H1N1 GRİP PANDEMİSİ SAĞLIK BAKANLIĞI PANDEMİ KOORDİNASYON BİRİMİ

GİRİŞ Grip (influenza); ateş, öksürük, baş ağrısı, halsizlik ve kas ağrısı ile seyreden akut viral bir enfeksiyon hastalığıdır. Epidemilerle seyreder ve aralıklarla pandemilere yol açar.

ETİYOLOJİ Tarihçe İnfluenza A virüsü ilk kez 1933'te izole edilmiş, 1936 yılında, embriyolu tavuk yumurtasında üretilmiştir. İlk influenza aşısı 1940 yılında geliştirilmiştir.

ETİYOLOJİ Mikrobiyolojik Özellikler İnfluenza virüsleri: Orthomixoviridae ailesinden, 80-120 nm çapında, Tek sarmallı RNA içeren zarflı virüslerdir. Nükleokapsid ve matriks proteinlerine göre üç antijenik tipi vardır: İnfluenza A, B ve C.

ETİYOLOJİ Mikrobiyolojik Özellikler Grip virüsleri sıcağa dayanıksız olup 56°C'de inaktive olurlar. Ortam ısısı arttıkça ve güneş ışığına maruziyetle ortamdaki canlılık süresi azalır. Gama ve ultraviyole ışınları, asit, formaldehit, fenol, eter ve % 60-80’lik alkol ile enfektivitesini kaybeder. Virüs kâğıt havlu ve kumaş gibi gözenekli yüzeylerde en fazla 12 saat, metal gibi düzgün yüzeylerde 1-2 gün, kâğıt paralarda (kâğıdın özelliğine göre) 3 güne kadar canlı kalabilir. Virüs ellerde çok uzun süre canlı kalamaz.

İNFLUENZA VİRÜSÜ

ETİYOLOJİ Konak Seçimi ve Sınıflandırma İnsanlarda, kanatlılarda ve memeli hayvanlarda farklı virüs tipleri hastalığa yol açmaktadır. İnfluenza A virusu insan, domuz, at, kuş ve deniz memelilerinde, İnfluenza B sadece insanda, İnfluenza C ise insanlarda ve domuzlarda hastalık yapar. İnsanlarda hastalık yapan İnfluenza A virüsleri; H1, H2, H3 ile N1 ve N2 içeren virüslerdir.

ETİYOLOJİ Konak Seçimi ve Sınıflandırma Kanatlı virüsleri, insanları nadiren enfekte ederler: H5,H7,H9 ve N8 içeren bazı virüslerin insanlarda hastalık yapabildiği bilinmektedir. Domuzlar hem kuş hem de insan influenza virüsleri için reseptörlere sahiptir. Hayvan ve insan influenza A virüsleri aynı canlıda buluştuklarında genetik materyal alışverişi yapabilmektedirler.

EPİDEMİYOLOJİ Genetik Değişim Epidemi ve pandemiler virüsün sık rastlanan antijenik değişimlerine bağlı olarak ortaya çıkar. Antijenik değişim influenza A'da sık görülür. İnfluenza A (H1N1) 2009 virüsünü ortaya çıkaran antijenik shiftin domuzlarda; insan, domuz ve kuş virüsleri arasında genetik alışveriş sonucu gerçekleştiği kabul edilmektedir.

EPİDEMİYOLOJİ Genetik Değişim Antijenik drift Bir influenza alt tipinde her yıl veya birkaç yılda bir görülür. Daha sık H'lerde olmak üzere, H ve N glikoproteinlerinde nokta mutasyonu sonucu minör değişikliklerle yeni suşlar ortaya çıkar. Antijenik drift epidemilere yol açar. Antijenik shift İnfluenza virüsünün segmentli yapısı nedeniyle rekombinasyon (reassortment) sonucu oluşan antijenik değişim sonucunda yeni bir influenza A virüsü alt tipi oluşur. Yeni virüse karşı toplumda bağışıklık olmadığından, hastalık hızla yayılır ve pandemiler ortaya çıkar.

