Bölüm 4 EĞİLME ELEMANLARI (KİRİŞLER) Eğilme Gerilmesi Kayma Gerilmesi Kıyaslama Gerilmesi Deplasman Kontrolü Yanal burkulma Bölüm 4

Kirişler Kirişler , doğrultu eksenlerine dik yönde yük taşıyan yapı elemanlarıdır. Bu yüklemeden dolayı eğilmeye maruz kaldıkları için eğilme elemanı olarak ta bilinirler. Genellikle I- Profilleri veya yapma profiller kullanılır. Kirişler, basit, simetrik olmayan ve çift eksenli eğilmeye maruz kalabilir. Gerilme analizleri mukavemet derslerinde verilmiştir.

Aşamaları Dizayn Kiriş 1. Yük durumunu belirle 2. Moment ve kesme diyagramı 3.Profil seç (We veya Wp) 4. Eğilme gerilmesi kontrolü 5.Makaslama gerilmesi kontrolü 6.Kıyaslama gerilmesi kontrolü 7. Sehim kontrolü 8.Yanal Burkulma kontrolü Başardınız

Eğilme Gerilmesi Kuvvetli eksende eğilmeye maruz basit mesnetli bir kiriş kesitinde meydana gelen gerilmeler mukavemetten de bilinen s = M y / I formülü ile hesaplanabilir. Bu gerilme formülü kesit lineer elastik davrandığı kabulü ile kullanılabilir. Bu formüle göre maksimum gerilmeler y nin maksimum olduğu en dış liflerde meydana gelecektir.

Eğilme Gerilmesi c = En kesitteki en dış liflerin tarafsız eksene olan mesafesi Sx =W= Kesitin Mukavemet Momenti

Kesme Analizi Şekildeki kirişte x mesafesinde ve ağırlık ekseninde bir kesit alalım. Bu kesitteki gerilemeler sadece kesme gerilmeleridir ve şekil (d) de gösterilmiştir. Mukavemetten;

Kesme Analizi I kesitler için kesme gerilmelerine ait grafiği çizdiğimizde aşağıdaki şekli elde edilir. Gövdede meydana gelen maksimum gerilmeler göz önüne alındığında noktalı çizgilerle gösterilen gerilmelerle kalın çizgilerle verilen gerçek gerilmeler arasında çok az bir fark olduğu görülmektedir. Ayrıca gerçek kesme gerilme diyagramına bakıldığında, başlık kısımlarından çok daha önce gövde kısmın göçeceği görülmektedir. Bu yüzden gövde için kesikli çizgilerle gösterilen gerilme kullanılarak, hesaplamalara gidilebilir. d TS 648

Kıyaslama Gerilmesi TS648 Bu kontrol aynı kesitte, kontrole değer büyüklükte hem bir M momenti hem de bir Q kesme kuvveti bulunması durumunda yapılır. Örneğin, sürekli kirişlerin mesnet üstü kesitlerinde, tekil kuvvetlerden yük alan kiriş açıklıklarının tekil yük altındaki kesitlerinde bu kontrol gerekebilir. TS648

Deplasmanlar Çelik kirişlerde deplasmanların bir sınır değerden aşağıda olması istenir. Bunun sebepleri; Eğer kiriş çok büyük deplasman yaparsa ona bağlı elemanların zarar görmesine sebep olabilir. Büyük deplasmanlar kullanıcıların binanın güvenliğine olan inancını azaltır. Eğer aynı yük birden fazla kiriş tarafından taşınıyorsa hepsinin aynı deplasman yapması gerekli olabilir. Örneğin Basit mesnetli düzgün yayılı yüke sahip L uzunluğundaki kirişte maks. deplasman; Basit mesnetli, L uzunluğunun ortasında P tekil kuvveti ile yüklü kirişte maks. deplasman; TS648

Yanal Burkulma Basınç gerilmesinin olduğu kesitlerde burkulma sorunu vardır. Örneğin yandaki kesitin bir bölümü basınç bir bölümü de çekme gerilmeleri ile karşı karşıyadır. Dolayısıyla basınç gerilmesinin varlığından dolayı burkulma söz konusu olabilir. Kesik kesik çizgilerden oluşan kesitte bunu görmekteyiz. Kirişlerin bu şekilde burkulmasına yanal burkulma denir. Yanal burkulmayı önlemek için basınç başlıkları tutulmalıdır. Yandaki şekilde bunun örnekleri görülmektedir.

Yanal Burkulma Basınç Başlığının Tutulma Yöntemleri

Yanal Burkulma-TS648 Eğilmede izin verilecek maksimum basınç gerilmesi yani burkulma olmaması için izin verilecek maksimum basınç gerilmesi sB yandaki şekilde hesaplanır. Birimler kgf/cm2 dir. Eğer, ise ise

Yanal Burkulma-TS648 Eğer basınç başlığı dolu ve yaklaşık olarak dikdörtgen enkesite sahip ve enkesitin çekme başlığı, enkesitinden daha ufak değil ise

Yanal Burkulma – TS648

Yanal Burkulma- TS648

Yanal Burkulma- TS648