NOKTALAMA İŞARETLERİ.

... konulu sunumlar: "NOKTALAMA İŞARETLERİ."— Sunum transkripti:

1 NOKTALAMA İŞARETLERİ

2 Sınıf arkadaşlarıma yararlı olması dileğiyle

3 NOKTALAMA İŞARETLERİNİN ÖNEMİ
İnsanoğlu birgün; Virgülü(,) kaybetti, söyledikeri birbirine karıştı... Noktayı(.) kaybetti, düşünceleri uzayıp gitti, ayıramadı onları... Ünlem (!) işaretini kaybetti birgün de, sevincini, öfkesini, bütün duygularını yitirdi... Soru işaretini (?) kaybetti başka gün, soru sormayı unuttu, herşeyi olduğu gibi kabul eder oldu... İki noktayı (:) kaybetti bir başka gün, hiçbir açıklama yapamadı. Hayatının sonuna geldiğinde elinde sadece tırnak işareti (")kalmıştı...       "İçinde de başkalarının düşünceleri vardı yalnızca."

4 NOKTALAMA İŞARETLERİ Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir.

5 Nokta ( . ) Cümlenin sonuna konur: Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur. Kısaltmaların sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor) Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci) Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur: I. 1. A. b. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: , 29.X.1923. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: Tren 09.15'te kalktı. Üçlü gruplara ayrılarak yazılan büyük sayılarda gruplar arasına konur: , Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır: 4.5 = 20

6 Virgül ( , ) Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Çarşıdan elma, armut,kiraz, portakal aldım. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Umduk, bekledik, düşündük. Cümlede özel olarak vurgulanması gereken ögelerden sonra konur: Aile toplumun temelidir. Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur: 38,6 (otuz sekiz tam, onda altı) Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur: Efendiler, bilirsiniz ki, hayat demek, mücadele, müsademe demektir. Onay ve kabul etmeme ifadelerinden sonra kullanılır:Hayır, kabul etmiyorum.

7 Anlama güç kazandırmak için kullanılır:Napolyon ne demiş: para, para, para!
Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan öğeleri belirtmek için konur: Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi, koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti.

8 Noktalı virgül ( ; ) Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir. Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:kör ölür badem gözlü olur;kel ölür, sırma saçlı olur.

9 İki nokta ( : ) Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur: Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bir kısmını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır: a:ile, ka:til, usu:le, i:cat. Bölme işareti yerine kullanılır:10:2=5 Genel Ağ adreslerinde kullanılır.

10 Üç nokta ( ... ) Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur:
Ne çare ki, çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveriyordu da, bu yanı... Örnek verirken başka örneklerin de olduğunu bildirmek için kullanılır. Sepette birçok meyve var:kayısı,şeftali,erik… Bilinmesi istenmeyen yer ve kişi adlarını yerine kullanılır: Bu haberi bana … söyledi. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur: Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar: — Koca Ali... Koca Ali, be!...

11 Soru işareti ( ? ) Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:
Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: Yunus Emre (1240?-1320) Soru, vurguyla belirtildiği zaman da soru işareti kullanılır: Gümrükteki memur başını kaldırdı: — Adınız?

12 Ünlem işareti ( ! ) Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur: Ne mutlu Türküm diyene!    (Mustafa Kemal Atatürk) Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur: Ordular! İlk hedefiniz Akdenizdir, ileri! Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!)

13 Kısa çizgi ( - ) Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur: Bu davranışlarından utandığımı bilmelisin farkına varsan i- yi edersin. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır: Örnek olsun diye -örnek istemez ya- söylüyorum. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur:gör-gü-süz-lük. Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: al-, dur-, gör Dil bilgisinde eklerin başına konur: -den, -lık, -ış, -ak. Adres yazarken semt ile şehir arasına konur: Kurtuluş - ANKARA Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: = 30

14 Uzun çizgi (—) Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir. Kim o? Bakkalın çırağı. —

15 Eğik çizgi ( / ) Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına konur: Altay Sokağı, Nu.: 21/6 Adres yazarken semt ile şehir arasına konur: Altay Sokağı, Nu.: 21/6 Kurtuluş / ANKARA Dil bilgisinde eklerin farklı şekillerini göstermek için kullanılır: -a/-e, -an /-en, -lık /-lik, -madan /-meden. Bölme işareti olarak kullanılır: 70 /2 = 35 Yan yana yazılan mısraların arasına konur: Bütün anneleri düşündüm tek tek / Sensin benim için en güzl örnek. Genel Ağ adreslerinde kullanılır.

16 Tırnak işareti ( “...” ) Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: Bakınız, şair vatanı ne güzel tarif ediyor: “Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.” Kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri “Kendi Gök Kubbemiz” adı altında çıktı. Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır: Yeni bir “barış taarruzu” başladı.

17 Yay Ayraç ( ( ) ) Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. Tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır: İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın... Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır: Ne mutlu türküm diyene!(Mustafa Kemal Atatürk)

18 Kesme işareti ( ' ) Özel adlara getirilen iyelik ve hâl eklerini ayırmak için konur: Kişi adları:Nedim’e Betül’e … Millet, boy adları:Kırgız'mış, Türk’e,İngiliz’den… Din ile ilgili adlar:Allah’ı, Cebrail’den Kitap,dergi adları:Bilim Çocuk’a,Heidi’i Aynı şekilde kişi adlarındaki saygı sözleri,sayılara gelen ekler ve kısaltmalara gelen ekler kesme işareti ile ayrılmalıdır. Aynı şekilde kişi adlarındaki saygı sözleri,sayılara gelen ekler ve kısaltmalara gelen ekler kesme işareti ile ayrılmalıdır.

19