KİŞİLERARASI İLETİŞİM BECERİLERİ ILET 322 Unite 1: Temel Kavramlar Unite 7: Sözsüz İletişim Kenan BAŞARAN GÜZ – 2015 - 2016 1

İLETİŞİM İLETİŞİM, BİR AMACI GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN BİLGİ, DUYGU, GEREKSİNİM,NİYET VE DÜŞÜNCELERİN, YAZI, İŞARET, KONUŞMA, MİMİK VE HAREKETLER ARACILIĞIYLA SESLİ SESSİZ YA DA YAZILI OLARAK AKTARILDIĞI VE ANLAMLANDIRILDIĞI BİR SÜREÇTİR Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN 2 2

KİŞİLERARASI İLETİŞİM En az iki kişi vardır Tek yönlü değil, karşılıklıdır Bir süreçtir Bilginin, duygunun, düşüncenin, yaşantının paylaşımıdır Hem psikolojik hem de sosyal/kültürel bir olgudur ‘’En az iki kişinin karşılıklı olarak bilgi, duygu, düşünce ve yaşantılarını belirli yollarla paylaştıkları psiko-sosyal bir süreçtir’’ Kenan BASARAN

NİÇİN İLETİŞİM KURARIZ? MASLOW’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi Kenan BASARAN

İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ BASIC / TEMEL (FİZYOLOJİK GEREKSİNİMLER) SAFETY/ GÜVENLİK (PSİKOLOJİK GEREKSİNİMLER ) SOCIAL / SOSYAL EGO / SAYGINLIK SELF ACTUALIZATION / KENDINI GERÇEKLEŞTİRME

İletişim Nasıl Oluşuyor? Temel ögeler: İletişimde bir verici/kaynak, bir alıcı/hedef , bir ileti/mesaj ve mesajın gönderildiği kanal zorunludur. Kenan BASARAN

VERİCİ KİŞİ / KAYNAK ANLAMI KODLAMA G E R İ B L D M K A N L İLETİ / MESAJ KODU AÇMA G Ü R L T Z A M A N M E K A N ALICI KİŞİ / HEDEF Kenan BASARAN 7

İletişim Nasıl Oluşuyor? İletişimin oluşumu iki aşamada gerçekleşiyor. Bireyin kendi kendiyle olan iletişimi – Kişi içi iletişim Bireyin çevresiyle olan iletişimi – Kişilerarası İletişim Kenan BASARAN

KİŞİLERARASI İLETİŞİM Kaynağını ve hedefini insanların oluşturduğu iletişim türü. Kaynak ve alıcı arasında zaman ve mekan birliğinin bulunması durumunda oluşmaktadır. Kimi zaman yalnız biri yeterlidir. Kişilerarası iletişime katılanlar belli bir yakınlık içinde yüzyüze olmalıdır. İletiler sözlü/sözsüz niteliktedir. Kenan BASARAN

Kişilerin “kendi adlarına” belli bir toplumsal role ya da kimliğe bürünmeksizin gerçekleştirdikleri iletişim biçimidir. (Trafik polisi ve yaya arasında toplumsal iletişim vardır; kişilerarası iletişim değil Kişilerarası iletişim kişisel ve psikolojik nitelikli bir bilgi alış verişidir. Ancak trafik polisine “kusura bakma abi, görmedim” diyen sürücünün iletişimi kişilerarası iletişime kayar (Yakınlık) Mektuplaşma, bakışma, telefon etme de kişilerarası iletişimdir! Kenan BASARAN

Kişilerarası iletişim her zaman iki yönlüdür. Kişilerarası iletişim sürecinde mutlaka bir niyet, bir amaç vardır. Yüzyüze iletişim önemlidir. Bireylerin kişisel özellikleri ve toplumsal rolleri de yansıtılmalıdır. Örneğin iki arkadaşın sohbeti ya da tartışması; ana-baba-çocuk iletişimi; gibi... Kenan BASARAN

