PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft CASE FAIR OSTER

2 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Harcamalarınızdan artan parayı biriktirmek yerine, biriktirdiğinizden artanı harcayın. Warren Buffet

3 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education BÖLÜM İÇERİĞİ 2 Ekonomik Problem: Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Tek Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Ekonomide Kıtlık ve Seçim Üretim Olanakları Eğrisi Ekonomik Problem Ekonomik Sistemler ve Hükümetin Rolü Kumanda Ekonomileri Bırakınız-Yapsınlar (Laissez-Faire) Ekonomileri:Serbest Piyasa Karma Sistemler, Piyasalar ve Hükümetler İleriye Bakış

4 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.1 Üç Temel Soru Her toplum kıt kaynaklarını yararlı mal ve hizmetlere dönüştüren bazı sistemlere veya sürece sahiptir. Toplum bunu yaparken, ne üretileceğine ve kim için üretileceğine (ürünün nasıl dağıtılacağına) karar vermek zorundadır. Tahsis edilecek birincil kaynaklar toprak, emek ve sermayedir.

5 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Girdiler veya Kaynaklar: Tabiat veya önceki nesiller tarafından sağlanan, insan ihtiyaçlarını tatmin etmek amacıyla doğrudan veya dolaylı biçimde kullanılabilen her şey. Çıktılar: Mal ve hizmetlerin hanehalklarına olan değeri.

6 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Üretim faktörleri (veya faktörler): Diğer bir ifade ile kaynaklar. Üretim sürecine katılan girdiler: doğal kaynaklar, emek, sermaye ve girişimcilik. Doğal kaynaklar: Doğanın sağladığı üretim sürecinde kullanılan kaynaklar ör. Toprak, orman ürünleri vb. Emek: Üretim sürecinde kullanılan insan gücü Sermaye: Halihazırda üretilmiş olup diğer mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan şeyler. Girişimcilik: Üretim sürecinde kullanılan doğal kaynakları bir araya getirerek yararlı mal ve hizmete dönüştürme becerisi. Üretim Kıt kaynakları (üretim faktörlerini) yararlı mal ve hizmetlere dönüştüren süreç.

7 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education

8 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Dünyadaki siyah toprağın üçte biri Ukrayna’da. (35 milyon hektar) Ukrayna toprağının yaklaşık yarısını hektarı 20 ila 80 dolara büyük tarım firmalarına kiralamış durumda.

9 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Bu firmalardan birisi de Çin den. 50 yıllık plana göre Çin Ukrayna’nın 3milyon hektarlık toprağını kullanacak. Başlangıç olarak kiralanacak100 bin hektar toprakta hububat ve domuz yetiştirilip Çin’e satılacak. Fakat Ukrayna nın KSG Agro firması bu anlaşmayı yalanlayarak, sadece 3000 hektar toprağı modernize etmesi için Çin’e kiraladığını söylüyor.

10 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Karmaşık toplumları karakterize eden hemen bütün aynı temel kararlar basit bir ekonomi içinde verilmelidir. Tek Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

11 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Seçim ve kıtlık kavramları ekonomi disiplininin esasıdırlar. Fırsat maliyeti Bir seçim yaptığımızda veya karar verdiğimizde vazgeçtiğimiz en iyi alternatifin değerine eşittir. Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Fırsat Maliyeti Doğru karara ulaşabilmek bugünkü mevcut yararlar ile gelecekte mevcut olacak yararları tartmakla mümkündür. Burada anahtar kavram fırsat maliyetidir. Verilen her kararın fırsat maliyetinin hesaplanması ve kararın ona göre verilmesi gerekmektedir.

12 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education mutlak üstünlük Eğer bir üretici herhangi bir ürünü daha az kaynak kullanarak üretebiliyorsa, üretici o mal ve hizmetin üretiminde diğer bir üreticiye karşı mutlak üstünlüğe sahiptir. karşılaştırmalı üstünlük Eğer bir üretici herhangi bir ürünü daha düşük fırsat maliyetinde üretebiliyorsa, üretici o mal ve hizmetin üretiminde diğer bir üreticiye göre karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Ricardo ( ) uzmanlaşma ve serbest ticaretin tüm taraflar için (onlar «mutlak olarak» daha etkin üreticiler olsalar da) faydalı olacağını belirtir. İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Uzmanlaşma, Değişim ve Karşılaştırmalı Üstünlük (Avantaj) 14 yaşında, borsa simsarı olan babasından banka ve kambiyo işlerinin inceliklerini öğrenmeye başlamıştır. Ayrıca bir dönem East Indıa Company’de çalışmıştır da İngiliz parlementosuna girer. İktisatta klasik okulu benimser.

