ÜRİNER SİSTEM İNFEKSİYONLARI Dr. Harun Reşid SU Danışman: Prof.Dr. Dilara İNAN

TANIM Üriner sistem enfeksiyonu (ÜSİ): Üriner sistemin bir veya daha fazla yapısının bakteriyel enfeksiyonunu ifade eden geniş bir terimdir. Etkilenen konakta enflamatuar reaksiyonla birlikte idrarda bakteri bulunmasıdır

İNFEKSİYON İNFLAMASYON BÖBREKLER ÜRETRA İNFEKSİYON İNFLAMASYON

EPİDEMİYOLOJİ Üriner sistem enfekiyonları insanların doktora en sık başvuru gereksinimi yaratan bakteriyel infeksiyonlardır Kadınların %50 si yaşamları boyunca en az bir kez ÜSİ geçirdiği varsayılmakta Kadınlarda ikinci kez ÜSİ geçirme riski birinciden daha yüksektir

ETKENLER Toplum Kökenli: >%95 E.coli <%5 Diğer: Non-Komplike:S.saphropyticus Komplike:Proteus, Pseudomonas,Klebsiella… Hastane Kökenli : E. Coli’ ye ek olarak enterococcus, Pseudomonas sp.ve candida türleri hastane florasına bağlı olarak etken olabilmektedir. -Fungal etkenler: Antibiyotik tedavisi alan, kateterize hastalarda -Viral etkenler: Özellikle Adenovirus ; Çocuklarda, Allojenik KİT (Hemorajik Sistit)

ÜSİ da Risk Faktörleri Kadın Erkek <15 yaş Erişkin Yaşlı Tüm Yaşlar Anatomik veya fonksiyenel, urolojik anomaliler VUR +Sünnetsizlik Erişkin Sık Cinsel Temas Post Koit Miksiyon yapmama Spermisid, Diyafram kullanımı Düşük Sosyo Ekonomik durum Gebelik, Rektal Cinsel temas HIV Yaşlı Mental veya fonksiyonel bozukluk Östrojen Eksikliği Mesane Prolapsusu + Prostat hiperplazisi Tüm Yaşlar Geçirilmiş ÜSE Ürolojik Girişim Üriner Sistem Tıkanıklığı,Taş Nörojen Mesane Böbrek Nakli Diyabet + Sünnetsizlik

PATOGENEZ Bakteriler üriner sisteme 1.Asendan (%99)  Enterobacteriaceae Kadınlarda üretranın kısa olması, Seksüel aktivite, Sonda Kondom Diyafram,Spermisid 2.Hematojen  S. Aureus, Mycobacterium,Candida 3.Lenfatik (?)

PATOGENEZ Patogenezde rol oynayan bakteriyel faktörler; E.coli antijenleri Üroepitelyal hücrelere adherans (P fimbria, S fimbria) Bakteriyel K polisakkarid Serum antibakterisid etkisine direnç Hareket Gr- Endotoksin (Üretral peristaltizm) Hemolizin yapımı(Doku invazyonu,Renal Hasar) Proteus spp Üreaz enzimi

PATOGENEZ Patogenezde rol oynayan konak faktörleri; İdrar; ph, akım ,ozmolalite, yüksek üre konsantrasyonu Üriner sistem mukozası; bakterisidal aktivite, Bakteriyel yapışma üriner İnhibitörleri; Tamm-Horsfall protein, SıgA, Laktoferrin, MPS Enflamatuar cevap; PNL, Sitokinler İmmün Sistem Prostat salgısı Anomali

GENEL TANIMLAR Asemptomatik bakteriüri - Klinik: Üriner semptonların olmaması - Laboratuar: ≥10 lökosit/mm3 bir gün arayla alınan iki idrar incelemesinde ≥105 kob/Ml aynı üropatojen Basit Sistit - Klinik: Dizüri, Pollaküri, Suprapubik ağrı,Sıkışma Hissi, - Laboratuar: ≥10 lökosit/mm3, ≥103 kob/MI

GENEL TANIMLAR Kompike ÜSİ -Fonksiyonel veya Yapısal Anomali (Taş,Sonda) -Erkek, Gebe, Çocuk,Hastanede Yatan Hastalarda Rekürren ÜSİ - Klinik: RELAPS :Tedavi     Aynı bakteri :Üriner Sistemde Bakterinin Persistansı :Renal tutulum,Yapısal Anomali, Kronik Bakteriyel Prostatit REİNFEKSİYON:Tedavi     Farklı bakteri :Vajina ve/veya Dışkı da Bakterinin Persistansı :Antibiyotik direnci az

ÜSİ’ da Komplike Edici Faktörler Yapısal Bozukluklar Obstrüksiyon BPH Tümör Ürolitiyaz Üreter Darlıkları Böbrek Kisti VUR Mesane Divertiküli Nefrostomi Tüpü Nörojenik Mesane Üriner Sonda Kullanımı Metobolik Bozukluklar Nefrokalsinoz DM Gebelik Böbrek Yetmezliği Primer Biliyer Siroz İmmünsüpresyon Böbrek nakli Nötropeni Konjenital veya edinilmiş İmmünyetmezlik

GENEL TANIMLAR Akut piyelonefrit - Klinik: Ateş, Titreme, Böğür Ağrısı, Kostovertebral açı duyarlılığı, -Laboratuar: ≥10 lökosit/mm3, ≥104 kob/mL Ürosepsis - Klinik: ÜSE bulguları - Laboratuar: Ateş >38 C / 36 C> NDS >90 Solunum > 20 / Pa CO2 <32 mm Hg Wbc >12000 / 4000> / %10>Band form

