir ekip tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. Değerlendirme Basamakları Nelerdir? Sınıfta gelişim problemi ya da engelli olduğundan şüphelenilen bir çocuk varsa, hemen bir uzman ya da doktora gönderilir. Çocuğun kendisiyle benzer özellikleri olan çocuklarla birlikte özel eğitim okullarında daha iyi eğitim alacağı düşünülür. Yanlış inançlar: Ayrı okullarda eğitim gören özel gereksinimli çocuklar daha hızlı gelişir. Normal gelişen bir çocuk özel gereksinimli bir çocuktan olumsuz şekilde etkilenir. Okul öncesi eğitim için yetiştirilmiş öğretmenler, özel gereksinimli çocukların eğitiminde başarılı olamazlar. Asıl olan öğretmenliktir ve tüm çocuklarda öncelikli olarak çocuktur. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Değerlendirme Basamakları VII: Basamak: Değerlendirme VI. Basamak: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Hazırlama V. Basamak: Özel Eğitim Hizmetlerine Uygunluğuna Karar Verme IV. Basamak: Ayrıntılı Değerlendirme III. Basamak: Gönderme Süreci II. Basamak: Gönderme Öncesi Süreç I. Basamak: İlk Belirleme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. KISIM: Değerlendirme Basamaklarında İzlenecek Adımlar Basamak: İlk Belirleme Basamak: Gönderme Öncesi Süreç Basamak: Gönderme Süreci Basamak: Ayrıntılı Değerlendirme Süreci Basamak: Özel Eğitim Hizmetleri İçin Uygunluğuna Karar Verme Basamak: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programının (BEP) Hazırlanması Basamak: Değerlendirme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Basamak: İlk Belirleme Hangi çocuklar programı izlemekte güçlük çekiyor? Engelli ya da risk durumunda olduğundan şüphe edilen çocukların öğretmenleri tarafından belirlenmesidir. Öğretim yılının başında, olabildiğince hızlı yapılmalıdır. Gelişim alanlarında akranlarından farklı çocukları belirlemek amaçlanır. Her çocuk biricik ve farklıdır. Bu fark ne kadar? Çocuk sınıfın programını izlemekte güçlük çekiyor, sınıfa uyumda güçlük yaşıyor, akranları ve öğretmeni ile iletişim kuramıyorsa; İLK BELİRLEME SÜRECİ başlatılmalıdır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Hangi çocukları belirleyeceğim? Duygusal-sosyal özellikleri yönünden akranlarından farklılık gösteren çocuklar (duyguları anlama, ifade etmede ve kontrol etmede zorluk, dışa dönük ya da içe dönük problemler yaşama gibi) Bilişsel özellikleri yönünden akranlarından farklılık gösteren çocuklar (dikkat toplama ve sürdürmede sorun, algılamada, sınıflamada, eşleştirmede, olaylar arasında bağlantı kurmada, problem çözmede güçlük gibi) Psikomotor becerileri yönünden akranlarından farklılık gösteren çocuklar (büyük ve7veya küçük kasları kullanmada güçlük, top oyunları, atlama, zıplama gibi etkinliklerde sorun yaşama gibi) Dil ve konuşma özellikleri yönünden akranlarından farklılık gösteren çocuklar (çevresindeki konuşmaları anlama, uygun yanıt verme, sözel ifade zorluk gibi) Özbakım Becerileri (kişisel bakım ve temizlik becerileri gibi) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Nasıl belirleyeceğim? Bunun için MEB Okul Öncesi Eğitim Programından (36-72 Aylık Çocuklar İçin) yararlanabilirsiniz. Programı kontrol listesi olarak düşünüp çocuğa ilişkin yaptığınız gözlemleri (+) ya da (-) olarak kaydedebilirsiniz. TABLO 1 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Hangi alanlarda gözlem yapacağım? Duygusal-Davranışsal Gözlemler Akademik Becerilere İlişkin Gözlemler Psikomotor Becerilere İlişkin Gözlemler Dil ve Konuşma Özelliklerine İlişkin Gözlemler Özbakım Becerilerine İlişkin Gözlemler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Duygusal-Davranışsal Gözlemler başladığı bir etkinliği sürdürme ve bitirme sınıf içinde grup çalışmalarında grupla birlikte görev başında kalma