Kişilerarası iletişimde -Karşılıklı güven -Kişilerin birbirini tanıması ve kişilerin kendilerinin karşıdakine açmaları -Karşılıklı hoşlanma, ilginin oluşması -Zorunlulukların, yaptırımların olmaması (ders aldığınız kişinin size “nasılsın” demesi zorunluktan ise iletişimden söz edilemez.) -Yalnızca ileti aktarımı değil, anlamın da aktarımı önem kazanır Kenan BASARAN

KULLANILAN KOD SİSTEMLERİNE GÖRE İLETİŞİM TÜRLERİ *SÖZLÜ İLETİŞİM *YAZILI İLETİŞİM *SÖZSÜZ İLETİŞİM Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN 13

İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM BİREYLERİN DİL İLE GERÇEKLEŞTİRDİĞİ İLETİŞİM TÜRÜDÜR. SÖZLÜ İLETİŞİMDE KONUŞMACI: DOĞRULUK, GÜVENİRLİK İÇTENLİK EMPATİ FİKİRLERİ AÇIKÇA İFADE ETME YETENEKLERİNE SAHİP OLMALIDIR. Kenan BASARAN

İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİMİN YARARLARI DAHA KİŞİSELDİR DAHA BASİT VE HIZLIDIR. GÖNDEREN GERİ BİLDİRİM ALIR SORU SORMA, TARTIŞMA, DAHA FAZLA AÇIKLAMA OLANAĞI VERİR DAHA ESNEKTİR Kenan BASARAN

İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİM BİREYLERİN YAZI İLE GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ İLETİŞİM TÜRÜDÜR. YAZILI İLETİŞİMDE İLETİŞİMCİ; İFADELERİNİN NET VE ANLAŞILABİLİR OLMASINA, YAZININ UYGUN FORMATLARDA VE ÖZENLE HAZIRLANMIŞ OLMASINA, İMLA VE NOKTALAMA İŞARETLERİNİN YERİNDE VE DOĞRU KULLANILMIŞ OLMASINA, DİKKAT ETMELİDİR. Kenan BASARAN

İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN YARARLARI KALICIDIR REFERANS İMKANI SAĞLAR ÇOK FAZLA İNSANA DAĞITILABİLİR KELİMELERİ SEÇEBİLME ZAMANI VERİR DAHA RESMİDİR Kenan BASARAN

İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM SÖZSÜZ İLETİŞİMDE MESAJLAR YAZI VE DİL DIŞINDAKİ İŞARET SİSTEMLERİ İLE KODLANIR SÖZSÜZ İLETİŞİMDE DUYGULAR DAHA KOLAY İFADE EDİLEBİLİR VE SÖZSÜZ MESAJLARA KARŞI DUYARLI OLUNURSA KARŞIDAKİNİN NE HİSSETTİĞİ DAHA İYİ ANLAŞILIR. Kenan BASARAN

SÖZSÜZ İLETİŞİM SÖZ : % ? SES : % ? BEDEN DİLİ: % ? SÖZ: % 7 SES: % 38 (Kaynak: Dikkat Vücudunuz konuşuyor.Ahmet Şerif İZGÖREN) Kenan BASARAN 19

İNSANLAR NE DEDİĞİNİZE DEĞİL, NE YAPTIĞINIZA BAKAR. Kenan BASARAN 20

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* BAŞ HAREKETLERİ Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 21

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* YÜZ İFADELERİ Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 22

GÜLER YÜZLÜ OLUN – BAŞKALARI DA SİZİNLE GÜLECEKTİR TEBESSÜMÜ UNUTMAYIN GÜLER YÜZLÜ OLUN – BAŞKALARI DA SİZİNLE GÜLECEKTİR Kenan BASARAN 23

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* GÖZ TEMASI Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 24

