2/5 Seçilen önlemler için interaktif bir araç Bu önlem! Model bize gerçekten yardımcı olacak! Nasıl Çalışıyor?

3/5 0D-RIBASIM GIS maps Networks Meteo Flow Hidroloji Ekoloji Species EQR EKF Ecological knowledge rules PUNN WFD-Explorer Loads Substances Processes Su Kalitesi WFD Explorer şematizasyonu

4/5 WFD Explorer schematization Hidroloji (Ribasim) EvselEndüstriyelYayılı Emisyonlar Model sonuçları İzleme verileri Kalibrasyon, Akım Girdileri Retention Ekolojik Modül 7 8 Ekolojik Anahtar Faktörler 8 Önlemler 9

5/5 Nehir Havzası Araştırıcısı Girdi Su Bütçesi Çıktı Hidroloji Su Kalitesi Ekoloji Önlemler Su Kütlesi Verileri Raporlar Haritalar Çıktılar Senaryolar

6/5 Su Kaynakları yönetimi için Jenerik modelleme yazılımıdır. DELTARES tarafından dünya çapında araştırma enstitüleri, danışmanlık firmaları gibi kuruluşlar tarafından kullanılmaktadır. Şu anda lisanslı bir yazılım olmakla beraber ücretsiz yazılıma dönüştürülmekte olup nihai olarak açık kaynak kodlu olması planlanmaktadır. RIBASIM uygulaması şu şekilde gerçekleşmektedir. – RIBASIM Yazılımı – Nehir Havzası Şematizasyonu – Şematizasyon Verileri – Hidro - meteorolojik parametreler için zaman serileri – Hidrolojik modelden elde edilen akım verileri veya izleme verileri

7/5 Su ihtiyacının ve mevcudiyetinin analizinin yapılması Farklı su kullanım faaliyetleri ( sulama, hidroelektrik santralleri, içme suyu, çevresel akışlar..) sonucunda su kıtlığının su tahsisi üzerindeki niceliksel etkilerini hesaplamak Barajlar ve pompalar gibi yapıların optimum işletilmesini sağlamak Sosyo-ekonomik ve iklim senaryolarının etkilerini niceliksel olarak belirlemek Yapılması planlanan yatırımların etkilerini niceliksel olarak belirlemek Su Kalitesinin analizi için uygun bir su bütçesi hazırlamak

8/5 WFD Explorer modeli için hidrolojik girdinin hazırlanması: – Tüm WFD su kütleleri boyunca akımların belirlenmesi – Kurak, Yağışlı ve Normal yılların kullanılması – Mevsimsel (Çeyrek Dönemli) temelde belirlenmesi WFD Explorer modelinde Hidrolojik girdi; – Kirleticilerin taşınımının hesaplanması – Doğal ve yapay akım rejimi arasındaki farkın belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

9/5 Zaman Ölçeği (saatlik, aylık sonuçlar yerine Çeyrek Dönemli sonuçlar) Doğruluk (gerçek akım veya su seviyelerinin kesinliği değil Akış profili kesinliği önemli) Zamansal geriye dönüş ( analizler tarihsel ve akım gözlemlerine dayalı olarak yapılabilir ) Başlangıç olarak kısıtlı zaman girdileri. Hidrolojik model diğer amaçlar için ilerleyen zamanlarda geliştirilebilir.

10/5 RIBASIM yazılımı

11/5

12/5

13/5

Akış istasyon Haritası(nokta) Seçilmiş RIBASIM girdi nodeları (nokta) SYM Nodeların membasında alt havzaların oluşturulması Alt Havzalara ait haritalar (raster) İstasyonların membasında alt havzaların oluşturulması Her althavza için yüzey akışının kalibre edilmesi Her althavza için Model katsayısının belirlenmesi (tablo) Aylık Akış zaman Serileri (Tablo) Alt Havzalara ait haritalar (raster) Her althavza için yüzey akışı modeli Her bir RIBASIM node (table) için Aylık zaman serileri girdileri Akış KalibrasyonuAkış Hesaplamaları Althavzalardaki yağışların hesaplanması Althavzalardaki toplam yağışın aylık zaman serisi haline getirilmesi (tablo) Althavzalardaki yağışların hesaplanması Althavzalardaki toplam yağışın aylık zaman serisi haline getirilmesi (tablo) Konumsal interpolasyon Aylık Yağış haritaları (raster) Yağış Haritaları Yağış verisi İstasyonlarının haritası (29 istasyon) Aylık Zaman Yağış Serileri (tablo)

