ALLERJİK RİNİT VE ÜRTİKER TEDAVİSİNE PEDİATRİK YAKLAŞIM YRD DOÇ DR AHMET AKÇAY PAMUKKALE TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK ALLERJİ VE GÖĞÜS HASTALIKLARI

ALLERJİK RİNİT

Allerjik rinit ARIA sınıflaması Persistan -Haftada 4’ten fazla VE -1 aydan uzun sürer (Yılda) İntermittan -Haftada 4’ten az VEYA -1 aydan az sürer Hafif -Uyku normal -Günlük aktiviteler normal -İş-okulda sorun yok -Ağır semptom yok Orta-ağır -Uykuda sorun -Günlük aktivitelerde sorun -İş-okulda sorun -Ağır semptomlar var (Bir veya fazlası) Tedavi edilmemiş hastalarda

ALLERJİK RİNİTTE TEDAVİ

Allerjik rinit ilaçları Hapşırma Nezle Burun Burun göz tıkanması kaşıntı sı semptomları H1-antihistaminikler oral +++ +++ 0 / + +++ ++ intranasal ++ +++ + ++ 0 Kortikosteroidler +++ +++ ++ ++ + Kromonlar intranasal + + + + 0 Dekonjestanlar intranasal 0 0 ++ 0 0 oral 0 0 + 0 0 Anti-kolinerjikler 0 +++ 0 0 0 Anti-lökotirienler 0 + ++ 0 ++

Basamak tedavisi

Hafif intermittan semptomlar Oral H1 antihistaminikler intranasal H1 antihistaminikler Ve/veya dekonjestanlar

Orta-ciddi intermittan Hafif persistan Oral veya intranasal H1 antihistaminikler Ve/veya dekonjestanlar İntranasal kortikosteroidler (Kromonlar) 1 ay değerlendir İyileşme; 1 ay devam Cevapsız; basamak atla İMMÜNOTERAPİ

İntranasal kortikosteroidler Orta-ciddi persistan İntranasal kortikosteroidler 1 ay sonra iyileşme Cevapsız 1 ay devam Tanı Uyum İnfeksiyon Diğer nedenler İMMÜNOTERAPİ

KORUNMA

Ev tozu akarlarından korunma Gerekli  

Uygun Halılar Deri mobilyalar Toz tutan eşyalar Yüksek vakumlu elektrik süpürgeleri, çift kese Kolay yıkanabilen perdeler Tüylü veya bez oyuncaklar

Akarisid 6 saat

Kedi ve köpek

HAMAM BÖCEĞİ Nem miktarı Binadaki çatlaklar Besinler Kimyasal ilaçlar

Ev içi küfler Nem Havalandırma Hijyen Bira, şarap, kavun ve kavuna benzer meyvalar

Ev dışı allerjenler Pencere açılması Ventilasyon sistemi Yüz maskesi Gözlük

ocak Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara

Tavsiyeler Yeni kuşak antihistaminikler Obstrüksiyonun ön planda olmadığı allerjik rinitlerde antihistaminikler Bir antihistaminiğe cevap vermeyen diğerine cevap verebilir Burun tıkanıklığı çok fazlaysa önce 2-3 gün dekonjestan tedavi verilmelidir Antihistaminikler akşam yemeğine yakın Kortikosteroidler verilme zamanları? Steroidler önce yüksek doz başlanıp 1 hafta sonra doz azaltılmalıdır

ÜRTİKERDE TEDAVİ

%10-20 Atopik hastalık olanlar= %50’si

Ürtikerin Patofizyolojisi İmmünolojik olmayan faktörler İmmünolojik faktörler Kimyasal histamin salgılatıcılar Örn. Opiatlar, polimiksin antibiotikler, tiamin Tip II ve III kompleman aktivasyonu Alternatif Kompleman yolu aktivasyonu Anaflotoksinler (C3a, C5a) Type I IgE mediated Fiziksel ajanlar, örn, Soğuk, sıcak, güneş ışığı Genetik faktörler Kolinerjik Mediator salınımı (Özellikle histamin) modulating factors Endojen hormanlar Küçük kan damarlarının Vazadilatasyonu Vazadilatasyon yapan faktörler Ürtiker

Besin veya katkı maddeleri Yer fıstığı, buğday, fındık, deniz ürünleri, soya fasülyesi, Çeşitli koruyucu maddeler (benzoatlar, sülfitler) Besin boyalarımeyvalar, süt ürünleri, çukulota Tatlandırıcılar (sakkarin) Domates, çilek, kabuklu deniz hayvanları mast hücrelerini doğrudan uyarabilir

İlaç reaksiyonları Penisilin (Dakika-10 gün) Sefolosporinler Sulfanamid Analjazik Sedatifler Diüretikler ACE inhibitörleri (1 saat ile 3 ay) B blokerler Hormonlar (insülin, östrojen, ACTH, BH) Kas gevşeticiler Aspirin ve diğer NSAİ Morfin, polimiksin, vankomisin, tiamin, doksorobusin, radyokontrast maddeler doğrudan mast hücre uyarısı

-İnfeksiyonlar (özellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonları) çok sıktır -Böcek ısırmaları -Kan transfüzyonları -Temas allerjileri (Bitki, kozmetikler, lokal ilaç, hayvanlar)

Çok sayıda helmintin ürtikerle ilişkisi açıktır Parazitik enfeksiyozlar genellikle bariz eusinofili ile ilişkilidir ve eusinofili yokluğunda düşünümemelidir

Ürtiker ve anjiödem altta yatan sistemik hastalığın semptomlarıyla presente olabilir Sjögren's sendromu RA SLE. Hepsinde sedimantasyon yüksektir

Stres Kişilerin ruhsal durumları ürtiker ve anjioödem gidişini etkileyebilir

Papuler ürtiker Genç çocuklarda görülür Lezyonlar böcek ısırma bölgelerinde , genelde ekstremitelerde görülür. Tedavi:

FİZİKSEL ÜRTİKERLER Çevresel faktörler sonucu Tüm ürtikerli vakaların %17’si

Soğuk ürtiker Soğuğa maruz kalmayla olur Tanı: Buz küp testi (5 dakika ve 10 dakika) Tedavi: Siproheptadin (diğer antihistaminjkler) Soğuk banyo ile dezentizasyon

Gecikmiş basınç ürtikeri Basıncı takiben 4-6 saat sonra Lezyonlar kaşıntıdan çok ağrılıdır 48 saate kadar sürebilir Tanı: Kola 5-15 kg ağırlık 10-20 dakika basınç uygulama Tedavi: Antihistaminikler başarısız Steroidler etkili (gün aşırı düşük doz)

Isı teması ürtikeri -Lokalize ısı artışı ile Sıcak maddelerin teması ile -Oldukça nadirdir -Tanı: 44 derece su içeren tüplerin kola 4-5 dakika teması -Tedavi; problemlidir -Antihistaminikler kısmen etkili

Solar ürtiker Tüm ürtikerlerin %1’i Güneşe maruz kaldıktan sonra 1-3 dakika içinde (30 dakika içinde) Tedavi: Antihistaminikler Güneş koruyucular (Etonelde %5 lik paraaminabenzoik asid, zinc oksid, titanyum oksid) Cildin güneşten korunması

Dermografizm En sık fiziksel ürtikerdir Toplumun %5’i Çizgisel basınçla 2 mm’den kalın kızarıklık Tedavi: Semptomatikse Cetirizin,difenhidramin ilk seçenektir (diğer antihistaminikler seçilebilir)

Suya bağlı ürtiker Çok nadir Suyla temasla Kolinerjik ürtikerden klinik olarak ayrılamazlar Epidermal antijenin suyun varlığında cilde nüfus etmesiyle Tanı: Distile su veya musluk suyun kompresi (Diğer tüm formlar ekarte edildikten sonra) Tedavi: Cilt yağı, antihistaminikler

Kolinerjik ürtiker Vücut ısısının artmasıyla ilişkili olan tek ürtiker tipidir Karekteristik görünüm -İgne ucu papüller Tedavi: Hidroksizin diğerlerinden daha etkili -Cetirizine

Ekzersize bağlı anaflaksi/ürtiker Ekzersiz sonrası kaşıntı, kızarıklık, ödem, hışıltı, hipotansiyon Lezyonlar genelde büyük (10-15 mm) Ekzersiz sırasında salınan endorfinler Çoğu atopiktir (2/3) Antihistaminikler başarısız Bazı besinlerden sonra ekzersizle gelişebilir Yanlarında epinefrin ve difenhidramin bulundurmalılar

Tedavide genel prensipler Neden veya ortaya çıkarılan stimulusun tedavisi veya ortadan kaldırılması

2. jenerasyon antihistaminikler -Setirizin, levosetirizin -Loratadin, desloratadin 1. jenerasyon antihistaminikler -Hidroksizin (0.5 mg/kg/doz) 4-6 doz/gün

Tedaviye cevapsızlarda -Antihistaminik dozu 4 katına kadar çık -Kısa süreli kortikosteroid (4 gün prednizon)? -H2 antihistaminik kombinasyonu (1-5 gün) Adrenalin: 1/1000’lik maks 0.3 cc ciddi akut ürtikerial anjioödemin rahatlamasını sağlayabilir

Anaflakside adrenalin oto-enjektör kullanımı

www.cocukallerji.com www.ahmetakcay.com