Resimli Çocuk Kitapları 11.05.2016

Resimli Kitaplar 1-7 yaş arasındaki çocuklara hitap eden kitaplardır Kısmen veya tamamen resimlerden oluşur Metin varsa resmin tamamlayıcısı durumundadır Diğer türlerden çok daha fazla göze hitap eder

Resimli Kitaplar İçerdiği resimler ve öykü sayesinde (görme ve işitme yoluyla) çocukların çevreleri hakkında yeni şeyler öğrenmelerini sağlar Çocuklara kitap sevgisini ve okuma alışkanlığını aşılar Estetik değerlerin gelişmesine katkıda bulunur Hayal gücünün gelişmesine yardımcı olur

Resimli Kitaplar Çocuklarla yetişkinler arasında iletişim kurulmasına yardımcı olur Üç grupta toplanır 2-3 yaşa hitap eden kitaplar 4-5 yaşa hitap eden kitaplar 6-7 yaşa hitap eden kitaplar

2-3 Yaşa Uygun Resimli Kitaplar ABC kitapları olarak da bilinirler Genellikle hiç metin içermezler Metin varsa çok kısadır. Tek bir sözcük veya kısa bir cümlecik Çocuğun tanıdığı cisimlere, hayvanlara, oyuncaklara ait resimlerden oluşur Resimler sade hatlı ve parlak renklidir Resimlerde basit bir gerçekçilik anlayışı hakimdir Sağlam yapılı olmaları şarttır

4-5 Yaşa Uygun Resimli Kitaplar Bu yaştaki çocuklar biraz daha gelişmiştir. Çevreleri genişlemiş ve tecrübeleri artmıştır Resme alışmış olurlar Metin basit olmakla birlikte bir hikayenin özelliklerini taşır Metin hala kısadır Tema bir soruyu cevaplamalı veya bir konuda çocuğun bilgisini pekiştirmelidir Sağlam bir cilt gereklidir

6-7 Yaşa Uygun Resimli Kitaplar Çocuk artık okul çağındadır. Okuma ve yazmayı öğrenir Dünya hakkındaki bilgisi okuma yeteneğinin çok üzerindedir Bu grup için yazılmış eserler ikiye ayrılır Çocuğun kendi kendisine okuyabileceği eserler Çocuğa okunacak eserler

Çocuğun Kendi Kendisine Okuyabileceği Eserler Kavram ve dil açısından öncekileri göre daha gelişmiş hikaye ve masallar içerirler Metnin kısa olması gerekir Metinde kullanılan punto boyunun büyük olması gerekir (14, 16, 18 gibi)

Çocuğa Okunacak Eserler Metin uzunluğunun ve punto büyüklüğünün çok önemi yoktur Çocuğun dikkat süresi uzamıştır. Uzun hikayeleri de takip edebilir Konu, olay ve karakterler önem kazanmıştır

İçerik Özellikleri ABC kitaplarında bir konu veya olay yoktur 4 yaş ve üstü için hazırlanan kitaplarda çocuğun bilgi düzeyi ve sözcük dağarcığı göz önünde tutulmalıdır Konu resimsiz olarak da bir değer taşımalıdır Konular çeşitli olabilir (ciddi, komik, hayal ürünü, gerçekçi)

İçerik Özellikleri Duygu ve düşünceler çocuk dünyasını yansıtmalı (basitleştirilmiş yetişkin duygu ve düşünceleri olmamalıdır) Konu basit de olsa bir tema içermelidir En çok işlenen temalar: Aile ilişkileri, paylaşma, bir gruba kabul edilme Konu hareket unsuru içermelidir Küçük çocuklar macera ararlar

Karakterler Karakterler çok çeşitlidir (çocuklar, yetişkinler, hayvanlar, kişilik verilmiş hayvanlar, makineler ve eşyalar) Kahramanın kim veya ne olduğu önemli değildir. Çocuklar hepsiyle aynı yakınlığı kurarlar Milliyet ve ırk önemli değildir

Karakterler Başka uluslara ve kültürlere ait bilgiler ufuklarını genişletir Kahramanın başından geçenler çocuklara dünya hakkında yeni bilgiler verebilmelidir Henüz yenilgiyi kavrayamadıklarından hikayenin daima başarıyla ve olumlu bir sonuçla bitmesi önemlidir

Üslup Yüksek sesle okunacağından kulağa hoş gelen ritmik bir üslup önemlidir Kullanılan sözcüklerin ve kavramların çocuğun yaş ve düzeyine uygun olması gerekir Sözcük ve ses tekrarı önemlidir Uydurma sözcükler çocukların hoşuna gider

