1

Açıklamalar – 1 Meslek Hastalığında; etkenin iş ortamında bulunması ve çalışanın etkenle temasından sonra hastalığın ortaya çıkması, mesleksel bulaşıcı hastalıklar için de önemli bir kriterdir. Ancak diğer meslek hastalıklarından farklı olarak, hemen hepsinde etkenle süregen bir karşılaşmaya ihtiyaç duyulmadan, kısa süreli temasla bile mesleksel bulaşıcı hastalığın gelişiyor olması önemli bir farklılıktır. Meslek Hastalığında; etkenin iş ortamında bulunması ve çalışanın etkenle temasından sonra hastalığın ortaya çıkması, mesleksel bulaşıcı hastalıklar için de önemli bir kriterdir. Ancak diğer meslek hastalıklarından farklı olarak, hemen hepsinde etkenle süregen bir karşılaşmaya ihtiyaç duyulmadan, kısa süreli temasla bile mesleksel bulaşıcı hastalığın gelişiyor olması önemli bir farklılıktır.

Açıklamalar – 1 Mesleksel bulaşıcı hastalıklar; Etkene Bulaş yoluna Kaynağa ………..göre sınıflandırılabilirler Mesleksel bulaşıcı hastalıklar; Etkene Bulaş yoluna Kaynağa ………..göre sınıflandırılabilirler

Açıklamalar – 1 Bir enfeksiyon hastalığının «Mesleki Bulaşıcı Hastalık» olabilmesi için; 1.Görülen işin gereği olarak oluşması, 2.İşyerinin özel koşulların etkisiyle oluşması, 3.Enfeksiyonun laboratuvar bulguları ile kanıtlanması, …………………………….gereklidir. Bir enfeksiyon hastalığının «Mesleki Bulaşıcı Hastalık» olabilmesi için; 1.Görülen işin gereği olarak oluşması, 2.İşyerinin özel koşulların etkisiyle oluşması, 3.Enfeksiyonun laboratuvar bulguları ile kanıtlanması, …………………………….gereklidir.

Açıklamalar – 2 Meslek hastalıkları listelerinde yer almayan ve fakat görülen iş ve görev icabı olarak alındığı kesin olarak tespit edilen diğer enfeksiyon hastalıkları da meslek hastalığı sayılır. Bu husustaki teşhisin laboratuvar deneyleriyle teyit edilmesi gereklidir. Meslek hastalığı teşhisi yükümlülük süresinden sonra konsa bile bunun meslek hastalığı olarak kabul edileceği yönetmelikle belirlenmiştir. Meslek hastalıkları listelerinde yer almayan ve fakat görülen iş ve görev icabı olarak alındığı kesin olarak tespit edilen diğer enfeksiyon hastalıkları da meslek hastalığı sayılır. Bu husustaki teşhisin laboratuvar deneyleriyle teyit edilmesi gereklidir. Meslek hastalığı teşhisi yükümlülük süresinden sonra konsa bile bunun meslek hastalığı olarak kabul edileceği yönetmelikle belirlenmiştir.

Açıklamalar – 3 İşten ayrıldıktan en geç ne kadar sonra meydana gelmesi halinde hastalığın, sigortalının mesleğinden ileri geldiğine karar verileceği yönetmelikle belirlenmiştir. Mesleki Bulaşıcı Hastalıklarında azami kuluçka süresi yükümlülük süresi olarak kabul edilir. İşten ayrıldıktan en geç ne kadar sonra meydana gelmesi halinde hastalığın, sigortalının mesleğinden ileri geldiğine karar verileceği yönetmelikle belirlenmiştir. Mesleki Bulaşıcı Hastalıklarında azami kuluçka süresi yükümlülük süresi olarak kabul edilir.

Açıklamalar – 4 Ülkelerdeki ilk 10 morbidite ve mortalite listesinde enfeksiyon hastalıkları yer almaktadır. Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar; günümüz dünyasında önemli sağlık sorunları içinde yer almaktadır. Meslek hastalıkları ve iş kazaları, bir ülkede İSG hizmetlerinin niteliğini değerlendirmede en önemli iki kriterdir. Ülkelerdeki ilk 10 morbidite ve mortalite listesinde enfeksiyon hastalıkları yer almaktadır. Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar; günümüz dünyasında önemli sağlık sorunları içinde yer almaktadır. Meslek hastalıkları ve iş kazaları, bir ülkede İSG hizmetlerinin niteliğini değerlendirmede en önemli iki kriterdir.

