NOKTALAMA İŞARETLLERİ MESUT OFLAZ
NOKTA(.) *Bitmiş bir cümlenin sonuna konur: Bugün hava güzel. *Kimi kısaltmalardan sonra konulur: Prof. Ayşe Yiğit *Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla kullanılır:Eklendiği sayıya –(ı)ncı, -(i)nci anlamı katar. 7.(yedinci)
*Tarihlerin yazımında gün, ay ve yılı ayırmak için kullanılır: 10.5.1989 *Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır: 8.00’da derse başlarız.
VİRGÜL(,) *Eş görevli sözcükleri ayırmada kullanılır: Mesut,Mustafa ve kardeşi doğum günü partisine gelecekler. *Cümlede vurgulanmak istenen sözcüklerden sonra kullanılır. İstanbul, ülkemizin en kalabalık şehridir.
*Cümlede ara sözleri,ara cümleleri ayırmak için kullanılır. Masanın üstündeki kalemi,kırmızı renkli olanı,bana verir misiniz? *Mektuplarda hitap sözcüklerinden sonra kullanılır. Değerli Dostum, Sevgili Arkadaşım,
*Anlam kargaşası yaratmış sözcükler arasında kullanılır. İhtiyar,kadının yanına yaklaştı. *Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır. Ödevlerini yaptı televizyonun karşısına geçti.
NOKTALI VİRGÜL(;) *Biçimce bağımlı,kendi içinde bağımsız cümleleri ayırmak için kullanılır. Boynun damarları şişiyor;kalın,yağlı ve tüysüz kollarında bir adale hareketi görülüyordu. *Cümle;ama,çünkü,ancak,fakat gibi bağlaçlarla bağlanıyorsa ilk cümleden sonra konur. Güzel bir tablo;ancak çok pahalı. MESUT
*Cümle içinde veya sıralamalarda,virgülle ayrılmış tür ve grupları birbirinden ayırmak için kullanılır. Ozan,Yiğit ve Hakan maça;Esra,Fatma ve Meltem sinemaya gittiler.
İKİ NOKTA(:) *Bir cümleden veya sözcükten sonra örnekler sıralanacak,açıklamalar yapılacaksa sözcük veya cümleden sonra kullanılır. Yaz meyveleri:üzüm,armut,kavun,erik… *Karşılıklı konuşmaların kullanıldığı yazılarda konuşan kişinin adından sonra konur. Mustafa:Senin ismin ne? Ahmet :Benim adım Ahmet.
*Matematikte bölme işlemini belirtmek için kullanılır. 20:5=4 NOT:İki noktadan sonra gelen bölüm,bir cümle değilse küçük harfle başlanır.
ÜÇ NOKTA(…) *Cümlenin bitmediğini,örneklerin devam edebileceğini gösterir. Yemeklerden kuru fasulye,pilav…
KISA ÇİZGİ *Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmak için kullanılır. ………………………………………….geli- yorlar. *İki sözcüğün gösterdiği başlangıçla sonu ve aralarındaki ilgiyi belirtmek için kullanılır. 1990-1995 Fenerbahçe-Galatasaray maçı bitti. *Ekleri göstermek için ekin önünde kullanılır. -ık,-lar,-ler… *Sözcüğü hecelerine ayırmak için kullanılır. an-ne-ci-ğim
SORU İŞARETİ(?) *Soru bildiren cümlelerden sonra kullanılır. Hangi kitapları okudun? *Bir sözün inanılır olmadığını göstermek için kullanılır. Babaannem 40.(?) yaşını kutluyor.
YAY AYRAÇ[( )] *Bir cümle ya da sözcükle ilgili bir açıklamanın başına konur. Ayşe,bugün(23 Nisan 1953) dünyaya geldi.
UZUN ÇİZGİ(_) *Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için çizgisi kullanılır.Buna konuşma de denir. -Bana 500 YTL verir misin? -Evet veririz dedi,patron. *Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra konur. Ümit:Nasılsın? Mustafa:İyiyim.
ÜNLEM İŞARETİ(!) *Sevinç,korku,şaşma ve heyecanları dile getiren sözcük,söz grupları ve cümlelerin sonuna konur. Hayır,hayır,bilmek istemem! *Ünlem bildiren sözcüklerden sonra konur. Ay!Eyvah! *Ünlem bildiren cümlelerden sonra konur. Kahraman ırkıma bir gül! *Hitap sözünden sonra konur. Ey Türk gençliği!
TIRNAK İŞARETİ(“…”) *Bir metnin içinde,başkasından aktarılan yazı ya da sözleri belirtmek için kullanılır. Öğretmen:”Çok çalışmalısınız.” dedi. *Önem verilen,önemi belirtmek istenen sözcüklerin başına ve sonuna konur. Hiç sevmem “ahlak” sözü etmeyi.
DEN DEN İŞARETİ(“) *Alt alta gelen aynı sözlerin tekrar yazılmasını önlemek amacıyla kullanılır. a)Eken fiil b)Edilgen “ c)Dönüşlü “ d)İşteş “
KÖŞELİ AYRAÇ([ ]) *Parantez içinde bulunan bir söz,ayrıca bir daha parantez içine alınacaksa köşeli parantez kullanılır. Yekta Bahir[ Ömer SEYFETTİN,(Yeni Lisan,Genç Kalemler)]
KESME İŞARETİ(‘) *Özel adlar,çekim eki alırken kesme işareti ile ayrılır Karabük’ün, Ahmet’i *Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. 1975’te dünyaya gelmiş.
*Seslerin ölçü dolayısıyla şiirde veya konuşma sırasında düştüğünü göstermek için kullanılır. Karac ’oğlan der ki… N’ eylemeli? *”O” kişi zamirinin cümle içinde büyük harfle yazılması ve kesme işareti kullanılması doğru değildir. …O’nu unutmayacağız – Yanlış …onu unutmayacağız - Doğru