KAYNAK PLANLAMASINDA KATILIMCI YAKLAŞIM ANLAYIŞI VE HALK KATILIMLI BÜTÜNCÜL PROJELERİN ÖNEMİ İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

HAVZA, HAVZA YÖNETİMİ TANIMLARI VE KIRSAL KALKINMANIN SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİ İLE İLİŞKİSİ İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

HAVZA TANIMI (1) Havza tanımı uzun yıllar boyunca “Topoğrafik yapının sonucu olarak, yağış sularının depolandığı, yüzeysel akışa geçen suların bir mecrada toplandığı ve bu olayların etki alanı içerisinde kalan sahaların tamamıdır” şeklinde yapılagelmiştir.

HAVZA TANIMI (2) Bir başka ifade ile; Bir akarsu tarafından parçalanan, Kendine has doğal kaynakları bünyesinde barındıran, Etrafı dağ ve tepelerle çevrili, Suları aynı denize, ırmağa veya göle akan belirli büyüklükte bir arazi parçasıdır.

HAVZA YÖNETİMİ TANIMI (1) Havza yönetimi “Bir drenaj havzasında erozyonu, dere akışlarını ve selleri kontrol altında bulundurmak ve kaliteli su üretmek üzere, o havzada bulunan doğal kaynakları düzenleme ve yönetme sanatı“ olarak tanımlanmıştır. Daha sonra bu tanıma, havzada yer alan sosyo ekonomik koşullar, estetikve kollektif değerler dikkate alınarak geliştirilmiş ve tanım daha kapsamlı bir hale getirilmiştir.

HAVZA YÖNETİMİ TANIMI (2) Böylece havza yönetimi “Bir su toplama havzasında, ekolojinin temel esasları dikkate alınarak, doğal kaynakların, toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasını sağlayacak şekilde sürdürülebilir kullanımının planlanması, geliştirilmesi ve yönetilmesidir” biçiminde genişlemiştir.

HAVZA YÖNETİMİ TANIMI (3) Bir başka açıdan, havza yönetimine,” su, toprak, bitki örtüsü ve hayvan varlığı ile insan kaynaklarını değerlendirme, yeni kaynaklar bulup geliştirme, doğal kaynaklarla insanlar arasında sağlıklı ilişkiler kurma, mevcut kaynakların sürekliliğini sağlayarak tüketimi engellemek amacıyla planlama, projelendirme ve uygulama sanatıdır” şeklinde de bakılabilir.

HAVZA YÖNETİMİ TANIMI (4) Havza yönetiminin tanımı ve kapsamı bu kadar geniş olunca yönetimin, kurum ve kuruluşlar arasında başarılı bir koordinasyon ihtiyacı olacağı ortaya çıkmaktadır.   Ayrıca, havza yönetiminin bu geniş boyutu, onu “Havzanın geliştirilmesi” ya da “Havza Toplumunun Kalkınması” ve sonunda “Kırsal Kalkınma” kavramları ile özdeş hale getirmektedir.

HAVZA REHABİLİTASYONU TANIMI Havzada, toprak, su, bitki örtüsü arasında doğal dengeyi sağlamaya yönelik teknik, kültürel ve idari tedbirlerin alınması ile havzada yaşayan halkın sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmalarının sağlanması için yapılan çalışmaların tamamına havza ıslahı ismi verilir.

HAVZA REHABİLİTASYON PROJESİ TANIMI Havza ıslahı amacıyla hazırlanan projedir. Havza ıslah projesi kırsal kalkınma projesi değildir. Proje, havzanın ıslahı için yatırım yapmalıdır. İçerik olarak tarım, orman ve mera çalışmalarını kapsar ve doğal kaynak tahribatının önlenmesi ile birlikte, havzada yaşayan halkın ekonomik açıdan kalkındırılmasını ve böylece bozulmuş doğal dengenin yeniden tesis edilmesini amaçlar.

Sürdürülebilir Kalkınma : SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMANIN SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİ İLE OLAN İLİŞKİSİ (1) Sürdürülebilir Kalkınma : Sürdürülebilir kalkınma, toplumsal, çevresel, ekonomik ve kültürel boyutları olan bir kavramdır. Bu boyutların her birinin kendi içinde, toplumsal gereksinimler, biyolojik çeşitlilik, üretim, kültür mirası gibi hayli önemli farklı konu başlıkları vardır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMANIN SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİ İLE OLAN İLİŞKİSİ (2) Sürdürülebilir kalkınmaya ilişkin çalışmalarda bu farklı çevresel toplumsal ve ekonomik boyutları tek tek ve birbirinden bağımsız olarak değil, birbirleriyle etkileşim içinde ele almak gerekir. Sistemin içerisinde yer alan her bir boyutun sürdürülebilirliği diğerlerinin de sürdürülebilir olmasına bağlıdır.