İnfektivite Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme özelliğine denir.Patojenite Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğidir. Virülans Bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğidir. Hastalığın şiddetini belirleyen faktördür. EnfeksiyonHastalığı Etkenin vücuda girip, üreyip hastalık belirtileri vermesidir. Hücre Kültürü Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesini Mikroorganizma Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı 5

2

A GRUBU Kimyasal Nedenlerle Olan Meslek Hastalıkları 1 1 B GRUBU Mesleki Deri Hastalıkları 2 2 C GRUBU Pnömokonyozlar ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları 3 3 D GRUBU Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar 4 4 E GRUBU Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları 5 5 Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü

2

1

D2GRUBUMBH D2GRUBUMBH [TROPİK] HASTALIKLARYÜKÜMLÜLÜKHASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER Malarya40 Gün Bu gibi hastalıkların saptandığı ve tedavi edildiği sağlık örgütlerinde-kurumlarında, Bu hastalıkların patojen ajanları ile çalışılan laboratuvarlardaki sağlık görevleri ile araştırmalarında çalışanlarda, Amebiasis30 Gün Sarı Humma10 Gün Veba10 Gün Rekürrent Ateş20 Gün Dank10 Gün Leishmanioz7 Ay Frambosie8 Hafta Lepra25 Yıl Lekeli Humma20 Gün Riketsiöz20 Gün

D3GRUBUMBH D3GRUBUMBH [HAYVANLARDAN İNSANA BULAŞAN] HASTALIKLARYÜKÜMLÜLÜKHASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER Bruselloz6 Ay Hayvan gütme, bakma ve terbiye etme, Veterinerlik hizmetleri, Hayvanlardan elde edilen materyalle veya hayvan artıklarıyla yakın temas, bunların işlenmesi, saklanması, taşınması (ahır, mezbaha, hayvan taşımacılığı, veteriner hastaneleri, kasap sakatatçı, sucukçu, et ve balık konserveciliği, süt ve süt mamullerinin işlenmesi, mutfak işleri, hayvan derisi, kılı, yelesi, yünü, kemik vb’nin işlendiği, toplandığı, yok edildiği yerlerdeki çalışmalar), Laboratuvarlarda bu hastalıkların etkenleriyle veya hastalanmış hayvanlardan alınmış biyolojik materyalle yapılan çalışmalar, Tetanoz30 Gün Şarbon30 Gün Salmonella İnfeksiyonu30 Gün Weill Hastalığı14 Gün Kuduz2 Yıl Ornithozlar, Psittakoz30 Gün Renkküren Ateş12 Gün Şap Hastalığı10 Gün Çiçek12 Gün Q Humması30 Gün Leke Humması20 Gün Ekinokok Humması1 Yıl Ruam1 Ay

D4GRUBUMBH D4GRUBUMBH [MESLEK GEREĞİ ENFEKSİYON HASTALIKLARINA ÖZELLİKLE MARUZ KİŞİLERDEKİ] HASTALIKLARYÜKÜMLÜLÜKHASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER Viral Hepatit6 Ay Hastane, dispanser, poliklinik araştırma laboratuvarı vb. sağlık kurumlarında çalışmalar. Tüberküloz1 Yıl

2

Etken S. Typhimurium, S. Newport ve S. Enteritidis gibi Salmonella türü bakterilerdir Rezervuar Domuz, küçükbaş, kümes ve ev hayvanları, yumurtalar yumurta tozu, pişmiş kontamine et parçaları, salatalar, enfekte etler, bayat yemek artıkları, süt, süt ürünleri Bulaşma Rezervuar ortamlarında çoğalabilen ve bunlar tarafından insana bulaşabilen bir hastalıktır. Özellikle gıda sektörü, veteriner ve hayvancılık sektörü için risk oluşturur. Klinik Karında kramplar, ishal, titreme, ateş, kusma ve bulantıdır. İshal çoğu kez uzun sürer Kuluçka Süresi 6 saatten 72 saate kadar uzayabilir (ortalama 18 saat) Korunma Konserve gıdaları korumak, gıdaları özenle pişirmek, evlerdeki kemiricileri ve hayvanları yok etmek. Portörleri aramak. Kümeslerin sağlıklı olmasını temin etmektir. Aşısı yoktur. 1