GÖZLER… •“SEN SUS GÖZLERIN KONUŞSUN” IFADESI BOŞUNA SÖYLENMEMIŞTIR. İLETIŞIMDE OLDUĞU KIŞININ GÖZLERINE BAKAN, KARŞISINDAKINE VERDIĞI DEĞERLE DOĞRU ORANTILI HAREKET ETMIŞTIR. •BEDEN DILININ EN ÖNEMLI YANI VEYA EN ÖNEMLI SIRRI SAMIMIYETTIR. •GÖZLERIN YERE DOĞRU EĞILMESI UTANMA VE PIŞMANLIK IFADESI, •GÖZLERIN SOL ÜSTE KAYMASI BIR ŞEYLERIN HATIRLANMAYA ÇALIŞILDIĞINI IFADE EDER. •GÖZLERIN FAL TAŞI GIBI AÇILMASI KORKUNUN GÖSTERGESIDIR. Kenan BASARAN 25

GÖZ TEMASI İŞ BAKIŞI SOSYAL BAKIŞ MAHREM BAKIŞ ALINDA HAYALİ ÜÇGEN GÖZLER–AĞIZ ARASINDA HAYALİ ÜÇGEN MAHREM BAKIŞ YAKIN İSE: GÖĞÜS ORTASINDA ÜÇGEN UZAK İSE: GÖZLERLE BACAK ARASI ÜÇGEN Kenan BASARAN

GÖZ TEMASI YAN BAKIŞ GÖZLE DIŞARIDA BIRAKMA ÇATIK ALIN,KAŞLAR VE AĞIZ KÖŞELERİ AŞAĞI (İLGİ ve SALDIRGANLIK İFADE EDER) GÖZLE DIŞARIDA BIRAKMA BAŞ GERİDE, BURNUN ÜZERİNDEN BAKMAK GÖZ BEBEKLERİ KÜÇÜK İSE: MEYDAN OKUMA, NEFRET, İLGİ AZLIĞI, GÜVENSİZLİK, YORGUNLUK... BÜYÜK İSE: HOŞLANMA,KORKU,İLGİ DUYMA,DÜRÜSTLÜK,RAHATLIK VE GÜVEN... Kenan BASARAN

•GÖZLÜKLERIN ÜSTLERINDEN BAKMA KIZGINLIĞI IFADE EDER. CIDDI VE OLGUN BIR GÖRÜNÜM YARATMAK IÇIN GÖZLERI BOZUK OLMADIĞI HALDE GÖZLÜK KULLANAN BIRÇOK YÖNETICI VARDIR. Kenan BASARAN 28

YALAN- ŞÜPHE - SAMİMİYETSİZLİK YALAN ÇEŞİTLERİ ORTAK YALANLAR DOĞRUSU İSPAT EDİLEMEYEN YALANLAR PROFESYONEL YALANLAR ADİ YALANLAR YALAN İŞARETLERİ GÖZ TEMASINDAN KAÇINMA ELİ YÜZE GÖTÜRME, YÜZ ÇEVRESİNE DOKUNMA ELLE YAPILAN JESTLERDE AZALMA BEDEN HAREKETLERİNDE ARTMA OTURUŞ ŞEKLİNİ DEĞİŞTİRME Kenan BASARAN

GÖZ TEMASI: SEVGİ, SAYGI, DÜRÜSTLÜK KONUŞURKEN GÖZLERE BAKIN GÖZ TEMASI: SEVGİ, SAYGI, DÜRÜSTLÜK Kenan BASARAN 30

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* SES TONU Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 31

SES TONU SES TONU: İNİŞ,ÇIKIŞ,SORU CÜMLELERİ, DÜZ CÜMLE TEMPO: HIZLI, YAVAŞ, AKICI, MAKİNALI TÜFEK GİBİ SES YÜKSEKLİĞİ: BAĞIRMADAN SÖZCÜKLERE ANLAM KATMAK SES KALIPLARI: DURAKLAMA, NEFES ALMA YERLERİ ‘SES TONU DUYGULARIN EN ÖNEMLİ GÖSTERGESİDİR.’ ‘İNSANLAR BİZLERİ, NE YAPTIĞIMIZ, NASIL GÖRÜNDÜĞÜMÜZ, NEYİ NASIL SÖYLEDİĞİMİZLE DEĞERLENDİRİR VE SINIFLANDIRIR. ’Dale Cernegie. Kenan BASARAN

