GENEL KIMYA I (KİM153) ÖĞRETIM YıLı GÜZ DÖNEMI Doç. Dr. Leyla Yurttaş Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Kimya Anabilim Dalı, 3. kat, 331 nolu oda

Ders notu : Basılı ders notu yoktur. Derslerde ppt sunuları kullanılacaktır. Power point sunularına adresinden ulaşabilirsiniz. Tüm genel kimya kaynaklarından yararlanılabilir. Önceki Yıllarda Kullanılan Ders Kitapları :  Namık K. Aras, Namık K. Tunalı (5. Baskı-1999) Kimya Temel Kavramlar, Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ. ISBN  Ralph H. Petrucci, William S. Harwood (6. Baskı-1995) Genel Kimya, Çeviri Editörü: Tahsin Uyar, Palme Yayıncılık. ISBN    Merck Laboratuvar El Kitabı (Google’dan pdf)

DEĞERLENDIRME VE BAŞARı KRITERLERI :  Vize → % 40  Final → % 60 Sınavlar Test usulü olacaktır. Dönem sonu başarı notu sıralamasında  %10(AA,AB)  %10-25(BA,BB,BC)  %25-55(CB,CC,CD)  %55-75(DC,DD) ?? FF ??

ÇALıŞMA TAKVIMI : öğretim yılı akademik takvimine ogretim-yili adresinden ulaşabilirsiniz ogretim-yili  TarihKonu  06/10Madde, atomlar, mol kavramı, SI birimleri  13/10Kimyasal tepkimeler ve stokiyometri  20/10Çözeltiler  27/10Kimyasal denge  03/11Termokimya  KasımVize  24/11Gazlar, gaz kanunları  01/12Periyodik tablo ve periyodik özellikler, atomun elektron yapısı  08/12Kimyasal bağlar  15/12İnorganik bileşiklerin isimlendirilmesi,  22/12Asitler ve bazların özellikleri ve reaksiyonları  Ocak 2016 Final

HAFTA 1: MADDE, ATOMLAR, MOL KAVRAMI, SI BIRIMLERI

KİMYA; ORGANİK KİMYA : KARBON VE ONUN BİLEŞİKLERİNİ İNCELER. İNORGANİK (ANORGANİK) KİMYA : GENELLİKLE KARBON VE BİLEŞİKLERİ DIŞINDAKİ MADDELERİ İNCELER. ANALİTİK KİMYA : MADDELERİN TANINMASI, ANALİZİ, BİLEŞİMİNİN NİCEL VE NİTEL YÖNDEN İNCELENMESİYLE İLGİLENİR. BİYOKİMYA : CANLILARIN YAPISINDA GERÇEKLEŞEN KİMYASAL OLAYLARI VE BUNLARIN SONUÇ VE ETKİLERİN İNCELER. FARMASÖTİK KİMYA : ECZACILIK KİMYASIDIR. KONUSU, İLAÇ OLABİLECEK YENİ BİLEŞİKLERİN SENTEZİ VE İLAÇLARIN ANALİZİ OLAN BU BİLİM DALI, KİMYA VE BİYOLOJİK BİLİMLERLE YAKINDAN İLİŞKİLİDİR. BUNLARIN DIŞINDA PETROKİMYA, TERMOKİMYA ORGANOMETALİK KİMYA, ASTROKİMYA, FOTOKİMYA GİBİ ALT BİLİM DALLARI DA VARDIR.

Madde : Boşlukta yer kaplayan ve kütlesi olan her şey olarak tanımlanır. Element : Aynı tür atomlardan oluşan ve kimyasal yöntemler ile daha basit maddelere ayrılamayan maddelere denir. Günümüzde 115 civarında element bilinmektedir. Bunların 88 tanesi doğal, diğerleri yapay elementlerdir. (IUPAC-International Pure and Applied Chemistry) Bileşik : İki ya da daha fazla sayıda farklı elementin atomlarından oluşan saf maddelerdir. Organik Bileşikler : Karbon ve genellikle hidrojen elementleri içeren moleküler bileşiklerdir (metan, propan, glukoz gibi). Anorganik Bileşikler : Organik bileşikler dışında kalan diğer bütün bileşiklerdir. Su, kalsiyum sülfat, amonyak, hidrojen klorür, karbon dioksit, kalsiyum karbonat gibi maddeler anorganik bileşiklere örnek olarak verilebilir.

Belli bir bileşime ve özelliklere sahip olan maddelere saf madde, en az iki maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden oluşturduğu yapıya ise karışım denir.