yönergeleri anlama ve yerine getirme engellendiğinde uygun biçimde tepki verme yardım isteme özür dileme izin alma, vb. duygularını ifade ve kontrol etme arkadaşlarının duygularını anlama ve onları dinleme arkadaşları ile oyun oynama oyuncakları paylaşma kendisine uygun gelmeyen istekleri uygun biçimde geri çevirme verilen bir görev ile meşgul olabilme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Akademik Becerilere İlişkin Gözlemler çevresindeki nesnelerin özelliklerini algılama eşleştirme gruplama, olaylar arasında bağlantı kurma gördüklerini ve yaşadıklarını hatırlama bunları oluş sırasına göre aktarma büyüklük, renk, yer-yön, şekil, mekan, vb. kavramları öğrenme kavramlar arasında ilişki kurma sayılar ve sayılarla ilgili basit işlemleri yapma neden sonuç ilişkisi kurma problem çözme, vb. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Psikomotor Becerilere İlişkin Gözlemler büyük-küçük kaslarını kullanarak belli hareketleri yapma denge ve el-göz koordinasyonunu kovalamaca, top oyunları, atlama-zıplama gerektiren oyunlar ince motor hareketleri parmaklarını etkili biçimde kullanma, kalem tutma, boyama, yırtma, yapıştırma ve kesme, vb. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Dil ve Konuşma Özelliklerine İlişkin Gözlemler çevresinde geçen konuşmaları anlama konuşulanlara uygun cevap verme duygularını, düşüncelerini, isteklerini sözel olarak anlatma konuşmanın anlaşılırlığı yaşına uygun sözcük dağarcığı, vb. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 2. Basamak: Gönderme Öncesi Süreç Çocuğun bulunduğu sınıfa katılımını artırmak için neler yapmalıyım? Bu süreç, sosyal-duygusal, bilişsel, dil ve konuşma ile psikomotor becerilerde akranlarından farklı özellikler gösteren ve akranlarının izlediği programı izlemekte güçlük çeken çocukları tanılanmaları için hastanelerin Çocuk Ruh Sağlığı Merkezleri (ÇRSM) ile Rehberlik Araştırma Merkezlerine (RAM) göndermeden önce sınıfa katılımlarını sağlamak için çeşitli düzenlemelerin ya da uyarlamaların yapıldığı süreçtir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Gönderme öncesi süreçte yapmanız gerekenler 1. Bilgi toplama Çocuğun Sağlık Durumuna İlişkin Bilgi Çocuğun Ailesi Hakkında Bilgi Çocuğun Önceki Eğitim Geçmişi Çocuğun Sınıf İçinde Yaşadığı Güçlükler Hakkında Bilgi 2. Müdahale programı hazırlama Program hedeflerinde Öğretimsel süreçlerde Sınıf yönetiminde Çevre düzenlenmesinde 3. Müdahale programını uygulama ve değerlendirme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Bilgi toplama a) Çocuğun Sağlık Durumuna İlişkin Bilgi çocuğun doğumdan başlayarak geçirdiği hastalıklar kazalar ve travmalar ve bunları gidermek için alınan önlemler süreğen/kronik hastalığının olup olmadığı ilaç kullanıp kullanmadığı gibi bilgiler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Bilgi toplama b) Çocuğun Ailesi Hakkında Bilgi çocuğun sınıf içinde sergilediği davranışlarla ev ortamında sergilediği davranışların tutarlılık gösterip göstermediği aile ile okul arasında tutarlılık olup olmadığı ailenin nasıl davrandığı ailenin çocuğa ayırdığı zaman ve kalitesi Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Bilgi toplama c) Çocuğun Önceki Eğitim Geçmişi eğer çocuk daha önce bir eğitim kurumuna devam etmiş ise çocuğun burada sergilediği performansı, benzeri problemlerin yaşanıp yaşanmadığı, yaşandı ise çözümüne ilişkin alınan önlemler hakkında bilgi Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Bilgi toplama d) Çocuğun Sınıf İçinde Yaşadığı Güçlükler Hakkında Bilgi Programa Dayalı Değerlendirme (PDD) Sınıfta izlenen programı çocukların psikomotor, sosyal-duygusal, dil ve konuşma, özbakım ve bilişsel alanlarında ne kadar izlendiğinin belirlenmesi Bunun için MEB Okul Öncesi Eğitim