SESİNİZİ NASIL KULLANDIĞINIZIN VE SES TONUNUZUN FARKINDA OLUN SES TONUNUZU İYİ AYARLAYIN SESİNİZİ NASIL KULLANDIĞINIZIN VE SES TONUNUZUN FARKINDA OLUN Kenan BASARAN 33

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* KOKU Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 34

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* VÜCUDUN DURUŞU Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 35

BEDEN DILI •GÖRÜNÜŞ: IRADEYE BAĞLI OLANLAR: SAÇ, ELBISE, CILT, MAKYAJ…VE DAHA AZ KONTROL ALTINDA TUTULABILEN: BOY, KILO GIBI. •GÖRÜNÜŞ DE ILETIŞIM ARACI, KENDINI IFADE ETME ŞEKLI OLDUĞU IÇIN HERKESIN KENDINE ÖZGÜ BIR GÖRÜNÜŞ KURGULAMASIN TEŞVIK EDILMELIDIR. Kenan BASARAN 36

EL ve KOL HAREKETLERİ KOL KAVUŞTURMA ENGELİ ELLERİ ÖNDE KAVUŞTURMA ENGELİ ELLERİ MEŞGUL TUTUP İÇ GERGİNLİĞİ AZALTMA *KOKTEYDE DEVAMLI YİYİP İÇME *KIYAFETE ÇEKİ-DÜZEN VERME *ELBİSEDEN HAYALİ İPLİK TOPLAMA *BIYIK VEYA SAKALINI DÜZELTME ÇANTA, DOSYAYI YUKARIDA TUTMA CEP TELEFONU İLE MEŞGUL OLMA Kenan BASARAN

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* AÇI - KONUM Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 38

OTURMA BİÇİMLERİ KAPLANAN ALAN BEDEN DURUŞU ARKAYA YASLANMA: DURUMDAN MEMNUN KOLTUK UCUNA İLİŞME: KALKIP GİTMEYE HAZIR BEDEN DURUŞU DİK DURUŞ,OTURUŞ: CANLILIK VE HAYAT ENERJİSİ İFADESİ ÇÖKÜK OTURUŞ: ÇEKİNGENLİK VE AZALMIŞ HAYAT ENERJİSİ BEDEN YANDAKİ KİŞİYE EĞİK: O KİŞİYE OLAN İLGİ İFADESİ BEDEN YANDAKİ KİŞİDEN AKSİ YÖNDE: DUYGUSAL VE ZİHİNSEL UZAKLAŞMA SEÇİLEN YER KAPIYA YAKIN: ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİ MERKEZE, EV SAHİBİNE YAKIN: ÖZGÜVENİ YÜKSEK, KENDİNDEN HOŞNUT KİŞİLER Kenan BASARAN

OTURMA DÜZENİ KARŞI KARŞIYA OTURMAK 90 DERECELİK AÇI İLE OTURMAK YAN YANA OTURMAK ÇAPRAZ OTURMAK Kenan BASARAN

DAİMA KONUŞTUĞUNUZ VEYA SİZİNLE KONUŞAN İNSANA DÖNÜK DURUN. YÖNELİŞ DAİMA KONUŞTUĞUNUZ VEYA SİZİNLE KONUŞAN İNSANA DÖNÜK DURUN. Kenan BASARAN 41

TEMAS - DOKUNMA TOKALAŞMA ÇEŞİTLERİ KEMİKKIRAN ÖLÜ BALIK İŞ BİTİRİCİ Kenan BASARAN

El Kol ve Avuçlar Adam gibi el sıkışma Kontrolü ele alma Kontrolü bırakma Politikacı el sıkışı

