Gelişimin ilkeleri *Gelişim yordanabilir bir sıra izler. Bu sıra evrenseldir. Baştan ayağa-İçten dışa.-İlk gelişen organ kalptir. Genelden özele- Basitten karmaşığa. *Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. *Gelişimin çevrenin ve kalıtımın ortak etkileri vardır. *gelişim süreklidir, yaşam boyu devam eder, aşamalıdır(sırası değişmez) *Nöbetleşe devam eder(biri öne çıktığında diğeri geri planda kalır *Gelişim bir bütündür(bir alan değiştiğinde diğeri de etkilenir *Gelişimde kritik dönemler vardır
Gelişimde temel kavramlar Yaş: Gelişimde yaşa bağlı inceleme yapılır. Piaget’de yaş= olgunlaşma Dönem: Yaşa bağlı incelemede bireysel farklılıkların göz ardı edilmesi. Yaş aralıklarına göre sınıflama yapılır. «Bebeklik döneminde birey emekler»kaçıncı ayda olursa olsun
Evre:Bazı gelişim psikologları evre kavramını kullanırlar ve incelemelerini evreler halinde yaparlar. Freud, Erikson, Kohlberg, Piaget evreyi kullanan psikologlardandır. Ancak bunlar içinde evrelere dayalı incelemeyi en iyi temsil eden Piaget'dir. Evreler de dönemler gibi belli yaş aralıklarını kapsar.
Fiziksel Gelişim-Gelişim Görevleri
FİZİKSEL GELİŞİM Bedensel gelişim Bir bireyin boyunun uzaması, merdiven çıkması ya da koşmasını nasıl etkimektedir?Bireyin elindeki kasların olgunlaşması, elini kullanırken ne tür sonuçlara yol açmaktadır? 9 yaşında bir bireyin hormonlarında meydana gelen değişimler ne tür biyolojik ve duygusal sonuçlara yol açmaktadır? 45-50'1i yıllarda meydana gelen hormon düzeylerindeki değişimlerin biyolojik ve duygusal sonuçları nelerdir? Psikomotor gelişim Psikomotor gelişim duyu organIarı, kas, iskelet ve sinir sisteminin birbirleriyle uyumlu olarak çalışmasını ifade etmektedir. Örneğin; koşarken, zıplarken ya-da tamirat yaparken kaslar, kemikler ve beden bölümleri arasındaki uyum psikomotor gelişimle ilgilidir.
Bütün insanlar, biyolojik olarak bu aşamalardan bu sıra ile geçmektedir. Biyolojik gelişimin sıralaması değişmemekte ancak zeitgeist etkisi ile birinden diğerine geçiş yaşları değişmektedir. Örneğin, ergenliğe giriş yaşı bütün dünyada gerilemektedir. Bugün artık gelişmiş ülkelerde kızlar 9, erkekler 11 yaşında ergenliğe girmekte, yetişkinliğe ve yaşlılığa giriş yaşı yaşam süresinin uzamasından dolayı ilerlemektedir.
Doğum Öncesi Dönem Doğum öncesi ya da hamilelik dönemi, üç aşamadan meydana gelmektedir: Dölüt, embriyo ve fetüs evreleri. Erkekten gelen üreme hücresi olan spermin kadının üreme hücresi ovumla birleşmesi ile doğum öncesi gelişim başlar. Her iki üreme hücresi de 23 kromozomdan oluşur. insan bedenindeki tüm hücreler 46 kromozomken sadece üreme hücreleri 23 kromozomdurlar. Bu 23 kromozomun 22 tanesi vücudun genel özelliklerini oluşturur ve otozom olarak adlandırılır
Ikiüremehücresinin birleşmesi ile döllenmiş yumurta "zigot" oluşur Ikiüremehücresinin birleşmesi ile döllenmiş yumurta "zigot" oluşur. Bu noktadan sonra hamileliğin evreleri başlar. Dölüt (ovum, zigot) evresi (0-2 hafta): Döllenmiş yumurta mitoz bölünme ile kendisini kopyalar. İlk altı gün hücreler birbiri ile aynıdır. 6 gün sonra hücreler farklılaşmaya başlar. Embriyo evresi (2 hafta-3 ay): Organların farkIılaştığı aşamadır. Bu evrede baştan ayağa, içten dışa,geneldenözele organlar farklılaşır. Bu evre, çocuğun gelişimi açısından kritik dilnemdir.Annenin maruz kaldığı yabancı maddeler, radyasyon, cıva???? Bu evre, her bakımdan kritik dönemdir. Fetüs evresi (3-9 ay): Embriyo döneminde oluşmaya başlayan plasentanın tamamlanması ile bebeğin kanı ve annenin kanı birbirinden yalıtılır. Bu aşama çocuk çok büyük bir hızla büyür. Hastalıklar ilaçIar plasenta sayesinde artık bebeği çok fazla etkilemez. Bazı hastalıklar; kızıl, kızamık, Hepatit, AiDS pleseta duvarını geçip bebeğe zarar verir. tüm hamilelikdönemi kritik dönemdir.