Programı temel alınarak PDD aracı olarak hazırlanmış olan kontrol listesini kullanın ve çocuğu her alanda değerlendirin TABLO 2 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Formun doldururken dikkat edilecek noktalar Beceri çocuk tarafından bağımsız olarak (yardım almadan) gerçekleştiriliyorsa (+) şeklinde işaretleyiniz. Beceri çocuk tarafından bağımsız olarak gerçekleştirilmiyorsa (yardım alarak gerçekleştiriliyorsa), (-) şeklinde işaretleyiniz. Beceri çocuk tarafından bağımsız olarak gerçekleştirilmiyorsa, çocuğa beceriyi gerçekleştirmesi için yardım ediniz. Böylece çocuğun ne kadar destekle o beceriyi gerçekleştirdiğini görmüş olacak ve çocuk hakkında daha çok bilgiye sahip olacaksınız. Çocuğa sunabileceğiniz üç tür yardım (ipucu) vardır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Yardım Türleri 1 Sözel İpucu-Sİ: Çocuğun bir beceriyi nasıl yapacağını ona sözel olarak açıklamaktır. Örneğin, “Atılan topu yakalar.” becerisini değerlendirirken çocuk topu yakalayamıyorsa, çocuğa “Kollarını öne doğru avuçların yukarı bakacak şekilde aç.” yönergesi verilerek değerlendirme yapmanız sözel ipucudur. Forma Sİ şeklinde kaydedilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Yardım Türleri 2 Model olma-MO: Çocuğun bir beceriyi nasıl yapacağını ona model olma yoluyla açıklamaktır. Örneğin, “Atılan topu yakalar.” becerisini değerlendirirken çocuk topu yakalayamıyorsa, çocuğa “Bana bak ve benim gibi yap.” deyip model olmanız, model olma yoluyla yardımdır. Forma MO şeklinde kaydedilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Yardım Türleri 3 Fiziksel yardım- FY: Çocuğun bir beceriyi nasıl yapacağını ona birlikte yaparak göstermektir. Örneğin, “Atılan topu yakalar.” becerisini değerlendirirken çocuk topu yakalayamıyorsa, çocuğun arkasına geçerek kollarını nasıl açacağını ve topu nasıl yakalayacağını göstermek, çocuğun ellerinden tutarak topu birlikte yakalamak fiziksel yardımdır. Forma FY şeklinde kaydedilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. Müdahale programı hazırlama a) Amaç Belirleme Müdahale programı hazırlamak için öncelikle çocuğa hangi davranışları kazandıracağınıza karar vermelisiniz. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Gönderme öncesi süreçte amaç belirlerken; Çocuğun tüm gelişim alanlarında (psikomotor, sosyal-duygusal, dil gelişimi, bilişsel, öz bakım) yapamadığı becerileri / davranışları belirleyin, dikkatinizi yalnızca bir alana vermeyin. Her alana ilişkin gereksinimlerini öncelik sırasına göre sıralayın. Öncelik sırasını oluşturmak için gelişimsel sıraya, becerinin / davranışın işlevselliğine, diğer beceri / davranışlar için önkoşul oluşturmasına dikkat edin. Belirlediğiniz gereksinimler diğer bir deyişle çocuğun yapamadığı beceriler arasından 2-3 aylık süre içinde destekleyebileceğinizi düşündüğünüz becerileri / davranışları amaç olarak seçin. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. Müdahale programı hazırlanma b) Öğretimsel Süreçler-Öğretim Yöntemi ve Araçlar Bu aşamada belirlediğiniz amaçları çocuğa nasıl kazandıracağınıza karar vermelisiniz. Bu konuları sonraki bölümde ayrıntıları ile konuşacağız. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 2. Müdahale programı hazırlanma c) Sınıf Çevresinin Düzenlenmesi Öncelikle çocuğun hangi çalışmada/etkinlikte nerede oturacağını belirleyin. Bu yer çocuğa kolay ulaşacağınız, çocuğun dikkatini yapılan çalışma üzerinde yoğunlaştırabileceği bir yer olmalıdır. Sınıf içinde diğer çocukların ulaştığı tüm araç-gereçlere özel gereksinimli çocuğun da ulaşmasını hedefleyin. Örn; çocuğun görme engelinden ya da bedensel engelinden dolayı sınıf içinde araç gereçlere ulaşımda engelle karşılaşmamasına dikkat edin. Çocuğa birlikte çalışacağı