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (1) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum Yönetimin temel amacı Su kalitesinin ve miktarının artırılması ve geliştirilmesi, Biyolojik çeşitliliğin, ekonomik türlerin korunması ve geliştirilmesi, Yaban hayatının korunması ve sürdürülebilirliği Erozyonun önlenmesi, sel ve taşkın kontrolu Ormanların korunması ve geliştirilmesi, Meraların ıslahı Tarımsal üretimin geliştirilmesi Gelir seviyesinin yükseltilmesi

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (2) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum Havza rehabilitasyo-nundan sağlanan fayda Havza içinden çok havza dışı insanlara yönelik Genellikle havza içi insanlarına yönelik

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (3) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum Arazi kullanımı Doğal kaynakların kullanılmasında, koruma ve kullanma dengesi hakim. Orman ve mera tahribatı, yanlış tarım, yamaç tarımı

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (4) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum Havzanın nüfus yoğunluğu Az Yoğun, çok yoğun

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (5) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum   Altyapı Yollar standart, elektrik ve şebekeli içme suyu mevcut. Isınma kömür ve elektrik Yollar toprak ve stabilize. Elektrik genellikle mevcut Şebekeli içme suyu az, çoğunluk çeşmeli. Isınma çoğunlukla odun ve tezek.

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (6) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum İnsanlarının sosyal ve ekonomik durumu Okumuş, kendini geliştirmiş zengin büyük topraklı çiftçiler Ahır hayvancılığı son derece gelişmiş. Büyük hayvan çiftlikleri hakim Az okumuş, fakir, küçük topraklı çiftçiler ve köylüler Sürü hayvancılığı hakim Az gelişmiş ahır hayvancılığı

GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE HAVZA YÖNETİMİNDEKİ TEMEL FARKLILIKLAR (7) Konular Gelişmiş Ülkelerde mevcut durum Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcut durum Mülkiyet Mülkiyet belirli, kadastro tamamlanmış. Tarım, orman ve merada özel mülkiyet hakim Mülkiyette Devlet-halk işbirliği yaygın Orman ve meralarda Devlet mülkiyeti Tarım, çok parçalı ve küçük arazilerde. Özel mülkiyet yanında Devlet mülkiyetinde olupta tarım yapılan önemli ölçekte arazi mevcut

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİNDE KATILIM, MALİYET PAYLAŞIMI VE SAHİPLENME İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİM KATILIMIN SAFHALARI KATILIM MALİYET PAYLAŞIMI SAHİPLENME SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİM

KATILIM (1) Halkın, kendisiyle ilgili kararlara katılmasına dönük bir süreçtir. Katılımın olmazsa olmaz koşulu, problemlerin birlikte tespit edilmesi, tartışılması ve birlikte çözülmesidir.

Köylü ve çiftçinin maliyete katılımı ve beklentisi MALİYET PAYLAŞIMI (2) Köylü ve çiftçinin maliyete katılımı ve beklentisi Maliyete katılım; Doğal kaynak tahribatına neden olan eski alışkanlıklarından vazgeçmesidir. Gelir getirici faaliyetlere işgücü, para ve diğer türden katkı sağlamasıdır Beklentisi; Yaşam şartlarının iyileşmesi ve sürdürülebilir olmasıdır.

Devletin maliyete katılımı ve beklentisi MALİYET PAYLAŞIMI (2) Devletin maliyete katılımı ve beklentisi Maliyete Katılımı; Rehabilitasyon çalışmalarına, Yeni gelir kaynaklarını yaratmaya veya desteklemeye, Sürdürülebilir havza yönetimi için örgütlemeye, eğitime ve bilinçlendirmeye parasal destek sağlanmasıdır. Beklentisi; Sürdürülebilir bir havza yönetiminin sağlanmasıdır.