EPİDEMİYOLOJİ Genetik Değişim Meksika’dan başlayıp tüm dünyaya yayılan Pandemik Grip virüsü (Influenza A/California/7/2009); Kuzey Amerika Domuz Gribi Avrasya Domuz Gribi Kuş Gribi İnsan Gribi virüslerine ait genetik yapı içermektedir

EPİDEMİYOLOJİ Pandemi Bir hastalığın küresel salgına yol açması PANDEMİ olarak tanımlanmaktadır. Pandemiye yol açma özelliği olan grip virüsü İnfluenza A’dır. Genellikle her 15-40 yılda bir grip pandemisi yaşanmaktadır.

EPİDEMİYOLOJİ Pandemi Pandemilerin yol açtığı yıkımlar, çeşitli faktörlere bağlı olarak çok değişkendir. Ölümler dışında, iş gücü kaybı, üretim kaybı, çeşitli komplikasyonlar, ilaç kullanımında artış, hastane yatışı vb. birçok alanda olumsuz etkiye yol açar. Bazı pandemilerde çok büyük sosyal ve ekonomik yıkımlar meydana gelmektedir

EPİDEMİYOLOJİ Pandemi 2003yılında SARS hastalığı bir pandemi karakteri göstermediği halde hastalığın sosyal ve ekonomik sonuçları tıbbi sonuçlarından daha olumsuz olmuştur. 29 ülkede 8096 kişi etkilenmiş, 774 kişi ölmüş, ancak Güneydoğu Asya ülkeleri bu süreçte yıllık GSYH’larının%0.5’ini kaybetmişlerdir

EPİDEMİYOLOJİ Pandemi ilk grip pandemisine ait kayıtlar 1580 yılına aittir. Bu pandemiden sonra 31 pandemi tanımlanmıştır. 1918-1919 yıllarındaki pandemi bilinen en büyük pandemi olup, 21-100 (ort. 40-50 milyon) milyon kişinin ölümüne yol açtığı tahmin edilmektedir. O zamanki dünya nüfusunun yaklaşık 1.86 milyar olduğu bilinmekte ve pandemi sebebiyle olan ölümlerin tüm dünya nüfusunun % 2.15-2.68’ine ulaştığı tahmin edilmektedir

EPİDEMİYOLOJİ -Pandemik A(H1N1) 2009 Gribi- Mart 2009’da Meksika’da Hastalık ABD başta olmak üzere önce bölge ülkelerine, daha sonra da dünyaya yayılmıştır. 11 Haziran 2009’da DSÖ yeni H1N1 grip virüsüne bağlı pandeminin başladığını ilan etmiştir.

Pandemik A(H1N1) 2009 Gribinin yayılımı 26 Nisan 2009

Pandemik A(H1N1) 2009 Gribinin yayılımı 20 Mayıs 2009

Pandemik A(H1N1) 2009 Gribinin yayılımı 15 Haziran 2009

Pandemik A(H1N1) 2009 Gribinin yayılımı 3 Aralık 2009

EPİDEMİYOLOJİ -Pandemik A(H1N1) 2009 Gribi- Başta AŞI olmak üzere salgının gidişatını etkileyecek müdahaleler yapılamazsa: Pandemik gribin beklenen atak hızının %20, Hastane yatış hızının binde 2,5 Beklenen mortalitehızının 3/100.000 olacağı tahmin edilmektedir. Hastaneye yatan hastaların yaklaşık % 25’inde yoğun bakım ihtiyacı ortaya çıkmakta, Yoğun bakıma yatırılanların yaklaşık %20’sinde mekanik ventilasyonaihtiyaç duyulmaktadır. Mevcut fatalite hızı 1-2/10.000 civarındadır.