ve ona olumlu model olacak bir arkadaş seçin. TABLO 3 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3. Müdahale programını uygulama ve değerlendirme Hazırladığınız müdahale programını nasıl, nerede ve kadar süreyle uygulayacağınıza karar vermeniz gerekmektedir. Bunun için belirlenen amaçlar doğrultusunda özel gereksinimli çocukla yapacağınız çalışmaları günlük plana işlemeniz, gelişmenin izlenmesi konusunda size yardımcı olacaktır. TABLO 4 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Gönderme öncesi süreçte yapılması gerekenler Müdahale programını uygulama ve değerlendirme aşamasında süreyi belirlemek için; söz konusu davranışların ortalama bir çocuk tarafından ne kadar sürede kazanılacağını, bu davranışların kazanılması için çocuğa ayıracağınız zamanı, ailenin desteğini ne kadar sağlayacağınızı, sınıfta bulunan çocuk sayısını göz önünde bulundurunuz. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3. Müdahale Programını Uygulama ve Değerlendirme Uyguladığınız müdahale programı sonrasında; çocuk belirlenen hedeflere ulaşmış ise, çocuğun kendi sınıfında eğitimine devam etme kararı, çocuk belirlenen hedeflere ulaşmamış ise, bu durumun nedenini araştırmak ve özel eğitim desteğine gereksinim duyup duymadığını belirlemek için önce çocuğu tıbbi değerlendirme için üniversite ya da devlet hastanelerinin ÇRSM’ne yönlendirmesi ardından da hastanelerce gerçekleştirilen tanılama işlemi sonrasında çocuğun bulunduğu bölgedeki RAM’a ayrıntılı değerlendirme için gönderilmesi kararı verilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 3. Basamak: Gönderme Süreci Çocuk gönderme öncesi süreçte gelişme gösterdi mi? Gönderme süreci, gönderme öncesi süreçte özel gereksinimli olarak belirlenen çocuklara yönelik uygulanan müdahale programının etkili olmadığı durumlarda başlatılan bir süreçtir. Gönderme sürecinin temel amacı, çocuğun özel eğitim hizmetleri için uygun olup olmadığına karar vermektir. Bu süreçte Gönderme Raporunun (Eğitsel Değerlendirme İsteği Formu) hazırlanması gereklidir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Gönderme Raporu Öğrenci hakkında sahip olduğunuz endişelerin betimlenmesi, Problemlerin/güçlüklerin ne zaman (gün ve zaman), nerede (Örn; bahçede ya da sınıfta) ve hangi etkinlik sırasında (Örn; küçük grup çalışmasında ya da işbirliği etkinliklerinde) ortaya çıktığının yazılı açıklaması, Yaptığınız uyarlamaların, kullandığınız stratejilerin ve problemi çözmek için uyguladığınız müdahalelerin (sonuçları) yazılı kaydı, Müdahale programının oluşturulmasına yardım eden, uygulayan ve/veya müdahale planını izleyen bireylerin (Örn; okuldaki uzman personel, yardımcı öğretmen, aile ve akran) isimleri, Başarıyla uygulanan ve başarısız olan müdahalelerin neler olduğunun yazılı açıklaması. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 4. Basamak: Ayrıntılı Değerlendirme Süreci Çocuğun tanılanmış bir engeli var mı? Üniversite ya da devlet hastanelerinin (ÇRSM) ve Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM) tarafından değerlendirme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 5. Basamak: Özel Eğitim Hizmetleri İçin Uygunluğuna Karar Verme Çocuk özel eğitim hizmetleri için uygun mu? İki soruya yanıt aranır: Hastaneler tarafından tanılanmış yetersizlik durumu çocuğun eğitsel performansını olumsuz etkiliyor mu? Belirlenen yetersizliğin çocuğun öğrenmesi üzerindeki olumsuz etkileri basit düzenleme ve uyarlamalarla ortadan kaldırılabilir mi? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 6. Basamak: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programının (BEP) Hazırlanması Çocuğun BEP’ini nasıl hazırlayacağım? BEP, her özel gereksinimli çocuk için ayrıntılı değerlendirme verilerine dayalı olarak, çocuğun ailesi ile uzmanların birlikte hazırladıkları yazılı bir dokümandır. BEP’te özel gereksinimli çocuğa kazandırılacak davranışların neler olduğu, bu davranışların nerede, nasıl, kimler tarafından, hangi yöntemlerle ve ne kadar sürede kazandırılacağı belirtilir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

