7-B SEÇENEĞİ 7-A seçeneğini uygulamak zorunda olmayan işletmeler isterlerse 7/ B seçeneğini kullanabilirler. 7/B seçeneği gerçekte küçük işletmeler için getirilmiştir.Bu seçenekte maliyet hesapları defteri kebir düzeyinde çeşitlerine göre bölümlenmiştir. Ancak gelir tablosunda faaliyet giderleri işletme fonksiyonlarına göre bölümlendiği için bu seçeneği uygulayan işletmeler dönem sonlarında gider çeşitlerini işletme fonksiyonlarına göre dönüştürmek zorundadırlar.
790 İlk madde ve Malzeme Giderleri Hizmet üretim ve imalat firmalarında kullanılan bu hesaba, hizmet üretiminde ve imalatta sarfedilmek üzere stok ambarlarından üretim yerlerine sevk edilen ilk madde ve malzemeler BORÇ, 150 hesaba ALACAK kaydedilir. 791 İşçi Ücret ve Giderleri Firmaların işçilik giderleri AKTİF karakterli bu hesaba BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir. Dönem sonlarında hesap bakiyesi 798 hesaba BORÇ, bu hesaba ALACAK kaydedilmek suretiyle sıfırlanır.
792 Memur Ücret ve Giderleri Bu hesaba, memur ücret ve giderleri BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir. Dönem sonlarında hesap bakiyesi 798 hesaba BORÇ, bu hesaba ALACAK kaydedilmek suretiyle sıfırlanır. 793 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Bu hesaba, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderleri BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir.
794 Çeşitli Giderler Bu hesaba, çeşitli giderler BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir. 795 Vergi, Resim ve Harçlar Bu hesaba, ödenen veya tahakkuk eden her türlü vergi resim ve harç giderleri BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir. 796 Amortismanlar ve Tükenme Payları Bu hesaba, hesaplanan amortisman ve tükenme payları BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir.
797 Finansman Giderleri Hesap AKTİF karakterlidir. Bu hesaba, kısa ve uzun vadeli finansman faizleri, komisyonları ve sair masrafları BORÇ, ilgili hesaplara ALACAK kaydedilir. 798 GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI Niteliği: 7/B maliyet şeçeneğine göre yapılan giderlere ait hesapların hepsinin yansıtma hesabı olarak kullanılmaktadır. İşleyişi: Yukarıdaki gider hesapları aktarılırken hesap borçlandırılır, gelir tablosu hesaplarına bu giderler aktarılırken alacaklandırılarak kapatılır.
799 ÜRETİM MALİYETİ HESABI Niteliği: Üretim maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Hesap borç tarafına kaydedilirken devri sırasında alacağa kaydedilir. İşletme fonksiyonlarına göre dağıtılan giderler 798 YANSITMA HESABINA aşağıdaki yevmiye kadı ile yansıtılır. Daha sonrada gider çeşitleri hesapları ile hesapları kapatılır.
ÖRNEK: 1 Aralık 2004 tarihinde üretim faaliyetine başlayan Tevazu üretim işletmesi “Y” türü mamul üretmektedir. İşletme Aralık 2004 döneminde 500 adet mamulün üretimine başlamış ve bunun 400 adedini tamamlamıştır. 100 adedini tamamlayamamış ve izleyen döneme yarı mamul olarak devretmiştir.İşletmenin döneme ait giderleri ve bunların fonksiyonlarına ait bilgiler aşağıda verilmiştir. 0. İlk Madde ve Malzeme Giderleri Dönemde tüketilen ilk madde ve malzeme giderleri toplamı YTL’ dir. 1.İşçi Ücret ve Giderleri Dönemde tahakkuk ettirilen işçilik giderlerinin toplamı YTL’ dir. Yapılan kesintilerin dökümü şöyledir:
Gelir Vergisi: Damga Vergisi: 360 Ssk işçi P.: Ssk İşv.p.: Memur Ücret ve Giderleri Dönemde tahakkuk ettirilen memur ücret ve giderleri toplamı YTL’ dir. Gelir Vergisi: Damga Vergisi: 190 Ssk işçi P.: Ssk İşv.p.: 8.000
3. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetlerin toplamı (KDV %15 Hariç). 4. Çeşitli Giderler Çeşitli Giderler toplamı (KDV %15 Hariç) 5. Vergi Resim ve Harçlar Vergi Resim ve Harçlar toplamı YTL’ dir. 6. Amortisman ve Tükenme Payı Amortisman ve Tükenme Payı toplamı YTL’ dir. 7- Finansman Giderleri Finansman Giderleri toplamı YTL’ dir.
