Atık Suların Arıtımı 1950’lerden önce evsel ve endüstriyel atıksular hiç bir arıtım işlemine tabi tutulmadan dere ve nehirlere bırakılmaktaydı. Şehir nüfusu arttıkça dere ve nehirlerin doğal arıtma kapasitesi aşıldı ve su kalitesinin bozulmasına neden oldu. Su kalitesinin bozulmasını önlemek için bu tarihten itibaren atıksu arıtma tesisleri kurulmaya başlandı. Bu şekilde dere ve nehirlerin su kalitesi artırıldı fakat, uğraşılması gereken diğer bir madde “arıtma çamuru” ortaya çıktı. Arıtma tesislerine gelen atıksuyun yaklaşık % 99’u temizlenmiş olarak dışarıya bırakılmaktadır. Geri kalan ve arıtma tesislerinde kalan diğer madde seyreltik katı süspansiyondur. Bu atıksu arıtma katısı genel olarak arıtma çamuru olarak adlandırılmaktadır.

Arıtma Çamuru Atıksuların arıtılmasından arta kalan arıtma çamuru bütün dünyada giderek artmakta ve alternatif bertaraf yolları aranmaktadır. Arıtma çamurları halen büyük ölçüde düzenli çöp depolama alanlarında depolama, yakılarak ve giderek artan oranlarda tarımsal alanlarda bertaraf edilmektedir. Eskiden uygulanan okyanuslara deşarj ise 1992 yılında ABD’de, 1998 yılından itibaren ise Avrupa ülkelerinde yasaklanmıştır. Arıtma çamuru bertarafında hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın arıtma çamurunun o yöntem için yönetmeliklerle standartları belirlenmiş özellikleri taşıyor olması gerekir. Özellikle araziye uygulanacağında, çevreye etkisi, bitki, hayvan ve insan sağlığına olabilecek potansiyel riskler nedeniyle sınırlar çok daha daraltılmış ve kontrol altına alınmıştır. Arıtma Çamuru Bertaraf yöntemleri nelerdir?

ATIKSU ARITIM PROSESİ Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel atık sular Değişik arıtım prosesleri ile arıtılırlar. Endüstriyel kaynaklı atık suların belediye atıksu toplama sistemine deşarjından önce ön arıtımla bazı istenen standartları tutturması gerekir. Atıksular temizlenip temiz su su kaynaklarına deşarj edilirken, geride atıksudan ayrılan arıtma çamuru kalır. Ön Arıtma Ham atık suyun ön arıtılmasında atıksu içindeki ağaç parçaları, şişeler, kağıtlar, kumaş parçaları ile suda kolayca çöken inorganik katılar kum, çakıl, cüruf gibi maddeler ızgaralarda ayrılır. Ayrılan bu maddeler arıtma çamurunun içine karıştırılmaz, direk arazi dolgusu veya yeniden değerlendirmeye gider.

Primer Arıtım Büyük partiküller ve kumdan ayrılmış atıksu bu aşamada primer sedimentasyon tanklarında yavaşça ilerler. Bu proseste atıksu içindeki suspanse katıların dibe çökmesi sağlanır. Aynı zamanda yağ ve gres gibi yüzücü hafif maddeler yüzeyde toplanır. Dibe çöken katılara primer çamur denir ve havuzun dibinden sıyırıcılarla düzenli olarak ayrılır. Üstte kalan su primer havuzdan sekonder arıtım havuzuna alınır. Primer arıtmada gravite sedimentasyonu ve flotasyon prosesi ile sisteme gelen katıların yarısı ayrılır. Suyun altına çöken inorganik ve organik katı materyal sistemden ayrılır ve primer arıtma çamurunu oluşturur. Bir çok arıtma sisteminde yüzen maddeler (yağ, gres, yün ve bitkisel maddeler vb.) primer arıtma sisteminde yüzeyden toplanır ve primer arıtma çamuruna karıştırılmaz.