Vaka Görülen İllerimiz Haziran -Ağustos 2009

Vaka Görülen İllerimiz 19 Ekim 2009

Vaka Görülen İllerimiz 15 Kasım 2009

EPİDEMİYOLOJİ -Pandemik A(H1N1) 2009 Gribi- Geçmiş Pandemilere Göre Avantajlar •Antiviral ve antibiyotik ilaçların olması •Aşı geliştirilmiş olması •Gelişmiş laboratuvar şartları •Yoğun bakım şartlarının daha iyi durumda olması •Yaygın iletişim araçlarının bulunması •Ülke hazırlıklarının daha iyi olması •Pandemiye yol açan virüsün ölüme yol açıcı özelliğinin yüksek olmaması

EPİDEMİYOLOJİ -Pandemik A(H1N1) 2009 Gribi- Dezavantajlar Nüfus yoğunluğu Ülkeler arası yoğun yolcu trafiği Zaman zaman panik oluşturan veya yanlış bilgi veren haberlerin kamuoyunu etkileyebilmesi Yaşlı ve kronik hastalığı olan nüfusun yüksekliği Grip virüsünde meydana gelebilecek mutasyonlarla ölüme yol açıcı özelliğinin artma ihtimali Meydana gelebilecek mutasyonun ilaç direncine de yol açma ihtimali

EPİDEMİYOLOJİ - Demografi - Mevsimsel grip daha ziyade kronik hastalığı olan yaşlılarda ağır hastalık ve ölüme yol açmaktadır. Pandemik gripte ise hastalananların yarısı ve ölümlerin yaklaşık beşte biri çocukluk yaş grubundadır. Sağlıklı genç erişkinler arasındaki ölüm hızı da pandemik gripte çok daha yüksektir.

PANDEMİK GRİP İSTATİSTİKLERİ -Haftalık Ölüm Sayıları, Türkiye, 5 Aralık 2009-

ÖLEN VAKALARIN ÖZELLİKLERİ Sayı % Altta yatan kronik hastalığı olan 167 61,4 Gebeliği olan 10 3,7 Altta yatan kr. hst. ve gebeliği olmayan 95 34,9 TOPLAM 272 100,0

PATOGENEZ İnfluenza virüsü, üst ve alt solunum yollarında mukus salgılayan siliyalı hücreleri ve diğer epitelyal hücreleri enfekte eder. Bu hücrelerde virüs 4-6 saat sonra çoğalmaya başlar ve hücrelerde nekroza yol açar. Virüs alt solunum yolu epiteline ulaşabilirse bronşiyal veya alveoler epitellerde ciddi deskuamasyonlara neden olur. sekonder bakteriyel enfeksiyonların gelişimi kolaylaşır.

PATOGENEZ Solunum sekresyonları ile virüs atılımı 7 gün kadar sürer. Küçük çocuklarda bu süre 10 güne uzayabilir. CD4+hücre sayısı düşük olan HIV infeksiyonlu hastalarda virüs atılımı uzun sürer

Klinik Seyri Etkileyen Risk Faktörleri Gebeler ile doğum veya düşük yapmış ilk 15 gündeki lohusalar, 2 yaşından küçük bebekler, Kronik akciğer hastaları, Kardiyovasküler hastalar (hipertansiyon hariç), Kronik renal, hepatik, hematolojik ve metabolik hastalar, Nöromusküler hastalığı olanlar, İmmün süpresyonu olan hastalar (HIV, malignite, steroid kullanımı vb), Morbid obezler (vücut kitle indeksi>40), 19 yaşından küçük olup, sürekli aspirin kullanması gerekenler, 65 yaşından büyükler.

Klinik Ağırlaşmayı Gösteren Belirti ve Bulgular Oksijen eksikliği veya kardiyopulmoneryetmezlik olduğunu gösteren belirti ve bulgular: Nefes darlığı veya solunum güçlüğü, siyanoz, kanlı veya koyu balgam, yan ağrısı, düşük kan basıncı, Hızlı veya yüzeyelsolunum (özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda), hipoksi Merkezi sinir sistemi komplikasyonunu gösteren belirti ve bulgular: Bilinç kaybı ve diğer mentaldurum değişiklikleri, Konvülziyon, ciddi güç kaybı, paralizi, çocuklarda irritabilite