SAHİPLENME VE SAHİPLENMENİN ÖLÇÜSÜ (3) Yerel halkın proje amaçlarına uygun faaliyetleri benimsemesi ve uygulaması Ölçüsü Halkın havza yönetimi çalışmalarının her aşamasındaki maliyete ve diğer gönüllü katılıma en üst düzeyde destek sağlamasıdır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİ (4) Gelecek kuşakların kendilerine özgü ihtiyaçlarını giderebilme olanaklarını tehlikeye sokmaksızın, günümüz kuşaklarının ihtiyaçlarını karşılayan bir kalkınmadır.

KATILIM SÜRECİNDE DEVLET İLE YEREL HALKIN KAPASİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ Karar verme mekanizmasına devletin katılım düzeyi Yerel halkın mülkiyet durumu ve hakları MAVİ, KARAR VERMEDE DEVLETİN KATILIM DÜZEYİNİN YEREL KAPASİTE İLE ORANINI, KIRMIZI İSE YEREL HALKIN MÜLKİYET DURUMU VE HAKLARININ YEREL KAPASİTE İLE ORANINI BELİRTMEKTEDİR. Yerel Kapasite

HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

KATILIMCI HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR Kaynakları Kullanan Yerel Halk Sektörler ve Alt Sektörler Üniversiteler ve Araştırma Kuruluşları Gönüllü Kuruluşlar

KATILIMCI HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR Kaynakları Kullanan Yerel Halk (1) Ekonomik güçleri zayıftır, bu yüzden yatırımlarda devlete son derece bağımlıdırlar, Orman ve mera kaynaklarının iyileştirilmesine gelirlerin azalacağı düşüncesiyle şiddetle karşı çıkarlar, Yaşam mücadelesinde risk yönetimi uygularlar, Sorunları ve çözümleri en iyi bilen ve tanımlayan gruptur.

KATILIMCI HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR Sektörler Ve Alt Sektörler (2) Planlamada yukarıdan aşağıya doğru kalkınma modelini benimserler, Katılımda yerel halkı, projeye katılan değil, projeden yararlanılan insanlar şeklinde düşünürler, Yatırımların planlanmasında, kurumlar arası koordinasyona önem verirler, fakat uygulayamazlar, Sorunlara ekonomik açıdan değil de, daha çok teknik ve fiziksel olarak bakarlar, Bu yüzden yatırım projelerini, genelde fiziki amaçlara ulaşmak için planlarlar, Sorunların çözümünde her zaman finans yetersizliğini öne sürerler.

KATILIMCI HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR Üniversiteler ve Araştırma Kuruluşları (3) Uygulayıcı birimlerde yeteri kadar çalışma deneyimi ve alışkanlığı yoktur, Sorunları ve çözümleri yerel bazda değil, ulusal çerçevede düşünürler

KATILIMCI HAVZA YÖNETİMİNDE TARAFLAR Gönüllü Kuruluşlar (4) Kamu kurumları gibi kırsal kalkınmaya dönük, çevre projelerini uygulayabilmektedirler, Kaynakları bizzat kullanan yerel halkla iletişimleri ve koordinasyonu yeterli değildir, Bilinçlendirme, sorunun mevcut olduğu yöre insanlarından ziyade, daha bilgili şehir insanlarına yöneliktir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİNDE YUKARIDAN AŞAĞIYA VE AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU PLANLAMA ANLAYIŞI İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

YUKARIDAN AŞAĞIYA DOĞRU PLANLAMA ANLAYIŞI (1) Tanımı (1) Yukarıdan aşağıya doğru planlama anlayışında çiftçi ve köylümüzün yeterli görüşleri alınmadan teknik, ekonomik ve politik olarak uygun görülen projelerin, kamu kurum ve kuruluşlarca planlanması ve uygulanması esası vardır, Projeler merkezde hazırlanır, Planlama ve uygulamada köylü ve çiftçi ile yeterli işbirliği yapılmaz,

YUKARIDAN AŞAĞIYA DOĞRU PLANLAMA ANLAYIŞI (2) Tanımı (2) Ancak uygulayıcı kuruluşlar, hazırlanan projelerin çiftçi ve köylüye yararlı olduğunu iddia ederler, Bu planlama anlayışı ile doğal kaynakların korunmasında ve iyileştirilmesinde ortaya çıkan fırsatlar zamanında yapılamaz.