FİZİKSEL GELİŞİM Gelişim Dönemleri ve Görevleri Bebeklikte Gelişim Görevleri (0-2 yaş) Vücudu kontrol ön plandadır. Konuşmaya başlama Yürüyebilme???, Katı yiyecekleri çiğneyebilme Tuvalet kontrolünü öğrenmeye başlayabilme??? Solunum ve sindirim sisteminin düzenli hale gelmesi Gece gündüz uykusunun düzenli hale gelmesi Gözle görülebilecek kadar hızlı büyümeye "büyüme atılımı" denir. En hızlı gelişen organ beyindir. Bebeğin doğum anında tüm hareketleri reflekstir- Emme, tutma, dönme ve boyunu çevirme bir refleks olarak gelir. *Ortalama iki ay içinde bu refleksler kontrol altına alınır. 5-6 aylıkken derinlik algılayabilirler. *Gözle görülebilecek kadar hızlı büyümenin olduğu dönemdir.
İlk Çocukluk Dönemi (2-6 yaş)
Budönemde biyolojik gelişim bebekliğe göre aşırı yavaşlar Budönemde biyolojik gelişim bebekliğe göre aşırı yavaşlar. Bebeklikte başlayan büyük motor becerilerdeki gelişim devam eder. Büyük motor kaslar koşmayı, zıplamayı, hareket etmeyi sağlayan kaslardaki gelişimdir. Yürürken nesnelere çarpmamayı (kafaya dikkat*) sağlayan göz koordinasyonu olqunlaştr, Her iki olgunlaşma da 5 yaşına kadar devam eder, bu yüzden çocuk sürekli düşer. i Budönemde etkinlik düzeyleri çok yüksektir. i Büyükkaslarıru küçük kaslarından daha iyi kullanırlar. i 2·6yaş arasında hareketlerinin sayısı ve niteliğinde artış gözlenir. i Görme organları ve küçük kasları tam olarak olgunlaşmadığından bazı etkinlikleri yapamazlar ya da uzun zamanda yaparlar. i Bu dönemdeçocuklar iyi seçilmiş aletler ve etkinliklerle denge, koordinasyon ve hızkazanabilirler.
İlk Çocukluk Dönemi (2-6 yaş) Okuma-yazma ve temel okul becerilerine hazır hale gelme Cinsiyet farklılıklarını öğrenme Sosyal ve fiziksel gerçekliği tanılamak için kavramlar oluşturma ve dili öğrenme Akranlarıyla ilişkinin başlaması Doğru ile yanlışı ayırma ve vicdan gelişimine başlama (YALAN??) Öz-bakım becerilerinde bağımsızlığına ulaşma Konuşmanın tamamen anlaşılır hale gelmesi
İkinci Çocukluktaki Gelişim Görevleri (6-12 yaş)
Buyıllarda beden gelişimi ilk yıllara oranla daha yavaş bir ilerleme gösterir. *Yaklaşık dokuz yaşınakadar erkekler kızlardan biraz daha uzun ve ağırdır. *Eli etkili kullanmayı sağlayan ince motor kaslar olgunlaşır. *EI göz uyumu olgunlaşır. Bu olgunlaşma, el ile bir iş yaparken gözün eli sürekli takip etmesini sağlar. *Küçük parçaları birleştirip karmaşık aletler yapma ve kullanma, dikiş nakış, örgü örme, okuma yazma becerileri bu oIgunlaşmalara bağlıdır. *İlkokulda küçük kas becerileri ve görme algısının gelişimi 9yaşınakadar devam eder. Bu iki olgulaşma tam olarak gelişmediği için büyük puntolu kitaplar kullanılmaktadır. Küçük kas gelişimi için resim yazı çalışmaları yaptırılmalıdır (onlar zaten yapar:)
İkinci Çocukluktaki Gelişim Görevleri (6-12 yaş) Gündelik oyunlar için gerekli fiziksel becerileri öğrenme Akranlarıyla geçinmeyi öğrenme Büyüyen bir organizma olarak kendine karşı olumlu bir tutum oluşturma Cinsiyet rollerini öğrenme Vicdan, ahlak ve değerler sistemi geliştirme Okuma, yazma ve hesapla ilgili temel becerileri kazanma Gündelik yaşam için gerekli kavramları geliştirme Kişisel bağımsızlığa ulaşma Sosyal grup ve kurumlara karşı olumlu tutum geliştirme
Ergenlik Dönemindeki Gelişim Görevleri (12-18 yaş) Akranlarıyla olgun ilişkilere erişme Cinsiyet rollerine erişme Bedenini kabul etme ve etkili bir şekilde kullanma Duygusal bağımsızlığa ulaşma Toplumsal açıdan sorumlu davranışı isteme ve yerine getirme Evlilik ve aile hayatına hazırlanma Bir meslek seçimi yapma
Genç Yetişkinlik Döneminin Gelişim Görevleri (18-30 yaş) Eş seçme ve evlenme Meslek edinme Eşle yaşamayı öğrenme Ev idare etme Çocuk Yetiştirme Mesleki kariyer planlama Vatandaşlık görevlerini yerine getirme
Yetişkinlik Döneminin Gelişim Görevleri (30-60 yaş) Ekonomik bir yaşam standardı kurma ve sürdürme Gençlere rehber olma Boş zaman etkinlikleri geliştirme Yetişkin vatandaşlık ve toplumsal sorumluluğa erişme Eşiyle kendini bir kişi olarak görme Orta yaşın fizyolojik değişikliklerini kabul etme
Yaşlılık Döneminin Gelişim Görevleri (60 yaş ve üzeri) Azalan fiziksel güç ve sağlığına uyum yapma Eşin ölümüne alışma Azalan gelire ve emekliliğe alışma Yaş grubu ile açık bir yakınlık kurma Fiziksel özelliklerine göre yaşamını düzenleme