Bolu denince akla gelen; Köroğlu, Köroğlu’nun ‘’ Hey hey benden selam olsun Bolu beyine……’’ diye başlayan pervasız haykırışı ve haksızlığa zulme başkaldırışı anlatan hikayesi şöyledir.

Bolu

Bolu Bey’i, at meraklısı bir beydir. Atçılıkta usta olan seyisi Yusuf’u güzel ve cins at aramak üzere civar köylere gönderir. Yusuf günlerce gezdikten sonra obanın birinde istediği gibi bir tay bulur.O tayı sahiplerinden satın alır, fakat tay görünüş olarak çirkin ve bakımsızdır. Ama ileride mükemmel bir küheylan olacaktır.

Yusuf bunu bildiğinden sevinerek geri döner. Bey bu çirkin ve sevimsiz tayı görünce kendisi ile alay edildiğini sanar ve Yusuf’un gözlerine mil çektirerek tayı da ona verip yanından kovar.Yusuf köye geldiğinde olup bitenleri oğluna anlatır ve oğlu da daha o günlerden Bolu Beyine karşı içinde durulmaz bir kin taşır.

Baba oğul, tayı terbiye etmeye başlarlar, yıllar geçer tay artık çok güzel bir küheylan olmuştur. Rüzgar gibi koşmakta, ceylan gibi sıçramakta, türlü savaş oyunları bilmektedir.

Bu arada Kör Yusuf ‘un oğlu Ruşen Ali de büyümüş, güçlü kuvvetli bir delikanlı olmuştur. Olmuştur da Bolu Beyine karşı gitgide kini artmaktadır.

Kör Yusuf’un oğlu Ruşen Ali dağa çıkar. Geleni geçeni soyarak ününü bütün bölgeye yayar. Artık o civardaki bütün kanun kaçakları ona katılmaktadır. Çamlıbelde bir kale yaptırarak, gelip geçen kervanlardan bac almaya başlar. Vermeyen kervanları soyar, üzerine gönderilen orduları bozguna uğratır.

Bir gün Üsküdar Kasapbaşısı’nın oğlu Ayvazı kaçırır. Çamlıbel’e getirir, evlat edinir. Başka bir gün Bolu Beyi’nin kız kardeşi Döne Hanım’ı kaçırır, evlenirler. Aradan yıllar geçer Bolu’yu basar.

Halk arasında söylenen türküsüde şudur….. EĞRİ KILIÇ Benden selam olsun Bolu Bey 'ine Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır Ok gıcırtısından kalkan sesinden Dağlar seda verip seslenmelidir. Düşman geldi tabur tabur dizildi Alnımıza kara yazı yazıldı Tüfek icad oldu mertlik bozuldu Eğri kılıç kında paslanmalıdır. Köroğlu düşer mi yine şanından Ayırır çoğunu er meydanından Kır at köpüğünden düşman kanından Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır ŞARKI TEK SLAYTTADIR…

Aradan yıllar geçer Bolu’yu basar, her yeri yakıp yıkar ve Bolu Beyinden babasının öcünü alır. Bolu Beyi de cenkle başa çıkamadığı Köroğlu’na karşı çeşitli düzenler kurar ve bir defasında Ayvazı, bir defasında bir defasında da Köroğlunu yakalatıp zindanlara atar. Fakat her seferinde Köroğlu kurtulmayı başarır.

Sonunda delikli demir ortaya çıkınca (silah)eski bahadırlık geleneği bozulur, dünyanın tadı kalmaz. TÜFENK İCAT OLDU MERTLİK BOZULDU Der….. Ve bir gün Köroğlu beylerine dağılmalarını söyler.

İşte yıllar boyu halkın gönüllerinde yaşayan Köroğlu’nun söylencesi yine halk tarafından böyle yazılmıştır, böyle söylenir. Ve yaşlı bir çınar gibi devrilen Köroğlu’nun hikayesi böyle sona erer.

Köroğlu her ne kadar yiğit bir koçak ise de, hiç yenilmemiş bir bahadır değildir. Halk arasında anlatılan bir hikayeye göre, Köroğlu Gürcistan üzerinde sefere giderken yolu üzerine çıkan Kars’ın Kiziroğlu köyünde konaklamıştır.

Bu köyün beyi ise Kiziroğlu Mustafa Bey isimli bir yiğittir. Köroğlu’yla karşılaşmışlar, aralarındaki konuşma atışmaya, buradan da ileri geri konuşmalar neticesinde kavgaya dönüşmüş ve köy meydanında yapılan döğüş neticesinde Kiziroğlu Mustafa Bey Köroğlu’nu yenmiş.

Köroğlu aldığı yenilginin neticesinde çadırına dönmüş ve sazı eline alıp Kiziroğlu’nun karısına anlatmaya başlamış. Bilinen türküsü ise şudur…

Bir hışımla geldi geçti (peh peh peh ) Kiziroğlu Mustafa Bey (hey, hey, hey) Bu dağları deldi geçti (Ağam kim, paşam kim,nigar kim, hanım kim) Kiziroğlu Mustafa Bey Bir atı var alapaça Fırsat vermez Kırat kaça Az kaldı ortamdan biçe Kiziroğlu Mustafa Bey

Köroğlu bir halk ozanı olup pek çok şiiri bulunmaktadır…