Klinik Ağırlaşmayı Gösteren Belirti ve Bulgular Hastalığın uzaması veya invazivsekonderbakteriyel enfeksiyona dair bulgular: Analjezik ve antipiretiklererağmen üç günden fazla yüksek ateşin ve diğer belirti ve bulgularının devam etmesi, Grip semptomları iyileşmeye başladıktan sonra ateşin tekrar yükselmesi ve öksürüğün şiddetli bir şekilde tekrar ortaya çıkması veya kulak ağrısı gelişmesi Ağır dehidratasyon bulguları: Aktivitede azalma, baş dönmesi, idrar miktarında azalma, letarji gelişmesi. Çocuklarda ek olarak yeterince sıvı alamama, şiddetli veya persistankusma, göz kürelerinde ve fontanellerdeçökme, idrar çıkarmama veya ağlarken gözyaşında azalma görülebilir.

TANI -Olası Pandemik(H1N1) 2009 Gribi Vakası- Başka bir nedenle açıklanamayan 38 °C dereceyi (koltuk altı) geçen ateş veya ateş hikâyesi ile birlikte aşağıdaki şikâyetlerden en az birinin varlığı: Yaygın vücut ağrısı Boğaz ağrısı Baş ağrısı Burun akıntısı Öksürük Solunum güçlüğü Kusma, ishal. Salgın döneminde olası pandemik grip vakaları grip benzeri hastalık (GBH) olarak değerlendirilir.

TANI -Kesin pandemik(H1N1) 2009 gribi vakası- Real time PCR veya virüs kültürü ile referans laboratuarlardan birinde H1N1 2009 virüsü saptanan grip vakasıdır

TANI Pandemik grip virolojik tanı testleri için halen numune alınan hastalar şunlardır: Olası pandemik grip tanısıyla hastanede yatan vakalar, Pandemik grip şüphesi ile ölen hastalar, Grip sentinel sürveyansı kapsamında alınan numuneler

TEDAVİ 1-İstirahat 2-Antiviral tedavi 3-Semptomatik ve destekleyici tedavi 4-Komplikasyonların tedavisi

Sağlık Kuruluşlarında Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Genel Prensipler Grip şüpheli hastalar acil servis ve polikliniklerde öncelikle belirlenmeli, Hasta ve eşlik eden yakınların tarafından kullanılmak üzere tıbbi maskeler kolayca ulaşılabilecek şekilde bulundurulmalı ve bu kişilerin kullanması sağlanmalı, Grip poliklinikleri açılmalı, bunlar mümkün olduğunca izole olmalı ve bu hastalar grip polikliniğine yönlendirilmeli, Hastanede ortak kullanılan mekânlarda diğer hastalarla 2 metreden yakın temas etmeleri engellenmelidir.

Sağlık Kuruluşlarında Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Acil servis ve polikliniklerde kâğıt havlu, su, sıvı sabun, el yıkama lavabosu, ayak basmalı çöp kutuları ve alkol içeren el antiseptikleri bulundurulmalı, Hasta ve yakınlarını bilgilendirmek için özellikle bekleme odalarında hasta bilgilendirme kitapçıkları, broşürler bulundurulmalı ve posterler asılmalıdır. Hasta odaları: Her gün deterjan veya dezenfektanlarla hasta odalarındaki eşyalar (özellikle de hastanın sıkça dokunduğu yüzeyler) ve çevre temizlenmelidir.

Sağlık Kuruluşlarında Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Rutin temizlikte %1’lik çamaşır suyu kullanılması yeterlidir. Ancak kan, idrar, dışkı gibi hasta çıkartıları ile kirlenmelerde ise %10’luk çamaşır suyu kullanılmalıdır. Hasta taburcu olduğunda; hastanın tüm kişisel eşyaları odadan çıkarılmalı, perdeler yıkanmalıdır. Odada hastadan arta kalan kağıt havlu ve tuvalet kağıdı gibi malzemeler başkası tarafından kullanılmadan atılmalıdır.