13 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.2 Karşılaştırmalı üstünlük ve Ticaretten Doğan Kazançlar Bu şekilde, (a) Colleen ve Bill’in bir günde elde edebilecekleri kütüklerin ve gıdanın kilesini (kile=36.5kg) göstermektedir ve (b)eşit sayıda kütük ve kile istediklerini varsayarak, bir ayda ne kadar ürün elde edebileceklerini göstermektedir. Collen zamanını eşit kısma 50/50, ayırarak her bir iş için 15 gün ayırmakta ve toplam çıktısı 150 kütük ve 150 kile olmaktadır. Bill, zamanının 20 gününü kütük kesmeye ve geri kalan 10 gününü gıda toplamaya ayırmaktadır. (c) ve (d)’de görüldüğü gibi uzmanlaşarak ve ticaret yaparak, hem Colleen hem de Bill (c)’den (d)’ye geçerek daha iyi durumda olacaklardır. Colleen 100 kütük karşılığında Bill’den 140 kile gıda alarak ticaret yapmaktadırlar. İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

14 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education mutlak üstünlük Eğer bir üretici herhangi bir ürünü daha az kaynak kullanarak üretebiliyorsa, üretici o mal ve hizmetin üretiminde diğer bir üreticiye karşı mutlak üstünlüğe sahiptir. karşılaştırmalı üstünlük Eğer bir üretici herhangi bir ürünü daha düşük fırsat maliyetinde üretebiliyorsa, üretici o mal ve hizmetin üretiminde diğer bir üreticiye göre karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.. İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Uzmanlaşma, Değişim ve Karşılaştırmalı Üstünlük (Avantaj)

15 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.3a Üretim Olanakları (Ticaret Yok) Şekil (a) Colleen’in kendi başına üretebileceği kütük ve gıda kombinasyonlarının tamamını göstermektedir. Eğer her ay kütük kesmeye tüm 30 günü ayırırsa 300 kütük kesebilecektir, ancak gıda sıfır olacaktır (A noktası). Eğer 30 gününü gıdaya ayırırsa, 300 kile gıda ve 0 kütük elde edecektir (B noktası). Eğer 15 günü gıda toplamaya ve 15 günü de kütük kesmeye ayırırsa her birisinden 150 birim elde edecektir (C) noktası. Karşılaştırmalı Üstünlük ve Ticaretten Olan Kazançların Grafik Sunumu İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

16 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.3b Üretim Olanakları (Ticaret Yok) Şekil (b) Bill’in kendi başına üretebileceği kütük ve gıda bileşimlerinin tamamını göstermektedir. Eğer Bill her ay 30 günü kütük kesmeye ayırırsa 120 adet kütük fakat 0 birim gıda elde edecektir (D) noktası. Eğer 30 günü gıdaya ayırırsa 240 kile gıda fakat 0 adet kütük elde edecektir (E noktası). Eğer 20 günü kütük kesmeye ve 10 günü de gıdaya ayırırsa her birisinde 80 birim elde edecektir (F noktası). Karşılaştırmalı Üstünlük ve Ticaretten Olan Kazançların Grafik Sunumu İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

17 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.4 Colleen ve Bill’in Ticaretten Doğan Kazançları Colleen ve Bill uzmanlaşarak ve ticaret yaparak kendi üretim olanaklarının daha ötesine hareket edebilirler. Eğer Bill tüm zamanını gıda üretmeye harcarsa, 240 kile gıda ve 0 kütük üretecektir. Eğer bunun 140 kilesini Collen ile 100 adet kütükle değiştirirse, sonuçta 100 adet kütük ve 100 kile gıdaya sahip olacaktır. Şekil (b) Bill’in F noktasından F’ noktasına hareket edebileceğini göstermektedir. Eğer Collen odun kesmeye 27 gün ve gıda toplamaya 3 gün harcarsa 270 adet kütük ve 30 kile de gıda üretecektir. Eğer 100 adet kütüğü Bill’e 140 kile gıda karşılığında verirse (ticaret), Colleen 170 adet kütük ve 170 kile gıdaya sahip olacaktır. Şekil (a) Colleen’in C noktasından C’ noktasına hareket edebileceğini göstermektedir. İki veya Daha Fazla Kişinin Olduğu Bir Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

18 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Ekonomide Kıtlık ve Seçim Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Bugünkü ve Gelecekteki Beklenen Faydaları ve Maliyetleri Tartmak Çin’deki sınırlı üretim kaynakları nedir? Çin üretim kaynaklarını nasıl arttırıyor? Çin bu yeni kaynaklarla neler üretiyor? Çin bu malları kimin için üretiyor? Çin kendi toprağını kendi ihtiyacı için neden kullanmıyor?

19 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Tüketici malları Mevcut tüketim için üretilen mallar. Yatırım malları Yeni sermaye üretmek için kaynakları kullanma süreci. Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Sermaye Malları ve Tüketici Malları

20 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Üretim olanakları eğrisi (üoe): Bir toplumun tüm kaynakları etkin olarak kullanıldığında üretilebilecek mal ve hizmetlerin tüm bileşimlerini gösteren bir grafiktir. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

21 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Eğrinin solundaki (gölgeli alan) ve altındaki tüm noktalar bir toplumun mevcut veri kaynaklan ve mevcut üretim teknolojisi altında üretebileceği sermaye ve tüketim mallarının bileşimlerini göstermektedir. Eğrinin sağındaki ve yukarısındaki noktalar, G noktası gibi, ulaşılamayacak bileşimleri gösterir. Eğer ekonomi grafik üzerindeki yalnızca A noktasında ise hiç tüketim malları üretmeyecek, tüm kaynaklar sermaye malları üretmede kullanılacaktır. Eğer ekonomi B noktasında ise tüm kaynaklarını tüketim malları üretimine atfetmekte olup sermaye malları üretimine kaynaklarını tahsis etmemektedir. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Tüketim malları Sermaye malları

22 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Her ne kadar bir ekonomi doğal kaynaklar, emek ve sermaye kaynaklarını tam istihdam seviyesinde kullanıyor olsa da, D noktasında olduğu gibi ÜOE eğrisinin içerisindeki kısımda kaynaklarını kullanıyor olabilir. Bu noktada ekonomi kaynakları etkinsiz kullanıyor demektir. İşsizlik dönemleri de D noktasında olduğu gibi ÜOE’nin içerisindeki noktaya tekabül etmektedir. D noktasından üretim sınırının üstüne hareket etmek kaynakların tam istihdama ulaşması anlamına gelir. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Sermaye malları Tüketim malları

23 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.5 Üretim Olanakları Eğrisi Bu eğri (ÜOE) ekonomik kavramları yansıtır. En önemlilerinden birisi fırsat maliyetidir. Daha fazla sermaye malı üretmenin fırsat maliyeti daha az tüketici malları üretmektir. E noktasından F noktasına harekette sermaye mallarının miktarı 550' den 800'e yükselir, ancak tüketim mallarının miktarı 1300'den 1100'e iner. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti

24 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education İsraf ve yanlış yönetim bir firmanın kendi potansiyelinin altında çalışmasının sonuçlarıdır. Bazen etkinsizlik özel firmaların yanlış yönetimi yerine ekonominin yanlış yönetiminden de kaynaklanabilir. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Üretimde etkinsizlik

25 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Ekonomik daralmalar veya durgunluklar süresince, endüstriyel tesisler eksik kapasite ile çalışırlar. Emek ve sermaye atıl (işsiz) olduğunda üretebileceğimizi üretmiyoruz demektir. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti İşsizlik

26 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.6 Tarımda Toprağın Yanlış Tahsisinden Kaynaklanan Etkinsizlik Toplum sahip olduğu kaynakları etkinsiz kullanarak kendi ÜOE’si (A noktası) içerisinde kalabilir. Örneğin, eğer Karadeniz bölgesinin iklimi ve toprağı mısır üretimi için daha uygundur. İç Anadolu‘nun iklimi ve toprağı buğday üretimi için daha uygundur. Bu bölgelerdeki çiftçilerin koşullara uygun olmayan tahılları yetiştirmeleri ülkede mısır ve buğdayın mümkün olandan daha az üretilmesine yol açacaktır. Bu durumda, ülke B noktası yerine A noktasında kalacaktır. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Üretimde etkinsizlik

27 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Marjinal Dönüşüm Oranı (MRT): Üretim olanakları eğrisinin eğimi. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti ÜOE Negatif Eğimi ve Fırsat Maliyeti

