HAZIRLAYANLAR  SEREN ALTUNSARAY  MUHAMMED ÖMER BULAKÇIBA Ş I ERGONOMİ SAMSUN

İş bilimi nedir?  İnsanı anatomik, antropometrik, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik açıdan inceleyen, katlanabileceği sınırları tespit eden, sonuçta işin insana, insanın işe uyumunu araştıran, disiplinler arası bir bilim dalıdır.

İş biliminin amacı  İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması  İşgücü kayıplarının önlenmesi  Yorulmanın ve iş stresinin azaltılması  İş kazaları ve mesleki risklerin minimizasyonu  Verimlilik ve kalitenin yükseltilmesi

İş biliminin öncüsü  Frederick Winslow Taylor Taylor’un Betlehem çelik Fabrikası’nda gerçekleştirmiş olduğu ve kendis inin yönetim bilim kitaplarının başında yer almasını sağlayan deneyi “kürek” deneyidir. Bir küreğin, bir seferde kaldırabileceği maksimum çıktıyı hesaplayan Taylor, işletmede kullanılan kürekler yerine maksimum çıktıyı sağlayacak yenilerinin getirilmesini sağladı. Bu deney sonunda işletmedeki çalışan sayısı 600’den 140’a düşürülmüş, bir işçinin günlük ortalama üretimi ise 16 tondan 59 tona çıkmıştır. Tüm bu çalışmaların sonucu olarak üretim maliyeti düşerken, çalışanların günlük kazançlarına % 63 oranında artmıştır.

Antropometri  Her türlü araç ve gereç kullanıcılarının (yaş ve cinsiyetlerine göre değişiklik gösteren) boyut farklılıklarını gözeterek (insan-çevre için ara kesit) tasarımları yapmak için Antropometri biliminden yararlanılır.

Yunanca antropos (insan) ve metikos (ölçü) sözcüklerinden oluşan Antropometri, insan vücut ölçülerinin belirlenmesi ve uygulanması ile uğraşan bir bilim dalıdır. “Vücut ölçüleri bilimi” olarak da adlandırılan Antropometri, çalışma (veya dinlenme)yeri dizaynın temelini oluşturmaktadır.

Antropometri mühendisliğinin amaçları  Erişim olanakları, normal ve maksimum çalışma alanları, ağırlık dağılımları ve hacimler gibi kitle özelliklerini güvenilir bir şekilde tanımlayacak vücut ölçülerini belirlemek,  Antropometrik tasarımlarla, karşılaştırma ve yorumların daha sağlıklı ve daha çabuk yapılabilmesi için veri bankası oluşturmak.  Fiziksel rahatlık

Eklemlerin sınıflandırılması a)Küresel, b)Yumurta tipi c)Menteşe tipi d)Muylu e)Semer tipi f)Düz g)Teget tip

Omurga iskelet sisteminin en önemli elemanıdır omuru ile omurga vücudun merkezi kemik zinciridir.

Vücut Boyutları - Yüzdeler Federal Almanya için yapılmış boy ölçümlerine dayalı olarak kadınlar ve erkekler için %5 ve %95 değerleri Federal Almanya’da; kadınların %5’inin boyu 151 cm’den; %95’inin boyu da 173 cm’den küçük; erkeklerin %5’inin boyu 163 cm’den küçük, %95’inin boyu da 184 cm’den daha küçüktür.

Ağırlık Kaldırma ve Taşıma Güvenli bir kaldırma işlemi için: Kaldırma sırasında sırtınızın doğal eğrisi Şeklinde olmasına özen gösterin. Yükü kaldırırken ağırlığınızın bacaklarınızda olmasını sağlayın. Yavaş ve küçük adımlarla hareket edin. Güvenli bir Şekilde yükü yerine koymak için, dizlerinizi kullanarak eğilin. Ağırlık Kaldırma ve Taşıma ŞUNLARI YAPMAYIN!... Sırtınızı bükerek ve belinizden eğilerek yükü kaldırmayın. Yükü kaldırırken veya taşırken belinizin etrafında dönmeyin. Kaldırma limitlerinden fazla yükü kaldırmaya çalışmayın.

Mühendislik Antropometrisi  Mühendislik Antropometrisi İşbilimin en önemli konularından birisidir. İnsan vücuduna ait ölçüler çalışma yerlerinin düzenlenmesinde özenle göz önünde bulundurulmalıdır.  Çalışma yerlerinin tasarımında insan ölçüleri göz önüne alınırken insan yeni baştan tasarlanmayacağına göre, onun ölçülerinin dağılımının bilinmesi makinaların ve dolayısıyla “İnsan-Makina Sistemleri “ tasarımının ön koşuludur.

Antropometri Metotları  Statik Antropometri  Antropometri, insanların statik duruş ve oturuşlarında ölçülen metrik değerleri ele alan bir uğraş alanıdır. Her çeşit statik antropometri yaklaşımının özel bir nedeni vardır. Okul çocuklarının oturacağı sıraların boyutlarını saptamak için uygulanacak ölçüler yanında, bir gaz maskesinin yüz ölçülerine uygun bir şekilde ve boyutlarda imali için gerekli ölçülerin saptanmasında da statik antropometri yaklaşımı kullanılır.  Dinamik Antropometri  İnsanların kol,bacak ve gövdesini çalışma esnasında, değişik boyutlarda ve devamlı hareket ettirmesi nedeniyle çeşitli dinamik boyutların ölçülmesine gerek vardır. İnsanların ayakta dururken ya da otururken çevresindeki malzemelere ve çeşitli işlem noktalarına uzanabilmeleri için; eğilme, uzanma ve dönme gibi hareketlerin sınırlarını ölçmek de iş düzeni ve insan - tezgah, insan - makine arakesitlerinin tasarımında optimizasyon açısından önemlidir. Bu ölçülerin hesaplanmasında dinamik antropometri verilerinden yararlanılır.

Statik antropometriDinamik antropometri

Tez Raporu

 Bu tez çalışmasında ofislerde yapılacak ergonomik iyileştirmelerden genel olarak bahsedilerek yapılacak iyileştirmelerin antropometrik veriler ışığında yapılmasının önemine vurgu yapılacaktır. Türkiye`deki mevcut antropometrik verilere göre sunulacak iyileştirme önerileri, uygulama ile hayata geçirilmeye çalışılacak ve tasarımda yapılan yanlış ve doğru öğeler tespit edilecektir.

Tez Sonucu  Bu tez çalışmasında işyerinde özellikle ofislerde yapılacak ergonomik düzenlemelerin öneminden bahsedilmiş ve ergonominin her bir boyutuyla ele almanın yanı sıra çok büyük bir önem arz eden antropometrik ofis tasarımı boyutundan bahsedilmiştir. Çünkü bilinmektedir ki öncelikle kişilerin/çalışanların antropometrik ölçümlerine uygun bir işyeri tasarlamak işi onlara uydurmanın en büyük adımıdır.  Tüm bu iyileştirmeler ortaya konulana kadar ofislerde sırt, bilek ve ayak desteği, koltuk minderi ve kağıt tutucu bulundurulmalı ve özellikle yüksekliği ayarlanabilir monitörler kullanılmalıdır.  Unutulmamalıdır ki, İSG, insan faktörüne (ergonomiye) gereken önemin verilmesiyle ve çalışma çevresinin ergonomik kurallara bilhassa kişilerin antropometrik ölçülerine göre düzenlenmesiyle mümkündür.