Sağlık Kuruluşlarında Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Acil servis ve polikliniklerde; Hasta tıbbi maske kullanmalıdır. Personel el hijyeni kurallarına uymalı, tıbbi maske, önlük ve eldiven kullanmalıdır. Klinik ve yoğun bakımlarda; Hastalar mümkünse tek kişilik odada veya yoğun bakımda izolasyon odasında yatırılmalıdır. Tek kişilik oda imkânı olmayan durumlarda grip tanısı olanlar aynı odaya yatırılabilir. Eğer olası ve kesin vaka aynı odada yatıyor ise tıbbi maske kullanmalıdırlar. Yoğun bakımda açık koğuşta yatırılan hastalar diğer hastalardan en az 2 metre uzakta olmalı ve perde ile izolasyon sağlanmalıdır.

Sağlık Çalışanlarının Sağlığının Korunması Sağlık personeli öncelikli risk grubunda yer aldığından aşılanmalıdır. Grip belirtileri olan personel durumu hemen amirine bildirmeli ve iyileşinceye kadar istirahat etmelidir. Tüm hastanelerde grip olan hastaların sürveyansı yapılmalıdır.

KORUNMA VE KONTROL 1.Kişisel korunma 2.Antiviral kullanımı 3.Toplumsal izolasyonlar (okullarda eğitim-öğretime ara verilmesi, kapalı alan toplantılarının ertelenmesi) 4.Aşılama: Hastalıktan korunmada en etkili yöntemdir.

AŞILANMA Pandemik grip aşısı; Gribin yayılmasını önlemek, Ağır seyreden grip vakalarıyla oluşacak komplikasyonları ve ölümü engellemek, Toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz sürdürülmesini sağlamak, Gribe bağlı okul devamsızlığını ve iş gücü kaybını önlemek, Salgının uzun sürmesi sonucu ortaya çıkabilecek virüs mutasyonunu engellemek, Ekonomik kayıpları önlemek, Hastalık nedeni ile hastaneye yatış ve yoğun bakım yatak ihtiyacını azaltmak amacıyla uygulanmaktadır.

AŞILANMA Hastalığı geçiren kişilerin aynı virüs ile bir daha hastalanmayacak şekilde bağışık hale geldikleri kabul edilmektedir. Aşılanma ile koruyuculuk oranı yaklaşık %90’dır.

AŞILANMA Aşı Tipleri İnaktif virüs aşısı: Embriyolu yumurtada veya hücre kültürlerinde üretilir. Adjuvansız inaktif virüs aşısı Adjuvanlı inaktif virüs aşısı Canlı attenue virüs aşısı

Aşıların Üretim Süreçleri Pandemik grip aşısı, yeni bir aşı olmakla beraber mevsimsel grip aşısı üretiminde kullanılan tekniklere göre üretilmiştir. Pandemi aşıları kullanıma sunulmadan önce etkinlik ve güvenlik testleri tamamlanarak ilgili ulusal ve uluslararası otoritelerden ruhsat almıştır. Ülkemize getirilen her aşı serisi kullanıma sunulmadan önce Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezinde biyolojik kontrole tabi tutulmaktadır. Aşı, Ülkemizde birçok Avrupa ülkesiyle eş zamanlı olarak kullanıma sunulmuştur

Aşıların İçeriği Antijen dışında aşılarda; stabilizatör, adjuvan ve koruyucu bulunabilir. Stabilizatörler, aşılar uygulanıncaya kadar aşı stabilitesini korumak üzere aşı flakonlarına eklenen maddelerdir. En çok kullanılan stabilizatör Magnezyum Klorid’dir. Koruyucular; mikrobiyolojik bulaşmayı engellemek için kullanılırlar. En çok kullanılan maddeler Tiomersal ile Neomisin’dir. Adjuvanlar; aşıların etkinliğini artırmak amacıyla kullanılan maddelerdir. Alüminyum bileşikleri uzun yıllardır adjuvan olarak çeşitli aşılarda kullanılmıştır. Skualen de birçok adjuvanın yapısında yer alan bir maddedir.