Etken Bacillus anthracis Rezervuar Şarbon, enfekte hayvanlarla ya da kontamine hayvan ürünleri ile temas sonucu insanlara bulaşan zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. İnsandan insana da bulaşma vardır. Sporlarla bulaşma daha çok cilt ve solunum yoluyla olur. Bulaşma Hayvanlarla yakın temas veya şarbonlu hayvanın yenmesi, yün, post, tüy, kıl, deri gibi hayvan ürünlerini işleme. Riskli meslekler Tarım ve Hayvan üretimi ile ilgili işler yapan; kasaplar, veterinerler ve mezbaha çalışanlarıdır. Endüstriyel kaynaklı şarbon, hayvansal ürünlerin işlendiği sanayi bölgelerinde yaygındır. Klinik Bağırsak Şarbonu: Bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş/Akciğer Şarbonu: Yüksek ateş- titreme, solunum güçlüğü, ölüm/Deri Şarbonu; derideki siyah renkli pistül (Kara kabarcık – Püstüla maligna) Kuluçka Süresi Değişik Korunma Temasın önlenmesi, infekte gıdaların tüketilmemesi, solumanın önlenmesi, hayvanların aşılanması, ölen hastalıklı hayvanların yakılması ya da derin çukurlara gömülerek kireç kaymağı ile kapatılması gereklidir. 2 Tipleri 1.Deri şarbonu 2.Sindirim yolu (bağırsak) şarbonu 3.Solunum yolu (akciğer) şarbonu Tedavi Penisilin ile kolaylıkla tedavi edilebilir.

Etken İnsan bağışıklık yetersizliği virüsü (Human Immun Deficiency Virüs- HIV) Epidemiyoloji Sağlık çalışanları için Hepatit-B’ye göre daha küçük risk. Bir iğne kazasında bile Hepatit- B’nin bulaşma şansı %20-30 iken, EBYS için bu oran 1/650’dır Bulaşma Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişki Klinik Virüs özellikle hücresel savunma sistemini çökertir. Bunun sonucu oluşan enfeksiyonlar ve/veya bazı kanserler hastalık tablosuna ve giderek ölüme yol açar. Virüsün organizmaya girmesi ile ölüm arasında 10 yılı aşkın süre olabilir Tanı Serumda virüse karşı antikor gösterilmesi ile konur. Kişi -henüz- sağlam taşıyıcılıktan, ölümcül duruma kadar uzanan bir spektrum içinde olabilir Tedavi Özgün bir tedavi yöntemi yoktur Korunma Kan ve vücut sıvılarıyla bulaşan hastalıklara karşı alınacak önlemler Aşı Henüz etkin bir aşı geliştirilememiştir 1

Etken Brusella’nın en sık görülen formu, hem koyunlarda, hem insanlarda görülen ve Brusella melitensis tarafından meydana getirilen formdur Rezervuar Brusella laboratuvarda görülen bakterial infeksiyonlar arasında ilk sırada yer alır. Veterinerler, mezbaha çalışanları, süt ürünleri endüstrisinde çalışanlar risk altındadır. Bulaşma Özellikle kaynatılmadan, pastörize edilmeden içilen koyun, keçi, inek, manda sütleri ile ve bu sütlerden üretilen kaymak, tereyağı, peynir gibi ürünlerle bulaşır. Temasla deri yolundan da bulaşır, ahır ve ağıl tozlarının solunumuyla da olur. Klinik Yüksek ateş, aşırı terleme ve eklem ağrılarıdır Kuluçka Süresi Değişik Korunma En etkili korunma hayvanların aşılanması ile mümkündür. Kişisel korunma, uygun elbise, ayakkabı ve eldiven kullanımı, etkili el yıkama ile sağlanabilir. Ayrıca çalışma alanının temiz tutulması, çalışma alanında yeme içmenin, sigara içmenin yasaklanması gerekir. Risk grubundaki kişilerin aşılanması gerekir. Tedavi Penisilin ile kolaylıkla tedavi edilebilir.