790- İ.M.M.G İ.M.M.G İ.Ü.G P.B Ö.V.F Ö.S.G.K M.Ü.G P.B Ö.V.F Ö.S.G.K
793- D.S.F.H İND.KDV KASA Ç.G İND.KDV KASA V.R.H KASA A.T.P B.A F.G KASA12.000
798- G.Ç.Y.H İ.M.M.G İ.Ü.G M.Ü.G D.S.F.H Ç.G V.R.H A.T.P F.G
151- YARI MAM MAM ÜRETİ MAL Mamul: X 0,90= Y.Mamul: X 0,10 = ÜR.MAL ARGE P.S.D.G G.Y.G K.V.B.G U.V.B.G GİD.Ç.Y.H
ÖRNEK OLAY 1) 7/B seçeneğini kullanmakta olan bir üretim işletmesinin dönem sonu itibariyle maliyet hesaplarının bakiyeleri aşağıdaki gibidir İlk Madde ve Malzeme Giderleri300 Direk İlk Madde ve Malzeme200 Endirek Malzeme 70 Ambalaj Malzemesi İşçi Ücret ve Giderleri400 Direk İşçi Ücretleri300 Endirek İşçi Ücretleri Memur Ücret ve Giderleri100 Genel Yönetim ile İlgili Olan Kısmı80 Pazarlama ile İlgili Olan Kısmı Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler 50 Üretim ile İlgili Olan Kısmı30 Pazarlama ile İlgili Olan Kısmı10 Yönetim İle İlgili Olan Kısmı Çeşitli Giderler 50 Üretim ile İlgili Olan Kısmı35 Pazarlama ile İlgili Olan Kısmı 8 Yönetim ile İlgili Olan Kısmı 7
795- Vergi Resim ve Harçlar 50 Üretim ile İlgili Olan Kısmı30 Pazarlama ile İlgili Olan Kısmı 5 Yönetim İle İlgili Olan Kısmı Amortisman ve Tükenme Payları 90 Üretim ile İlgili Olan Kısmı70 Pazarlama ile İlgili Olan Kısmı 10 Yönetim ile İlgili Olan Kısmı Finansman Giderleri 30 Kısa Vadeli Borçlanma ile İlgili Kısmı20 Uzun Vadeli Borçlanma ile İlgili Kısmı10 İşletme dönem sonunda aşağıdaki hususları belirlemiştir TL’lik malın üretimi tamamlanmıştır. - Dönem içerisinde 500 TL’lik mamül satılmıştır.(İşletme Aralıklı Envanter yöntemini kullanmaktadır.) - İşletmenin dönem sonunda yapması gerekli olan kayıtları gösteriniz.
799- ÜRETİM MALİYETİ H PAZ.SAT.DAĞ.GİD.H G.Y.G.H K.V.B.G.H U.V.B.G.H GİDER ÇEŞİTLERİ 1070 YANSITMA HESABI Satılan mamullerin ilgili hesaba alınması 151- YARI MAM MAMÜLLER 799- ÜRETİM MALİY.HES Maliyet Hesaplarının İlgili Hesaplara Yansıtılması 835 Üretim hesabının ilgili hesaplara alınması SAT.MAM.MALİY MAMÜLLER 500
798- GİDER ÇEŞ.YANS.H.1070 »790-İ.M.M.G.H.300 »791- İŞÇİ Ü.G.H.400 »792- MEM.Ü.G.H.100 »793- D.S.F.H. 50 »794- ÇEŞ.G.H. 50 »795- VERGİ R.H.H. 50 »796- A.T.P.H. 90 »797- FİN.G.H. 30 Maliyet Hesaplarının kapatılması