AŞILAMA Adjuvan (güçlendirici): Yeni adjuvanlar yeterli bağışıklık cevabı oluşturmak için gereken antijen miktarının 2-8 kat azalmasını sağlarlar. Adjuvan olarak skualen içeren grip aşısı, 1997 yılından bu yana, 12’si Avrupa ülkesi olmak üzere 23 ülkede kullanılmıştır. Dünyada grip aşısı üretim kapasitesi pandemide ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. DSÖ aşı üreticilerine pandemi sırasında daha fazla aşının üretimini sağlayacağı gerekçesiyle adjuvanlı aşı üretmelerini tavsiye etmiştir. Adjuvanlı aşının, virüsteki minör genetik değişimler sonucu ortaya çıkabilecek yeni virüslere de çapraz bağışıklık sağlaması beklenmektedir.

AŞILAMA Skualen İnsanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde bulunan doğal bir maddedir. Karaciğerdeki endojen kolesterol metabolizmasının ara ürünlerindendir. Balık yağında, zeytin yağında, kozmetiklerde ve reçetesiz satılabilen bazı ilaçlarda bulunur. Aşı üretiminde kullanılan skualen balıklardan elde edilmektedir. Skualen içeren aşılarla ilgili 70’den fazla klinik çalışma yapılmış ve aşının güvenliği açısından herhangi bir olumsuz bulgu saptanmamıştır.

AŞILAMA Skualen 1991 Körfez Savaşında bulunan bazı askerlerde görülen hastalıkların askerlere uygulanan aşıdaki skualenden kaynaklandığı iddia edilmiştir. Yapılan incelemelerde o dönemde askerlere uygulanan aşılarda skualen maddesinin kullanılmadığı ortaya konmuştur. Phillips CJ, Matyas GR, Hansen CJ, Alving CR, Smith TC, Ryan MA. Antibodies to squalene in US Navy Persian Gulf War veterans with chronic multisymptom illness. Vaccine. 2009 Jun 12;27(29):3921-6. Epub 2009 May 3. Squalene-based adjuvants in vaccines www.who.int/vaccine_safety/topics/adjuvants/squalene/questions_and_answers Matyas G, Rao M, Pittman P, Burge R, Robbins I, Wassef N et al. Detection of antiboides to squalene III. Naturally occurring antibodies to squalene in humans and mice. JIM 286 (2004) 47-67.

AŞILAMA Thiomersal (etil civa) Aşının sterilitesini korumak için çoklu dozlu ambalajlarda kullanılır. Pandemik aşılar çoklu dozlu ambalajlarda üretilmekte olup her bir flakonda 5-50mcg etil cıva içermektedirler. Bu miktar etil cıva uluslararası olarak izin verilen sınırlar içerisindedir. Etil cıva, vücutta birikmez ve metabolize edilerek atılır. Vücutta birikici özelliği olan cıva metil cıvadır. Thiomersal konusundaki araştırmalar, birçok bilimsel kuruluş* tarafından yakın dönemde tekrar gözden geçirilmiş ve thiomersal içeren aşıların güvenli olduğu; bebeklerde, çocuklarda ve gebelerde kullanılmasında hiçbir sakınca bulunmadığı açıklanmıştır. *DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü), ECDC (Avrupa Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezi), CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezi), EMEA (Avrupa Birliği İlaç Ajansı), FDA (ABD Gıda ve İlaç Dairesi), NIH (ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü), IOM (ABD Tıp Enstitüsü), ACIP (ABD Bağışıklama Danışma Kurulu), AAP (Amerikan Pediyatri Birliği)

AŞILANMA Aşının koruyuculuğu, aşılamadan sonra,10-14. günde başlayıp, 3. haftada en üst düzeye ulaşır. Adjuvanlı aşı, pandemik H1N1 virüsüne karşı yaklaşık %90 koruyucudur. Aşılanmadan sonrada, koruyuculuk için gerekli süre sağlanana kadar, kişisel koruyucu önlemlere özen gösterilmeye devam edilmelidir.

