 Bölüm 8: Piyasa Koşulları ve Kârı Ençoklama Kaynak: Yönetim Ekonomisi – Prof. Dr. İ. Özer Ertuna

Mal Piyasaları  Kapitalist düzende, amaç, kârın en çoklanması (maksimizasyonu) olarak tanımlanır  Üreticiler, piyasaya en çok kârı elde edebilecek kadar mal arz edeceklerdir  Tekelci piyasalar’a karşı Tam rekabet piyasaları 2

Tekelci Piyasalar  Diğer mallardan tamamen farklı bir mal üreten tek bir satıcı  Bu mal için ikame veya destekleyen mallar yoktur  Kâr maksimizasyonu:  Marjinal Gelir = Marjinal Maliyet  Ortalama Gelir (fiyat) = Ortalama Maliyet 3

Tam Rekabet Piyasaları  Piyasada çok sayıda üretici vardır. Hiç bir üretici, kendi başına piyasayı etkileyebilecek güçte değildir  Piyasaya giriş ve çıkışlar serbesttir  Üreticilerin ürettikler mallar homojendir  Piyasada her an, herkes tam bilgiye sahiptir  Mal, fiyat, üretici  Malların bir yerden bir yere veya üreticiden satıcıya ulaştırılmasıyla ilgili herhangi bir maliyet yoktur  Bilinen fiyat üzerinden her isteyen bedelini ödeyerek istediği miktarda mal satın alabilir  Fiyat miktara bağlı olarak değişmez 4

Diğer Piyasalar  Oligopol Piyasalar  Tekelci Rekabet Piyasaları 5

Zaman Boyutu  Yönetim kararlarında, hem maliyetin hem de talebin zaman içinde değişmelerinin hesaba katılması gerekir  Zaman içinde birçok değişkenin değerleri değişir  Insanların geliri artar, zevkleri değişir, teknoloji gelişir  Gelir artışları -> talep fonksiyonu  Teknoloji gelişimi  Enflasyon ve reel fiyatlar 6

Paylaşım Ekonomisinde Ençoklama  Paylaşım ekonomisinde emek dahil tüm faktör girdileri, yaratılan katma değeri paylaşır  Böyle bir paylaşım ekonomisinde işletme, kârını değil de yarattığı katma değeri en çoklamak isteyecektir  Faktörler için yapılacak ödemeler maliyet unsuru kabul edilmeyecektir  Marjinal maliyetler: ara mallar, hammadde, malzeme 7

Paylaşım Ekonomisinde Ençoklama (…)  Bir şirketin kârını değil de yarattığı katma değeri en çoklayacak şekilde karar verdiğinde, kâr en çoklamaya kıyasla daha fazla üretim yapacaktır 8

Çeşitli Fiyatlandırma Örnekleri A. Fiyat farklılaştırma  İhracatta fiyat farklılaştırma  Yoğun trafik fiyatlandırması  Sosyal fiyatlandırma B. Bileşik ve artık malların fiyatlandırılması C. Su, elektrik gibi temel tüketim malları tekellerinde fiyatlandırma D. İlaç fiyatlarının denetimi E. Maliyet artı fiyatlandırma 9