İDARİ YARGININ GÖREV ALANI

KONULAR

GÖREV KAVRAMI Görev, mahkemenin dava konusu bakımından yetkili olması demektir. Yani görev, davanın hangi mahkemede çözümleneceği sorununu ifade etmektedir. Bir ülkede birden çok yargı düzeninin bulunması, ya da bir yargı düzeni içinde birden çok yargı kuruluşunun yer alması, görev dağılımı sorunu ortaya çıkarır. Görev dağılımı sorunu, yargı düzenleri arasında ortaya çıkabileceği gibi, aynı yargı düzeni içinde yer alan yargı yerleri arasında da ortaya çıkabilir.

Yargı düzenleri arasında ortaya çıkar. GÖREV DIŞ GÖREV Bir davanın hangi yargı kolunun uğraş alanına girdiğini ifade eder. Örneğin, dava idari yargının mı adli yargının mı alanına girer? Yargı düzenleri arasında ortaya çıkar. İÇ GÖREV Belli bir yargı koluna ait olduğu kabul edilen davaya konu bakımından hangi mahkemelerin bakacağını ifade eder. Örneğin, idari yargının görev alanına giren bir konu idare mah, vergi mah, Danıştay

İDARİ YARGI DÜZENİNİN GÖREV ALANININ BELİRLENMESİ Burada şu sorulara cevap aranacaktır: Hangi davalar idari yargıda, hangi davalar ise adli yargıda açılır? Hangi davalar idari yargıda, hangi davalar askeri idari yargıda açılır?

İdari Yargının Görev Alanını Belirleyen Ölçütler Bu konuda öğretide birçok ölçüt kullanılmıştır. Kamu Gücü Ölçütü İdarenin kamu gücünü kullanarak yaptığı işlemler idari yargının görev alanına girer. Bu işlemlere hakimiyet tasarrufları da denilir. İdarenin özel hukuk kişileri gibi eşit şartlarda gerçekleştirdiği işlemleri –temşiyet tasarrufları- adli yargının görev alanına girer.

Kamu Hizmeti Ölçütü İdarenin kamu hizmetinin yürütülmesinden doğan uyuşmazlıkları idari yargının görev alanına girer. Bu ölçüt, özel hukuka tabi kamu hizmetlerinin de görülmeye başlanmasıyla etkisini yitirmiştir.

Hangi kriter kullanılıyor? Günümüzde idare hukukunun belirlenmesinde yeniden daha gelişmiş biçimiyle kamu gücü ölçütü kullanılmaktadır. Bun göre;

Kamu makamları ya da özel kişiler , girdikleri bir hukuksal ilişkide kamusal yetkiler kullanıp, iradesini karşı tarafa zorla kabul ettirebiliyorsa bu ilişkiden doğan uyuşmazlıklar idari yargıda görülür. Buna karşın, idare ile karşı taraf eşit hukuk kişileri olarak bir hukuksal ilişkinin tarafıysa bu ilişkiden doğan uyuşmazlıklar adli yargının görev alanına girer. Bu kritere bazıları «eşitlik ölçütü», bazıları da «yeni kamu ölçütü» adını vermektedir.

İdari Yargının Görev Alanı Dışında Kalan Uyuşmazlıklar Yasama ve Yargı İşlemleri Yasama ve Yargı işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar, idari yargının görev alanı dışında kalır. Yasama işlemleri hangileridir?

TBMM Genel Kurulu tarafından ve yasama işlemlerinin usulü izlenerek yaptığı işlemleri yasama işlemleridir. Anayasa değişiklikleri, kanun, Meclis içtüzüğü, milletvekilliğinin düşürülmesi ve yasama dokunulmazlığının kaldırılması işlemlerinin yargısal denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yapılmaktadır. Yargısal işlemler hangileridir?

Yargısal işlem, bağımsız mahkemeler ve teminat sahibi yargıçlar tarafından yargısal usuller izlenerek yapılan işlemlerdir. Yargı kararlarına karşı ancak kendi yargı düzenlerinin üstündeki yüksek mahkemelere temyiz yoluyla başvurulabilir. Bu yargı düzeninde verilmiş nihai karara karşı idari yargıya ya da başka bir yargısal merciiye başvurulamaz.

Ancak, TBMM ve yargı organları da nihai olarak Devlet tüzel kişiliğinin bir parçası olmalarından dolayı, bunların yapmış oldukları sırf idari nitelikte işlemleri idari yargının görev alanı içinde yer alır. Örneğin, TBMM nin bir memura disiplin cezası vermesi, Danıştay Yüksek Disiplin Kurulunun bir üyesi için tesis ettiği disiplin cezası.

Yasama kısıntısı kapsamındaki idari işlemler Seçimle ilgili uyuşmazlıklar: Seçim süresince ve seçim sonucunda seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, itirazları ve şikayetleri inceleme ve kesin karara bağlama görevi Yüksek Seçim Kuruluna aittir. Yasama kısıntısı kapsamındaki idari işlemler Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler YAŞ ın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri Silahlı kuvvetler mensupları hakkında uygulanacak disiplin cezaları HSYK nın meslekten çıkarma dışındaki kararları Yürütmenin siyasal nitelikteki işlevleri

Adli Yargının Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklar Abonman Sözleşmeleri Bu sözleşmeler, genellikle atık s, telefon, elektrik, su ve doğalgaz gibi bedel karşılığında dağıtılan kamu hizmetlerinden yararlananlar ile idare arasında yapılır. Bu sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Ancak idarenin bu sözleşmelerden önce ya da sonra sözleşmenin koşullarını tek taraflı olarak yaptığı hizmetin sunulma biçimi ve tarife değişikliğine ilişkin uyuşmazlıkların çözümü idari yargının görev alanına girer. Kaçak su kullanımından dolayı suyun kesilmesi işlemlerine karşı adli yargı, kullanım tarifesinde idare tarafından yapılan değişiklikle ilgili uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir.

İdari Para Cezaları Kabahatler Kanununa göre kabahat, «Kanunun karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngören haksızlık»tır. Kabahatler kanununa göre, kabahatler karşılığında uygulanacak yaptırımlar ise İdari para cezaları İdari tedbirlerdir: Mülkiyetin kamuya geçmesi ve diğer tedbirlerden oluşur.

Kabahatler Kanununda kabahatler karşılığında öngörülen idari yaptırımlardan idari para cezası ile mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararlarına karşı kural olarak idari yargıya değil, adli yargıya –ceza mahkemesine- başvuru yapılması gerekir. Ancak, türü ve niteliği bu kapsamda olsa bile, ilgili kanunlarda açıkça idari yaptırıma karşı idari yargı yoluna başvurulacağı hükme bağlanmışsa bu durumda dava veya itiraz için idari yargı yerlerine başvurulması zorunludur. Örneğin, Çevre kanunu uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı idare mahkemesine dava açılır.

Yani kısaca idari para cezası karşısında, o cezaya ilişkin mevzuata bakılmalı, açıkça idari yargı yoluna başvuru düzenlenmemişse, başvuru konusunda Kabahatler Kanunu uygulanacağı bilinmelidir.

Ancak, Adli yargının görevine giren bir idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali ile birlikte idari yargı yerlerinde görülecektir.

İdarenin özel kişilere açtığı davalar İdarenin özel kişilere açtığı dava kural olarak adli yargıda görülür. Ancak bunun istisnaları vardır. Örneğin idari sözleşmelerden doğan davalarda idare, özel kişiye idari yargıda dava açabilir.

İdarenin özel hukuk sözleşmelerinden doğan davalar İdari sözleşmelerle idarenin özel hukuk sözleşmeleri birbirinden farklıdır. İdarenin özel hukuk sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar özel hukuk –borçlar hukuku- kurallarına göre adli yargıda görülür. Yap-işlet ve yap, işlet, devret sözleşmeleri özel hukuk hükümlerine tabi tutulmuş, ortaya çıkan uyuşmazlıklar adli yargının görev alanına girmiştir.

Kamu Görevlilerine Karşı Açılan Davalar Kamu görevlilerine açılacak davalar adli yargıda görülür. Kamu görevlilerine karşı idari yargıda dava açmak mümkün değildir. Kamu görevlilerine karşı açılan ve rücu niteliği taşıyan davalarda adli yargıda görülür. Yargıç ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle tazminat davasının devlete açılabileceği hükmü kaldırılmıştır. Yeniden yargıç ve savcıların yargısal faaliyetleri nedeniyle vermiş oldukları zararlardan kendilerinin sorumlu olacağı esası getirilmiştir.

Tapu Siciliyle İlgili Davalar Tapu sicillerinin tutulması, klasik bir kamu hizmetidir. Ancak tapu sicilinden doğan davalar idari yargının değil, adli yargının görev alanına girmektedir. Tapu sicilinden doğan davalar üçe ayrılmaktadır.

Sicillerin yanlış veya eksik tutulmasından doğan zararların giderilmesi amacıyla açılan davalar: Adli yargı görevli. İmar mevzuatına aykırılık nedeniyle açılan davalar: İmar mevzuatına aykırılık nedeniyle yaptığı idari nitelikte olan işlemlerin iptali amacıyla açılan davalar idari yargıda görülür.

Sicillerdeki yanlışlıkların düzeltilmesiyle ilgili davalar: Tapu sicilindeki basit yazı yanlışlarının dışında yanlışlıkları düzeltmek isteyen kimse, ya ilgililerinin yazılı rızasını almak ya da mahkemeden düzeltme kararı almalıdır. Ancak, düzeltilmesi istenen tapu kaydı bir idari işleme dayanıyorsa, Tahsis suretiyle tapuya tescil edilen taşınmazın tapu kaydının iptali istemi öncelikle idari yargıda iptal edilmesi gerekir.

Kamulaştırmadan Doğan Özel Hukuk Uyuşmazlıkları Kamulaştırma Kanunundan doğan bazı uyuşmazlıklar adli yargının görev alanına sokulmuştur. Bu uyuşmazlıklarda görevli mahkeme taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesidir. Kamulaştırma ile ilgili hangi uyuşmazlıklarda adli yargı görevlidir:

Kamulaştırma bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescilinden doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Kısmen kamulaştırmadan doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Kamulaştırma işlemindeki maddi hatalara karşı açılacak davalar adli yargıda çözümlenir. İdarenin kamulaştırmadan tek taraflı vazgeçmesinden doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Tarafların anlaşmasıyla kamulaştırmadan vazgeçme ve taşınmazın devrinden doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Kamulaştırılan taşınmazın malikinin geri alma hakkından doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Geri ödenen kamulaştırma bedelinden mahsup edilebilecek değer farkına ilişkin uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.

Nüfus Kayıtlarına İlişkin Davalar Nüfus kayıtlarında düzeltme yapmak isteyen kişiler dava açmak zorundadır. Nüfus kayıtlarının tutulmasına ilişkin uyuşmazlıklar idari yargının değil, adli yargının -asliye hukuk mahkemesi- görev alanına girer. Nüfustaki eski bir kaydın terkini ile doğum kaydının yapılmasının istendiği nüfus davalarının hangi yargı kolunun görev alanına girdiği tartışmalıdır.

İcra ve İflas Dairesi Görevlilerinin Kusurlarından Doğan Tazminat Davaları İcra ve iflas dairesi görevlilerinin kusurlu davranışları ile takibin taraflarına ve üçüncü kişilere vermiş oldukları zarardan dolayı açılacak tazminat davaları adli yargıda çözümlenir.

Hizmet Sözleşmesinden Doğan Davalar İdarenin kamu kesiminde işçi statüsünde çalıştırdığı personeli ile arasındaki hizmet sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.

Fiili Yol İdarenin Haksız Fiilleri Fiili yol, idarenin açıkça hukuka ve idari usullere aykırı olarak bireyin temel hak ve özgürlüklerine müdahale etmesidir. Fiili yoldan kaynaklanan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Fiili yolun bilinen belirgin örneği kamulaştırmasız el atmadır. Kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmazın zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekir. Ancak imar kısıtlamalarından kaynaklanan tazminat davalarının idari yargıda görülmesi gerekir. İmar kısıtlamalarında taşınmazın zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte, ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalmaktadır.

İdareye Ait Taşıtların Yaptığı Kazalardan Doğan Uyuşmazlıklar İdareye ait taşıtların yaptıkları kazalar sonucunda üçüncü kişilere vermiş oldukları zararlardan doğan davalar adli yargıda çözümlenir. Motorlu araçların trafik kurallarına ve gereklerine aykırı davranışları sonunda meydana gelen zararlar nedeniyle özel ve tüzel kişilerle, kamu tüzel kişilerinin ayrımı yapılmadan, aynı sorumluluk kurallarına bağlı olmaları öngörülmüştür. Bu nedenle Trafik Kanununa dayanılarak istenen tazminata ilişkin davalar adli yargı yerlerinde görülür. İşleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların neden olduğu zararlara ilişkin olanlar dahil adli yargıda görülür.

Vakıf Üniversitelerine İlişkin Uyuşmazlıklar Vakıf üniversiteleri kanunla kurulur. Kamu hizmeti yürütürler. Kamu tüzel kişiliğine sahiptirler. Bu nedenle vakıf üniversitelerinin kamu gücüne dayalı olarak gerçekleştirdiği işlemlere karşı idari yargı organları görevlidir. Örneğin, vakıf üniversitelerinin öğrencileri için uygulamış oldukları disiplin cezaları, üniversite öğretim üyeleri ile imzaladığı hizmet sözleşmeleri gibi.

Ancak, Vakıf üniversiteler mali konular yönünden devlet üniversitelerinin tabi olduğu hükümlere bağlı olmadığı için akademik personelin aylık ve parasal hakları bakımından İş Kanunu hükümlerine tabidir. Akademik kadro dışında görev yapanların iş akdinin feshedilmesine ilişkin uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir. Vakıf üniversiteleri ile öğrenci arasında alacak-borç ilişkisinden doğan dönem ücretlerine ilişkin uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.

Askeri İdari Yargının Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklar Anayasanın 157. maddesine göre, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargısal denetimi ilk ve son derece mahkemesi olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde yapılır. Görüldüğü gibi, Bir davanın AYİMin görev alanına girebilmesi için iki koşulun bulunması gerekir.

1. Koşul: İdari işlemin bir asker kişi göz önünde tutularak tesis edilmesi veya idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş olması yada uyuşmazlığın askerlik yükümlülüğünden doğmuş bulunması. 2. Koşul: Dava konusu idari işlem veya eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması.

1. Koşul: Asker Kişiye İlgilendirme Asker kişiden anlaşılması gereken kim? TSK da görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır. Bu şart, idari işlem ve idari eylemler açısından değerlendirilebilir.

İdari işlemler açısından asker kişiyi ilgilendirmeye yüklenebilecek iki anlam bulunmaktadır. Davacının asker kişi olması İdarenin işlemi asker kişiyi gözönünde tutarak tesis etmiş olması.

İdari eylemler açısından, eylemin bir asker kişiye yönelmesi, zarar verici etkilerini bir asker kişinin mal varlığında doğurması olarak kabul edilir. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması koşulu aranmaz. Yani askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda AYİM in görevli olabilmesi için ilgilinin asker kişi olması gerekmez. Sözü edilen işlemler, sivil kişilerin askere alınma konularına ilişkindir.

2. Koşul: Askeri Hizmete İlişkin Olma İdari işlemler Açısından İdari işlemin tesisinde asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural, gerek ve görenekleri gözönünde tutularak yapılan işlemler, İdari eylemler açısından Eylemin, mevzuatın Türk Silahlı Kuvvetlerine tanıdığı yetki ve görevlerin yerine getirilmesi amacına yönelik olması gerekir.

AYİM in Görev Alanı Belirlenirken Dava konusu işlem veya eylemin bir asker kişiyi ilgilendirmesi «ve» askeri hizmete ilişkin bulunması koşullarının ikisini birlikte taşımayan bir dava AYİM de görülmez. AYİM in görevli olması ya da olmaması sırf işlemi tesis eden ya da eylemi yapan makamın sivil veya asker oluşuna göre değişen bir husus değildir.

Görev ve Hüküm Uyuşmazlıkları Adi, idari ve askeri yargı mercileri arasında görev ve yetki uyuşmazlıklarının çıkması kaçınılmazdır. Görev ve hüküm uyuşmazlıklarına yargı yolu uyuşmazlığı da denir. Yargı yolu uyuşmazlıkları Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından çözülür. Uyuşmazlık mahkemesi, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkilidir. Bağımsız bir yüksek mahkemedir.

Görev Uyuşmazlığı Adli, İdari ve askeri bir idari yargı yerinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir. Uyuşmazlık mahkemesi, görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler.

Olumlu Görev Uyuşmazlığı Bir başka yargı kolunun görev alanı içine girdiği gerekçesiyle yapılan görevsizlik itirazının mahkemece reddi üzerine, bu yargı kolundaki Başsavcının görev konusunun görülmesini Uyuşmazlık Mahkemesinden istemesidir.

Koşulları Yargı yerinde açılmış bir dava olması Görevsizlik itirazında bulunulması Mahkemece görevsizlik itirazının reddedilmesi: Yapılan görev itirazı üzerine mahkemenin bu davaya bakmakta kendini görevli görmesi yani «görevlilik» kararı vermesi gerekir. Esas hakkında karar verilmemiş olması: Davanın esası hakkında karar verilmiş ise görev konusu Uyuşmazlık Mahkemesince değil, fakat ilgili temyiz merciince incelenir.

Olumlu Görev Uyuşmazlığının Çıkarılması 1. Olumlu görev uyuşmazlığını çıkama yetkisi, görev alanını korunmak istenen yargı kolundaki başsavcıya aittir. Eğer itiraz, Adli yargının görev alanını korumak için yapılmışsa Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Genel idari yargının görev alanı korunmak için yapılmışsa Danıştay Başsavcısı, Askeri ceza yargısının görev alanı korunmak için yapılmışsa Askeri Yargıtay Başsavcısı, Askeri idari yargının görev alanı korunmak isteniyorsa AYİM Başsavcısı tarafından yapılır.

2. Başsavcı olumlu görev uyuşmazlığı çıkarabilmek için kendiliğinden harekete geçemez. Bunun için, görev itirazı reddedilmiş bulunan kişi ya da makamın, bu yöndeki istemini içeren dilekçesini, Başsavcılığa sunulmak üzere görev itirazını reddeden mahkemeye vermesi gerekir -15 gün içinde- Bir davada uyuşmazlık çıkarılması için yalnız bir kez başvurulabilir.

3. Davayı gören yargı yeri dilekçenin bir nüshasını 7 gün içinde cevabını bildirmesi için diğer tarafa tebliğ eder. Tebligat yapılan taraf süresi içinde bu yargı yerine cevabını bildirmezse cevap vermekten vazgeçmiş sayılır. 4. Yargı yeri itiraz dilekçesi üzerine, verdiği itirazı ret kararını kaldırarak görevsizlik kararı vermediği takdirde kendisine yapılan başvuruyu uyuşmazlık isteminde bulunmaya yetkili makama gönderir.

5. Dilekçe ve ekleri kendisine ulaşan yetkili makam uyuşmazlık çıkarmaya yer olmadığı sonucuna varırsa veya yapılan başvuruda sürenin geçmiş olduğunu tespit ederse istemin reddine karar verir. Bu karara karşı hiçbir yargı merciine başvurulamaz. 6. Yetkili makam uyuşmazlık çıkarılmasını gerekli gördüğü durumlarda, dilekçe ve eklerini 10 gün içinde düzenleyeceği gerekçeli düşünce yazısı ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine yollar. Bu başvuruyu ilgili yargı merciine bildirir.

7. Uyuşmazlık mahkemesine başvurulduğu resmi yazı ile kendisine bildirilen yargı yeri görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesince bir karar verilinceye kadar davanın görülmesini geri bırakır.

8. Uyuşmazlık mahkemesi, davaya bakan mahkemenin içinde yer aldığı yargı kolunun görevli olduğu sonucuna varırsa Başsavcının istemini reddeder. Davaya bakan mahkemenin içinde yer aldığı yargı kolunun görevli olmadığı sonucuna varır ise mahkemece verilen görevlilik kararını kaldırıp, görevli yargı merciini belirler.

Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulduğunu bildiren yazıdan itibaren 6 ay içinde uyuşmazlık mahkemesinin kararı gelmezse, ilgili mahkeme davayı görmeye devam eder. Ancak esas hakkındaki son kararı vermeden Uyuşmazlık mahkemesinin kararı gelirse yargı yeri bu karara uymak zorundadır.

Olumlu Görev Uyuşmazlığının İkinci Türü Adli, idari ve askeri yargıya bağlı ayrı iki yargı yerine açılan Tarafları, konusu ve nedeni aynı olan davalarda Yargı mercilerinin her ikisinin de kendilerini görevli sayan kararlar vermiş olmaları durumunda ortaya çıkar.

1. Olumlu görev uyuşmazlığının giderilmesini isteyen taraflardan birinin dilekçe ile başvurduğu yargı yeri, dilekçelerden birini diğer yargı yerine iletir ve dava dosyasının kendisine gönderilmesini ister. 2. Ayrıca dilekçeler karşı tarafa ve ilgili makamlara tebliğ edilir. Tebligat yapılan taraf veya ilgili makam, süresi içinde bu yargı yerine cevap vermezse, cevap vermekten vazgeçmiş sayılır. 3. Dilekçeyi, alınan cevapları ve varsa ekleri ile dava dosyalarını, Uyuşmazlık mahkemesine gönderir ve görevli yargı yerinin belirlenmesini ister.

Olumsuz Görev Uyuşmazlığı Adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve nedeni aynı olan davada, karşılıklı olarak kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması üzerine ortaya çıkan uyuşmazlıklardır.

Koşulları İki görevsizlik kararının bulunması, Kararın ayrı yargı düzenleri içinde yer alan mahkemelerce verilmiş olması, Görevsizlik kararının kesinleşmiş olması, Görevsizlik kararı verilen davaların aynı olması gerekir.

Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi Olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemi yalnızca davanın taraflarınca ve ceza davalarında ilgili makamlarca ileri sürülebilir. Dava dosyaları, son görevsizlik kararını veren yargı merciince bu kararın kesinleşmesinden sonra, Ceza davalarında doğrudan doğruya, diğer davalarsa ise taraflardan birinin istemi üzerine ilk görevsizlik kararı veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir ve görevli yargı merciinin belirlenmesi istenir. Olumlu görev uyuşmazlığının çıkarılabilmesi için yapılacak başvuru en erken ikinci görevsizlik kararının kesinleştiği gündür.

Hüküm Uyuşmazlığı Adli, idari, askeri yargı yerlerinden en az ikisinin görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve nedene ilişkin, taraflardan en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan durumlardan doğan uyuşmazlıklardır.

Koşulları İki ayrı yargı düzeninde verilmiş kararların bulunması, Kararın esasa ilişkin ve kesin olması, Kararların verildiği davaların konusu, nedeni ve taraflarından en az birinin aynı olması, Kararların çelişkili olması nedeniyle bir hakkın yerine getirilmesinin engellenmesi,

Hüküm uyuşmazlığının giderilmesi Hüküm uyuşmazlığının giderilmesini isteme yetkisi, doğrudan doğruya taraflara ve ilgili makama aittir. Bu kişi ya da makamlar doğrudan doğruya Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur. Uyuşmazlık mahkemesi hüküm uyuşmazlığını dosya üzerinden inceleyerek karara bağlar. Ancak gerekli gördüğü hallerde ve istek üzerine tarafları dinleyebilir.

Uyuşmazlık Çıkarılmayacak Durumlar İki durumda uyuşmazlık çıkartılması yasaklanmıştır: Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalarda, Anayasa Mahkemesinde açılan siyasi partilerin kapatılması davalarında

Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 1. Kararları bağlayıcıdır. 2. Kararları kesindir. 3. Uyuşmazlık Mahkemesi bölümlerinin kararları arasındaki çelişmeler, Genel Kurulca verilecek ilke kararları ile giderilir.