ÇEKME DENEYİ
DENEY AMACI METALİK MALZEMELERİN: Elastiklik Sabitini Akma Dayancını Kopma Dayancını ve % Uzamasını Bulmak
Gerilim Gerinim Eğrisi YÜK UZAMA
P, Yük A, Kesit Alanı L0 ilk uzunluk Lf son uzunluk P, Yük
Gerilim (σ) = Yük / Kesit Alanı σ = P / A (Kg/mm2, N/mm2) Gerinim (ε) = (Lf – L0) / L0 Elastiklik Sabiti, E = σ.ε
GERİLİM GERİNİM Elastiklik Sabiti, E
GERİLİM GERİNİM Elastik Bölge Plastik Bölge
GERİLİM GERİNİM Akma Dayancı σy Kopma Dayancı, σUTS
Elastiklik Sabiti: Bir malzemenin yük altında ne kadar uzayacağını gösterir. Bir malzeme sabitidir. Alaşımlama ile fazla bir değişim göstermez Demir esaslı malzemelerin Elastiklik sabiti yüksek, Bakır ve Alüminyum gibi malzemelerin elastiklik sabiti düşüktür. Aynı yük altında, alüminyum demire göre daha fazla uzar.
GERİLİM GERİNİM Demir alaşımı Alüminyum alaşımı
Plastik Bölge: Elastik Bölge: Geriye dönüşü olan deformasyondur. Yük altında uzayan malzeme (Lf), yük kaldırıldığında tekrar eski boyutuna döner (L0) Plastik Bölge: Bu bölgeye kadar yüklenen malzemede PLASTİK DEFORMASYON başlar. Yük kaldırıldığında, malzemenin eski boyutuna dönmesi mümkün değildir. ΔL kadar kalıcı bir deformasyon oluşur.
Akma Dayancı (σY): Kopma Dayancı (σUTS): Bir malzemeyi plastik deformasyona uğratabilmek için gerekli minimum gerilim miktarıdır. Değişik yöntemler ile bir malzemenin akma dayancını değiştirmek mümkündür. Kopma Dayancı (σUTS): Bir malzemenin taşıyabildiği maksimum gerilim miktarıdır. Bir malzemenin kopma dayancını değiştirmek mümkündür.
% Uzama: Çekme numunesi, koptuktan sonra bir araya getirilir. Numunenin son boyutu, Lf , ölçülür. % Uzama = (Lf – L0)/L0 ve % Uzama = (ΔL)/L0 olarak hesaplanır.
SONUÇ Metalik malzemeler sünek veya kırılgan (gevrek) davranış gösterebilirler. Seramik malzemeler daima gevrek davranış gösterirler. Polimer esaslı malzemeler ise elastik, sünek veya gevrek davranış gösterebilirler. Tüm bu davranışların malzeme tasarımında büyük bir önemi vardır ve ÇEKME DENEYİ bize bu konuda yardımcı olur.