Sekonder Arıtım Sekonder arıtım havalandırma havuzlarından oluşan bio reaktördür ve son çöktürme havuzuyla sonuçlanır. Atık su aktif çamur denilen mikro- organizma kültürleriyle karışım halindedir. Mikro-organizmalar atık sudaki organik kirleticileri absorplar veya parçalar. Havalandırma havuzunda mikrobiyal aktiviteyi sürdürmek için sürekli olarak suya oksijen verilir. Havalandırma havuzların dibine yerleştirilen difüzörlerle sağlanır. Havalandırma aynı zamanda biyreaksiyonu hızlandırmak için atıksu ve mikroorganizmaların karışımını sağlar. Atıksu havuzun sonuna ulaşınca kirleticilerin çoğu mikroorganizmaların yapısına geçmiş olur. Sonra mikroorganizmalar ve atık su son sedimentasyon havuzuna yönlendirilir.

Sekonder Arıtım Son çöktürme havuzunda, mikro-organizmalar çöktürülür. Havuzun yüzeyindeki temiz su dışarıya deşarj edilir. Çamur olarak çöken Mikroorganizmalar sürekli sistemden dışarıya alınır. Havalandırma tanklarındaki mikroorganizma sayısını devam ettirmek için çamurun bir kısmı havalandırma havuzlarına geri verilir. Fazla aktif çamur işlenmek üzere diğer ünitelere alınır.

Son ürün Dışarıya deşarjı yapılacak atık suyun deşarj standartlarını tutturması gerekir. Su tekrar kullanılacak ise amaca göre ileri arıtım sistemlerinin birisi ile tekrar arıtıma tabi tutulur.

Çamur Yapısı Jel

Çamur yapısı

Çamur Katılaştırma Primer, sekonder ve tersiyer arıtma çamurları genellikle birleştirilir ve sonuçta % 1-4 katı madde oranına sahip ham arıtma çamuru oluşur. İçinde bulunan yüksek miktarda patojen ve stabil olmayan, ayrışabilir organik madde nedeniyle ham çamurun potansiyel sağlık ve çevre problemi vardır.

Primer ve sekonder çamur birlikte karıştırılır ve santrifüj, gravite yoğunlaştırıcı, kurutma yatağı, ve/veya pres gibi suyu katıdan ayıran ünitelere pompalanır. Yoğunlaştır ıcıdan çıkan arıtma çamuru

Çamur Katılaştırma Çamurdaki fazla su oranı hava flotasyonlu yoğunlaştırıcılar, veya santrifüjlerle azaltılır. Su oranı azaltılmış çamur son işleme ünitelerine alınır. (anaerobik çürütme, aerobik çürütme, kompostlama, alkali (kireç) stabilizasyon, kurutma yatakları).

Çamur Çürütme Anaerobik çürütmede diğer mikro-organizma kültürleri çamur organik maddesini parçalar. Çamur sistemde gün bekletilir. Çürütme işleminde organik madde içinde % metan olan biyo gaza dönüşür. Elektrik enerjisine dönüştürülen gaz ile sistemin enerji ihtiyacı karşılanır.

Çamurun Susuzlaştırılması Çürütülmüş çamur son bertaraf yöntemi için hala fazla miktarda su içerir. Bunun giderilmesi gerekir. Çamur su oranı mekanik olarak filtre pres, belt filtre, santrifüjle sağlanır Suyu alınmış çamur değişik amaçlar kullanılır veya bertaraf edilir.

Belt Filtre Pres

Arıtma Çamuru

Çamur Bertaraf Alternatifleri

Japonya

İngiltere

AB Çamur Bertaraf Stratejisii İç daire 2002 Dış daire 2009

Arıtma Çamuru

Human sewage contamination on grass were cattle feed

The following is a partial list of items that must be considered when recycling biosolids on land: Distance to residences and wells Distance to lakes, rivers, wetlands, and streams Depth to watertable and bedrock Landslope Soil Permeability Time of year (e.g., snow cover or frozen land) Soil pH and fertility level Crop to be gown Application rates