DOKUNMAKTAN KAÇINMAYIN Kenan BASARAN 44

ELLER •ELLERIN YUMRUK YAPILARAK ÇENE ALTINA DESTEKLENMESI DÜŞÜNCELI RUH HALINI YANSITIR. •ELLERIN ÖNDEN KAPATILMASI PASIFLIĞI SIMGELER. •ELLERIN OVUŞTURULMASI BIR ŞEYLERIN YOLUNDA GITTIĞININ IFADESIDIR. •ELLERIN HAVAYA KALDIRILMASI, EN BÜYÜK BENIM ANLAMI IFADE EDER. Kenan BASARAN 45

KOL VE PARMAKLAR RAHAT HUZURSUZ DÜŞÜNCELİ İLGİLİ HUZURSUZ OLUMSUZ YAKLAŞIMLI CEVABA HAZIR

KENETLENMİŞ ELLER OLUMSUZ YAKLAŞIM, DÜŞÜNCEYİ ENGELLEME GİRİŞİMİ Kenan BASARAN 47

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* •GÖRÜNÜŞ: IRADEYE BAĞLI OLANLAR: SAÇ, ELBISE, CILT, MAKYAJ…VE DAHA AZ KONTROL ALTINDA TUTULABILEN: BOY, KILO GIBI. •GÖRÜNÜŞ DE ILETIŞIM ARACI, KENDINI IFADE ETME ŞEKLI OLDUĞU IÇIN HERKESIN KENDINE ÖZGÜ BIR GÖRÜNÜŞ KURGULAMASI TEŞVIK EDILMELIDIR Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 48

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* KİŞİSEL ALAN Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 49

İLETİŞİMDE ALANLAR İLETİŞİMDE BİR TAKIM BÖLGELER VE HAKİMİYET ALANLARI VARDIR ÖZEL ALAN ( 0 – 50 cm.) KİŞİSEL ALAN ( 50 – 120 cm.) SOSYAL ALAN ( 120 – 360 cm.) ORTAK ALAN ( 3.50cm + ) Kenan BAŞARAN Kenan BASARAN 50

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* ÇEVRE & MEKAN Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 51

İLETIŞIM ARACI OLARAK: MEKAN, RENK, OBJE VE KIYAFET MEKANDA: • KITAPLARIN, •KONUKLAR IÇIN RAHAT SANDALYELERIN, • YETERLI IŞIĞIN, •TEMIZ HAVANIN, •YEŞILLIĞIN VE •BILGISAYARIN OLMASI OLUMLU ETKILER BIRAKMAKTADIR.

SÖZSÜZ İLETİŞİM * BEDEN DİLİ* ZAMAN VE KÜLTÜREL FAKTÖRLER Kenan BASARAN Kenan BAŞARAN KenanBaşaran 53

BEDEN DİLİNİZİ ETKİN KULLANMAK İÇİN ÖNERİLER GÜLÜMSEYİN. DÜNYA SİZİNLE BERABER GÜLÜMSEYECEKTİR. GÖZ TEMASI KURUN: UNUTMAYIN, AZI KUŞKU YARATIR YADA SİZİ HEYECANLI GÖSTERİR. FAZLASI İSE KORKUTUR, ÇEKİNGENLİK YARATIRSINIZ EL SIKIŞIN: EL SIKIŞIRKEN OTORİTEYİ KARŞINIZDAKİNE VERMEYİN. GÜÇLÜ GÖRÜNMEK İÇİN KARŞINIZDAKİNİN ELİNİ FAZLA SIKMAYIN Kenan BASARAN

