TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE TÜKETİCİ HAKLARINA İLİŞKİN BİLİNÇ DÜZEYİ

Tüketici; “ekonomik, sosyal ve kültürel gereksinmelerini karşılayabilmek için nihai bir mal ve hizmeti satın alıp kullanan ya da kendi kendine üretip kendisi kullanan ve hiçbir mübadeleye sokmayan kişi, kurum ve aile ”

Küreselleşmeyle birlikte; hızla gelişen, bilim ve teknoloji sonucu piyasaya/tüketiciye daha önce hiç sunulmayan mallar sunulmakta, sunulan mallar da eskisine göre daha kompleks yapıda olmaktadır

Tüketiciyi Güçsüz kılanlar Dünya markalarının çoğalması, giderek yaygınlaşan elektronik ticaretin sınır tanımaması, departmanlı mağazaların artması, mal ve hizmetlerin çeşitlenmesi, aldatıcı ve yanıltıcı reklamlar gibi satış tekniklerinin yaygınlaşması ile tüketici piyasadaki mal ve hizmetlerin kalitesini, niteliğini ve niceliğini bilemez duruma gelmiş güçsüz duruma düşmüştür

KARAR VERMEDE ZORLUKLAR Artan tüketici ihtiyaçları yaşamı karmaşık bir hale getirmiş, Yoğun tutundurma çabaları ihtiyaçlar açısından öncelikleri değiştirmiş, Tüketim kalıpları değişerek tüketimde dengeleri bozmuştur

Tüketici; etki altında kalabilen, fikir değiştiren, sürekli tatmin arayan, davranışları zor çözümlenebilen bir birey haline gelmiştir.

Tüketici Eğitimi ve Korunması Tüketicinin modern tüketim bilgilerini anlamasının gerekliliği ön plana çıkmakta, buna bağlı olarak adil bir rekabet için tüketicinin eğitilmesi ve korunması ihtiyacı da artmaktadır.

Ülkemizde Tüketicinin korunması; Mevzuatın temeli 1982 Anayasasının 172 nci maddesi 1993 yılında Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü’nün kurulması 1995 yılında 4077 Sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” un çıkarılması 2013 Yılanda 6502 Sayılı yasa ile Tüketicinin Korunması Hakkındaki kanunun yenilenmesi Tüketici Mahkemeleri, Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri, Reklam Kurulu, Tüketici Konseyi gibi yeni kurumların göreve başlaması

Tüketiciyi korumanın yolları Tüketiciyi tek başına kanunla ve kurumlarla korumak mümkün değildir. kanunların topluma aktarılması, toplumsal bilincin artırılması, tüketiciye rehberlik etmesi, tüketicilerin örgütlenerek haklarını yüksek sesle talep etmesinin en önemli koşulu kuşkusuz tüketici eğitimi ve örgütlenmesidir.

Tüketici örgütleri; Tüketicilerin haklarını korumak ve geliştirmek, Tüketici bilincini oluşturmak ve yerleştirmek, Tüketicinin kendi kendisini koruyabilmesi için gerekli girişimlerde bulunmak, Yasal haklarının korunabileceği bir ortamı hazırlamak için kişilerin kendi rızalarıyla bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır. (Yasaların üstünlüğünü savunmak)

yeterince etkili değiller Ülkemizde durum; örgütlenme bilincinin oldukça zayıf olması finansal zorluklar yasal kısıtlamalar nedeniyle, tüm çabalara karşın; yeterince etkili değiller

Tüketicinin ihtiyacı; Eğitim Örgütlenme Bilgilendirilme

Tüketicinin eğitimi; “bireyin ekonomik faaliyetlerini yönlendirme, ihtiyaçlarını karşılama ve pazarı etkileme gücünü artırmayı hedef alan eğitim ve bilgilendirme yatırımı”

Ülkemizde tüketicilerin eğitim ve bilinç düzeyi ??? Yapılan araştırmalar ülkemizde tüketicilerin çoğunun sahip olduğu hakların farkında olmadığını ve bilinç düzeylerinin çok düşük olduğunu göstermektedir.

ARAŞTIRMA BULGULARI Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Hacettepe Üniversitesi ile yaptığı 2008 yılı araştırma Tüketicilerin tüketici hakları ile ilgili bilgi düzeylerini ölçümlemek için toplam 9 kritere verilen cevaplardan alınan en düşük puan 0, en yüksek puan ise 90’ dır. Tüketicilerin aldıkları puanların ortalamaları 46,3’ dür.

Tüketici bilinç düzeyleri

Tüketiciyi Koruma Amaçlı Kamu Kuruluşlarının Tanınma Durumu

Evrensel 8 Temel Tüketici Hakkı’nın Bilinme Durumu

Tüketicinin Korunması İle İlgili Ayrı Bir Yasanın Olduğunu Bilme Durumu

Tüketicinin Korunması İle İlgili Yasanın Uygulamasından Sorumlu Bakanlığın Bilinme Durumu

Hakem Heyetlerine Başvurma Usulü ile İlgili Bilgi Düzeyi

Hakem Heyetlerinin Nerede Görev Yaptığını Bilme Durumu

Ülkemizde Tüketici Haklarının Korunduğunu Düşünüyor musunuz?

Tüketici Haklarının Korunmamasının Nedenleri

Tüketici Haklarını Daha İyi Öğrenmek Adına Herhangi Bir Eğitim Verilmesi Gerektiğini Düşünüyor musunuz?

Verilmesi Gereken Eğitim Nasıl Olmalı

Özetle; Tüketicilerin % 37,8’ i yasal haklarından haberdar değildir. Tüketicilerin %84,8’ i ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında çözüm için başvuracağı yerleri bilmemektedir. Tüketicilerin %2,8’ i “Evrensel 8 Temel Tüketici Hakkı’ nı bildiklerini belirtmişlerdir. Tüketicilerin % 77,3’ ü Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri’ ni hiç duymamıştır. Tüketicilerin %75,8’ i tüketiciyi koruma amaçlı sivil toplum kuruluşlarını bilmemektedir.

Ülkemizdeki vahim sonu? Tüketicilerin %90,4’ ü “Alo Tüketici Danışma Hattı” telefon numarasını bilmemektedir. • Tüketicilerin 54,2 si Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’ u bilmemektedir. • Tüketicilerin %42,1’ i haklarının korunmadığını düşünmektedir. • Tüketicilerin sadece % 0,5’ i tüketici (Dernek, Vakıf) örgütlerine üyedir. (Ağlamayana Biberon, sağlıklı yaşam Yok)

Sonuç olarak; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun çıkışından bugüne kadar geçen sürede Türk tüketicisi “beklenen ve olması gereken” bilgi ve bilinç düzeyine ulaşamamıştır.

“Tüketici eğitimi” Bilgilendirme ve eğitim çabaları ile toplum bireylerine “daha iyi bir tüketici” olma yollarının öğretilmesiyle tüketici bilinç düzeyinin artırılması yönünde daha iyi sonuçlar alınacaktır.

Tüketicinin bilgilendirilmesinde ve eğitiminde; devlete, üniversitelere, özel kuruluşlara ve tüketici örgütlerine önemli görevler düşmektedir. “uyumlu bir iş birliğinin yaratılması” “bilimsel çalışmaların desteklenmesi”

-İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder BİLİNÇLİ TÜKETİCİ -İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder -İhtiyaçlarından hareket ederek insanların temel ihtiyaçları hakkında çıkarımlarda bulunur. -Mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını ilişkilendirir Ürün-Kalite -Satın alacağı ürünleri belirlenen standartlara göre değerlendirir

Tüketici Hakları -Tüketici olarak hakları ihlal edildiğinde yasal yollardan haklarını arar Telif-Patent -Telif ve patent hakları saklı ürünlerin yasal yollardan temin edilmesinin gerekliliğini savunur -Kitap, CD, kaset gibi materyalleri yasalara uygun şekilde üreten ve satan yerlerden almaya özen gösterir

Vatandaşlık bilinci -Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur -Sosyal bilgilerin, Türkiye Cumhuriyeti’nin etkin bir vatandaşı olarak gelişimine katkısını fark eder -Vatandaş olmanın getirdiği sorumlulukları fark eder -Hakların ihlal edildiği durumlar karşısında yetkili kurumlara başvurmanın bir vatandaşlık görevi olduğunu bilir -Hakları ihlal edilenlere karşı yardımcı olmanın insani bir davranış olduğunu belirtir

TÜKETİCİ EĞİTİMİNİN KAPSAMI Gıda ve beslenme Alışveriş Reklamlar Sağlık ve güvenlik Ekolojik tüketim Tüketici Hakları ve tüketicinin korunması Tüketici Örgütleri Bu kavramlara ilgi; Bireylere tüketici olarak günlük yaşamlarında karşılaşacakları olayların çözümünde rehberlik edecektir.

Hak arama ve kullanma, sorumuluk sahibi olma, Piyasa araştırması yapma Tüketicilere hak ve sorumluluklarının tanıtılması, öğretilmeli ve böylece bilinçlendirilerek umursamazlıktan kurtarılmalı, Haklarını arama ve kullanma yolları öğretilmeli Ürün ve hizmet seçimi, satın alımı, kullanımı, tamiri ve bakımı, elden çıkarma yolları gibi konularda yol gösterici bilgiler veya bu bilgilerin nerelerden bulunabileceği öğretilmeli , Piyasa araştırması yoluyla fiyatların, markaların karşılaştırılması öğretilmeli ve karar verme becerileri geliştirilmeli

TEŞEKKÜRLER PAZARLAMA BÖLÜMÜ PAZARLAMA MEVZUATI ÖĞRENCİLERİ MUHASEBE BÖLÜMÜ TİCARET HUKUK ÖĞRENCİLERİ ÖĞRETİM GÖREV. BEKİR ÖZTÜRK TEŞEKKÜRLER