Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi mart 2015 Lale taşkın

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel kimlik: kişinin biyolojik olarak temel özelliklerini yansıtır. kromozomları, dış genital organları, iç genital organları, hormonsal yapıyı ve ikincil seks özelliklerini içeren kişinin  biyolojik cinsel özellikleridir. Kişinin cinsiyetinin ilk tohumları biyolojik olarak döllenme sürecinde atılır. Kişi doğduğu anda bedensel cinsiyeti bellidir Döllenmeden itibaren hangi cinsiyete ait bir bireyin oluşacağı bellidir. XX ya da XY  

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsiyet kimliği: dişilik ve erkeklik algısıdır, biyoloji ile ilgili değildir. Kişinin cinsiyeti ile cinsel kimliği çoğu zaman iç içe girmiştir Kişinin biyolojik cinsiyeti ile cinsiyet kimliğinin uyumsuz olmasına transseksüalite denir. Trans biyolojik karşıtlığı tanımlayan bir ön ektir.   Kız ve erkek çocukların beden yapıları ve iç salgı bezleri bakımından doğuştan itibaren ayrı yaratılmışlardır. Bir çocuğun kız ya da erkek doğması, cinsel kimliğini kazanması için ilk koşuldur ama yeterli ve tek koşul değildir. Biyolojik faktörler eksiksiz gelişimini tamamlasa bile erkeklik ya da kadınlık/cinsiyet kimliği gelişiminde bir farklılık olabilir.  Cinsel kimlik başta anne-baba olmak üzere aile üyeleri, öğretmenler ve yakın arkadaşlarla yaşanan sonsuz deneyimlerden köken alır.

Yeni oluşan canlının cinsiyetini babadan gelen cinsiyet kromozomu belirler.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Nadir de olsa bazen bir insanın bedeninde her iki cinse ait cinsel organlar bulunabilir. Hermafrodizm/pseudomermafrodizm. Bu durumda dış görünümden çok hormonların etkisi cinsel kimliği belirlemede etkindir.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Hermafroditisim Hermafroditisim her iki cinse ait gonadlar, iç ve dış genital organların ve sekonder seks karakterlerinin birlikte bulunması olarak tanımlanır. Hakiki ve yalancı hermafroditisim olarak iki grupta toplanır. Hakiki hermafroditisim gonadlarda bir farklanma bozukluğu olup bir kişide hem over hem testis dokusunun birlikte bulunmasıdır. Nedeni hala tam olarak aydınlatılamamıştır. Olguların %50 sinde kromozom yapısı 46 XX, %50 sinde 46 XY dir. Bu olgularda dış genital organlarda ve sekonder seks karakterlerinde belirsizlikler vardır. Dişi tipten erkek tipe kadar değişen dış genital gelişmeleri olabilir. Genellikle klitoris hipertrofisine hipospadias eşlik edebilir. Gonadlar inguinal bölgede ya da labiaskrotal alanda lokalize olmuştur. Çok nadir olmakla birlikte 46 XX olan hakiki hermafroditlerin testis dokuları çıkarıldıktan sonra hamile kalabildikleri belirtilmektedir.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Hakiki hermafroditlerin tanısı değişik yaşlarda konabilir. Fakat genellikle doğum esnasında bebeğin dış genital organlarındaki malformasyonlar dikkati çeker. Dış genital organlar›n durumuna göre kız ya da erkek olarak yetiştirilirler. Genellikle hipertrofik bir penis bulunduğundan nufusa erkek olarak kayıt edilirler ve cinsel kimlikleri de erkek olarak gelişir. Hormonal düzey, gonadların aktivitesi ile ilgil hem androjen hem de estrojen saptanır ve genellikle düzeyleri düşüktür. Hakiki hermafroditler içine kapanıktır., cinsel yaşayışları ve arzuları tam olarak farklanmamıştır. Seçilen cinsiyete ait gonad normalse yerinde bırakılarak karşı cinse ait gonad çıkarılır. .

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Kadında Yalancı Hermafroditismus Bu olgular normal dişi karyotipine (46, XX) ve gonad olarak overlere sahiptir. Yalanc› hermafroditizmin genetik şekli, konjenital adrenogenital sendrom adını alır. Otozomal resesiv geçişli olan bu sendrom, adrenal steroidlerin sentezi için gerekli olan çeşitli enzimlerin yetersizliği ile karakterizedir. 21 hidroksilaz enzimi kortizolun yapımından sorumludur. Kortizol sentezinin olmadığı bu hastalıkta kan kortizol seviyesi düşer dolayısı ile adreno kortiko tropik hormon (ACTH) yapımı baskılanamaz ve hipofizden sürekli salgılanan ACTH, adrenal korteksi sürekli uyararak adrenal androjenlerin aşırı salgılanmasına neden olur. İç genital organlar dişi özellik gösterir. Ancak dış genital organlarda androjenin etkisi ile az ya da çok belirgin maskulinizasyon belirtileri meydana çıkar.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Erkekte Yalancı Hermafroditismus Bu gruptaki hastalar normal erkek karyotipine (XY) ve gonad olarak testislere sahiptir. Ancak dış genital organlar normal erkek tipine uymaz ve yetersiz maskulinizasyon gösterirler. Bu gruptaki interseksualite iki nedenle ortaya ç›kar, Testesteron sentez defektleri Androjen rezistansı Testesteron sentez defektleri, otozomal resesiv geçişli bir bozukluktur. Değişik enzimlerin - 17 alfa hidroksilaz gibi- eksiklikleri, testesteron sentezini sağlayamadıkları için adrenal ve gonadal androjen sentezi bozulur ve erkekte yalancı hermafroditismusa neden olurlar. . . Sekonder seksüel karakterler belirsiz hatta dişi görünümdedir.. Erkek çocuklarda dış genital organlar dişi yapıda göründüğü için kız çocuk olarak yetiştirilirler Tedavi, eksik olan hormonun yerine konması ve diğer destek tedavileri ile sağlanır

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Androjen Rezistansı, erkekte yalancı hermafroditismusun en sık görülme nedenidir. Androjen reseptörlerinin duyarsızlığı sonucu androjene karşı rezistans gelişir Karyotip olarak 46, XY yapısına sahip olan bu hastalarda normal düzeyde olan testiküler androjene, yeterli cevap verilemediği görülür. Kompleyt androjen duyarsızlığı sendromu daha çok testiküler feminizasyon olarak bilinir. Tüm vücut gelişimi normal bir kadın görünümünde olmasına karşı androjene ihtiyaç gösteren pubik ve aksiler kıllanma yoktur. Kör bir vajina mevcuttur. Fenotip olarak normal kadın görünümünde olan kişi, primer amenore, kıllanmanın olmamas›, ilişkide bulunamama ya da inguinal herni nedeni ile doktora başvurur

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel gelişmenin bedensel, toplumsal, duygusal ve zihinsel yönleri vardır. Bedensel boyut: üreme organlarının, sekonder seks karakterlerinin büyüme ve gelişmesi, Toplumsal boyut kız ve erkek çocukların kadın ve erkek olarak nasıl davranacakları, rollerini nasıl belirleyeceklerine ilişkin deneyimleri kapsar. Toplumun kültürel beklentileri bu rolleri belirler. Duygusal boyut; kişinin kendi bedenini nasıl hissettiğini, cinsel kişiliğine ilişkin duygularını içerir. Zihinsel yönü ;bu sürece ilişkin bilgilerin kazanılması ile ilgilidir. Beden yapısı, cinsiyet farkları, kültürel çerçeve içinde cinsel rollerin öğrenilmesi cinsel gelişimin zihinsel boyutudur.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi CİNSEL ROL (GENDER ROLE) Toplumsal cinsiyetin bir parçasıdır.kişinin kendini kadın ya da erkek konumunda göstermek için yaptığı ve söylediği şeylerin tümüdür. Cinsel rol cinsel kimlikle ilişkili olan ve bir anlamda ondan kaynaklanan bir davranıştır. Cinsel rol, kadının ve erkeğin nasıl düşüneceğini, nasıl davranacağını ve nasıl hissedeceğini belirleyen aile ve toplumsal çevre tarafından verilen bir roldür. İlk aylardan başlayarak anne ve baba; bebeğin cinsiyetine uygun davranmaya özen gösterir, kız ve erkek çocuktan beklentileri farklıdır. Evde kazanılan cinsel kimlikler, çevrede pekişerek olgunlaşır.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Bebekler beden yapıları, iç salgı bezleri ve hormonları ile kendi cinslerine özgü biçimde donanmışlardır. Bu biyolojik alt yapıya uygun özellikler çevreden de desteklendiği sürece kız ya da erkek kimliği çocuk tarafından benimsenecektir Toplumsal öğrenme kuramına göre cinsiyet rolünü öğrenme, ilk çocukluktan başlayan ve yaşam boyunca süren bir süreçtir. Çocuklar kız veya erkek davranışları ödüllendirildiğinde, cezalandırıldığında ve erkeksi/kadınsı davranış modellerini gözlediklerinde cinsiyet rollerini öğrenirler. Yani çocuk cinsiyeti ile ilgili farklılıkları gözlem ve deneyimleri ile öğrenmektedir

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi İki yaşından sonra çocuklar kız erkek ayrımını sezmeye başlarlar. cinsel kimliğin temelleri 2,5-3 yaşında cinsel kimlik-ödipal -dönemde atılır. Bu dönemde Biyolojik ve zihinsel olarak çocuk cinsiyetini tanımaya başlar,, kendi cinsiyetini belirleme iç güdüsü ortaya çıkar. Erkek çocuk babaya, kız çocuk anneye benzediğini anlar. çocuk önce insan daha sonra kız ya da erkek olduğunu, çevrenin de destekleriyle anlar.   Dinamik psikiyatride bu döneme “ödipal dönem” adı verilir. Sağlıklı ebeveyn çocuk ilişkisinin kurulmasıyla, kız çocuğun annesiyle erkek çocuğun ise babasıyla özdeşim yapmasıyla bu dönem başarıyla atlatılır.

yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Kendi cinsel organını öğrenir, Babası gibi erkek ya da annesi gibi kadın olduğunu, yani diğer cinsten farklı olduğunu bilir. Çocukları cinslerine göre ayırt etmeye başlar. Kendisine sorulduğunda hangi cinsten olduğunu ifade edebilir. Cinsler arasında bedensel ayrılıklara dikkat etmeye başlar. Evliliğe karşı ilgileri vardır. Baba, anne ya da bir başkasıyla evlenmek istediğini söyler.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel organını başkalarına gösterebilir. Herkesin içinde soyunur. Bebeğin anne karnından nasıl çıktığı hakkında sorular sormaya başlar. Oyunlarında cins ayrımı yapmaya başlayıp kendi cinsinin oyunlarına yönelir.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi 5 Yaş  Cinsler arasındaki bedensel ayrılıklara, eskiye nazaran daha az ilgi duyar, cinsel oyunlar azalır, daha utangaç bir hali vardır. Bebeklerin nereden geldiği sorusu devam eder. Eğer tatmin edici bir cevap alamazsa kendine göre bir cevap bulmaya çalışır.  6 Yaş  Cinslerin beden yapılarının ayrılığını bilir. Bebeklerin dünyaya geliş şekli kadar, annenin karnında oluşumu ile ilgili sorular da sorar. Bebek isteyebilir. Bebeklere karşı ilgi duyar, onu kucağında taşımak ister.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinslerin beden ayrılığına karşı ilgi azalmıştır. Kız ve oğlanların cinsel rollerine ilgi duyabilir. Kız ve erkek çocuklar, birlikte oynamaktansa kendi cinsleri ile oynamayı tercih etmeye başlarlar. İlk aşk hikayeleri ve evlenme istekleri başlar.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Okul yıllarında çocuklar kendilerini kendi cinslerinin tepkilerine göre algılarlar. Bu yıllarda karşı cinse düşmanıymış gibi bakabilirler ve sadece kendi cinsleri ile arkadaşlık kurarlar. Ancak yapılan bazı araştırmalarda,çocuğun cinsel ilgi ve merakı ile cinsel gelişiminin kesintisiz olarak devam ettiğini ergenliğin başlaması ile beraber daha da belirginleştiği rapor edilmiştir. Bu düşmanlık 12–14 yaşlarında kaybolmaya başlar. 

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Ergenlik döneminde cinsel organlar ve mastürbasyon keşfedilir, Ergenliğin getirdiği biyolojik ve fiziksel değişiklikler karşı cinse olan düşmanlığın hayranlığa dönüşmesini sağlar. Kız ve erkek ergenler birbirlerine yakınlaşmaya, birbirlerinin ilgisini çekmeye ve birlikte bir şeyler yapmaya başlarlar. Ancak cinsel yönelimin daha çok göze battığı ve fark edildiği ergenlik dönemi; kendinin çoğunluktan farklı olduğunu algılayan bir ergen için ağır sorunların yaşandığı bir dönemdir.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Ergenliğe yaklaşırken kızları ilk adet, erkekleri ise gece boşalmaları konusunda bilgilendirmek ve bunların fizyolojik gelişmenin sağlıklı bir parçası olan doğal ama özel durumlar olduğunu belirtmek gerekir.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Ergenlik çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönemde oluşan değişiklikler sonucunda insan bedeni üreme yeteneği kazanır. DSÖ 10-19 yaşlar arasını ergenlik dönemi , 15-24 arasını genç insan olarak kabul eder.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Ergenliği başlatan cinsiyet hormonlarıdır. Bu hormonların salgılanması da beyin tarafından kontrol edilir. Ergenlik döneminde beyinden üreme organlarına ulaşan hormonlar kız ve erkeklerde aynıdır. Ancak üreme organlarından salınan ve her iki cinse de ayrı özellikler veren ve farklı üreme hücrelerini geliştiren cinsiyet hormonları erkekte testesteron; kızlarda estrojen&progesteron- farklıdır.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Ergenlikte biyolojik, psikolojik, toplumsal olarak hızla gelişen süreçlerle vucut erişkin boyutlarına ulaşmaya çalışırken bedende de cinsiyete özel değişiklikler oluşur. Bu değişimlere paralel düşünce, davranış ve toplumsal ilişkilerde de köklü değişiklikler yaşanır. Bir diğer deyişle genç; toplumsal olarak genç erişkinlik rolüne de bu dönemde hazırlanır.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel hormonlardaki ani artış cinsel iç güdülerin de artmasına neden olur. Genç İlk yıllarda karşı cinse tutulma, platonik aşk, ya da sinema, muzik, spor yıldızlarını idealize etmeyi deneyimler Genç ergen hala ailesine bağlıdır. Mastürbasyon her iki cinste de görülür. Anne-babayı reddetme, çatışma belirginleşir. Bazen kendi cinslerinden kişilerle cinsel deneyim yaşayabilirler. Bu durum eşcinsellikle karıştırılmamalıdır.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Erişkinlik dönemi. Erişkinlik insan yaşamının en uzun süren aşamasıdır. Kişinin en olgun ve gelişmiş olduğu durum, kendini gerçekleştirme potansiyelinin en yüksek olduğu devre olarak tanımlanır. Erişkinlik üç dönemde incelenir; Genç erişkinlik 20-40 yaş Orta erişkinlik 40-65 yaş Geç erişkinlik 65 yaş üstü

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel kimlik gelişimi konusunda sık görülen yanlış bilgiler ve inanışlar Eşcinsel insanlar görünüşlerine bakılarak saptanabilir Kendi cinsinden bir arkadaşının cinsel organlarına dokunan çocuk eşcinsel davranış gösteriyor demektir Erkek ve kadınlar ya tam heteroseksüel ya da tam eşcinseldir. Eşcinseller diğer insanlardan daha yaratıcıdır. Sık mastürbasyon yapmak cinsel gücün azalmasına yol açar Mastürbasyon sivilceye, deliliğe, vereme , gözler etrafında mor halkalara, saç dökülmesine, penisin küçülmesine neden olur Sadece erkekler mastürbasyon yapar Sadece gençler ve bekarlar mastürbasyon yapar

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsel kimlik gelişimi konusunda geliştirilmesi gereken temel değerler Cinsellik yaşamın doğal ve sağlıklı bir parçasıdır Tüm insanlar cinseldir Cinselliğin bedensel, etik, psikolojik, toplumsal ve duygusal boyutları vardır Bireyler cinselliklerini farklı biçimlerde ifade edebilirler Herkesin sorumlu cinsel seçimler yapma hakkı vardır. Çocukların cinsellikle ilgili konuları anne&babaları ya da güvendikleri kimselerle konuşmaları hem bireylere hem de topluma yarar sağlar. Gençlerin cinsel olgunluğa ulaşmaları sürecinde cinselliklerini farklı biçimlerde araştırmaları doğaldır.

Yaşam evrelerine göre cinsel kimlik gelişimi Cinsellikle ilgili geliştirilmesi gereken genel değerler Cinsellik yaşamın doğal, sağlıklı ve ayrılmaz bir parçasıdır. Cinselliğin bedensel, psikolojik, toplumsal, ahlaksal ve dinsel boyutları vardır. Cinsellik karşılıklı doğruluk, açıklık ve saygı temeline dayanmalıdır. Bireyler birbirlerine karşı bilinçli ve sorumlu davranmalı, herkesin bir gizliliği ve değerinin olduğu unutulmamalıdır. Bireyler sonuçlarına hazır olmadıkları eylemlerde bulunduklarında zarar görebilirler. Cinsellik ilk önce insanın kendini tanıması ile başlar Ancak kendini seven, sayan ve güvenen insan karşısındakine de bu olumlu duygularla yönelebilir.