BÖLÜM 2 ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM

√ İletişim Sürecinin Öğeleri • Kaynak - Mesaj - Kanal - Alıcı - Geri Bildirim √ İletişimde Etkili Faktörler

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İletişim kavramı dilimizde Latince “ortak, müşterek” anlamına gelen “communis” sözcüğünden türetilen communication sözcüğüne karşılık olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla iletişim, iki veya daha fazla insan arasında anlamları ortak kılma süreci olarak tanımlanabilir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Öğretimsel iletişimin amacı duygu bilgi ve becerileri paylaşarak davranış değişikliği meydana getirmektir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İletişim Süreci ve Ögeleri

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kaynak - Kodlama Kaynak, iletişim sürecini başlatan; bilgi, duygu veya beceriye sahip olup, bunları başkalarına ileterek bir amacı (davranış değişikliği) gerçekleştirmek isteyen ya da başkasının bilgisine ihtiyaç duyan kimsedir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Mesaj Kodlanan bilginin aldığı fiziki şekle (sözlü veya sözsüz) mesaj denir. Bir başka anlatımla mesaj, kaynağın alıcısıyla paylaşmak istediği düşünce, duygu ve davranışları temsil eden semboller ya da işaretler örüntüsüdür. Kodlanan bilginin aldığı fiziki şekle mesaj denir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kanal Oluşturulan mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan ortam (araç-gereç), yöntem ve tekniklerdir. Kodlanan mesajlar alıcıya nasıl kodlandığına dayalı olarak farklı araç-gereç, yöntem ve teknik kullanılarak gönderilebilir. Kanal, mesajların alıcıya iletilmesini sağlayan araç-gereçve yöntemlerdir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kanal ve Mesaj Arasındaki İlişki

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Alıcı - Kod Çözme Çeşitli kanallarla alıcıya iletilen mesaj, duyu organları tarafından alınır, beyne gönderilir ve önceden sahip olunan bilgi, duygu ve becerilerle karşılaştırılarak yorumlanır. Dolayısıyla kod çözme, alıcının, mesajı yorumlayıp anlamlı bilgilere dönüştürme sürecini içerir. Alıcı , kodlanan mesajları çözer, anlamlandırır ve tepkide bulunur.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Geri Bildirim İletişim sürecinin son aşaması geri bildirimdir. Bu iletişimin ters yönde işleyen kısmı olup, alıcının mesaja reaksiyonu kaynağa bu yoldan ulaşır. Geri bildirim, tek yönlü iletişimi çift yönlü yapar ve kaynağın amaçlanan mesajın alıcı tarafından doğru algılanıp algılanmadığını anlamasına imkan sağlar.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İletişimi bozan, aksatan faktörlere gürültü denir. Gürültü, iletişim sürecinin her aşamasında ortaya çıkabilir. Kaynak, düşüncelerini kelimelere dökmekte, anlamlı cümlelere dönüştürmekte beceriksiz veya çok yavaş sesle konuşuyor olabilir. Alıcı dinlemiyor veya az duyuyor olabilir. Mesajı alan kişinin mesajı gönderene karşı olumsuz tutumu da gürültüye bir örnektir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kaynak-Alıcı Açısından Seçici Algı: Araştırmalara göre insanlar duygusal olarak neyi duymaya ya da görmeye hazırlarsa (veya istiyorlarsa) onları duyma ve görme eğilimindedirler. İnsanlar neyi duymaya veya görmeye hazırlarsa onları duymak ve görmek isterler.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İletişim Becerilerindeki Bireysel Farklılıklar: Algısal farklılaşmadan başka insanlar, temel iletişim becerilerini geliştirme ve uygulama yetenekleri bakımından da birbirlerinden farklıdır. Bazı insanlar kendilerini sözel olarak ifade etmekte güçlük çekerler, fakat mesajlarını açık ve anlaşılır biçimde yazabilirler. Bazıları etkili konuşur fakat dinlemeyi beceremezler.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kaynak Güvenirliği: İletişim sürecinde kaynak ve alıcı arasındaki ilişki bir anlamda ver ve al ilişkisidir. Kaynak güvenirliği, dört ayrı ögeden oluşur: (1) dürüstlük, (2) uzmanlık, (3) istek ve (4) nesnellik. Bu özellikler kaynağın sahip olduğu özellikler olmanın ötesinde, alıcıların kaynağa atfettikleri özelliklerdir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Genelde “neyin söylendiği” değil “kimin söylediği” önemli olmaktadır. Güvenilir bir öğretmen alanında uzman olmak zorundadır. Öğrencilerine taraflı davranan bir öğretmenin güvenilirliğinden bahsetmek imkansızdır.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kaynak-Alıcı Benzerliği: Kaynak ve alıcı arasındaki iletişimin etkililiği onların kendilerini ne derece benzer gördükleri ile doğrudan ilişkilidir. Sosyo-ekonomik durum, ilgiler, değerler ve yetenekler gibi birçok yönden ortak özellikleri olduğunu algılayan kişiler, birbirlerinin görüş açılarını kabul etmeye ve ortak birliktelik sağlamaya daha isteklidirler.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Ortak Yaşantı Alanı

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Öğretme-öğrenme süreci açısından yaşantı alanı, yeni bilginin (mesaj) öğrencinin (alıcı) önceden bildikleri ile; bir ders kitabı ya da sınıfta, bir konunun önceden işlenen konularla ilişkilendirilerek sunulması gerektiği anlamına gelir. Etkili bir iletişim için öğrenci özelliklerinin analizi, öğretme-öğrenme sürecinin tasarlanmasında ilk basamak olmalıdır.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Yaşantı Konisi

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Bilgi Miktarı: Mesajlara alıcı tarafından verilen anlam, alıcının yaşantı alanı ve öğrenme kapasitesi ile alakalı olduğu kadar mesajın organizasyonu, mesajdaki bilgi miktarı ve mesajdaki dikkat çekici unsurlar gibi mesajın formal yapısıyla da ilgilidir. Mesajdaki bilgi miktarı, mesajın anlamlandırılma düzeyini veya bir mesaja hangi düzeyde anlam verildiğini etkiler.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM Kanal Açısından Teknik anlamda iletişim, duygu, bilgi, düşünce ve fikirlerin ses, yazı, resim ve benzeri semboller yoluyla paylaşımıdır. Temelde, alıcının düşüncelerini ve eylemlerini etkilemek amacıyla kaynağın ürettiği mesajları belli bir kanal (araç-gereç) yoluyla alıcıyla paylaşma sürecidir.

Kanal, kaynak ve alıcı arasındaki bilgi paylaşımına aracılık eder. TV, video, slayt, vb. birer iletişim kanalıdır. Bu araçlar öğretim amacıyla kullanıldıklarında, öğretim araçları olarak adlandırılırlar. Öğretmen ve öğrenci arasındaki iletişim dolaylı olarak da gerçekleşebilir. Bilgisayar destekli öğretim, öğretmen-öğrenci arasındaki dolaylı iletişime bir örnektir.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İster doğrudan, ister dolaylı öğretim amaçlı kullanılsın, araç-gereçlerin hazırlanması ve etkili kullanımı, etkili bir öğretim ve iletişim açısından son derece önemlidir.