BEDEN DİLİNİZİ ETKİN KULLANMAK İÇİN ÖNERİLER ARANIZDA MASA OLMASIN: MASA İLETİŞİMİ AZALTIR, OTORİTEYİ ARTTIRIR. FİKİR ALMAK VEYA KATILIM İÇİN YUVARLAK MASA, OTORİTE SAĞLAMAK İÇİN DİKDÖRTGEN, KISA VE ÖZ TOPLANTILAR İÇİN KARE MASA AVUÇLARINIZI İYİ KULLANIN: AŞAĞIYA ÇEVİRİRSENİZ SÖYLEDİĞİNİZ KELİME GÜÇLENİR. YUKARI ÇEVİRDİĞİNİZDE OLUMLULUK ARTAR, EMİR İSTEĞE DÖNÜŞÜR. KİŞİSEL ALANA FAZLA GİRMEYİN: KÜLTÜR FARKINA DİKKAT EDİN Kenan BASARAN

DİNLERKEN BAŞINIZI HAFİF ÖNE EĞİN: BAŞINIZLA HAFİF TASDİK EDEREK DİNLEYİN. KARŞINIZDAKİNE DEĞER VERDİĞİNİZİ GÖSTERİR YALANLA İLGİLİ İPUÇLARINI İYİ DEĞERLENDİRİN: KONUŞMA ESNASINDA YAPILAN AĞIZ ÖRTME, BURUNLA OYNAMA, YAKA ÇEKİŞTİRME VE GÖZLERİ KAÇIRMA HAREKETLERİ SİZE İPUCU VERECEKTİR. OTURMA DÜZENİNİ ÖNCEDEN HAZIRLAYIN: OTURMA DÜZENİ İLETİŞİMİN GİDİŞİNİ BELİRLEYECEKTİR. KARŞILIKLI OTURMAK REKABET DUYGUSU OLUŞTURUR. AYNI YÖNE BAKMA OLANAĞINIZ VARSA İLETİŞİMİNİZ ARTAR. BAĞIMSIZ OTURUŞ İLETİŞİMİ YOK EDER. KARŞINIZDAKİNİ AYNALAYIN: DURUŞ VE HAREKETLERİNİZİ BELLİ ETMEDEN KARŞINIZDAKİNİN HAREKETLERİYLE UYUMLAYIN. KARŞINIZDAKİ KİŞİYİ RAHATLATACAKTIR. Kenan BASARAN

BAŞARILI YÖNETICILERIN BEDEN DILI ÖZELLİKLERİ •KONUŞURKEN KARŞISINDAKILERI BAŞLARIYLA ONAYLARLAR, •SIZI SONUNA KADAR DINLERLER, KONUŞMALARINIZI ÖNEMSERLER, •OMUZUNUZA SAMIMI BIR DUYGUYLA DOKUNURLAR, •İÇTENLIKLE TOKALAŞIRLAR, •TOKALAŞIRKEN SAMIMI HISLERLE GÜLÜMSERLER, •KONUŞURKEN GÖZLERINIZE BAKARLAR, KARŞISINDAKINI ÖNCE ARTI YÖNLERIYLE DEĞERLENDIRIR, BIR KEZ KARŞILAŞTIKLARI KIŞIYI UNUTMAZLAR. Kenan BASARAN 57

BEDEN DİLİM NASIL ACABA? GÜLÜMSEMEMİ NASIL KULLANIYORUM? DİK DURUYOR MUYUM? GÖZ TEMASINDA BULUNUYOR MUYUM? BİR ODAYA NASIL GİRİYORUM? SİNİRLİ GÖRÜNÜYOR MUYUM? EL SIKIŞMAM NASIL? İNSANLARLA KONUŞURKEN YAKINLIĞIM NE KADAR? MEKAN, GİYSİ, ARAÇ-GEREÇ KULLANIMIM NASIL? Kenan BASARAN 58

DÜŞÜNCEN KONUŞMANA, KONUŞMAN HAREKETİNE, HAREKETİN KADERİNE YANSIR DÜŞÜNCEN KONUŞMANA, KONUŞMAN HAREKETİNE, HAREKETİN KADERİNE YANSIR.. GÜZEL DÜŞÜN, GÜZEL YAŞA...      ** MEVLANA ** Kenan BASARAN

HOŞÇAKALIN SUNUM BİTTİ İLETİŞİM DEVAM EDİYOR Kenan BAŞARAN 60