28 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education TABLO 2.1 Ohio ve Kansas'ta Toplam Mısır ve Buğday Üretim Olanakları Şedülü ÜOE üzerindeki nokta Toplam Mısır Üretimi (Milyon Kile / Yıl) Toplam Buğday Üretimi (Milyon Kile / Yıl) A B C D E  ŞEKİL 2.7 TABLO 2.1 Ohio ve Kansas'ta Toplam Mısır ve Buğday Üretim Olanakları Şedülü Üretim olanakları eğrisi (ÜOE) kaynaklan buğday üretiminden mısır üretimine doğru kaydırdığımızda mısır üretmenin fırsat maliyetinin arttığını göstermektedir. E noktasından D noktasına hareketle 50 milyon kile daha az buğday üretme pahasına 100 milyon kile ilave mısır elde ediyoruz. B noktasından A noktasına olan harekede 100 milyon kile buğdaydan vazgeçerek ilave yalnızca 50 milyon kile mısır üretiyoruz. Mısırın kile başına maliyeti-kaybedilen buğdayla ölçülen- artmış bulunmaktadır. Üretim Olanakları Eğrisi Kıtlık, Seçim ve Fırsat Maliyeti Artan Fırsat Maliyeti Kanunu Yıllık mısır üretimi (kile) Yıllık buğday üretimi (kile)

29 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Ekonomik Büyüme: Ekonominin toplam çıktısındaki artıştır. Büyüme toplum yeni kaynaklara sahip olduğunda veya mevcut kaynakları kullanarak daha fazla üretmeyi öğrendiğinde olur. Ekonomik Büyüme

30 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education TABLO 2.2 A.B.D’de Mısır ve Buğday Üretiminde Artan Verimlilik, 1935–2009 MısırBuğday Dönüm Başına Verim (Kile) Her 100 Kile Başına Düşen Emek Saati Dönüm Başına Verim (Kile) Her 100 Kile Başına Düşen Emek Saati 1935– – – – – – – – NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a NA a a Veri Mevcut Değil. Üretim Olanakları Eğrisi: Ekonomik Büyüme

31 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.8 ŞEKİL 2-8 Ekonomik Büyüme ÜOE'yi Yukarı ve Sağa Kaydırır Verimlilik artışları hem mısır hem de buğday üretmede A.B.D'nin becerisini arttırdı. Tablo 2.2'de görüldüğü gibi mısır üretimindeki verimlilik artışları buğday üretiminden daha fazladır. Bu durumda, ÜOE’nin kayması paralel değildir. Not: Eğer mısır ve buğday üretimindeki emek ve toprağın miktarı değişirse ÜOE kayar. Burada verimlilikteki artışı vurgulamamıza rağmen yıllar arasındaki gerçek kayma kısmen emek ve toprak miktarındaki değişmeler nedeniyledir. Üretim Olanakları Eğrisi: Ekonomik Büyüme Yıllık mısır üretimi (kile) Yıllık buğday üretimi (kile)

32 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education  ŞEKİL 2.9 Sermaye Malları ve Fakir ve Zengin Ülkelerde Büyüme Zengin ülkeler fakir ülkelerden daha kolayca kaynaklarını sermaye malları üretmeye atfederler ve daha fazla kaynak sermaye üretimine akar, daha hızlı ekonomik büyüme olur. Böylece, fakir ve zengin ülkeler arasındaki açık zamanla büyür. Üretim Olanakları Eğrisi Büyümenin Kaynakları ve Yoksul Ülkelerin İkilemi Sermaye malları Tüketim malları

33 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Tüm ekonomik sistemlerin karşı karşıya kaldıkları üç temel soruyu hatırlayınız: (1) Ne üretilecek? (2) Nasıl üretilecek? (3) Kim için üretilecek? Kıt kaynaklar veri iken, karmaşık büyük toplumlar ekonomik sistemlerin bu üç ana sorusunu nasıl cevaplandırırlar? Ekonomik Problem

34 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Kumanda Ekonomileri merkezi hükümetin üretim hedeflerini, gelirleri ve fiyatları doğrudan veya dolaylı olarak belirlediği bir ekonomik sistemi anlatır. Kumanda Ekonomileri (Kontrollü ekonomiler) Ekonomik Sistemler ve Hükümetin Rolü Serbest Piyasa Ekonomileri: Bırakınız-Yapsınlar Laissez-Faire Economy Fransızcada (onların) "bir şey yapmaya müsaade etmek", bireylerin ve firmaların herhangi bir merkezi yönlendirme ve regülasyon olmaksızın kendi çıkarları peşinde olduktarı bir ekonomik sistemi anlatır.. Karma Sistemler Kumanda ekonomileri ve Serbest Piyasa Ekonomilerinin salt (saf) biçimleri arasındaki farklar oldukça büyüktür. Gerçekten, bu salt biçimler dünyada mevcut değildir, bütün gerçek sistemler bir manada "karmadırlar".