Üslup Cümleler gramer açısından düzgün olmalıdır Özne yüklem ilişkisinde hata olmamalıdır Devrik cümleleri çocuklar anlayamaz Sözcükler doğru anlamlarıyla kullanılmalıdır Hikayenin tekerleme ile başlayıp tekerlemeyle bitmesi çocuğu rahatlatır

Resimlendirme Resimler kitabın sevilmesinde önemli rol oynar Çocuğun ilk değerlendirmesi resimler açısından olur Çocuğun resme yaklaşımı yetişkinden farklıdır. Her şeyden önce gerçekçidir Çocuk resmin hikayede geçen her unsuru göstermesini (hikayeyi anlatmasını) bekler

Resimlendirme Resimler estetik değerlerin gelişmesinde yardımcı olur Resim, ressamın yaklaşımına ve tarzına göre ayrıntılı veya sade, gerçekçi veya hayali olabilir İlgi çekecek kadar cazip olmalıdır Hareket unsuru içermelidir Metne uygun olmalıdır Yedi cüceden bahsediliyorsa yedisini de resimde ararlar. Ve belirtilen özellikleri ile ararlar.

Resimlendirme Resimde mizah unsuru çocuğun yaş düzeyine uygun olmalıdır Karikatür tarzı küçük çocuklara uygun değildir Metinde olmadıkça resimde cisimlere ağız, göz çizmeye gerek yoktur Yedi cüceden bahsediliyorsa yedisini de resimde ararlar. Ve belirtilen özellikleri ile ararlar.

Resimlendirme - Ressam Açısından Resimlerde bir örneklilik ve süreklilik önemlidir (detaylar, giysiler, aksesuarlar aynı olmalı) Resimler bir bütün olarak düşünülmelidir Bütün resimler birbiriyle ilişki içinde planlanmalıdır Önce eskizler hazırlanmalıdır. Kararlar eskizlerden sonra alınmalıdır

Resimlendirme - Ressam Açısından Resimlerin metin içerisinde eşit şekilde dağıtılması önemlidir Resim sayısı eskizler yardımıyla başlangıçta belirlenmelidir Sayfa düzeni ve tipografi özellikleri de dikkate alınmalıdır Sayfa düzeni ve yazı tipi seçimi başarısızsa resmin güzelliği bozulabilir

Resimlendirme - Ressam Açısından Resmin çerçevelenmesi şart değildir Metin resmin üzerine de yerleştirilebilir Çocuklar parlak renkleri severler. Ancak başarılı olduğu sürece pastel ve siyah-beyaz resimlere de ilgi duyarlar Resim konusundaki en önemli kıstasları metni yorumlama gücüdür Parlak renkli ve kesin hatlı resimleri önce sevseler de bu resimlerden çabuk bıkarlar. Her baktıklarında yeni bir şeyler keşfettikleri resimleri (pastel) bu yüzden severler

Resimleme Resim ait olduğu metnin yanında yer almalıdır Bu sayede hikayeyi dinleyen çocuk resimden takip edebilir Bu durum okumaya başlayan çocuklar için de önemlidir. Metni kısmen yazıdan kısmen resimden takip ederler Resim metin ilişkisi özellikle yayın evlerinin çok dikkat etmesi gereken bir konudur

Fiziksel Özellikler Resimleme dışında ele alınabilecek fiziksel özellikler: Boyut Ciltleme Kağıt Baskı özellikleri

Boyut Resimli kitaplar için en uygun boyut iki kucak genişliğidir Kitabın, hikayeyi okuyan yetişkin ile, onu dinleyen çocuğun kucaklarına yayılması beklenir Küçük çocuklar büyük kitaplardan hoşlanırlar (kendini önemli hissetme) Küçük çocuklar küçük boy kitaplardan da hoşlanırlar (kendini büyük hissetme)

Boyut Boyutla birlikte kitabın ağırlığını da dikkate almak gerekir Çocuğun taşıyamayacağı kadar ağır olmamalıdır Ressamlar için de büyük boy resimleme alanı açısından rahatlık yaratır Büyük çocuklar normal boyutlu kitaplardan hoşlanırlar (ne büyük, ne küçük) Çocuklar kitaplarını her yere götürmek isterler

Ciltleme Sağlam bir ciltleme özellikle küçük çocuklar için çok önemlidir Mukavva veya bez kapak Dikişle birleştirme (zımba veya yapıştırma uygun değildir) Cilt gömleği kullanımı cildi korur