BEP’in İçeriğinde Neler Yer Alır? Çocuğun şimdiki/varolan eğitsel performans düzeyinin ifadesi, Uzun dönemli hedefler (yıllık hedefler) ve kısa dönemli hedefler, Öğretim yöntemleri ve materyaller, Hedefler için ayrılan zaman, Değerlendirme yöntemi ve ölçütleri, Çocuğa sağlanacak ek özel eğitim hizmetleri Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 1. Performans Düzeyi Çocuğu her bir kazanıma ilişkin değerlendirin. Bu değerlendirmeyi yaparken doğru karar verebilmeniz için her kazanım için çocuğu en az dört ayrı ortamda, etkinlikte ya da görevde gözlemeye çalışın. Örneğin, “Atılan nesneleri yakalar.” kazanımının var ya da yok olduğuna karar vermek için tek bir durum değil de dört ayrı durumda gözlemledikten sonra eğer en az çocuk 4 denemenin 3’ünde davranımı sergiliyorsa varlığına daha az oranda sergiliyorsa yokluğuna karar verin ve değerlendirme sonucunuzu (+ ) ya da (-) olarak kaydedin. TABLO 5 (-) olarak belirlediğiniz beceriler için, daha fazla bilgi toplamak amacıyla sözel ipucu (Sİ), model olma (MO) ve fiziksel yardım (FY) yardım türlerinden birini kullanın, bu bilgileri Form 5’de görüldüğü gibi kaydedin. Değerlendirdiğiniz kazanımlarda (-) olanları her gelişim alanının altına sıralayın. Bunlar sizin desteklemeniz yani BEP’de amaç olarak almanız gereken becerilerdir. Belirlediğiniz beceriler arasından öncelikli becerileri seçin. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Öncelikli Beceriler Çocuk için işlevsel beceriler olmalıdır. İşlevsel beceriler, çocuğun içinde bulunduğu gruba, sınıfa katılımını kolaylaştıracak becerilerdir ve bu beceriler genellikle akranları tarafından günlük rutin içinde sıklıkla kullanılan becerilerdir. Çatal kullanma ya da suluboya ile resim yapma becerisi? Öncelikli becerileri seçerken becerileri öncelik sırasına yerleştirme işini her alan için ayrı ayrı yapın. Program hedeflerini oluştururken de her alandan dengeli bir biçimde beceri seçmeye özen gösterin. Ön koşul becerileri öncelikli beceri olarak seçiniz. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Performans Yazım İlkeleri Performans düzeyini değerlendirme verilerine (değerlendirme sonuçlarına) göre oluşturmalısınız. Performans düzeyi yazarken çocukların yapamadıkları ile birlikte yapabildiklerini de yazmalısınız. Performans düzeyini ölçülebilir ve gözlenebilir şekilde ifade etmelisiniz. Performans düzeyini uzun ve kısa dönemli hedefler oluşturmaya olanak verecek şekilde yazmalısınız. Performans düzeyi ifadelerinde çocuğun şimdiki durumunu yansıtmalısınız. TABLO 6 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

2. Uzun Dönemli Hedefler (Yıllık Hedefler) Bir yılın sonunda çocuğun kazanmasını beklediğiniz davranışlardır. Çocuğun ulaşabileceği ve gerçekçi hedefler Öncelikli hedefler Öncelikli hedeflerin belirlenmesinde anne-baba çocuğun eğitiminden sorumlu olan diğer kişilerin görüşleri işlevsel olması çocuğun sınıfta başarılı olmasına yardımcı olacak hedefler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

UZUN DÖNEMLİ HEDEF ÖRNEKLERİ PSİKOMOTOR ALAN UDH 1. Buse bir akademik yılın sonunda sözel yönergelere uygun olarak yürür. UDH 2. Buse bir akademik yılın sonunda sözel yönergelere uygun olarak koşar. UDH 3. Buse bir akademik yılın sonunda belirli bir yüksekliğe merdivenle çıkar. SOSYAL DUYGUSAL ALAN UDH 1. Buse bir akademik yılın sonunda kendi fiziksel özelliklerini söyler. UDH 2. Buse bir akademik yılın sonunda belli başlı duyuşsal özelliklerini söyler. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU 2. Kısa Dönemli Hedefler Kısa dönemli hedefler bireyin var olan performans düzeyi ile uzun dönemli hedefler arasındaki (uzun dönemli hedeflere ulaşabilmesi için kazanması gereken) ölçülebilir ara basamaklardır. Ögeleri; 1. birey 2. davranış 3. koşul 4. ölçüt Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