AŞILANMA Pandemik grip geçirdiği laboratuvar olarak teyid edilen kişilerin aşılanmalarına gerek yoktur. Aşı deltoid kasa intramusküler olarak uygulanır.12. ayın altındaki çocuklarda ise uyluğun orta veya üst 1/3 kısmında, vastus lateralis kasının ön yan bölümüne yapılır. Pandemik grip aşısı ölü virüs aşısı olduğundan, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamındaki diğer aşılar ya da mevsimsel influenza aşısı ile birlikte veya herhangi bir aralık bırakılarak uygulanabilir. Aşılar aynı gün uygulanacaksa farklı ekstremitelere yapılmalıdır.

AŞILANMA Aşı 10 yaş ve üzerindeki kişilere tek doz olarak uygulanmaktadır. 9 yaş ve altında olan kişiler ile immün süprese kişilere iki doz uygulanması gerekmektedir. İki doz arasındaki süre en az 3 hafta olmalıdır. 6 ay ve altındaki bebeklere yeterli bağışıklık cevabı geliştiremedikleri için aşı uygulanmamalıdır. Emzirme döneminde aşı uygulanabilir.

AŞILAMA Gebelikte Aşılama Hayvanlar üzerinde, gerek canlı attenue, gerekse adjuvanlı veya adjuvansız aşılar ile yapılan çalışmalarda, fertilite, gebelik, embriyo ve fetüs gelişimi, doğum ya da post-natal gelişme üzerine doğrudan ya da dolaylı zararlı bir etkiye ilişkin kanıt saptanmamıştır*. Dünya Sağlık Örgütü’nün aşı konusundaki Uzmanlar Komitesi (SAGE) tarafından halen dünyadaki ruhsatlı pandemik A (H1N1) 2009 aşılarının gebelerde uygulanabileceği bildirilmiştir*. *DSÖ Aşı Konusundaki Uzmanlar Grubu (SAGE) Toplantısı Karar Metni, 27-29 Ekim 2009http://www.who.int/csr/disease/swineflu/notes/briefing_20091030/en/index.htmlhttp://www.who.int/wer/2009/wer8449.pdf

AŞILAMA Pandemi Bilim Kurulu Aşı çalışma Grubu’nun aldığı karar gereğince bazı ülkelerde olduğu gibi, gebeler için adjuvansız aşı temin edilmesi öngörülmüş ve gebelere adjuvansız aşı uygulamasına 07.12.2009 tarihinde başlanması planlanmıştır. Adjuvansız aşı temin edilinceye kadar, 20. haftadan sonraki gebeliklerde adjuvanlı aşı uygulaması yapılabilir. 20. haftadan önceki gebeliklerde ise kişinin yazılı onamı ile adjuvanlı aşı uygulanabilir.

AŞILAMA Kontrendikasyonlar Yumurtaya karşı anafilaksi öyküsü (yumurta yediğinde kaşıntı veya döküntü gibi hafif belirti gösterenlere gereken tedbirler alınarak aşı uygulanabilir. Bu kişilere hücre kültüründe üretilen aşı da uygulanabilir), Önceki grip aşılaması sonrası anafilaksi öyküsü Guillian Barré Sendromu geçirme öyküsü

AŞILAMA Aşılamanın Ertelenebileceği Durumlar Yüksek ateş (38ºC ve üzeri) ve akut gelişmiş bir hastalık durumunda aşı yapmak, hastalığın sonuçlarının yanlışlıkla aşı kaynaklı yan etki sanılmasına yol açabileceğinden, tanı konulana kadar aşılama ertelenebilir.