SİSTİT VAJİNİT ÜRETRİT Ayırıcı Tanı SİSTİT VAJİNİT ÜRETRİT Ani başlangıç Pollaküri Suprapubik ağrı Genellikle pyüri Vajinal akıntı Kaşıntı Ağrılı cinsel temas Eksternal dizüri Nadiren pyüri Yavaş başlangıç Hafif semptomlar Karın ağrısı Yeni cinsel eş Genellikle pyüri

İDRAR KÜLTÜRÜNDE >102-5

Ayırıcı Tanı SİSTİT PYELONEFRİT Ateş ≥38.5 - + KVA’da hassasiyet - Dizüri,pollaküri + Sıkışma hissi + Lökositoz - Lökosit silendir - Sedimantasyon - CRP pozitifliği - + -/+

ÜSİ ‘DA TANI YAKLAŞIMI Anamnez , fizik muayene İdrar incelemesi -TİT -Direkt Bakı -Gram boyama -İdrar kültürü Sedimantasyon, CRP,lökosit sayımı Görüntüleme Tetkikleri

ANAMNEZ Ateş Semptomlar Geçirilmiş ÜSİ,Atak sayısı Cinsel Temas Komplike edici faktörler (Diyabetes Mellitus,Gebelik,Taş…)

LABORATUAR İdrar incelemesi Pyüri; -Lökosit esteraz Bakteriüri; -Nitrat redüksiyonu,Gram boyama 2.İdrar kültürü 3.Sedimantasyon ,CRP, renal fonksiyonlar

Piyüri: Lökosit Kamarasında >10 lökosit /mm3 (santrifuj edilmeden ) - Lökosit esteraz testi Direkt Bakı

(≥105 koloni/mm3) olduğunu gösterir 2. Bakteriüri: idrar santrifuj edilmeden yapılan gram boyamada mikroskopta (x100) her alanda en az 1 bakteri görülmesi (≥105 koloni/mm3) olduğunu gösterir - Nitrat Redüksiyonu (yalancı negatiflik) 3. Kontaminasyon: - Örnek alındığı sırada idrara bakteri bulaşması ve kültürde bunun üremesi

İdrar Kültürü Endikasyonu Diyabet Hamilelik Pyelonefrit Çoçuklarda Komplike ÜSİ Tekrarlayan ÜSİ (Ör:tekrarlayan Sistit)

TEDAVİ Komplike olmayan sistitte; Kinolonlar; Siprofloksasin 2x 250-500 mg, Ofloksasin 2x200 mg … TMP-SMX 2*160/800 mg Nitrofurantoin 2*100 mg Fosfomisin 1*3 gr Amoksisilin-klavunat, 2.Kuşak sefalosporinler Oral / 3 gün Oral / 5 gün Oral / 1 gün Oral / 5-7 gün

Diabetes mellitus varsa, Semptomlar > 7 gün devam ediyorsa, Kadında basit sistit Diabetes mellitus varsa, Semptomlar > 7 gün devam ediyorsa, Yakın zamanda geçirilmiş ÜSİ öyküsü varsa, Diyafram kullanıyorsa Gebeyse >65 yaş ise Tedavi süresi 7 gün

Hastaneye yatış endikasyonları Akut pyelonefritte; Hastaneye yatış endikasyonları Genel Durum Bozukluğu Ürosepsis riski veya varlığı Gebelik >65 yaş Oral tedavi alamama Tanıda kuşku varsa Kontrole ve acil durumda hastaneye gelemeyecek hasta Hastaneye yatırılan hastalarda; İdrar ve kan kültürü alınır, Tedaviye ampirik başlanır, ÜSE komplike eden neden araştırılmalıdır, Tedavinin 48-72 saatinde kontrol idrar kültürü alınmalıdır, Ateşsiz 48 saat izlendikten sonra oral tedavi ile taburcu edilebilir. Tedavi 14 güne tamamlanır.

Akut pyelonefritte; Parenteral kullanılabilecek antibiyotikler; - 3.kuşak sefalosporinler - Beta laktamaz inhibitörlü beta-laktamlar - Kinolonlar - Aminoglikozitler - Karbapenemler Hafif klinik seyri ayaktan tedavi; - Siprofloksasin 7gün, - Levofloksasin 5gün, - TMP/SMZ 14gün, - Sefiksim ile 14gün,

Asemptomatik Bakteriüri; Kesinlikle tedavi önerilen hastalar Gebeler Ürolojik girişim planlanan hastalar Tedavinin tartışmalı olduğu hastalar Çocuklar Böbrek nakli yapılmış hastalar İmmun sistemi baskılanmış hastalar

Cinsel temas ile ilişkili düşünülüyor mu? HAYIR EVET PROFİLAKSİ Cinsel temas ile ilişkili düşünülüyor mu? HAYIR EVET Cinsel temas sonrası -Miksiyon -tek doz TMP-SMX tb, 100 mg Nitrofurantoin, 100 mg Ciprofloksasin Mevcut atak tedavisi 40/200 TMP-SMX, 50 mg Nitrofurantoin Aylık idrar kültürüne göre takip

Gebelik ve ÜSİ Renal pelvis ve üreterlerde dilatasyon, böbrek boyutlarında büyüme, mesane yerleşimdeki fizyolojik değişiklikler , İYE’ ye duyarlılığı artırmaktadır. Ayrıca idrar pH’sının artışı, glikozüri ve aminoasidüri varlığı bakteriyel çoğalma için uygun ortamı hazırlamaktadır. Gebeliğin 12-16. haftasında idrar kültürü yapılmalı Gebelikte kullanılabilecek antibiyotikler; sülfonamidler, amoksisilin, sefaleksin, seftriakson, nitrofurantoin Ortalama 7-10 gün süreyle kullanılmalı

ilginiz ve Sabrınız için …Teşekkürler…