UZUN VE KISA DÖNEMLİ HEDEF ÖRNEKLERİ PSİKOMOTOR ALAN UDH 1. Buse bir akademik yılın sonunda sözel yönergelere uygun olarak yürür. KDH a. Buse kendisinden yavaş yürümesi istendiğinde 4 denemenin 3’ünde yavaş yürür. KDH b. Buse kendisinden hızlı yürümesi istendiğinde 4 denemenin 3’ünde hızlı yürür. KDH c. Buse kendisinden geri geri yürümesi istendiğinde 4 denemenin 3’ünde geri geri yürür. KDH d. Buse kendisinden yan yan yürümesi istendiğinde 4 denemenin 3’ünde yan yan yürür. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

UZUN VE KISA DÖNEMLİ HEDEF ÖRNEKLERİ UDH 2. Buse bir akademik yılın sonunda sözel yönergelere uygun olarak koşar. KDH a. Buse kendisinden yavaş koşması istendiğinde 4 denemenin 3’ünde yavaş koşar. KDH b. Buse kendisinden hızlı koşması istendiğinde 4 denemenin 3’ünde hızlı koşar. KDH c. Buse kendisinden geri geri koşması istendiğinde 4 denemenin 3’ünde geri geri koşar. KDH d. Buse kendisinden yan yan koşması istendiğinde 4 denemenin 3’ünde yan yan koşar. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

UZUN VE KISA DÖNEMLİ HEDEF ÖRNEKLERİ SOSYAL DUYGUSAL ALAN UDH 1. Buse bir akademik yılın sonunda fiziksel özelliklerini söyler. KDH a. Buse sorulduğunda 4 denemenin 3’ünde saç rengini söyler. KDH b. Buse sorulduğunda 4 denemenin 3’ünde göz rengini söyler. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

UZUN VE KISA DÖNEMLİ HEDEF ÖRNEKLERİ UDH 2. Buse bir akademik yılın sonunda belli başlı duyuşsal (neleri sevdiğini, neleri sevmediğini, hangi durumlarda üzüldüğünü, ve sevindiğini gibi) özelliklerini söyler. KDH a. Buse sorulduğunda 4 denemenin 3’ünde sevdiği yiyecekleri söyler. KDH b. Buse sorulduğunda 4 denemenin 3’ünde sevdiği oyuncakları söyler. KDH c. Buse sorulduğunda 4 denemenin 3’ünde sevmediği yiyecekleri söyler. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3. Öğretim Yöntemleri ve Materyaller BEP hazırlanırken kısa dönemli hedeflerle birlikte, bu hedeflere ulaşmada kullanılacak öğretim yöntemleri ve materyalleri de belirlenir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

4. Hedefler İçin Ayrılan Zaman Kısa dönemli hedeflere ulaşmak için gerekli zaman; çocuğun var olan performansına, geçmişteki başarı düzeyine, içinde yaşadığı çevrenin ve ailenin özelliklerine, çocuğun ek özel eğitim desteği alıp almamasına ve eğitim gördüğü sınıfın özelliklerine göre belirlenmelidir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5. Değerlendirme Yöntemi Gözlem, programa dayalı olarak oluşturulmuş kontrol listeleri, çalışma örneği analizi gibi informal değerlendirme teknikleri, ilk belirleme ya da öğrencilerin performans düzeylerini belirlemede kullanıldıkları gibi aynı zamanda hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını belirlemek için de kullanılan tekniklerdir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

6. Ek Hizmetlerin Planlanması ulaşım, konuşma terapisi, fizyoterapi, iş-uğraşı terapisi, danışmanlık ve tıbbi hizmetler özel gereksinimli çocuğa sağlanacak ek hizmetler arasında yer almaktadır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

7. Basamak: Değerlendirme Gelişmeyi nasıl değerlendireceğim? Sürekli gözden geçirerek BEP’in düzenlenmesidir. TABLO 7 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU ÖRNEK OLAY ne dİYOR? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU