LOJİSTİK VE İNVETORY TOBB DERS 6 Bu Ders notları 9 Eylül Üniversitesi Çalışmaları, Doç Dr faruk Gökgöz notları,Donald.D.Bowersox,David.C.Closs,M.Bixby.Cooper (Supply Chain Logistics Manegment ),Sunil Chopra Peter Meindl (Supply Chain Manegment ) eserlerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Envanter ve stok aslında aynı kavramlardır. Envanter ıng İnventory sözcüğünden türetilmiştir. Ve bizde genellikle yıl veya devre sonlarında yapılan stok sayımı olarak adlandırılır. Stok ise gerek ham ve yardımcı maddenin gerekse kısmi veya yarı üretilen mamullerin ve nihai üretimin çeşitli nedenler ile depolanması anlamına gelir. Tedarik zinciri içinde ise stok veya envanter temelde iki bölümde incelenir Satın Alma ve satma bölümleri içinde incelenir.

INVENTORY YÖNETİMİ

STOK TANIMI

STOK PROBLEMLERİ

STOK NOKTALARI

STOK BULUNDURMANIN FİNANSAL VE ÜRETİM YÖNÜNDEN ÖNEMİ

İNVENTORY NİN ÖNEMİ KONUSUNDA BİR MİSAL VERELİM. Stok devir süresi ile tedarik arasındaki ilişkileri inceleyip ortalama tedarik surelerini bulalım. Stok türlerini de burada izah edelim.

Stok dediğimiz zaman neler stoktur.Bunu açıklayalım. Neler stoktur.? *Eldeki Fiziki Stok : Bu mevcut stokları belirtir. *Tedarikçilere siparişlere bağlı stoklar *Transit Stok: Bir kısım deniz aşırı sevkiyatlarda sürenin stok olarak kullanılmasıdır. *Gümrüklerdeki stok *özel amaçla stoklanan mallar.

NEDEN STOK BULUNDURULUR ?

STOK PROBLEMLERİ ÇEŞİTLİ ŞEKİLDE SINIFLANIR A/Mal çeşidine göre (abc) B/Talebin yapısına göre C/Dönemn sayısına göre D/Bekleme süresine göre C/ Stoksuzluk !

STOK MALİYETLERİ

SİPARİŞ VERME MALİYETİ(ORDER COST)

STOK TUTMA MALİYETİ (HOLDİNG COST )

İnventory yenileme metodları Two bin metodu. Minumum stok miktarı iki eşit parçaya ayrılır.Stok seviyesi aynı olan iki binden biri boşalınca diğer bin kadar olan miktar sipariş verilir. Two bin metodu genellikle düşük maliyetli ve yüksek talebi olan malzemeler için kullanılır Diğer bir metod minumum maximum metodudur ki bu metodda da EOQ ile talebin dalgalanmalarının dikkatte tutulduğu bir stok metodudur. Üçüncü ve üzerinde durmamız gereken en önemli bir metod EOQ Economic Order Quantity bu metod da öncelikle ögrenmemiz gereken iki önemli değişken masraf türü var.

SİPARİŞ VERME MALİYETİ(ORDER COST)

STOK TUTMA MALİYETİ (HOLDİNG COST )

TOPLAM MALİYET EOQ STOK MALİYETİ HOLDİNG –CARRYİNG MALİYETİ YILLIK SİPARİŞ ADEDİ

EKONOMİK ORDER MİKTARI EOQ İÇİN MİSALLE ANLATALIM Formül aşağıdaki gibidir. EOQ = R = Toplam Talep (Sipariş adedi) 3000 adet yıl S = Sipariş maliyeti : TL 20 C = Mamül birim maliyeti : TL 12 I= Holding maliyeti : % 25 Buna göre ekonomik order miktarı : EOQ = 2 x R x S C x I 2 x 3000 x x 0,25 = 200 adet

STOK (ENVANTER ) YÖNETİMİ Stok olarak kullanılan malzemeler nelerdir. ? Ham madde. Proses içicinde ancak üretimi bitmemiş yardımcı maddeler. Part üretim parçaları. Bakım ve onarım malzemeleri, araçlar ve nihai üretim. Envantere bu malzemeler girer ancak. Envantere giren ürünler nasıl klasifiye edilir.

ABC ANALİZİ 1/Stoklanacak malzemeler 3 klasifikasyon altında toplanmaktadır.Bu klaslar malzemenin toplam değerine göre ayrıştırılır. A Grubu malzemeler : Toplam değeri en yüksk olan malzemeler B Grubu malzemeler :Toplam değeri ortalama olan malzemeler. C Grubu malzemeler : Toplam değerleri en düşük olan malzemeler. 2/ Diğer bir kriter ise malzemelerin kritik olmasına göre stok altına girmesi şeklinde toplanmaktadır.

70 70 A MALZEMELERİ B MALZEMELERİ C MALZEMELERİ STOK MALZEME MİKTARI STOK MALZEME MİNUMUM DEPOLAMA SÜRELERİ

KLASİFİKASYONDAKİ DİĞER KRİTERLER Teknolojisi itibariyle ön alan malzemeler. Teslim zamanı açısından tedarikte kontrol edilmesi gereken malzemeler. Kalite açısından önemli malzemeler. Yüksek birim maliyetli malzemeler.