Kağıt Kolay yırtılmayan birinci hamur, ağır gramajlı kağıt uygundur Küçük çocuklar için sayfalar bez veya mukavvadan olabilir Sayfaların plastik bir malzeme ile kaplanması yıpranmasına engel olur, temizlenmesini kolaylaştırır Kuşe kağıt ışığı yansıttığı için gözü yorar İkinci hamur kağıt dayanıksızdır. Baskı ve resimlerin de kalitesini bozar

Baskı Özellikleri 14-16 punto boyu uygundur Punto büyüklüğü çocuğun yaşına uygun olmalıdır Büyük çocuklar iri puntolu kitapları çocuksu bulurlar Baskı temiz ve hatasız olmalıdır Çocuğa okunan kitaplarda çok önemli değil dedik ama çocuk bu kitapları daha sonra kendisi dönüp okuyacağı için büyük punto kullanılması önemlidir

Sayfa Düzeni Sayfa alt ve üst boşlukları, sayfa kenar boşlukları, satır arası genişliği, resimlerin yerleştirilmesi Sık satırlı, metin dolu sayfaları çocuklar sevmezler Satırlar çocukların takip edebileceği kadar kısa olmalıdır Sol marj hep aynı hizadan başlamalıdır

Dergiler Süreli yayınlardır Farklı bölümlerden oluşur Kısa hikayeler, çizgi romanlar, şiir, bilmece, vb içerir Bol resimli ve renkli olurlar Kısa içeriklerinden dolayı çocuklar tarafından çok sevilir Örnekler Doğan Kardeş Milliyet Çocuk Bilim ve Çocuk (TÜBİTAK)

Çizgi Romanlar Kitaptan çok dergiye benzer Belli aralıklarla çıkar (sürekliliği vardır) 1-2 hikaye içerir Resme dayanır (olaylar resimlerle anlatılır) Çok eleştirilir Karakterlerin belli özellikleri vardır (değişmez) Metin resim içinde yer alır (pano yazı, balon yazı) Metin ile resim bir bütün oluşturur Bazen hiç yazı yoktur

Çizgi Romanlar Tarihi mağara devrine kadar gider Kitap tarzında ilk defa 1933’de ABD’de yayımlanmıştır Türkiye’ye 1941’de girer Çocuğun hareket ve macera isteğini doyurur Olaylar hızla gelişir Öyküler kısadır Satın alınması kolaydır (ucuz, gazete bayilerinde bulunur) Arkadaş çevresi sevilmesinde etkendir

Tiyatro Çocuk tiyatrosunun tarihi çok eskiye gitmez Ülkemizde Karagöz ve Meddah öncü sayılabilir Çocuk oyunu çocuk seyirciyi hedeflemelidir Oyuncuların çocuk olması gerekmez (yetişkin, kukla, hayvan kostümlü karakterler) Çocuğun özellikleri göz önüne alınmalıdır Bedensel özellikler (fazla hareketsiz duramaz) Duygusal özellikler (kısa süreli şiddetli duygular, duygularla düşünme) Düşünsel özellikleri (ayrıntıyı görme, bütünü kaçırma) Düş gücü özellikleri (sınır tanımaz)

Tiyatro Karakterler (kusursuz olmamalı) Hareketli olmalı Çocukların dikkat süreleri kısadır Karışık bir olay örgüsü olmamalı Çok sayıda karakter olmamalı Çocuk etkin olarak oyuna katılabilmeli Öğretici unsur varsa dolaylı olmalı Eğlendirici olmalı 7 yaş altı için mimikler, davranışlar ve jestler sözlü anlatımdan daha etkilidir

Sinema Gerçek filmler – animasyonlar – çizgi filmler Tiyatroya benzerlik gösteren yanları vardır Süresi uzundur (her yaşa uygun değildir) En önemli avantajı dünyayı çocukların ayağına getirebilmesidir Gerçek üstü şeyleri perdede yansıtabilmesidir Kitaplardan uyarlama olabilir Hayal gücünü besler Hareket içerir

Sinema 3-4 yaş filmi anlayamaz 5-7 yaş sahneleri anlar ancak dikkat süresi kısadır, bütünü kaçırabilir 8 yaş üstü filmi anlar ve kolayca takip edebilir Konu ve karmaşıklık düzeyi yaşa göre değişir

Kitap Seçerken Çocuğun düzeyine uygunluk Yazar Amaç Konu ve tema Karakterler Üslup Resimleme Fiziksel özellikler Baskı özellikleri Yayıncı

Resimli Çocuk Kitapları 11.05.2016