ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM

... konulu sunumlar: "ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM"— Sunum transkripti:

1 ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM
1. HAFTA ISL314 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE BİLİMSEL YAZIM Yrd. Doç Dr. Ozan BÜYÜKYILMAZ

2 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
1. Hafta Bilim ve Bilimsel Yöntem KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

3 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
İçerik Bilim Bilimlerin Sınıflandırılması Bilimsel Yöntem KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

4 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Giriş İnsan var olduğu günden beri, iki temel konu ile ilgilenmiştir. Kainatta (evrende) olup bitenleri kavrama; evreni tanımak, anlamak, sırrını çözmek, Olayları denetim altına alarak yaşamı daha kolay hale getirmek. Bilim, insanlık tarihi kadar eskidir. Bilimin temel işlevleri anlama, açıklama ve kontroldür. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

5 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilim (1) Bilimin farklı tanımları bulunmaktadır. Gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim. Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin tarafsız gözlem ve sistematik deneye dayalı zihinsel etkinliklerin ortak adı. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

6 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilim (2) Geçerliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünü Bilim bir ÜRÜN Bu ürünü elde etmek için izlenen yol BİLİMSEL YÖNTEM KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

7 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilim (3) Olayları ve varlıkları kavramak, tanımak ve sınıflamak üzere çözümleyen, olgular arasındaki nesnellik ilişkilerini kuran, bu ilişkileri deney yoluyla sınayarak, gerçekleşmiş ilişkileri genelleyen, kuramlar ve yasalar halinde dile getiren, bunlardan kalkarak gelecekle ilgili çıkarımlarda bulunan sistemli düşünsel çabalardır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

8 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilim (4) İnsanlar karşılaştıkları problemlerin çözümünde farklı kaynaklardan yararlanmaktadır. Bunlar; Önceki uygulamalar Otorite figürleri Kişinin kendi deneyimleri Bilim şeklinde sınıflanabilir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

9 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimin Özellikleri Bilim olgusaldır: doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilecek veya sınanabilecek olayları inceler. Bilim objektiftir: bilimsel bilgiler nesnel verilere dayandırılmıştır. Elde edilen verilerden ulaşılan sonuçlar kişiden kişiye veya toplumdan topluma değişmez. Bilim genelleyicidir: bir olay veya durumda doğru olarak bulunmuş bilgiler, diğer olaylar içinde aynı derecede doğrudur. Bilim mantıksaldır: bilimsel bilgiler mantık kuralları ile örtüşmelidir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

10 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimsel Düşünce Bilim temeline dayanan, özgür, eleştirici, araştırıcı ve bağımsız düşünce Yaratıcı, sistemli ve problem çözmeye yönelik amaçlı düşünce KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

11 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimin Temeli Tecrübe Deney Araştırma Bilim var olan ama henüz bilmediğimiz bir düzeni araştırır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

12 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimin Kaynakları Rasyonalizm Aklı duygusal algılardan bağımsız olarak bir bilgi kaynağı olarak görür. Bilgilerin doğrulanması için GÖZLEME yer verilmemektedir. Ampirizm Duygu ve deneyimleri bilgi kaynağı olarak görür. “madde”yi ilk veri olarak kabul eder. Ampirizmde metafiziğe yer yok. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

13 Bilimlerin Sınıflandırılması (1)
Bilimlerin farklı şekillerde sınıflandırıldığı görülmektedir. Yapılan sınıflandırmalar, bilimlerin alanlarına, deneysel olup olmadıklarına, kütüphanecilik gibi amaçlarla kullanılıp kullanılmadıklarına göre değişmektedir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

14 Bilimlerin Sınıflandırılması (2)
Bu sınıflamalardan bazıları şunlardır: Maddi bilimler - Manevi bilimler (biyoloji - ahlak gibi) Fen bilimleri - Sosyal bilimler (fizik - sosyoloji gibi) Deneysel bilimler - Teorik bilimler (fizik - felsefe gibi) Temel bilimler - Uygulamalı bilimler (matematik - mühendislik gibi) Fen bilimleri - Sosyal bilimler - Sanat ve estetik (kimya - iktisat - resim gibi) KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

15 Bilimlerin Sınıflandırılması (3)
Bu sınıflamaların yanı sıra, en çok bilinen sınıflamalardan birisi de klasik sınıflamadır. Bilim Sınıflaması Formel Bilimler Pozitif Bilimler Sosyal Bilimler Fen Bilimleri KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

16 Bilimlerin Sınıflandırılması (4)
Formel (Aksiyomatik) Bilimler: Matematik ve mantık bu sınıf içinde değerlendirilir. Daha önceden tespit edilmiş bir takım verilerin doğruluğu üzerine kurulmuşlardır. Örneğin 2+2=4 gerçeği herkes tarafından kabul edilir. Önsayıltılardan hareket edilir. Bir takım veriler gerçeği bulmak için ön kabul olarak değerlendirilir. Örneğin matematikte daha önce kabul edilen bir takım kuramlar yeni buluşlarda altyapı olarak kullanılır. ‐‐Tümdengelim yöntemi geçerlidir. Örneğin bütün geceler karanlıktır, o halde bu gece de karanlık olacaktır çıkarımında olduğu gibi. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

17 Bilimlerin Sınıflandırılması (5)
Pozitif Bilimler: Bu tür bilimlerde yöntem, formel bilimlerin tersine tümevarımdır. Tek tek olgular ve olgular arasındaki ilişkiler incelenerek genellemelere gidilir. Fen (Doğa) Bilimleri Evrendeki canlı ve cansız varlıkları ve bunlarla ilgili olayları inceleyen bilim dallarıdır. Fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, fiziki antropoloji, astronomi vb. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

18 Bilimlerin Sınıflandırılması (6)
Sosyal Bilimler Toplumsal nitelikli olayları incelemeyi hedefleyen sosyoloji, psikoloji, tarih, etnoloji, siyaset bilimi, ekonomi bilimi, hukuk gibi bilim dallarını içerir. Doğa bilimleri ile arasındaki temel ayrım, içeriklerinin kontrol ve incelenebilme düzeylerindeki farktır. Biri mutlak diğeri görelidir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

19 Bilimlerin Sınıflandırılması (7)
Sosyal Bilimler Toplumsal nitelikli olayları incelemeyi hedefleyen bilim dallarını içerir. Doğa bilimleri ile arasındaki temel ayrım, içeriklerinin kontrol ve incelenebilme düzeylerindeki farktır. Biri mutlak diğeri görelidir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

20 Bilimlerin Sınıflandırılması (8)
Kültür: Din, Sanat, Edebiyat,…. İnsan Bilimleri: Felsefe, Tarih, Din,…. Sosyal Bilimler: Ekonomi, Sosyoloji, Antropoloji,…. Fen Bilimleri: Fizik, Kimya, Biyoloji,…. Mantık, Matematik, Geometri KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

21 Sosyal Bilimlerin Sınıflandırılması
Tarih İletişim Coğrafya Psikoloji Eğitim bilimleri Sosyoloji Dil bilimleri Sosyal psikoloji Siyaset bilimi Demografi Uluslararası ilişkiler İktisat Teoloji İşletme KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

22 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
İletişim bilimleri Bireylerin, grupların ve kurumların birbirleriyle olan iletişimlerini inceler. Kitle iletişim sistemlerinin dilini ve etkisini inceler. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

23 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Psikoloji Psikoloji; davranışlar ve zihinsel süreçler ile birlikte bunların altında yatan nedenleri inceleyen bilim dalıdır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

24 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sosyoloji Sosyoloji; bireyler, gruplar ve toplumların toplumsal hayatını bütün yönleriyle ve düzeyleri arasındaki ilişkilerin bütünlüğü dâhilinde inceleyen bilimdir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

25 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sosyal psikoloji Sosyal psikoloji bir bireyin davranış, duygu ve düşüncelerinin diğer kimselerin davranış ve özelliklerinden nasıl etkilendiğini ya da belirlendiğini inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyal psikoloji, grup içerisindeki bireyi incelemektedir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

26 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Demografi Nüfus bilimidir. İnsan nüfusunun yenilenme mekanizmalarını ele alır. Demografi bilimi bir nüfus yapısını, doğumları, ölümleri, evlilikleri ve göçleri temel alır.   KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

27 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
İktisat İktisat, üretim, tüketim, yatırım, işgücü gibi konuları inceleyen bilim dalıdır. İktisat bilimi kıt kaynakların nasıl dağıldığını inceler. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

28 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
İşletme İşletme; kurumların kuruluşu finansmanı, üretim faktörlerini, üretilen mal ve hizmetlerin pazarlanması, örgütlenmesi, yönetilmesi ve finansal olaylarının izlenmesini inceleyen bir sosyal bilimdir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

29 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimsel Yöntem (1) Açık seçik, denetlenebilir, yansız, eleştirici, düzeltici, deneyici, seçici, akla uygun, duyarlığı yüksek, olgusal düzeyde, bilinen en güvenli sorun çözme yöntemi Bilim üretme yolu Bilimsel yöntem, gerçeğe varmak için, tutulması gereken en tutarlı yolu gösterir. Bilimsel yöntem tümdengelim ve tümevarımın bir sentezidir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

30 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilimsel Yöntem (2) Bilimsel topluluğun bilgi üretmek ve değerlendirmek için kullandığı fikirler, kurallar, teknik ve yaklaşımlar KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

31 Bilimsel Topluluğun Normları
Bilimcilerin araştırmalarını nasıl yürüteceklerini düzenleyen bir dizi resmi olmayan kural, ilke ve değer Evrenselcilik Örgütlü şüphecilik Tarafsızlık Paylaşımcılık Dürüstlük KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

32 Bilimsel Yöntemin Dayandığı Temel Varsayımlar
Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi olması Olayların incelenmesi Tümevarım/tümdengelim ile geçerli/güvenilir bilgi toplanabilmesi Olayların metafiziğe dayanmadan açıklanabilmesi KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

33 Bilimsel Yöntemin Aşamaları
1- Güçlüğün sezilmesi 2- Sorunun tanımlanması 3- Çözümün tahmin edilmesi 4- Gözlenebilir sınayıcıların belirlenmesi 5- Deneme ve değerlendirmelerin yapılması 6- Raporlaştırma KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

34 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Kaynakça Antunışık, Remzi, Coşkun, Recai, Bayraktaroğlu, Serkan ve Yıldırım, Engin (2005) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, 4. Baskı, Sakarya Kitabevi, Sakarya. Dinler, Zeynel (2000) Bilimsel Araştırma ve İnternet’e Bağlı Bilgi Merkezleri, 2. Baskı, Ekin Kitapevi, Bursa. Erkuş, Adnan (2009) Davranış Bilimleri için Bilimsel Araştırma Süreci, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara. İslamoğlu, Hamdi ve Alnıaçık, Ümit (2013) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 3. Baskı, Beta Basım, İstanbul. Kıncal, Remzi Y. (2010) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Seyidoğlu, Halil (2009) Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, 10. Baskı, Güzem Can Yayınları, No: 24, İstanbul. Tonta, Yaşar, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Son Erişim Tarihi: KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

35 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim… KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi