EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN ÖNEMİ GELİŞİMİ Ve EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ Prof. Dr. Nalan ÖZHAN ELBAŞ Başkent Üniversitesi SBF Hemşirelik ve Sağ.Hiz.Bl.

EVDE BAKIM Evde bakımın üniversal ve kesin bir tanımı olmamakla birlikte Evde bakım hizmetleri, farklı meslek üyelerinin işbirliği, eşgüdümü ile koruyucu ve tedavi edici hizmetlerin hasta ve ailesine kendi ev ortamında sunan bir hizmet modelidir (Tanlı, 1996; Akdemir ve ark.,2001 ).

Ülkeler ağır maliyetler karşısında tüm vatandaşlarına uygun hizmeti ulaştırmak konusunda gittikçe daha zorlanır olmuşlardır. Bu sorunların üstesinden gelmeye yönelik çabalar arasında, artan hastane maliyetlerinin azaltılması, uzun süreli tedavi ve bakım gerektiren hastalıklarla başa çıkma konuları ağırlıklı olarak yer almaktadır.

Uzun süreli bakım gereksinimi olan sağlık sorunları yaşayan kişiler ve yakınları, sağlık sistemi tarafından düzenli bir bakım hizmeti ve sosyal destek alamadıkları için yataklı tedavi kuruluşlarında yatmadıkları dönemlerde sağlık sorunları ile tek başlarına baş etmek durumundadır. Yaşanan sağlık sorunlarının kişinin günlük yaşamı, iş ve aile yaşamı üzerindeki olumsuz etkilerine bağlı olarak önemli fiziksel, sosyal, psikolojik ve ekonomik sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Bakımın sürekliliği; herhangi bir sağlık kurumundan hizmet alan ve o kurumdan taburcu olan birey için hazırlanan taburculuk planlaması ve evde bakım hizmetleri ile sağlanabilmektedir Taburculuk planlaması; hastaneye kabul anında, hizmet alan bireyin uygun olduğu en kısa sürede başlatılmalıdır. Taburculuk planlaması, hizmet alanın evde bakım gereksinimlerinin disiplinlerarası işbirliği ile tanımlanmasını, farklı meslek üyelerinin hizmet alan birey yararına karşılıklı etkileşim ile ihtiyacın daha çabuk , uygun hizmet birimlerince ve zamanında karşılanamasını sağlamaktadır.

Yapılan taburculuk planlamasının hayata geçirilmesi , yapılan planlamaların etkinliğinin değerlendirilebilmesi için ise bakımın sürekliğinin diğer tamamlayıcısı olan evde bakım hizmetlerine gereksinim vardır

EVDE BAKIM Evde bakım kavramı, koruyucu ve tedavi edici sağlık bakımı sürekliliğinin etkili biçimde sağlanması gerekliliğinden hareketle tanımlanan, olağan sağlık hizmetlerini desteklemek ve güçlendirmek amacını güden bir sağlık bakım sistemini ifade eder (Yılmaz, 2001 ).

EVDE BAKIM Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne göre evde bakım; formal ve informal bakım verenler tarafından ev ortamında bakım hizmeti sunulmasıdır. DSÖ Evde Uzun Süreli Bakım Çalışma Grubu’nun (Home- Based Long Term Care StudyGroup) hazırladığı rapora göre ise,”evde bakım , var olan sağlık ve sosyal sistemlerin bir parçasıdır ve bakıma gereksinim duyan kişiye aile, arkadaşlar ve komşular gibi geleneksel bakıcılar, gönüllüler ve asıl mesleği evde bakım olan kişiler tarafından sağlanan bakım etkinlikleridir

EVDE BAKIM Sağlık ve sosyal sistemlerin bir parçasıdır. Bakıma gereksinim duyan kişiye aile, arkadaşlar ve komşular gibi geleneksel bakıcılar, gönüllüler ve asıl mesleği evde bakım olan kişiler ile bakıma yardımcı kişiler tarafından sağlanan bakım etkinliğidir. * DSÖ Evde Uzun Süreli Bakım Çalışma Grubu Raporu

NEDEN EVDE BAKIM? Yaşlı nüfusun giderek artması ve buna bağlı kronik ve dejeneratif hastalıkların artması, Evde bakım hizmeti verecek eleman sıkıntısı, Sağlık problemlerindeki değişmeler (kanser olgusunda, bedensel engelli sayısında artış vb.), Hasta potansiyelindeki değişmeler, Tıbbi teknolojideki gelişmeler,

NEDEN EVDE BAKIM? Tüketici tercihleri, Sağlık sistemindeki aksaklıklar, Bu alandaki sağlık insan gücü eksikliği, Mevcut sağlık insan gücünün bu alandaki eğitim eksikliği,

NEDEN EVDE BAKIM? Toplumun sağlık bilinç düzeyi, Evde bakım maliyetinin daha düşük oluşu, Çekirdek ailenin yaygınlaşması dünyada ve ülkemizde evde bakımı gerektiren önemli nedenler arasındadır.

EVDE BAKIMIN YARARLARI Hasta memnuniyetini artırır. Aile bütünlüğünü korur. Tanı konduktan sonra iyileşme dönemine kadar kesintisiz hizmet sağlar, Kişi ve aileye kendi çevrelerinde hizmet verir ve sağlığın devamını sağlar. Ev ortamında hastaların tedavi sürecini hızlandırır Aile ve hasta işinden ve sosyal yaşamından kopmaz İş gücü kaybının önler Bireyin kendi alışık olduğu çevrede daha rahat etmesini sağlar

EVDE BAKIMIN YARARLARI Bireyin alışık olduğu aktivite, hobi, ve sosyal etkinliklere olanak sağlar. Bireye bağımsızlık ve özgürlük sağlar. Hasta kendi bakım aktivitelerini üstlenir. Hastalar kısa sürede bağımsızlık kazanır. Tüm aile bireylerinin eğitimini sağlar. Kronik hastalıklara bağlı komplikasyonların azaltır. Akut komplikasyonlar ; etkin bir eğitim ve iletişim ile evde tedavi edilir. Hastanede yatma süresini azaltır. Tekrarlı kurum gereksinimini azaltır. Yaşam kalitesini artırır. Hastane sirkülasyonunu artırır.

EVDE BAKIMIN YARARLARI Her insan kendi evinde olmayı tercih eder. Evde bakım ile hasta, kendi evinin rahatlığını, özgürlüğünü ve güvenini hisseder. Uzun süre tedavi gerektiren hastalıklarda sağlık giderleri azalır. Direnci zayıflamış hastaları hastane enfeksiyonlarından korur. Tedaviyi konforlu şekle sokar. Hekim, hemşire,hasta ve yakınlarının işbirliği daha iyi sağlandığından tedavi başarısı artar.

EVDE BAKIMIN YARARLARI Hastane de bakılan hastalarda anksiyete, depresyon ve performans azalması gibi durumlar evde bakım alanlara göre %24 daha fazla görülmektedir. Multidisipliner evde bakım programları , hastaneye yatışları azaltmada %3-12 daha etkin bulunmuştur.

SAKINCALARI? Evde sağlık personelinden hizmet almak, bireyin kendisini daha fazla hasta hissetmesine neden olabilir. Birey evini fazlasıyla kalabalık ve meşgul hissedebilir. Birey kendini daha fazla sorumluluk altında hissedebilir. Birey birden fazla çeşit hizmet alıyorsa bunları koordine etmekte sorun yaşayabilir. Birey kendisini hastanede daha güvencede hissedebilir.

EVDE BAKIM HİZMETLERİNDEN KİMLER FAYDALANABİLİR? Ameliyat sonrası bakım ihtiyacı olanlar, Ortopedi ve Travmatoloji hastaları, Kalp, Damar ve Hipertansiyon hastaları, Hemipleji (Felçli) hastaları, Onkoloji (Kanser) hastaları, Akciğer ve Solunum hastaları, Diabet hastaları, Nöroloji hastaları, Oksijen tedavisine ihtiyacı olan diğer hastalar, Yeni doğum yapan anne ve bebekleri,

EVDE BAKIM HİZMETLERİNDEN KİMLER FAYDALANABİLİR? Bakım ihtiyacı olan yaşlılar ve özürlüler, Yara bakımı, enjeksiyon, infüzyon ve diğer kısa süreli hemşirelik hizmetlerine ihtiyaç duyanlar, Grip, Hepatit-B, Pnömoni gibi hastalıklardan korunmak için aşılanmak isteyenler, Laboratuar tetkik ve test hizmetlerine ihtiyacı olanlar, Evinde her türlü medikal ekipman ihtiyacı olanlar.

EVDE BAKIM EKİBİ Evde bakım hizmetleri, birey ve ailesinin fiziksel, duygusal, sosyal, ekonomik ve çevresel tüm boyutları ile dikkate alınmasını gerektirdiğinden ekip çalışmasını zorunlu kılmaktadır. Evde bakım hizmetimultidisipliner ve multisektörel /multidisipliner bir hizmettir. Bu da bütüncül bakımın sağlanması açısından önemlidir.

*Hekim *HEMŞİRE *Fizyoterapist *Psikolog *Diyetisyen *Sosyal HizmetUzmanı *Eczacı *Geriatrist *İş Uğraşı Terapisti *Laboratuar Teknisyeni *Ev Ekonomisti *Ev temizliği *Alış-veriş *Yemek pişirme *Çamaşır yıkama vb. *Yürüteç *Tekerlekli sandalye *Özel yatak *Respiratör *Bakım malzemeleri *Ambulans *Araba vb.

Evde Bakım Hizmetleri genel olarak ; Hastaların evde bakımı; Özürlülerin evde bakımı; Yaşlıların evde bakımı olarak 3 grupta toplanabilir. Bu gruplara şu hizmetler verilmektedir: *Sağlık hizmetleri *Sosyal hizmetler *Rehabilitasyon hizmetleri

Evde bakımın Yürütülmesinde Yer Alan Kurum ve Kuruluşlar Kurumlar Kuruluşlar Eğitim kurumları *Meslek kuruluşları İlgili Bakanlıklar *Gönüllü kuruluşlar Hastaneler *Sigorta şirketleri Belediyeler

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN DÜNYADA TARİHİ GELİŞİMİ Hemşirelik hizmetleri şeklinde başlamıştır ve uzun yıllar bu şekilde yürütülmüştür. 1700’lerin sonunda dini gereklilik nedeni ile fakir hastaların evlerine düzenlenen ziyaretler şeklinde başlamıştır. 1796’da Bostonda kurulan dispanser Amerikada evde bakım hizmetini sunan ilk kuruluştur.

Lillion Wald, 1883 yılında ABD’de ilk ev hemşireliği servisi organizasyonunu kurmuştur. 1886’da Boston’da ve Philadelphia’da evde hemşirelik bakımı sunan” Bölge hemşireleri birliği” adı altında gönüllü kuruluşlar kurulmuş ve bu kuruluşlarda bakım veren hemşireler hastalara evlerinde bakım vermek üzere yetiştirilmiştir.

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN DÜNYADA TARİHİ GELİŞİMİ 1887’de de “Ziyaretci hemşireler birliği” Philadephia da kurulmuştur. 1898 de Los Angelos sağlık departmanı fakir hastaları evlerinde ziyaret etmek üzere diplomalı hemşireleri ücret karşılığında çalıştırmaya başlamıştır. Böylece devletin görevlendirdiği ilk evde bakım hizmetinin temelleri atılmıştır. 1900‘lü yılların başında endüstrüleşmeye bağlı hızlı göçün getirdiği sağlıksız yaşam koşulları ve enfeksiyon hastalıkları, hemşirelerin evlere düzenledikleri ziyaretlerin nedenini oluşturmuştur.

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN DÜNYADA TARİHİ GELİŞİMİ 1909 yılında Metropolitan Sağlık Sigortası Şirketi New York City’de sağlık poliçesi olanların ev sağlık bakımındaki ihtiyaçları hızlı bir şekilde karşılamak için ziyaretçi hemşireler yetiştirilmiştir. Evde sağlık bakımın çoğu, gönüllü ziyaretçi hemşire kurumları tarafından sağlanmıştır. 1955-1964 yıllarında kronik hastalıkların ve yaşlı nüfusunun hızla artması ile hastane hizmeti maliyetinin yükselmesi ve evde bakım hizmetlerinin maliyetinin düşük olması ve daha uygun bakım ortamı olması evde bakım hizmetlerine talebi artırmıştır

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN DÜNYADA TARİHİ GELİŞİMİ 1965 yılında ziyaretçi hemşirelik, toplum sağlığı hemşireliği ve evde bakım hemşireliği olarak gelişmiştir. 1982 yılında da ulusal evde bakım birliği kurulmuştur. Evde bakım hemşireliği halk sağlığı hemşireliğinin bir bölümüdür.

EVDE BAKIMIN TARİHSEL SÜRECİ ÖZETİ Lillion Wald,1883,ABD`de ilk ev hemşireliği servisi organizasyonu Metropolitan Sağ.Sigor. Şirketi 1909 New York City`depoliçesi olanların ev sağlık bakımını ödemiş II. Dünya Savaşı sırasında doktorlar ev ziyaretlerini yapmaya başlamışlar ve ihtiyaçları hızlı şekilde karşılamak için ziyaretçi hemşireler yetiştirilmiş. Evde sağlık bakımının çoğu , gönüllü ziyaretçi hemşire kurumları tarafından sağlanmış

EVDE BAKIMIN TARİHSEL SÜRECİ ÖZETİ Evde bakım kurumu 1966 da kurulan Medicare programı çerçevesinde hizmet vermekte (Sosyal güvencesi olan65 yaş üstü bireylere hizmet sağlamakta) ve Medicare sistemi ile entegrasyonunun servislerin etkinliğini daha da arttırdığı bildirilmektedir.

