1

2

 Olağanüstü durumlarda başlıca ölüm nedenlerinin artan hastalıklar ve yaralanmalar olduğu saptanmıştır.  Doğal afetler, savaş ve çatışmalar, teknolojik felaketler hastalık ve ölümlerin artmasına yol açar.  Sağlık görevlileri de bu afet durumlarında artmış olan bu nedenlerin etkilerinin azaltılmasına ve hatta ortadan kaldırılmasına yönelik faaliyetleri planlamak ve hizmetleri sunmakla yükümlüdür.. 3

 Olağanüstü durumlarda hastalık ve ölümlerin çoğalmasına neden olan etkenlerden en fazla etkilenen gruplar: çocuklar, gebeler, emzikliler, yaşlılar ve hastalardır.  Planlanacak ve sunulacak olan sağlık hizmetlerinin kapsamı bu risk grupları dikkate alınarak hazırlanmalıdır. 4

 1. Doğum öncesi bakım,  2. Sağlıklı doğum,  3. Doğum sonrası bakım,  4. Aile planlaması danışmanlığı,  5. Aile planlaması hizmet sunumu 5

 “Üreme sağlığı; üreme sistemi işlevleri ve süreci ile ilgili sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, tüm bunlara ilişkin fiziksel, mental ve sosyal yönden tam bir iyilik halinin olması”dır. 6

 Tecavüzler,  Akıl sağlığı sorunları,  Önlenemeyen ve istenmeyen gebelikler,  Cinsel yolla bulaşan hastalıklar  Kronik hastalıkların yönetimi başlıca önemli  Mortalite (ölüm) ve morbidite (sakatlık) nedenleridir 7

 Üreme sağlığı aynı zamanda, insanların tatmin edici ve güvenli bir cinsel yaşamlarının olması, üreme yeteneğine sahip olmaları, üreme yeteneklerini kullanmada karar verme özgürlüğüne sahip olmaları demektir.  Kadın hayatının sağlık yönünden evreleri düşünülecek olursa, kadın sağlığı ve ona verilecek önem daha intrauterin dönemden, hatta daha da öncesinden başlamalıdır. 8

 Afetlerin sonrasında yara ve hasar almadan kurtarılan kadın ve erkeklerin taciz ve tecavüzden kurtarılması son derece önmelidir.  Barınacak mekanların azlığı, toplu halde bireylerin kalması ile tecavüz veye evlilik dışı istenmeyen gebeliklerin oluşumu önemli bir sorundur. 9

 Ancak hiçbir zaman unutulmaması geren bir nokta; "acil kontrasepsiyonun acil durum yöntemlerini kapsadığı ve kesinlikle aile planlaması yöntemi olmadığıdır". 10

 Tecavüz  Korunmasız cinsel ilişki.  Kontraseptif kullanımında oluşan kullanım hataları ya da kazalar: - Kondom yırtılmasında, kadın kondomunun hatalı kullanımında - Diyafram ya da servikal başlık yanlış yerleştirildiğinde - Doğum kontrol haplarının alınmasının unutulduğunda - Üç aylık / aylık enjeksiyon için geç kalındığında - RIA'nın (Spiralin) kısmen ya da tamamen düşmesi halinde. 11

Acil kontrasepsiyonlar, gerçekten istenmeyen gebeliklerin önlenmesi için oldukça etkili bir yöntemlerdir. Ancak koruyuculuğun hiçbir zaman % 100 olmadığını bilmek gerekir. 12

 Sağlıklı çocuklar yetiştirmek için bebek ölümlerini azaltmak amaç olduğu için evlilik içi doğumlarında ailelerin barınacak yer sorunu ve ekonomik imkanları düzeldiği bir-iki yıl sonrasına ertelenebilmesi için aile planması yöntemlerine başvurulur. 13

14

Geleneksel Yöntemler:  Geri Çekme  Takvim  Emzirme  Diğer Geleneksel Yöntemler 15

Modern Yöntemler: Kondom (Kadın/Erkek) Hap Rahim İçi Araç İmplant Acil Korunma Hapı Aylık/3 Aylık iğne Tüplerin/Kanalların Bağlanması 16

 Kolay bulunur.  Kullanımı kolaydır.  Güvenlik özelliği yüksektir.  Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda özellikle önerilir. 17

 Cinsel ilişki sırasında penise takılan ince bir kılıftır. Lateks ya da sentetik poliüretandan imal edilmişlerdir.  Spermlerin, vajinaya dökülmesini engelleyerek gebeliği önler. Birden fazla cinsel eşi olanlarda, cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasını da engeller (AIDS, Herpes, Trikomonas, Sifiliz, vb.).  Olağanüstü durumlarda her sağlık personeli tarafından kolaylıkla verilebilecek bir metottur.  Doğru kullanım ve doğru saklama eğitimi yapılmalıdır. 18

 Ağızdan yutulan veya koldan takılarak kontraseptifler (Koruma Oranı: % )  Ağızdan her gün bir tane hap yutulur. Her gün aynı saatte alınmasına özen gösterilmelidir.  Koldan takılan implant veya implanonların kullanım süresi 3-6 ay arasıdır. 19

 Plastik ve bakırdan yapılan rahim içine yerleştirilen araçtır. 20

 Hormon salgılar.  Adet kanaması ve adet sancısı daha azdır. 21

 Her gün unutulmadan alınması gerekir. 22

 Ayda bir defa uygulanır.  Hapı unutanlar için uygundur. 23

 3 ayda bir uygulanır.. 24

 Ön kol iç yüzeyine takılır.  3 yıl gebelikten korur. 25

 Erkeklerde  VASEKTOMİ  Kadınlarda Tup Ligasyonu 26

27

 Afet bölgesinde sunulacak olan üreme sağlığı hizmetleri aşağıdakilerden hangisini kapsamaz?  a) İnfertilite Tedavisi  b) Doğum Öncesi Bakım  c) Sağlıklı Doğum  d) Doğum Sonrası Bakım  e) Aile Planlaması Danışmanlığı  Cevap : A 28

 Aşağıdakilerden hangisi aile planlaması yöntemlerinden etkisi sınırlı olan yöntemlerden biri değildir?  a) Doğal Aile Planlaması  b) RİA  c) Laktasyon  d) Vajinal Duş  e) Coitus İnterruptus  Cevap : B 29