Etken Entamoaba histolytica Rezervuar Portörlerin ve enfekte kişilerin gaitaları, belki fareler Bulaşma Su, gıdalar, enfekte çiğ yenen sebze ve meyveler, sinekler, hamam böcekleri Klinik Gizli ve belirtisiz başlangıç, ishal ya da kabız ya da hiçbiri, iştahsızlık, karında dolgunluk, kanlı ve balgamlı gaita Kuluçka Süresi 5 günden birkaç aya değişebilir, ortalama 3-4 hafta Korunma Su, gıdalar, kirlenmiş sular için tifoda bahsedilen önlemlerin alınması, Sütün pastörizasyonu, sineklerin yok edilmesi, portörlerin izlenmesi, suyun kaynatılması/uyugun arıtımı,

Etken Mycobacterium Tuberculosis (insan ve sığır tipi) Rezervuar İnsan, seyrek olarak hayvan solunum yolları Bulaşma Temas, aynı şekilde tabak-çatal, gıda ve süt Klinik Öksürük, ateş, yorgunluk ve plörezi Kuluçka Süresi Değişik Korunma Sütün pastörizasyonu, tüberkülozlu sığırların ortadan kaldırılması, kontamine kişilerin röntgen muayenesi ve izlenmesi, PPD taraması ile BCG

Etken Bir DNA virüsüdür Epidemiyoloji Kanla sık teması olanlar (en sık sağlık çalışanları), homoseksüeller, iv- yolu kullanan ilaç bağımlıları, taşıyıcı anne bebekleri, huzurevi, düşkünler yurdu vb. yerlerde yaşayanlar daha çok risk altında Bulaşma Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişki Klinik Akut enfeksiyonda %90 sarılık gelişmez. %10 kronikleşme olasılığı var. Kronik aktif hepatit, Siroz, Hepatosellüler karsinom riski Tanı Serum ALT ve AST düzeylerinin yükselmesi, Virüse ait serolojik işaretler Tedavi Kişilerin belirli sağlık sorunları ile karşılaşma olasılıklarının, risklerinin belirlenmesini inceler Korunma Kaynak ve bulaşma yollarına yönelik önlemler almak. Sağlam insanlara yönelik korumalar. Lab. hasta materyalleri ile çalışanlar eldiven giymesi, ağız pipeti yerine otomatik pipet kullanma, sızıntıyı önleyecek kapaklı kutular Aşı Aşısı vardır. Aşı uygulaması aylarda 20mg İ.M şeklindedir.

Etken Bir DNA virüsüdür Epidemiyoloji Kanla sık teması olanlar, homoseksüeller, iv- yolu kullanan ilaç bağımlıları, taşıyıcı anne bebekleri, huzurevi, düşkünler yurdu vb. yerlerde yaşayanlar daha çok risk altında Bulaşma Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişkiyle. Kan nakilleriyle bulaşma riski daha yüksektir Klinik Hepatit-B’ye göre kronikleşme hızı daha yüksektir Tanı Virüse karşı serumda antikor gösterilmesiyle konur Tedavi Özgün bir tedavi yoktur Korunma Korunma, kan ve vücut sıvılarıyla bulaşan hastalıklara karşı alınacak önlemler çerçevesindedir Aşı Özgün bir aşısı yoktur

Etken Bir virüstür Epidemiyoloji kronik Hepatit-B hastalarını ve HBsAg taşıyıcılarını tehdit eder Bulaşma Etken çoğalmak için mutlaka HBsAG’ye ihtiyaç gösteren bir virüstür Klinik Hepatit-B’ye göre kronikleşme hızı daha yüksektir Tanı Virüse karşı serumda antikor gösterilmesiyle konur Tedavi Hepatit-B tedavisi Korunma Hepatit-B’ye karşı korunma aynı zamanda Hepatit-D’ye korunma demektir Aşı Özgün bir aşısı yoktur