Sabit Oranlar Kanunu Bir bileşiği oluşturan elementlerin, bileşikteki kütleleri arasında sabit (belirli) bir oran vardır. Bu durumu açıklayan kanuna sabit oranlar kanunu denir.

Katlı Oranlar Kanunu İki element kendi aralarında birden fazla bileşik oluşturduklarında, elementlerden birinin sabit kütlesiyle birleşen diğer elementin kütleleri arasında, basit ve tam sayılarla ifade edilen bir oran vardır.” Bu ifadeye katlı oranlar kanunu denir.

Kütle numarası → A = Z + N → Nötron sayısı ↑ Atom numarası (proton sayısı) Bir atomun kütle ve atom numaraları element sembolü ile birlikte şu şekilde gösterilir:

Bileşik Formüllerinin Yazılması

Molekül formülü, bir moleküldeki atomların türünü ve gerçek sayılarını belirten formüldür. Örneğin suyun molekül formülü H 2 O dur. Bu formül, bize su molekülünde hidrojen ve oksijen elementlerinin bulunduğunu ve bir oksijen atomuna karşı iki hidrojen atomunun bulunduğunu gösterir. CO 2, CH 4, C 6 H 6 sırasıyla karbon dioksit, metan ve benzen bileşiklerinin molekül formülleridir. Basit (deneysel) formül, bir moleküldeki atomların türünü ve sadece bu atomların sayıları arasındaki oranı veren formüldür. Basit formüldeki atomların sayısını gösteren indisler her zaman en küçük tamsayılı orana göre olan değerlerdir. Örneğin, hidrojen peroksitin molekül formülü H 2 O 2 iken; basit formülü HO dur. Benzer şekilde; etilenin molekül formülü C 2 H 4 iken, basit formülü CH 2 dir. Birçok maddenin ise suda (H 2 O) olduğu gibi molekül ve basit formülü aynıdır.

Yapı Formülü : Bir maddenin molekül formülü onun bileşimini gösterir fakat atomlarının molekülü oluşturmak için ne şekilde bir araya geldiğini yani hangi atomun hangi atoma bağlandığını göstermez. Bunu görmek için bileşiğin yapı formülünü yazmak gerekir. Bir bileşiğin yapı formülü moleküldeki atomların birbiriyle nasıl bağlandığını gösterir.

Bir bileşiğin bulunan formülü, o bileşiğin bir biriminde bulunan atomların sayısını verir. Bir bileşiğin formülünü bulmak için genellikle kütle yüzdesinden faydalanılır ve kütle yüzdeleri deneysel olarak belirlenir.

MOL KAVRAMI 12 gram karbon-12 izotopu içeren bir örnekte, 6, × tane atom bulunur ve bu sayıya Avogadro sayısı (NA) denir. Avogadro sayısı kadar atom veya molekül içeren herhangi bir maddenin miktarı 1 mol olarak kabul edilmiştir. Mol sayısı, n ile gösterilir. Bu durumu, 1 mol karbon-12 atomu örneği, 6, × tane karbon-12 atomu içerir ve kütlesi 12 gramdır şeklinde de ifade edebiliriz. 1 mol maddenin kütlesine, mol kütlesi (MA) denir ve mol kütlesinin birimi g/mol’dür. (NŞA) Çoğu işlem için Avogadro sayısının değerini 6,022 x mol -1 almak yeterlidir.

0.2 mol X 2 Y 3 32 gram gelmektedir. Y nin atom ağırlığı 16 olduğuna göre X in atom ağırlığının Y nin atom ağırlığına oranı nedir ? Çözüm : 0,2 mol 32 gramsa 1 mol ? ?= 160 gr/mol 2.X = 160 X= 56 gr/mol X/Y= 7/2

Morfin Kapalı Formülü: Molekül Ağırlığı: Aspirin Kapalı Formülü: Molekül Ağırlığı: K vitamini Kapalı Formülü: Molekül Ağırlığı: Alprazolam Kapalı Formülü: Molekül Ağırlığı:

Birim Sistemleri SI (Uluslararası Birim Sistemi) Birim Sistemindeki Temel Fiziksel Nicelikler ve Standart Birimleri

Kütle Ölçümü SI (ULUSLARARASI BİRİM SİSTEMİ) BİRİMLERİ

Uzunluk Ölçümü 1 nm = 1000 pm (pikometre)

Sıcaklık Ölçümü Santigrad, Fahrenheit, Kelvin, Reaumur

Hacim Ölçümü Basınç Ölçümü

Kaynaklar Genel Kimya, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları Farmasötik Kimya, Hacettepe Üniversitesi Yayınları