2. Kardiyovasküler hastalar (hipertansiyon hariç): Pandemik A (H1N1) 2009 AĢısı Uygulaması için Risk Grubu Kapsamındaki Hastalıklar ve Özel Durumlar 1. Kronik akciğer hastalıkları (aktif akciğer tüberkülozü ve astım dahil) 2. Kardiyovasküler hastalar (hipertansiyon hariç): Konjestif kalp yetmezliği, Kor-pulmonaleye neden olan sağ kalp yetmezliği, Kardiyomiyopati, Replasman yapılmış kapak hastaları veya dekompanse klinik bulgu veren orta ve ileri derecedeki A-V şantlar, VSD, fallot tetralojisi vb. konjenital kalp hastalıkları. 3. Kronik (renal, hepatik, hematolojik ve metabolik) hastalıklar: Kompanse veya dekompanse kronik böbrek yetmezliği, Dekompanse karaciğer yetmezliği (siroz), Serebrovasküler hastalıklar, Orak hücreli anemi gibi hemoglobinopatiler, Splenektomililer, Organ hasarı gelişmiş veya 50 yaşın üzerindeki tip-2 diyabetliler, Organ hasarı gelişmiş tip-1 diyabetliler, İmmünsüpresif ilaç kullanan romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar. 4. Nöromusküler hastalıklar 5. İmmün süpresyon (HIV, malignite, steroid kullanımı vb) 6. Morbid obezler (Vücut Kitle indeksi >40) 7. 19 yaşından küçük olup sürekli aspirin kullananlar 8. Gebeler ile doğum veya düşük yapmış ilk 15 gündeki kadınlar

AŞILANMA Yan etkiler H1N1 aşı uygulaması ile elde edilen erken sonuçlara göre sıra dışı yan etki tespit edilmemiştir. Dünya Sağlık Örgütü’ne yapılan bildirimlere göre; 19 Kasım tarihine kadar yaklaşık 65 milyon doz pandemik grip aşısı kullanıldığı ve aşının mevsimsel grip aşısı kadar güvenli olduğu ortaya çıkmıştır. Kaynaklar: Experts advise WHO on pandemic vaccines, 30.10.09. http://www.who.int/csr/disease/swineflu/notes/briefing_20091030/en/index.html Safety of pandemic vaccines, Pandemic (H1N1) 2009 briefing note 16 http://www.who.int/csr/disease/swineflu/notes/briefing_20091119/en/index.html

AŞILANMA Yan etki takibi Ülkemizde aşıların yan etkileri, 2004 yılından bu yana Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi ile yakından izlenmektedir. Aşı sonrası ortaya çıkan istenmeyen etkiler, uzman akademisyenlerden oluşturulan bir komisyon olan Ulusal ASİE Danışma Kurulu tarafından olgu bazında incelenmektedir.

AŞILAMA Bildirimi gereken çok nadir görülen yan etkiler –Ciddi alerjik reaksiyon, anafilaksi, –Bir ya da birkaç sinirde ağrı, nörit, –Trombositopeni, –Nefrit, vaskülit, –Konvülsiyon, ensefalomiyelit, ensefalit gibi nörolojik bozukluklar, –Guillain-Barré Sendromu, –Bell paralizisi, –Demiyelinizasyon bozuklukları, –Okulorespiratuvar Sendrom.

AŞILAMA Bunların yanı sıra: •Sağlık personeli ya da toplum tarafından aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen ciddi olgular (ölüm, sakatlık, konjenital anomali ile sonuçlanan veya hastanede yatış gerektiren) ile kümelenme gösteren durumların ve toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan durumların da ASİE kapsamında bildirimi ve incelenmesi gerekmektedir.

SAĞLIK PERSONELİNİN TOPLUMSAL ROLÜ Dünyada olduğu gibi ülkemizde de pandemik grip hızla yayılmakta, çok sayıda insan hastalanmakta, hastane ve yoğun bakım yatışları giderek artmakta ve tüm çabalara rağmen ölümler meydana gelmektedir. Sağlık personeli, gerek hastalığa yakalanma riskindeki yükseklik, gerekse salgının kontrolü ve hastaların tedavisindeki rolleri sebebiyle pandemide en kritik görevi yürüten meslek grubudur. Sağlık personelinin, hastalıktan korunmak için aşılanmak dâhil gereken tedbirleri almak ve salgının etkisini azaltacak bu tedbirleri topluma da aktararak, bu konudaki toplum farkındalığını artırmak şeklinde görev ve sorumlulukları bulunmaktadır.

TEŞEKKÜRLER