35 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education

36 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Serkan Güneş, Millî Folklor, 2012, Yıl 24, Sayı 93, TÜRK ÇAY KÜLTÜRÜ VE ÜRÜNLERİ

37 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Serkan Güneş, Millî Folklor, 2012, Yıl 24, Sayı 93, TÜRK ÇAY KÜLTÜRÜ VE ÜRÜNLERİ

38 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Pazar (Piyasa/market): Alıcı ve satıcıların karşılıklı olarak etkileşim içinde olduğu ve mal ve hizmet değişiminde bulundukları yapıdır. Bazı piyasalar basit diğerleri karmaşıktır. Fakat tüm piyasalar alıcıları, satıcıları ve değişimi kapsarlar. Serbest piyasa ekonomisinde (bırakınız-yapsınlar) alıcıların ve satıcıların davranışı ne üretileceğini, nasıl üretileceğini ve kimler için üretileceğini belirler. Ekonomik Sistemler ve Hükümetin Rolü Tüketici Egemenliği Tüketiciler neyi satın alacaklarına (veya almayacaklarına) ilişkin seçimleri, sonuçta tüketicilerin ne üretileceğini (veya üretilmeyeceğini) üreticilere dikte etme fikridir. Bireysel Üretim Kararı: Hür (Serbest) Teşebbüs Serbest Teşebbüs Karları araştırmada bireylerin özel işletmeler kurma ve çalıştırma özgürlüğü. Çıktının Bölüşümü Bir hane halkının alacağı miktar onun gelirine ve servetine bağlıdır. Gelir hane halkının her yıl için kazandığı miktardır. Gelir çeşitli biçimlerde olabilir: ücretler, maaşlar, faiz ve benzeri. Servet hane halkının tasarruf veya miras yoluyla sahip olduğu geçmiş gelirinin birikimli miktarıdır. Yukarıdaki kavramları çay ürünü için gözden geçiriniz.

39 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Serbest piyasa sisteminde, temel ekonomik sorular merkezi hükümet planı veya direktiflerinin yardımı olmaksızın cevaplandırılmaktadırlar. Serbest piyasada “serbest” olan sistemin dışarıdan müdahale olmaksızın kendi başına çalışmasına bırakılmasıdır. Kendi çıkarları peşinde koşan bireyler işletmelerini kuracak ve insanların istediği mal ve hizmetleri üreteceklerdir. Diğer bireyler becerilerini arttırıp arttırmamaya, çalışıp çalışmamaya ve satın alıp almamaya, satıp satmamaya, kazandıkları, geliri tasarruf veya yatırım yapıp yapmamaya karar vereceklerdir. Temel koordine edici mekanizma fiyattır. Ekonomik Sistemler ve Hükümetin Rolü Fiyat Teorisi Çayın fiyatı, çay üretimini nasıl koordine eder?

40 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education Bu bölümde temel ekonomik sorun (kıtlık sorunu) detaylı olarak ortaya konmuş ve tüm ekonomik sistemlerin cevaplandırması gereken soruları özetlenmiştir. Ekonomik sistemlerin iki türü geniş olarak tartışılmıştır. Gelecek bölümde, piyasa sistemlerinin çalışma yöntemini analiz edilecektir. İleriye Bakış

41 of 41 PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education mutlak üstünlük sermaye kumanda ekonomisi karşılaştırmalı üstünlük tüketici malları tüketici egemenliği ekonomik büyüme üretim faktörleri (ya da faktörler) hür teşebbüs girdiler veya kaynaklar yatırım bırakınız yapsınlar ekonomisi marjinal dönüşüm oranı (MRT) piyasa fırsat maliyeti çıktılar üretim üretim olanakları eğrisi (ÜOE) karşılaştırmalı avantaj teorisi TERİMLERİ VE KAVRAMLARI GÖZDEN GEÇİRME