TÜRK İSLÂM DEVLETLERİ Türklerin İslam'la Tanışma Süreçleri Talas Savaşı Türklerin İslamiyet'i Benimsemesinin Sonuçları Kültür ve Uygarlık Büyük Selçuklu Devleti

Türklerin İslamiyet’e girmelerinde en büyük etken Talas Savaşı olmuştur. 751 yılındaki bu savaş Çinliler ile Abbasiler arasında Orta Asya hakimiyeti için olmaktaydı. Karluklar bu savaşta Abbasi İslam ordularını destekleyerek savaşı kazanmalarını sağlamıştır.

Türkler İslamiyet’i kabul ettikten sonra birçok Türk İslam Devleti kurulmuştur. Ancak ilk Türk islam devletleri eski geleneklerini, göreneklerini terk etmeden kültürlerini devam ettirmişlerdir. Karahanlılar (840 – 1212):  Batı Türkistan’da Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri tarafından kurulmuştur.İlk Türk İslam devleti olan Karahanlılar devletinin kurucusu Bilge Kül Kadir Han‘dır. İslam dinini kabul eden İlk Türk İslam devleti Karahanlılar’dır. Devlet yönetiminde ve teşkilatlanmada Selçuklulara öncülük etmişlerdir. İlim ve kültür merkezi haline getirilmiş Semerkant, Talas, Fergana, Kaşgar, Buhara gibi şehirlere sahip olmuşlardır. Eski Türk geleneklerine İslamiyet’i kabul etmelerine rağmen en çok bağlı kalan devlet olmuşlardır.

Gazneliler (963 – 1187):  ilk Türk islam Devletleri içinde yer alan Gazneliler, Alp Tigin tarafından Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur. İslamiyet’i ve Türk Kültürünü Hindistan’a yayan ilk devlettir. Sultan unvanını ilk kez kullanan devlettir. İran şair Firdevsi’nin Şehname adlı eseri Gazneli Mahmut’a sunulmuştur. Dandanakan Savaşını Selçuklulara karşı kaybettikten sonra toparlanamayan Gazneliler, 1187 yılında Gurlular tarafından yıkılmıştır.

Tolunoğulları (868 – 905):  Abbasilerin Mısır valisi olan Tolunoğlu Ahmet tarafından mısırda kurulmuştur. Mısır’da kurulan ilk Türk devleti Tolunoğulları’dır. Halkın çoğunluğu Araplardan, devleti yönetenler ise Türklerden oluşmaktaydı. Abbasiler tarafından yıkılmıştır.

Büyük Selçuklu Devleti (1040 – 1157):  Selçuk Bey tarafından bir aşiret devleti olarak kurulmuştur. Oğuzların Üçoklar kolunun Kınık boyundandırlar. Devletin gerçek kurucusu Selçuk Bey’in torunlarından Tuğrul Bey‘dir. Bu devletin kuruluşunda Çağrı Bey’in büyük yardımı olmuştur. Tuğrul Bey dönemi, Alparslan dönemi ve Melikşah dönemi olarak 3 dönemde incelenmektedir.

Büyük Selçuklu Devletinin Yıkılmasıyla Ortaya Çıkan Devletler ve Atabeylikler Irak – Horasan Selçukluları Suriye Selçukluları Kirman Selçukluları Anadolu Selçukluları Atabeyliker: Şam’da Böriler Fars’da Salgurlular Azerbaycan’da İl Denizliler Musul’da Zengiler Erbil’de Teginoğulları