15/5 VeriVerinin MevcudiyetiRIBASIM Modeli Sayısal Yükseklik Modeli İnternet üzerinden SRTM verisiAlt havzaların üretilmesi için kullanılmıştır Akımlar52 istasyon, 50% ye yakın kayıp veri and 10% sıfırlardan oluşan veri (zayıf kalite), mevcut rezervuar giriş – çıkış verileri (iyi kalite) Girdi akım değişkeni yüzey akışı gözlemlerinden hesaplanmıştır. Veri boşlukları diğer istasyonlardan elde edilen veriler ile doldurulmuştur. Rezervuar verilerinin izleme istasyonlarıyla değiştirilmesi ile veri kalitesi arttırılmıştır. Rezervuar Seviyeleri Mevcut değilKalibrasyonu geliştirmek için kullanılabilir Su ÇekimleriTam değilSulama alanları Rezervuar İşletme Kuralları Mevcut değilBatımetri ve mansaptaki sulama alanları ve akım gözlerimden türetilmiştir. BuharlaşmaBazı rezervuarlar için mevcutAdıgüzel Barajı buharlaşma verileri diğer rezervuarlar için de kabul olarak alınmıştır.

16/5 Girdiler Akışlar Yayılı Kirlilik Noktasal Kaynak Emisyonları Çıktılar Kirletici Parametrelerin Konsantrasyonları

17/5 Girdiler Modifikasyon Kirletici parametrelerin konsantrasyonları Akış Rejimi Çıktılar

18/5 EQR = f (KF) Çeşitli Biyolojik Gruplar için Ekolojik Kalite (fitoplankton, fitobentos, makro-invertebrates, makrofit, balık) Su Çerçeve Direktifi: Avrupa Birliği Direktifi =>(ekolojik) su kalitesi

19/5 (derin göller) Veriseti: Eğitim seti Doğrulama seti KFKF EQREQR

20/5 Su Kütlelerin kümelenmesi & Ekoloji için Anahtar faktörler riverslakes fast flowing, high rivers fast flowing perma-nent low fast flowing temporal low Slow flowing rivers Deep lakes (saline and fresh) CODXXXXX TemperatureXXXX tot-NXX tot-PXX ModificationsXXXX ConductivityXX Toxic elementsXXXXX Artificial flow regime X XXX Suspended solids X XXXX

21/5 Phyto- plankton Phyto- benthos Macro- phytes Macro invertebrates Fish Deep lakes - Fast flowing high rivers ++ + Fast, low and permanent rivers +++/- + Slow flowing rivers +++/-++ Fast, low and temporal rivers ++++ PUNN Validasyonu

22/5 EQR at slow flowing rivers Training setTest set perc. inside 0.10 RMSEcoeff. of determ. perc. inside 0.10 RMSEcoeff. of determ. Phytobenthos 92 % %

23/5 Tubitak: Nehir Havzası Koruma Eylem Planları

24/5 KöylerŞehirler WWTP İzleme Verisi Yok:  Kabuller

25/5 İzleme verisi yok:  İzinlere dayalı

KOİ konsantrasyonları (2011 – 2014) Endüstriyel Bölgeler

Toplam AZOT konsantrasyonları (2011 – 2014)

HARİTALAR

HARİTALAR

Modellerin Geliştirilmesi Modellerin Geliştirilmesi Hydrology Water Quality Ecology