FELAKET ÖNCESİ GENEL EĞİLİMLER Belirsiz amaç, Tepki dağınık, Zayıf koordinasyon, Zamansız uygulamalar, Faaliyetlerin etkin olmaması Hassasiyetlerin artması

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (1) Katılım, herhangi bir faaliyete, bireylerin başlangıçtan itibaren görüş, emek ve para ve diğer destekleri verme şeklinde iştirak etmesidir; Katılım, tüm köy bireylerinin bir araya gelerek sorunların serbestçe tartışılabildiği toplantılara ihtiyaç duyar; Yerel halkın toplantılara katılım düzeyi, onların doğal kaynaklara bağımlı olmaları ile orantılıdır;

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (2) Toplantılarda sorunlar ve çözümler dinlenir, dikkate alınır, reddedilmez; Sorunların çözümü, katılımcıların ortak kabullenmesiyle belirlenir; Devlet kuruluşları, sorun ve çözüm belirleme toplantılarına katılmalı, açıklayıcı olmalı ve görüş bildirmelidir. Ancak zorlayıcı çözüm önermemelidir;

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (3) Dünyada ve Türkiye’de yönetim anlayışı yavaş yavaş değişmektedir. Merkezi yönetim anlayışı zayıflarken yerel yönetimler gittikçe güçlenmektedir. Bu açıdan katılımcı yaklaşımın iki boyutu vardır. Birincisi, merkeziyetçilik sınırlarının daraltılması, yani merkezin yetkilerini taşra ile daha çok paylaşması, ikincisi de merkezin katılımı öğrenmesi ve bu anlayışa hazır hale gelmesidir;

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (4) Bu yaklaşımda, kamu kurum ve kuruluşları, uzmanlar, sivil toplum örgütleri, halk için, planlama yapan ve uygulayan olmaktan vazgeçer, halkı kendi projelerini üreten, kendi imkanlarını projeye seferber eden, uygulayan ve denetleyen olmaya yönlendirir. Merkez, projeye finansman, teknik danışmanlık ve rehberlik şeklinde destek sağlar. Bu açıdan kaynak planlaması, merkezde değil, havzada yapılmalıdır.

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (5) Amaç, havzadaki doğal kaynakların ne olduğunu ve bunların değerlerini öğrenmek ve öğretmek, doğal kaynak tahribatının nedenlerini açığa çıkarmak ve bunu önlemek içinde yerel imkanları harekete geçirmek için grup oluşturmaktır. Katılımcı yaklaşım bir anlayış ve kültürdür. Bilgi paylaşımı, karşılıklı iletişim ve etkileşime dayalı, yaşayarak öğrenme ilkesinden yararlanır.

AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU KATILIMCI PLANLAMA ANLAYIŞI (6) Katılımcı yaklaşımda, havzada yaşayan insanların geleneksek arazi kullanımına ve üretim modellerine dikkat eden, red etmeyen ve birlikte çözüm getirmeyi düşünen bir zihniyete, davranışa ve tutum değişikliğine ihtiyaç vardır. Katılımcılıkta ne çok kazanan ne de çok kaybeden vardır. Sadece kazananlar vardır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİNDE KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (1) Katılımcı Planlama Tanımı : Katılımcı planlama, çiftçi ve köylümüzün yaşam biçimini, ihtiyaçlarını ve deneyimlerini dikkate alan, halkla birlikte, çözüm üreterek doğal kaynaklarla geçim alternatifleri arasında uyum sağlayan ve bu konuda havza yönetim planları yapan ve bu planları halka benimseten bir anlayışı ve uygulamayı ifade etmektedir.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (2) Planın amacı : Plandaki amaçlar, tam ortaya konulmalıdır. Amacın, uygulamaların fiziksel olarak tamamlanması değil, sürdürülebilir bir havza yönetimidir. Kaynak planlamasında yalnızca biyolojik çeşitliliğin korunması, geliştirilmesi ve faydası değil, insanlarında birlikte korunması, geliştirilmesi ve faydalanmasıdır.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (3) Planın uygulama süresi: Degrade olmuş havzalarda sürdürülebilir bir yönetime ulaşmak için, uygulamalar uzun vadeli olup sonucu iyiye doğrudur. Ancak bu olumlu sonucun ölçülmesi ve belirlenmesi başlangıç yıllarında çok zordur.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (4)

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (5) Katılımcı planlama tekniğinde, proje faaliyetleri birbirlerine dayalı veya birbirlerine bağlantılıdır. Başka bir ifade ile proje uygulamalarından birinde yapılacak başarısızlık diğer faaliyetleri de etkileyecektir. Katılımcı entegre projenin uygulanabilirliği ve ekonomikliği yeterli sayıda ilgili katılımcılarla sağlanır.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (6)