Dünyada 55 yıl önce; Aile hekimliğinin büyük bir bölümünü ev ziyaretleri oluşturuyordu, yıllar içinde birçok faktörün etkisiyle azaldı. Araçların artışı da ofislere ulaşmayı kolaylaştırdı Aşılama,antibiyotikler akut enfeksiyöz durumları,özellikle çocukluk çağındaki, azalttı Teknolojik gelişmeler ciddi hastalıkların bakımının hastanelere kaymasını sağladı Telefon sahipliğinin artması telefonla danışmalık ve hasta takibini arttırdı Yatakta tedavi daha az rağbet görmeye başladı

Dünyada 55 yıl önce; Avrupa genel pratisyenleri hala her iş gününde 3-6 arasında ev ziyareti gerçekleştiriyor Kuzey Amerika`da ev ziyaretleri Avrupa `ya göre daha da düşük İngiltere`de genel pratisyenle karşılaşan hastaların %10 u evlerinde gerçekleştiriyorlar

Amerika ve Kanada`da ortalama 1 gün veya daha az ev ziyareti yapılıyor. Son dekatta Amerika`daki doktorların ev ziyaretleri evde sağlık bakımı hizmetleri sektöründeki hızlı gelişme ile azalmıştır. Bu sektör daha çok hemşireler tarafından desteklenmektedir.

Dünyada 55 yıl önce; Amerikalı doktorlar yılda ortalama 21.2 ev ziyareti gerçekleştirirken%35 i hiç yapmıyor Bazıları haftada yarım gün ev ziyareti kronik hastalıklarda, bazıları akut problemlerde çok az ziyaret daha fazla ofis uygulamaları gerçekleştiriyorlar. Hastalar eğer bir grup pratiğine üye değilse evde bakım alamıyorlar. Avrupa`da hala günün bir bölümü ev ziyaretine ayrılıyor. Ülkelerin ödeme sistemine göre evde bakım hizmetleri tümüne veriliyor

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN TÜRKİYEDE TARİHİ GELİŞİMİ İlki Eczacıbaşı S.H.A.Ş. İle ABD`li The Corridor Group ortaklığıyla 2001 Ocak`ta Hastanelerden taburcu edilen veya sürekli bakıma muhtaç hasta ve yaşlılara hizmet, Başak Sağlık Sigorta poliçesi olanlara Eczacıbaşı işbirliği ile evde hemşirelik bakımı teminatı kapsamında hizmet sağlamıştır. E.S; Bağ-Kur; SSK henüz eve bakım finansmanını karşılamıyor.

Ülkemizde Evde Bakım Veren Kuruluş ve Hastaneler Bayındır Hastanesi Home Care Evde Bakım Merkezi (Huzurlu hayat projesi; bu proje ile bakıma yardıma ve ilgiye muhtaç kişilerin sağlık, sosyal yönden tüm ihtiyaçlarının yaşamakta olduğu evinde karşılanması amaçlanmakta, Hakyol vakfı ve Home care evde bakım merkezi arasında 15 haziran 2004'te imzalandı) Şefkat Evde Bakım Hizmetleri Ankara Güven Hastanesi evde bakım hizmetleri Eczacıbaşı evde bakım hizmetleri Life Evde bakım hizmetleri Ankara Büyük Şehir Belediyesi engelliye evde bakım hizmeti projesi

ÜLKEMİZDE EVDE BAKIM HİZMETLERİNE YÖNELİK YASA VE YÖNETMELİKLER Ülkemizde, 1961 yılında çıkarılan sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi dair yasada (224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Kanun) evde sağlık bakımının halk sağlığı hemşiresinin sorumluluğunda olduğuna yer verilmiştir. Ülkemiz beş yıllık kalkınma planlarının 7. ve 8. sinde evde bakım hizmeti yer almıştır. Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete) Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Tebliğ (14.09.2005 - 9304 sayılı Resmi Gazete)

ÜLKEMİZDEKİ EVDE BAKIMLA İLGİLİ TEZLER Aile içi bakım vericileri eğitmenin bağımlı yaşlıların evde bakım kalitesine etkisi, Dilek Dayanır Çingil, 2003. Ankara İli Çankaya ilçesinde "evde bakım durumu" araştırması, Nüket Subaşı, 2001. Evde bakım hizmeti veren hemşirelerin hizmetlerde yaşadıkları güçlükler ve iş doyumu düzeyleri, Gülcan Kar, 2003.

TEZLER Evde Bakım hizmetlerinin firmalaştırılması: Bir işletme planı örneği, Sarper Tanlı, 1996 Evde Bakım hizmetlerinin sunumu ve Türkiye'deki potansiyeli ile ilgili görüşlere yönelik bir araştırma, Hacer Gürol, 2002. Hastane destekli Evde Bakım hizmetleri ve sunumu, Rahşan Boyoğlu, 1998

TEZLER Myokard enfarktüsü tanısı konan hastaların taburculuk planlaması ve evde bakım gereksinimleri yönünden incelenmesi, Melek Yılmaz Coşan, 2001. Tüberkülozlu Hastaların evde bakım gereksinimlerinin saptanması, Sibel Karaca Sivrikaya, 2000. Ev ziyaretlerinin kemoterapi alan hastaların yaşam kaliteleri ve öz- bakım güçlerine etkisi, Sevgisun Kapucu, 2003

TEZLER Yaşlı Hastaların Bakım gereksinimlerinin Betty Neuman Modeline/Omaha modeline göre saptanması (H.Ü.Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik bölümü Halk sağlığı bölümünce yürütülüyor). Nöromüsküler hastalıklı çocukların evde bakım gereksinimleri, ailelerin evde bakıma ilişkin yaşadığı güçlükler ve olanakları, Sevda Özdinçer, 2002 Osmangazi Üniversitesi Eğitim, Uygulama ve Araştırma Hastanesinde evde bakım hizmetleri biriminin organizasyonu için bir model önerisi, sultan Kutlu, 1999

PROJELER H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi İç hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, H.Ü.Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Geriatri Ünitesi Öğretim Üye ve Elemanları, H.Ü.Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Öğretim Üye ve Elemanları, H.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Aile ve Tüketici Bilimleri Elemanları tarafından 2006 yılında başlayan“Geriatrik Hastalar İçin Evde Bakım Modeli ve Ekip Eğitimi Projesi”

PROJELER G.Ü. Hemşirelik yüksekokulu tarafından 2006 yılında başlayan “Evde Bakım Hizmeti Verecek Hemşirelerin Eğitimi Projesi”

EVDE BAKIM NASIL OLMALIDIR? Hastanın gereksinimleri doğrultusunda : Hemşirelik hizmetlerinden, Evde doktor muayenesine, Kısa ve uzun süreli tedavi hizmetlerinden laboratuar hizmetlerine kadar geniş bir yelpazede İleri teknoloji desteği ve Deneyimli tıbbi personel tarafından verilmelidir.

EVDE BAKIM HEMŞİRESİ

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN ROLLERİ NELERDİR?

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN ROLLERİ YÖNETICI UYGULAYICI ARAŞTIRICI DANIŞMAN EĞITICI

2005 YÖNETMELİĞİNE GÖRE EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ Hekimin tedavi için yazılı ve imzalı istemini almak, hemşire formlarına kaydetmek ve uygulamak, uygulama sonuçlarını kaydetmek,  Hasta için gerekli özel işlemlerin uygulanmasında hekime ve diğer ekip üyelerine destek sağlamak, *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ  Tedavi planına göre hastaya oral, parenteral ve haricen verilecek ilaçlarını vermek ve kaydetmek, uygulanan ilaçların etki ve yan etkilerini gözlemek, kaydetmek,  Hizmetlerde gerekli olacak araç-gereç, malzemeler için istek yapmak, bunların yeterli ve çalışır şekilde bakımı için görüş bildirmek, *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ  Araç-gereçleri kullandıktan sonra temizlemek, dezenfekte etmek ve gerektiğinde sterilizasyon için hazırlamak, *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ  Hasta ve ailesine, hastalık, tedavi ve bakımına ilişkin, sınırları önceden hekimi ile birlikte belirlenmiş olan Bilgileri vermek *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ  Hasta bakım planındaki işleri yapmak, yaşamsal bulgularını değerlendirmek, kaydetmek, değişiklikleri hekime rapor etmek, *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ Hasta ve ailesine, gereksinimlerine göre, hastalığa özel, kendi kendine bakım ya da yardımla bakım teknikleri gibi konularda ve genel sağlık konularında eğitim yapmak, *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN GÖREVLERİ Tüm uygulama ve işlemlerini etik kurallarına uyarak, hasta hakları doğrultusunda uygulamaktır. *Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 1. Evde Bakım Hizmetlerinin Organizasyonu Evde tüm sağlık hizmetleri, toplum sağlığı ve yönetimi alanında deneyimi olan yüksek lisans eğitimi almış profesyonel hemşire tarafından yürütülür. 2. Teori Hemşire uygulamaya ilişkin kararlarda teorik kavramları esas alır.

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 3. Veri Toplama Kapsamlı, doğru ,sistematik ve sürekli veri toplama ve kayıt önemlidir. 4. Tanı Hemşire, hemşirelik tanılarını belirlemek için sağlığı değerlendirme verilerini kullanır. 5. Planlama Hemşire hedefleri belirlenmiş bakım planları geliştirir. Bakım planı, hemşirelik tanılarını esas alır; tedavi edici, koruyucu ve rehabilite edici hemşirelik eylemlerini kapsar.

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 6. Uygulama Hemşire, rahatı sağlamak, bozulan sağlığı düzeltmek ve geliştirmek, hastalığa ilişkin özür ve komplikasyonları önlemek ve etkin rehabilitasyonu sağlamak amacıyla planlanan bakımı uygular.

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 7. Değerlendirme Hemşire, bakım planındaki hedeflere ulaşmadaki ilerlemeleri belirlemek, veri tabanını, hemşirelik tanılarını ve bakım planını yeniden düzenlemek için, hasta ve ailesinin verilen bakıma tepkilerini sürekli değerlendirir.

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 8. Sürekli Bakım Hemşire, hastanın uygun ve kesintisiz bakım almasından sorumludur. 9. İnterdisipliner Uygulama İnterdisipliner uygulama, değerlendirme ve plan yapma gibi süreçler ekip üyeleri tarafından birlikte geliştirilir. 10. Mesleki Gelişme Hemşire, mesleki gelişme sorumluluğunu üstlenir ve diğer çalışanların mesleki gelişmelerine katkıda bulunur.

EVDE BAKIM HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI (ANA, 1986) 11. Araştırma Hemşire, evde bakım konusunda mesleğinin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla araştırmalara katılır. 12. Etik Hemşire, uygulamalarında etik kararlar alması gerektiğinde Amerikan Hemşireler Birliği (ANA) tarafından hemşireler için geliştirilen mesleki etik ilkeleri esas alır.

EVDE BAKIMIN HEDEFLERİ Bireyin sağlığının, fonksiyonunun ve rahatının en üst düzeyde sürdürülmesini ve bozulduğu durumlarda düzeltilmesini sağlamak

EVDE BAKIMIN HEDEFLERİNDE ANAHTAR Sağlık sistemi içinde yer alan koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici hizmetlerin ve sosyal destek hizmetlerinin entegre edilmesidir.

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI EĞİTİM DANIŞMANLIK BAKIM TEDAVİ BAKIMIN KOORDİNASYONUNUN SAĞLANMASI

HASTANIN EVDEKİ BAKIM İHTİYACI GENELLİKLE HASTANIN KENDİSİ, AİLE ÜYELERİ YA DA HASTAYA BAKIM VEREN KİŞİ TARAFINDAN KARŞILANIR.

BU NEDENLE EVDE BAKIM VEREN HEMŞİRE Ailenin yapısı bireylerin özellikleri, baş etme yetileri, olanakları ve rol değişimlerini iyi değerlendirmeli, Aile için stres nedeni olabilecek durumları fark etmeli ve ailenin de bunları fark etmesine yardımcı olmalıdır. Aile içinde sorun oluşturabilecek durumların önlenmesi için neler yapılabileceğini aile ile birlikte belirlemelidir.

Bu nedenle evde bakım hemşiresinin mesleki rolü; Hasta bireyi en kısa zamanda kendi gereksinim lerini karşılayabilecek bağımsız duruma getirmek, Normal yaşamını sürdürmesine yardım etmek olan hemşireye önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu amaçla kapsamlı bir hemşirelik bakımının yanı sıra iyi bir taburculuk eğitimi verilmesi gerekmektedir.

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI EĞİTİM Hastaya Bakım veren bireye

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI DANIŞMANLIK

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI - İV sıvı uygulaması - Yara bakımı - Ostomi bakımı .....

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Veri Toplama Gereksinimleri Belirleme - Tanı Bakım Planı Yapma Uygulama Değerlendirme

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Veri Toplama Hastanın dikkati nasıl? Hasta evde bakıma neden gereksinimi olduğunu biliyor mu? Hasta taburcu olduktan sonra herhangi bir güçlükle karşılaşmış mı? İlk ziyarette herhangi bir malzeme ya da gerece ihtiyaç var mı? .............. İLK HASTA ZİYARETİ – HASTANIN GEREKSİNİMLERİNİN DOĞRU VE NET BİR ŞEKİLDE BELİRLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMLİDİR.

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Gereksinimleri Belirleme – Tanı NANDA – HEMŞİRELİK TANLARI.... HANGİ VERİ TABANI KULLANILIRSA KULLANILSIN ÖNEMLİ OLAN HASTA GEREKSİNİMLERİNİN VERİ TABANINA DAYANDIRILMASI VE ANLAMLI CÜMLELERLE İFADE EDİLMESİDİR.

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Bakım Planı Yapma Planlanan uygulama ve bakım sonuçları hasta merkezli, gerçekçi,ulaşılabilir ve hastayla birlikte belirlenmiş olmalıdır. Hedefler ve bakım sonuç kriterleri hastaya açıklanmalı; kısa, net, ölçülebilir ve gözlenebilir terimlerle kayıt edilmelidir.

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Uygulama Hasta ya da bakım verecek kişinin bakımdaki yetisini, Hastaya verilecek tedavi ve bakım hizmetinin iyi bir şekilde koordine edilmesini, Hastayla, hastanın bakımına katılacak sağlık ekibi üyeleri arasında ve sağlık ekibi üyelerinin kendi aralarında açık bir iletişimin sürdürülmesini, Verilerin bakımın ve bakım sonuçlarının uygun dökümünün yapılmasını esas almalıdır. KALİTELİ BAKIMIN İLETİŞİM SÜRDÜRÜLMESİ HEMŞİRELİK KAYITLARI

BAKIM – HEMŞİRELİK SÜRECİ Değerlendirme Sağlık ekibi ve hastanın işbirliği Hedefler Hasta ve ailesinin memnuniyeti

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI TEDAVİ

EVDE BAKIM HEMŞİRESİNİN FONKSİYONLARI BAKIMIN KOORDİNASYONUNUN SAĞLANMASI

Evde Bakım hemşiresinin aile üyelerine yönelik önemli hizmetleri arasında; Küçük durumların teşhisi ve tedavisi ve gerekirse başka yere havalesi, Akut ya da kronik hastalıkların ele alınması, Sağlık durumundaki değişikliklerin gözlenmesi, Aile üyelerine hastalık ve ilaç tedavisi hakkında bilgi verme, Kendine bakım becerileri konusunda aile üyelerini yetiştirme, Rehabilitasyon hizmetleri, Sakinleştirici bakım yer almaktadır.

Ülkemizde evde bakım kavramı çok yeni olup, gelişmekte olan hizmetler arasında yer almaktadır.

Ülkemizde Evde Bakım Hemşireliği Eğitimi Evde bakım hemşireliği lisans eğitim programlarının Halk sağlığı Hemşireliği dersinde teorik ve klinik uygulama kapsamında ele alınmaktadır. Marmara Ü.HYO Halk sağlığı hemşireliği İntörn programı içinde “ Evde Bakım hemşireliği Programı” yer almaktadır. Evde bakım hemşireliğine yönelik henüz Master(bilim uzmanlığı) programı yoktur. Sertifika programları vardır. Bunlar Gazi Ü. HYO , Marmara Ü. HYO ve Eczacıbaşı “Evde Bakım Hemşiresi Sertifika programları” ve Ege Üniversitesi HYO Yaşlı bakımı-Evde Bakım Hemşireliği Kurs programıdır.

Ülkemizde Evde Bakım Hemşireliği Eğitimi Evde Bakı Derneği (http://www.evdebakım.org.tr) Standartlar Çalışma Grubu üyeleri özel evde bakım şirketlerinin hemşireleri ile görüşmeler ve konu ile ilgili araştırma bulguları ve diğer ülkelerdeki evde bakım programlarını inceleyerek 2006 yılında “Evde Bakım Hemşiresi Sertifika Programı” geliştirmiştir. Bu dernek 2006- 2007 yıllarında SANERC ile işbirliği yaparak ve iki grup hemşire ve sağlık memuruna uygulayarak, deneyimler doğrultusunda sertifika programını revize etmiştir.

Ülkemizde evde bakım hizmetlerinin daha etkin planlanması ve evde bakım hemşireliğinin geliştirilmesi gereklidir.

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİ

SAĞLIK Sağlık, yalnızca hastalık ya da sakatlığın olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönlerden tam bir iyilik durumudur.

SAĞLIĞIN GELİŞTİRİLMESİ Sağlığın geliştirilmesi, kalıtımla sahip olduklarımızı, olumlu çevre koşulları ve yaşam biçimleri oluşturarak, sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliği artırarak sağlıklı tutmak için sürdürülen eğitim, önleme, koruma çabalarıdır.

İnsan sağlığındaki ilerlemeler sağlık bilimlerindeki gelişmelerin yanı sıra, insanların bu gelişmeler doğrultusunda yaşam biçimlerini değiştirmelerine bağlıdır. Bu değişmeyi sağlamada, sağlığın korunmasında ve geliştirilmesinde en önemli yöntemlerden birisi "sağlık eğitimi"dir.

SAĞLIK EĞİTİMİ Kişilere sağlıklı yaşam için alınması gereken önlemleri benimsetmeye ve uygulatmaya inandırmak; kendilerine sunulan sunulan sağlık hizmetlerini doğru olarak kullanmaya alıştırmak; sağlık durumlarını ve çevrelerini iyileştirmek amacıyla, birey yada toplumca karar aldırtmaktır. (DSÖ Uzmanlar Komitesi)

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİ Hasta ve ailenin; hastalık süreci, tedavi protokolleri, sağlıklı yaşam biçimi, tıbbi tedavi, ilaç tedavisi, uygun beslenme ve spesifik diyet konularında kombine olarak eğitilmesidir.

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİ Evde bakım sisteminin yapısında hemşireler bakımın yöneticisi ve eğitimci rolünü üstlenirken, bakım veren aile bireyleri hastanın gereksinimlerini evde bakım ekibi yerine karşılayan vekil rolündedir. Bu nedenle de evdeki hastanın bakımının temel odağını eğitim oluşturur.

SAĞLIK EĞİTİMİNİN AMACI Bireyin toplumun ve gereksinimlerini karşılayacak, sağlıklı yaşam için kişilerin sağlıklarını korumalarını ve geliştirmelerini, tedavi olanaklarından yararlanmaları ve olumlu bir çevre yaratmalarını sağlayacak davranış değişikliği oluşturmaktır.

SAĞLIK EĞİTİMİNDE GENEL İLKELER a. Açık amaç ilkesi: Her eğitim programında amaçlar açıkça belirlenmelidir. b. Bireysel farklılık ilkesi: Eğitimde bireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır. c. Sıra ilkesi: Kişiye ne öğretilecekse öğretilsin onun bildiklerinden başlanmalıdır.

SAĞLIK EĞİTİMİNDE GENEL İLKELER d. Doğru uygulama ilkesi: Eğitim yaşantıları gerçek yaşama benzer olmalı ve eğitimde gerçek yaşamdakine yakın araç gereçler ve örnekler kullanılmalıdır. e. Sonuçların doğruluğu ilkesi: Eğitimin her evresinde ölçülebilir ve gözlenebilir değerlendirme yöntemleriyle sonuçların doğruluğu denetlenmelidir.

SAĞLIK EĞİTİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER Eğitim verilecek kişiler dikkate alındığında sağlık eğitimini etkileyen birçok etmen olduğu görülmektedir ve eğiticilerin bu etmenleri dikkate alması eğitimin başarısı açısından oldukça önemlidir. Bunlar: a. İçsel etmenler: Fizyolojik ve psikolojik etmenler. b. Dışsal etmenler: Kültürel, sosyal, toplumsal ve ekonomik etmenler.

Sağlık çalışanları, koruyucu, tedavi edici ya da rehabilite edici hizmet birimlerinden hangisinde bulunurlarsa bulunsunlar, “eğitim almak ve vermek” çalışma yaşamlarının bir parçasıdır ve işlerini iyi yapabilmeleri "iyi eğitim almaları" ve "iyi eğitim verebilmeleri" ile doğru orantılıdır.

Evde Hasta ve Aile Sağlık Eğitiminde Amaç Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlarda sözel, yazılı ve görsel iletişimi kullanarak hastanın davranışlarında pozitif değişiklik yaratmaktır. Hasta/aile eğitiminde temel amaç; yalnızca bilginin kazanılması değil, sağlığı geliştirip sürdürecek davranış değişikliğinin kazanılmasıdır. Evde bakım ekibinin girişimi olmadan gerekli bakımı sağlayabilecek, becerili bakım verici yetiştirmek olmalıdır.

ÖZET OLARAK; Evde bakım sisteminde kilit insan gücü olarak nitelendirilen hemşirenin en önemli rolü; Hasta ve ailelerine sağlıklarını ve yaşamlarını olumlu etkileyecek "sağlık davranışlarını öğretmek, Hastanın özbakım gücünü geliştirmektir.

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİ NASIL YAPILMALIDIR?

SAĞLIK EĞİTİMİNİN AŞAMALARI ♣ İyi anlamak ve öğrenmek ♣ İkna etmek, inandırmak ♣ Yapmak, yaptırmak ♣ Tekrar ettirmek, alıştırmak

EVDE BAKIM HEMŞİRESİ; Bireyin eğitim gereksinimlerini hasta ve aile ile birlikte belirlemelidir. Eğitim gereksinimlerinin karşılanması için aile ile birlikte plan yapmalıdır.

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR Eğitim programları bireyden bireye ve tanıya göre farklılık gösterir. Bu nedenle birey özelliklerine ve tanıya göre eğitim planı hazırlanmalıdır. Eğitim planı, bireyin durumundaki değişikler doğrultusunda değiştirilmeli ve güncellenmelidir.

EVDE SAĞLIK EĞİTİMİ İÇİN ÖNERİLER Konuyu açıklayın Endişeleri öğrenin Soruları yanıtlayın Ilgi çekecek cümleler kullanın Nazik davranın Göz teması kurun Öne doğru hafifçe eğilin Rahat oturun Ellerinizi fazla kullanmayın Ve, gülümseyin!

Eğitim Kapsamında Neler Eğitim Kapsamında Neler Olmalıdır? Mevcut sağlık sorunu /Hastalık ve prognozu, Hastalık ya da sağlık sorununun günlük yaşam aktiviteleri üzerindeki etkisi, Tedaviler, ilaç uygulamaları ve yan etkileri, Gelişebilecek tehlike belirtileri, komplikasyonlar ve acil durumlar, Bakıma yönelik uygulamaların ev ortamına göre düzenlenmesi, uygun araç ve gereçler Bakım verirken dikkat edilecek noktalar

Eğitim Kapsamında Neler Eğitim Kapsamında Neler Olmalıdır? Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve Öz-bakım Stresle baş etme ve Problem-çözme stratejileri Sosyal destek sağlanabilecek kuruluşlar (Aile destek ve yardımlaşma grupları) Acil ya da kriz durumlarında yararlanılacak merkezler, kuruluşlar ve ulaşım Rehabilitasyon ve hastanın kendi olanakları içinde yapabileceği boş zaman aktiviteleri

"Hasta Nasıl öğrenir?“ sorularını kendilerine sorması gerekir. Evde bakım hemşireleri, hasta evde bakım hemşireleri, hasta ve ailesine eğitim planlarken, " Nasıl eğitiriz?" ve "Hasta Nasıl öğrenir?“ sorularını kendilerine sorması gerekir.

TEŞEKKÜRLER