STOK LİSTELERİNDE MALZEMELERİN DOĞRU ŞEKİLDE TUTULMASI Üretimde kullanılacak önemli malzemeler Üretim için öncelikli kullanılacak malzemeler Tedarik edilecek ancak teslim süreleri. fiyatları, Taşıma modelleri itibari ile sisteme dahil olmalarına göre. Stok cetvelleri gerek giren malzemede gerekse komple tamamlanan malzemelerde cok dikkatli ve doğru olmalıdır. Stok depoları çok korunaklı ve güvenli olmalıdır.

STOK KONTROL SİSTEMLERİ

STOK MALİYETİ VE EOQ KONUSUNDA MİSALLER

SİX SİGMA

Grek harflerinden olan Sigma esasında standart sapma işaretidir.Buradada piza satan bir d ü kkanı g ö r ü yoruz.m ü şteriler pizzalarını sıcak ve taze istemektedir bu nedenle saat 11,45 ile 12,15 arasında pizaların teslimini istemektedirler. Ancak bu saatleri aşan teslimlerde, gelecek siparişlerden %50 indirim istemektedirler. Bu personelin zamanında teslim etmesi i ç in ciddir bir motivasyondur. Simdi istatiksel bir ö l çü m ü n nasıl olduğunu g ö relim. Mesela pizzaların %68 i zamanında teslim ediliyorsa buna 2 sigma %78 i zamanındaysa buna 3 sigma,%88 teslime 4 sigma %100 teslime ise 6 sigma diyoruz.

SİX SİGMA Six sigma işletme yönetiminde temel uzuvlar ve işleyişler hakkında uzun vadeli ve doğru değişikler yaparak, mevcut defect leri elimine etme ve işletmenin daha karlı ve müşteri memnuniyetini sağlayan bir konuma getirilmesidir. Macera 1979 da Motorola ile başlar.Başkanın toplantıda söylediği;’’hakiki problemimiz kalite yönetimindeki ufak baş ağrılarıdır.’’ sözü üzerine tüm yöneticiler üretim sistemi üzerinde çalışmaya başlar ve sistemdeki ufak çöpler birer birer diskalifye edilir. Motorola mühendislerinden Bill Simith ve Mikel Harry öncü çalışmaları ile prosesi geliştirirler ve sistemdeki defectleri bulup bunları sistem dışına alırlar. İşte bu çalışmanın tamamına six sigma diyoruz.

CONTROL AYRIŞTIRMA ÖLÇÜMLEME DEĞERLENDİRME ANALİZ

SİX SİGMA VE YALIN Ü RETİM Six Konusunda a ç ıklamalar 1/Sixsigmanedir ?ve nasıl ç alışır? Sixsigma işletme y ö netiminde ve departman y ö netimindeki akıllı bir yoldur. Sixsigma m ü şteriyi daima ö n planda tutar.Bunun i ç in olayları ve dataları ö ncelikle bu hedefin ger ç ekleşmesi i ç in tutar. Sixsigma faaliyetlerini aşağıdaki belirli üç noktada yoğunlaştırmaktadır. 1/M ü şteri memnuniyetinin ger ç ekleşmesi 2/D ö ng ü s ü relerini kısaltma 3/hataları azaltma dır. Sixsigma tek başına kalite insiyatifi değil bilakis bir işletme insiyatifidir. 1/ İstatiksel ö l çü mlemedir 2/sixsigma hedeftir. 3/SixSigma d ü nya klasında performans kazandıran bir işletme y ö netim sistemidir. 1/İstatistiksel ö l çü mleme Bunu bir misalle anlatalım.

SİX SİGMA BİR HEDEFTİR İşletmelerde hedef hatasız üretim ile müşteri memnuniyetini sağlamaktır.Yapılan her hatalı hareket ve üretim sistemin bozulmasına ve zarar edilmesine sebep olur. Mesela tl cirosu olan bir şirket yapılan hatalar ile tl kaybediyorsa bu sigma 1 dir. 2 milyon kaybederse busigma 6 dır. SİX SİGMA BİR YÖNETİM BİÇİMİDİR. Bir Maneger işletmedeki hataları azaltma yolunda çalışır ve bunu başarabilirse ; *Müşteri Memnuniyetini, *Kar/Zarar balansının kontrolunu *Çalışanların işe katılımını *Dünya klasında başarı performansının anahtar ögelerini bu sistem sağlar.

NETİCE: 1/Sistem dikkatle analiz edilecektir.Müsteri nerde sıkıntılı? 2/Bilgi dataları ve figürleri planlama ve talep tahminlerinde önemle kullanılacaktır. 3/Tüm proses dikkatle incelenir ve takip edilir nerede bir aksama varsa orası düzeltilir ve sistem normal akışına sokulur. 4/Proaktif Yönetim. Bu her an sistemin içinde olup her ufak aksiliği bile görüp düzeltebilme kabiliyetidir. 5/Hudutsuz birliktelik.Bu iş içinde olduğu gibi iş dışındaki tedarikçiler,dağıtıcılar,depolar,lojistikçiler vbg ler ile olur. 6/Kusursuz olmaya çalış hataları tolere et.