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (7) Havza planlarının tanziminde ve uygulanmasında aktif olarak yöre halkının katılımı gerekir. Yani planlamanın tasarımını tek başına devlet değil, yerel insanlar da belirler. Çünkü, yerel halkın, doğal kaynakların planlamasında ve sürdürülebilir yönetiminde derinliğine bilgisi vardır.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (8) Bu açıdan degrade alanda yapılacak yatırımlarla, kırsal fakirliğin azaltılmasına dönük yatırımlar arasındaki dengeye çok dikkat etmelidir. Havzada tüm insanlar veya tüm doğal kaynaklar, sektör yatırımlarının hedefi değildir. Yani amaca ulaşmak için en büyük faydayı sağlayacak çözümlere odaklanmalıdır. Bu çerçevede, havzanın tüm insanları veya tüm doğal kaynakları çözüm için odak değildir.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (9) Planlamanın başlangıcında hedef grupların farklı istekleri tek tek belirlenmeli ve amaca uygun olanlara çözüm getirilebileceği konusu açıkça anlatılmalıdır. Amaca ulaşmada, riskler tespit edilmeli ve planda, bu risklere karşı alınacak tedbirler ortaya konulmalıdır. Kaynak planlama çalışmalarında çevresel, sosyal ve ekonomik sorunlara bir bütün halinde ve geniş ölçekte bakılmalıdır.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (10) Kaynak Planlaması, farklı sektörel disiplinlere, sektörlerin yoğun desteğine, takibine, eğitime ve halkın ortak çabalarına ihtiyaç duyar. Yatırımcı sektörler kadar, yerel yönetimler, hedef gruplar, köy tüzel kişilikleri ve sivil toplum örgütleri yatırımların belirlenmesinde ve kaynakların kullanılmasında pasif değil, aktiftir.

KATILIMCI PLANLAMA TEKNİĞİ ESASLARI (11) Havza planları, standart ve hazır değil, havzalara göre değişebilen, farklı ve esnek olabilen bir yapıda olabilmelidir. Planların bütçesi sadece devletten sağlanan finansmanla değil, köylü ve çiftçinin kendi olanakları da devrededir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİ İÇİN KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMANIN AŞAMALARI SORUNLARIN BELİRLENMESİ NEDENLERİN SAPTANMASI EN ÖNEMLİ NEDENİN BELİRLENMESİ ÇÖZÜM YOLLARININ SAPTANMASI EN İYİ ÇÖZÜMÜN BELİRLENMESİ EN İYİ ÇÖZÜMÜN UYGULANMASINA İLİŞKİN EYLEM PLANININ HAZIRLANMASI ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA Keşfetme Çözüm Fikirlerde Ayrılma Aynı noktada birleşme

KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA (1) Uygulayıcı kurumlar, köy ziyaretleri yapmadan önce, havzanın doğal kaynak varlığı, bu varlığın nitelikleri ile uygulamaya dönük faaliyetler hakkında arazi çalışmaları yapmalıdırlar; Arazi çalışmaları bitirildikten sonra, havzanın köy muhtarları ile görüşme yapmak suretiyle köy toplantılarının yeri ve zamanı belirlenmelidir; Köy toplantılarına, uygulayıcı kurumlarla birlikte gidilmeli, aynı zamanda köydeki hedef grupların çoğunlukla katılmaları da sağlanmalıdır;

KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA (2) İlk toplantıda hemen proje anlatılmamalıdır. Köylünün ne işle meşgul olduğu, köyün hayvan varlığı, cinsleri, orman ve meraların durumu, köyün tarımsal faaliyetleri ile mevcut sorunlar hakkında fikir alışverişi yapılmalıdır; Sorunların tam olarak ortaya konması için hedef gruplar belirlenmeli ve böylece daha küçük gruplarla yeni toplantılar tertip edilmelidir; Bu toplantılarda sorunlar doğrudan kırsal halkın kendisinden öğrenilmelidir, çünkü kırsal kesimin kendi sorunlarıyla ilgili konularda çok bilgili oldukları bilinmelidir;

KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA (3) Sorunların tespit edilmesinde kişi kendisini, karşısındakinin yerine koyarak sorunlara bakmalıdır; Sorunların ve çözümlerin öğrenilmesinde, sadece yazılı programa, yani anket formlarına gerek olmayabilir. Sorunlar karşılıklı ve uyum içinde öğrenilir. Düşünceler ve deneyimler paylaşılır. Bu konuda yöntemler esnek olmalıdır; Sorun saptamada konular empoze edilemez, tek başına konuşulamaz. Daha çok kırsal kesim konuşur. Kadınlar sorun belirlenmenin içine katılmalıdır.

KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA (4) Toplantılarda inisiyatifin kırsal kesimde olduğu konusunda güven ortamı sağlanmalıdır; Sorunların belirlenmesinde çapraz kontrol sistemi kurulmalı, anormallikler, çelişkiler ve farklılık araştırılmalı ve test edilmelidir; Sonuçta küçük grupların hazırlamış oldukları sorunlar, tüm köyün katılacağı toplantıda ele alınmalı ve sorunların önem sırasına göre öncelikleri belirlenmelidir;

KIRSAL KESİMDE SORUN BELİRLEME VE ÇÖZÜM OLUŞTURMA (5) Sorun belirlemeden sonra proje halka açık ve net olarak anlatılmalıdır. Eksik ve kapalı kalmış herhangi bir konu kalmamalıdır. Maliyet paylaşımı izah edilmeli ve yapılamayacak sözler verilmemelidir; Halkın projeyi anlayıp anlamadığı sorgulanmalıdır; Havza sorunlarının proje kapsamında ne kadarının çözüleceği konuşulmalı, proje kabulü oylanmalı ve tutanağa bağlanmalıdır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVZA YÖNETİMİNDE KATILIMCI BÜTÜNCÜL PROJELERİN EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜ İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

KATILIMCI BÜTÜNCÜL PROJELERİN EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜ (1) Gelir artırıcı faaliyetlerle desteklenen havza yönetim projelerinin 25 yıl sonunda getirisi, erozyon kontrolü faydaları göz önüne alınmadan % 17.9 , erozyon kontrolü faydaları hesap edildiğinde ise 19.8’dir. Bu değer, erozyon kontrolü faydalarını düşünmeden dahi projenin ekonomik açıdan uygulanabilir olduğunu göstermektedir. Bu da sulama faaliyetlerinin yüksek karlılığından kaynaklanmaktadır. Ancak, bu karlılığın elde edilmesinde aşağıdaki konular önem kazanmaktadır:

KATILIMCI BÜTÜNCÜL PROJELERİN EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜ (2) Rehabilitasyon faaliyetleri ile gelir artırıcı faaliyetler arasında makul bir dengenin bulunması gerekir. Her mikro havzada bu denge değişmekle birlikte genellikle bir mikro havzaya harcanan paranın % 60’ı rehabilitasyona, % 40’da gelir artırıcı yatırımlara ayrılmalıdır. Ancak bu oranların belirlenmesi, çevresel vasıf kaybı derecesi ile sulanabilir su ve tarım kaynaklarının miktarına bağlıdır.

KATILIMCI BÜTÜNCÜL PROJELERİN EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜ (3) Mikro havza bazındaki tüm faaliyetler için gerekli yatırımlar devlet tarafından verilen ödeneklerle yapılmaktadır. Bu ödeneklerin faaliyetlere dağılımında dikkatli olunmalıdır. Çünkü her faaliyet için ayrılan ödenekler, havzanın tüm ihtiyaçlarını karşılamayacak, ancak sınırlı bir bölümüne kafi gelecektir. Bu durum belli proje hedeflerine ulaşmada bir risk olarak ortaya çıkabilir. Bu açıdan devlet yatırımlarına ilaveten, köylü katılımının da devreye girmesi zorunludur, çünkü sürdürülebilirliğin en önemli şartı, katılımın en üst seviyede gerçekleşmesidir.

KATILIMCI BÜTÜNCÜL PROJELERİN EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜ (4) Orman, mera ve su kaynaklarının korunması ve iyileştirilmesi havzadaki fakirliğin azaltılmasıyla orantılıdır. Fakirliğin azaltılması ise; Havzada kişi başına düşen temel gelir artırıcı devlet yatırım miktarına, Gelir artırıcı faaliyetlerin proje hedeflerine uygun ve yaygın dağılımına, Bu dağılımın, gelir kaynakları zayıf olan köylüye ve özellikle, rehabilitasyon faaliyetleri ile otlatma alanları daraltılan sürü sahiplerine ulaşabilmesine bağlıdır.

İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER