PİRİMİDİN NÜKLEOTİDLERİNİN SENTEZ VE YIKILIMI II

... konulu sunumlar: "PİRİMİDİN NÜKLEOTİDLERİNİN SENTEZ VE YIKILIMI II"— Sunum transkripti:

1 PİRİMİDİN NÜKLEOTİDLERİNİN SENTEZ VE YIKILIMI II
Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı

2 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 1a
UMP, sentezlendikten sonra UTP’a fosforillenir; reaksiyonu kinazlar katalizler; ATP, fosfat vericisi olarak rol oynar

3 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 1b

4 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 2a
CTP, sitidilat sentetaz (sitidin trifosfat sentetaz) etkisiyle UTP, ATP ve glutaminden oluşur

5 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 2b

6 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 3a
dUMP, CDP ve UDP üzerinden sentezlenir. Ribonükleotid redüktazın etkisi, pürin deoksiribonükleotidlerinin sentezindeki gibidir.

7 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 3b

8 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 4a
dTMP, timidilat sentaz etkisiyle dUMP’tan oluşur; metil grubu, N5,N10-Metilentetrahidrofolattan aktarılır. N5,N10-Metilentetrahidrofolat oluşmasında dihidrofolat redüktaz ve serin hidroksimetil transferaz önemli enzimlerdir.

9 UMP’ın diğer pirimidin nükleotidlerine dönüşümü 4b

10 Pirimidin nükleotidlerinin de novo sentezi feedback inhibisyon vasıtasıyla düzenlenir.
Karbamoil fosfat sentetaz II (CPS II) ve aspartat transkarbamoilaz enzimleri allosterik olarak düzenlenebilen enzimlerdir. Aspartat transkarbamoilaz, CTP tarafından inhibe edilir

11 Pirimidin nükleotidlerinin kurtarma yolunda sentezi
Fosforilazlar ve kinazlar etkisiyle serbest pirimidin bazlarından pirimidin nükleotidleri sentez edilebilmektedir. UMP, urasil fosforibozil transferaz etkisiyle urasil ve PRPP’tan da sentez edilebilir.

12 Pirimidin biyosentezi inhibitörleri
1) 6-Azauridine ve bunun triasetil türevi olan azaribine: Orotidilat dekarboksilazı inhibe ederler. 2) 5-Fluorouracil ve 5-Fluorocytosine (Flucytosine): Timidilat sentazı inhibe ederler. 3) Folat biyosentezi inhibitörleri: Sulfonamidler. 4) Glutamin analogları: Azaserine ve 6-diazo-5-oxo-L-norleucine (DON) 5) Dihidrofolat redüktaz inhibitörleri: Metotreksat (ametopterin) ve trimetoprim

13 Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 1a
Pirimidin nükleotidleri, 5‘-nükleotidaz etkisiyle defosforile olarak nükleozidlere dönüşürler. Nükleozidler, pirimidin nükleozid fosforilaz etkisiyle riboz-1-fosfat ve serbest pirimidin bazlarına yıkılırlar.

14 Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 1b

15 Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2a
Sitozin, katabolik yolda önce sitozin deaminaz etkisiyle urasile dönüştürülür. Urasil ve timin, aynı enzimlerin katalizlediği üç aşamada yıkılırlar. Urasil, -alanine, timin ise -aminoizobütirata çevrilmektedir.

16 Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2b
-alanin, CO2, NH3 ve -aminoizobutirat, pirimidin katabolizmasının son ürünleridir

17 Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2c
Pirimidin bazlarının yıkılım ürünü olan -alanin, asetil CoA’ya; -aminoizobutirat ise süksinil CoA’ya dönüşebilmektedir. Pirimidin azotunun atılımı, üre şeklinde olur.

18 Pirimidin metabolizması bozuklukları
Orotik asidüri: Orotat fosforibozil transferaz ve orotat monofosfat dekarboksilaz enzimlerinin her ikisinin veya sadece orotat monofosfat dekarboksilaz eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar (tip I ve II). İdrar ile aşırı orotik asit atılmaktadır. Gelişmenin gerilemesi ve megaloblastik anemi ile karakterizedir.