Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

Rehberlik Hizmetleri.

Benzer bir sunumlar


... konulu sunumlar: "Rehberlik Hizmetleri."— Sunum transkripti:

1 Rehberlik Hizmetleri

2 Çağdaş Anlayışa Göre Eğitim
Çağdaş bilimsel anlayışa göre eğitim; bireyin bedensel, duygusal, düşünsel ve sosyal yeteneklerinin kendisi ve toplum için en uygun şekilde gelişmesi oluşumudur. Kısaca bireyin her yönüyle bir bütün olarak kendisi ve toplumu için geliştirilmesi sürecidir.

3 Eğitimin Amaçları Eğitimin genel amacı: bedence, ruhça sağlıklı, topluma etkin şekilde uyabilen insanlar yetiştirmektir. Eğitimin Amacı Bireyi Kendisi İçin Yetiştirmek Bireyi Toplum İçin Yetiştirmek

4 Bireyi Kendisi İçin Yetiştirmek
1. Bireyi bir meslek sahibi yapmak 2. Toplumsal uyumu sağlamak 3. Kendisini geliştirme olanakları vermek

5 Bireyi Toplum İçin Yetiştirmek
1. Toplumun düzenini ve sürekliliğini sağlayacak iyi bir insan, iyi bir vatandaş olarak yetişmesine yardımcı olmak 2. Toplumun ekonomik yaşamı için nitelikli insan gücünü sağlamak 3. Bireye iş yaşamında esnek, gelişmeye açık, yaratıcı ve verimli olabilecek davranışlar kazandırmak

6 Eğitimin İşlevi Çağdaş eğitimin işlevi; öğrencilerin bedensel, ruhsal ve toplumsal yönlerden bir bütün olarak devamlı bir şekilde gelişmelerine, topluma aktif uyum yapabilecek mutlu ve üretken kişiler olarak yetişmelerine ortam sağlayarak yardım etmektir.

7 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN ÖĞRETİM VE YÖNETİMLE İLİŞKİSİ
Okul öğrenciye bilgi ve beceri kazandırmayı amaçlar. Öğretim ve eğitimin yanı sıra rehberlik ve psikolojik danışmadan da yararlanarak öğrencinin kişiliğini geliştirmesine yardımcı olmaya çalışılır. Bu yüzden öğretim ve eğitim yönetimi diğer kişilik hizmetleri ile birlikte eğitim sürecinin üç temel boyutudur. Ancak birbiri ile bu denli yakından ilişkili olmalarına ve aynı amaç doğrultusunda hizmet vermelerine karşın bunları birbirinden ayıran yanları da vardır. Bunlar: Görev ve rol ayrılığı: Öğretmenler öğretim görevini, yöneticiler de yönetim görevini çoğu kez bir başlarına yerine getirmektedirler. rehberlik ve psikolojik danışmanlıkta ise ilgililerin tümü sürekli birbiri ile ilişki içinde bulunmak , gerekli kararları birlikte vermek zorundadırlar. Bireysel yardım: Çağımızda öğretimin bireysel ayrılıklar göz önünde tutulmadan gerçekleştirilemeyeceği açıktır. Ancak gerek sınıfların kalabalık olması, gerekse öğretmenin bu iş için yeterince zamanın olmaması nedeniyle okullardaki öğretim genellikle orta düzeydeki öğrencilere göre ayarlanmaktadır. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde ise, öğrenci “kendine özgü özelliklerine göre öğrenen ve yaşayan” birer birey olarak görülmektedir.

8 Gönüllülük: Rehberlik hizmetlerinde gönüllülük temel ilkedir
Gönüllülük: Rehberlik hizmetlerinde gönüllülük temel ilkedir. Rehberlik çalışmalarından elde edilen sonuçlar öğrenciyi başarılı yada başarısız diye nitelemek, sınıf geçirmek veya sınıfta bırakmak amacı ile kullanılmamaktadır. Kişinin Öznel Dünyasına Yöneliş: Bugünkü öğretim ve yönetim daha çok anlatma ve aktarma niteliği ağır basan uygulamalarla sürdürülmektedir. Karşılıklı konuşmaya iletişime ve etkileşime oldukça az yer verilmektedir. Rehberlik hizmetleri ise daha çok kişinin duygusal dünyasına öznel yaşantılarına dönük bir hizmet özelliği taşımaktadır bu hizmet aracılığı ile kişiliğinin güçlendirilmesine yardımcı olunmaktadır. Sonuç olarak rehberlik ve psikolojik danışma ile öğretim arasında şöyle bir ilişki söz konusudur: Rehberlik ve psikolojik danışma eğitimin temel boyutlarından biridir. Öğretim ve yönetim görevlileri ile rehberlik ve psikolojik danışma görevlileri aynı amaç çerçevesinde benzer bir tutumla ancak ayrı görev ve rollerle etkinlik göstermektedir. Eğitimin amaçları önceden hazırlanmış olmasına karşılık rehberlik ve psikolojik danışmada amaçlar ve bir takım kurallar önceden saptanmamakta bunlara psikolojik danışma sonunda varılmaktadır.

9 Öğrenci Kişilik Hizmetleri Yönetim
Okulun Yapısı Öğretim Öğrenci Kişilik Hizmetleri Yönetim Amaç Bireyin kendisi ve toplum için en uygun düzeyde geliştirilmesi

10 Öğrenci Kişilik Hizmetleri (Ö.K.H.)
Öğrenci Kişilik Hizmetleri, çağdaş eğitim anlayışının örgün eğitim etkinlikleri içine katmayı zorunlu gördüğü profesyonel bir hizmetler grubudur. Okulda, öğrenciye öğretim çalışmalarından ayrı, sınıf öğretimi dışında sağlanan ve onun kişiliğinin duygusal ve toplumsal yanları ile sağlıklı bir şekilde gelişmesine hizmet eden etkinlikleri kapsar.

11 Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Amacı
Bireyin eğitimden en olumlu bir şekilde yararlanarak, her yönüyle tüm olarak gelişmesine ve sağlıklı bir kişilik kazanmasına olanak sağlayacak eğitim ortamını yaratmaktır.

12 Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Kapsamı
Sağlık Hizmetleri Sosyal Yardım Hizmetleri Rehberlik Hizmetleri Özel Yetiştirme Hizmetleri Sosyal ve Kültürel Hizmetler

13 Rehberliğin Gelişmesi
Rehberliğin gelişmesinde 20. Yy’da geleneksel eğitim anlayışına yöneltilen eleştirilerin önemli bir yeri vardır. Bu eleştirilerle birlikte geleneksel okul anlayışı terk edilmeye başlanmıştır. Çünkü eğitimden beklenen yeni ihtiyaçlara ve beklentilere cevap vermesidir. Geleneksel Okullara Yapılan Eleştiriler 1. Yalnız akademik başarıya önem vermesi. İnsanın diğer yeteneklerinin görmezden gelinmesi. 2. Duygulardan soyutlanmış yüzeysel yaşantılarla yetindiği için kalıcı ve köklü davranış değişiklikleri sağlayamamaktadır. 3. Geleneksel eğitim daha çok bir yarışma ortamı yarattığı için öğrencilerin çoğunda yetersizlik duyguları oluşmasına yol açmakta, aynı zamanda güven ve dayanışma duygularını yok etmektedir. 4. Bireysel farkları dikkate almadığı için yetenek ve ilgileri geliştirmede yetersiz kalmaktadır. 5. Bireylere yaşama aktif uyum yapabilecek özellikler kazandırmada yetersiz kalmaktadır.

14 Rehberliğin gelişmesini etkileyen etkenler
Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Etkenler 1. Hızlı değişmeler sonucu topluma uyumun güçleşmesi -Bilimde ve teknolojide gelişmeler -Toplumlar arası kültürel alış-verişin hızlanması -İnançlar ve değerlerdeki değişmeler -Nüfus artışı ve göçün etkisi -Kuşaklararası çatışmalar -Suç işleme oranının artması -Ruhsal bozukluklar ve hastalıkların artması 2. Aile yapısının ve fonksiyonunun değişmesi -Geleneksel aileden çekirdek aileye geçiş -Çocuk eğitiminde ailenin rolünü etkileyen çevresel etmenlerin artması

15 -Ailenin fonksiyonlarından bazılarının okula kayması
-Kadının çalışma hayatına katılması 3. Toplumun nitelikli insangücü ihtiyacının artması -Kalkınmada nitelikli insangücü gereğinin kabul edilmesi -Toplumun iş hayatındaki değişmeler -Mesleklerin çeşitlenmesi ve meslek seçiminin zorlaşması Felsefi ve Psikolojik Etkenler 1. Toplumda demokratik fikir ve düşüncelerin gelişmesi -Bireye verilen değerin artması -Bireylere tanınan seçme özgürlüğü -Bireye karar verme gücünün kazandırılması -İlerici eğitim anlayışının benimsenmesi

16 2. Demokrasinin eğitime etkisi
-Eşit eğitim hakkı ve toplu öğretime geçiş -Öğrenci merkezli eğitim anlayışının gelişmesi -Demokrasinin istediği insan özelliklerinin eğitimde kazandırılması için uygun ortam sağlama gereği 3. Psikoloji/Psikometrideki gelişmeler -Bireyin kişilik özelliklerinin ölçülmesi ve tanınması -Eğitimde bireyin duygusal yönüne verilen önemin artması -Bireyin özellikleri ile öğrenim ve meslek alanları arasındaki ilişkinin kavranması

17 Rehberlik Çalışmalarının Tarihçesi
Rehberlik çalışmalarında ABD öncülük etmiştir. İlk olarak meslek seçimi ile iş bulmaya yardım etmek amacıyla başlamış daha sonra bireyin eğitsel ve kişisel gelişimini de kapsamak üzere genişlemiştir. Mesleki rehberlik çalışmalarında 20. Yy.ın başında gelişen zeka ve yetenek testlerinin gelişmesi önemli bir rol oynamıştır. İlk büro 1908’de Boston’da Frank Parsons tarafından açılmıştır. 1913 yılında ABD’de rehberlik hizmetleri eğitim sistemine alınarak sistemli bir şekilde gelişmeye başlamıştır.

18 Türkiye’de Rehberlik Hizmetleri
1950’li yıllarda Türk-Amerikan işbirliği kapsamında başlatılmıştır. İlk öncü çalışmaları yapanlar Prof. Dr. Feriha BAYMUR ve Prof. Dr. Hasan TAN’dır. ’te Gazi Eğitim Enstitüsü, Pedagoji ve Özel Eğitim bölümünde ders olarak konulmuştur. Yine 1955’de de Ankara Demirlibahçe İlkokulunda ilk rehberlik merkezi açılmıştır.

19 Kalkınma planlarında “yöneltme” hizmetleri ön plana çıkarılmıştır.
8. Şurada 9. Sınıfın yöneltme sınıfı olması belirlenmiştir. öğretim yılında 24 okulda rehberlik uygulamaları resmen başlatılmıştır.

20 Rehberlik Hizmetleri 1. Psikolojik Danışma Hizmetleri 2. Oryantasyon Hizmeti 3. Bireyi Tanıma Hizmeti 4. Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti 5. Yöneltme ve Yerleştirme Hizmeti 6. İzleme ve Değerlendirme Hizmeti

21 REHBERLİK HİZMETLERİ Tanımlar
“Rehberlik, seçimler ve uyum yapmada, problem çözmede bir kişinin diğerine verdiği yardımdır” (Jones, 1963) “Rehberlik, problem çözebilmesi, bağımsız hale gelebilmesi ve içinde yaşadığı toplumun sorumlu bir üyesi olabilmesi için bireye verilen yardım sürecidir” (Glanz, 1964) “Rehberlik, demokratik ortam içinde bireyin kapasite ve yeteneklerini en uygun biçimde geliştirmeyi amaçlayan ve uzman kişilerce verilen tüm eğitim programının bir parçası olarak sunulan hizmetlerdir” (Mortensen ve Schmuller, 1966) “Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir” (Kuzgun, 1992) “Rehberlik, bireye, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce verilen psikolojik yardımdır.” (Kepçeoğlu, 2001)

22 Bu tanımlardan hareketle aşağıdaki genellemeleri yapabiliriz.
1. Rehberlik bir süreçtir. 2. Rehberlik bireye yardım etme işidir. 3. Rehberlik yardımı bireye dönüktür. 4. Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır. 5. Rehberliğin esası bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

23 REHBERLİK NE DEĞİLDİR? a) Rehberlik çocuğun elinden tutup yürütmek, bütün ihtiyaçlarını karşılamak değildir. b) Rehberlik öğrenciyi korumak, her sıkıntıdan kurtarmak, problemlerini çözmek için doğrudan yardım yapma değildir. c) Rehberlik öğrenciye öğüt vermek, telkinde bulunmak, tavsiye yapmak değildir. d) Rehberlik öğrencilere test uygulamak, anket yapmak, fiş doldurmak dosya tutmak gibi rutin işler değildir. e) Rehberlik okulda disiplini sağlama, öğrencileri tehdit etme, kontrol altında bulundurma, onları yargılama işi değildir. f) Rehberlik idarenin istek ve arzularını öğrencilere empoze etmek, öğrenci ile okul idaresi arasında aracılık etmek işi değildir. g) Rehberlik öğrencilerin devamsızlıklarını incelemek, karne yazmak sekreterlik yapmak değildir. h) Rehberlik öğrenciyle ahbaplık etmek, sohbet yapmak, dertleşmek değildir. I) Rehberlik bilgi vermek, ikna etmek inandırarak ve önderlik ederek çocukların davranışlarını etkilemek değildir.

24 Bireylerin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.
Rehberliğin Amacı: Bireylerin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir. Birey Kendini tanıma Kendini anlama ve kabul etme Ben kimim? Özelliklerim nelerdir? Kuvvetli ve zayıf yönlerim? Yeteneklerim? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaçların nelerdir? ... gibi soruların yanıtları Bulunduğu ortamı ve çevreyi tanıma Çevredeki eğitim ve iş olanakları nelerdir? Ailenin sınırlılıkları? Toplumun gerçekleri, bana sağlanan fırsatlar?.. Vb. soruların yanıtları Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım? Yeteneklerimi nasıl geliştiririm? Çevrenin fırsatlarını nasıl değerlendirebilirim? Sorunlarımı nasıl çözebilirim ve bulunduğum ortama nasıl uyum sağlayabilirim? Kendini Gerçekleştirme

25 Kendini gerçekleştiren birey
1. Daha yeterli kişiliğe sahiptir. 2. Daha verimlidir. 3. Başkaları hakkında iyi düşüncelere sahiptir. 4. Zamanını iyi kullanır. 5. Kendine saygı duyar. 6. Yaratıcıdır. 7. Geleceğe dönüktür. 8. Değişmeye açıktır.

26 Rehberliğin Kapsamı Rehberlik hizmetleri, öğrencinin her yönüyle tüm olarak gelişmesini ve böylece onun kendini gerçekleştirmesini amaçlayan psikolojik yardım hizmetlerini kapsadığı için bu hizmetlerin bir bütünlük içinde verilmesi gerekmektedir.

27 Müşavirlik (Konsültasyon)
Rehberlikte Hizmet Alanları Bilgi Toplama ve Yayma Oryantasyon Yöneltme ve Yerleştirme Psikolojik Danışma İzleme Değerlendirme Çevre/Veli İle İlişkiler Araştırma ve Geliştirme Bireyi Tanıma Müşavirlik (Konsültasyon)

28 Psikolojik Danışma Hizmeti
Psikolojik danışma “Bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir.” (Gibson ve Mitchell, 1990) Yardımı alan kişiye “danışan”, yardımı verene de “psikolojik danışman” denir.

29 Oryantasyon Hizmeti Okula yeni başlayan öğrencilere, eğitim yılı başında, okulu, kurallarını, işleyişini tanıtmak, okul ve çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.

30 Bireyi Tanıma Hizmeti Bireyi tanımaya dönük hizmetlerdir. Bireyi tanıma amaçlı kullanılan yöntem ve tekniklerin sonucu Toplu Dosya ya kaydedilir.

31 Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti
Üst öğrenim kurumları hakkında, okulun programı hakkında ve meslekler hakkında elde edilen bilgilerin öğrencilere, velilere sunumudur.

32 Yöneltme ve Yerleştirme Hizmeti
Bireyin kendine uygun bir mesleğe, programa ya da üst öğrenim kurumuna yerleşmesi için yapılan hizmetlerdir.

33 İzleme ve Değerlendirme Hizmeti
Yardım alan öğrencilerin izlenmesi, yöneltme ve yerleştirme sonucunun izlenmesi hizmetleridir. Mezunları izleme araştırması, yapılan etkinliklerin değerlendirilmesi vb.

34 Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti
Okuldaki rehberlik uzmanın, öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları, bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır.

35 Rehberliğin İlkeleri 1. Rehberliğin temelinde, insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. 2. Rehberlik anlayışı, her türlü çalışması ile öğrenciyi merkeze alan bir sistemi öngörür. 3. Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamaları ve problemlerine çözüm yolları bulmada onların kendi kendilerine yeter bir duruma gelmelerini sağlamaktır. 4. Rehberlik hizmetleri öğrencinin her yönüyle gelişmesi ve kendini gerçekleştirmesine yardım etmelidir. 5. Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkesin ortak bir anlayış ve işbirliği içinde çalışması gereklidir. 6. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına uygun alanlarda yoğunlaştırılmalıdır.

36 7. Uygun bir okul rehberlik programı, çevre koşulları ve özellikleri ile öğrenci nitelikleri ve ihtiyaçlarının düzenli ve sistemli olarak değerlendirilmesi temeline dayandırılmalıdır. 8. Okulun etkili bir öğretim programı, etkili bir rehberlik programını gerektirir. Öğretim ve rehberlik hizmetleri karşılıklı olarak birbirine bağımlıdır. 9. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklara saygı esastır. 10. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. 11. Rehberlik hizmetlerinde “süreklilik”, “gönüllülük” ve psikolojik danışma ilişkilerinde ayrıca “gizlilik” esastır. 12. Rehberlik hizmetleri çok yönlü ilişkiler sistemi içinde yürütülmelidir. 13. Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir.

37 Resmi Gazete’de tarihinde yayınlanan sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetler Yönetmeliği’ne göre Rehberliğin İlkeleri a) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri, eğitim kurumlarının eğitim-öğretim etkinlikleri bütünlüğü içinde yer alır. b) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri tüm öğrencilere açık bir hizmettir. c) Her öğrenci eğitim sürecinde kendisine sunulan seçenekler arasında seçme özgürlüğüne sahiptir. d) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde insana saygı esastır. e) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin bireysel boyutunda gizlilik esastır. f) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri öğrenci, veli, uzman, öğretmen ve yönetici gibi ilgililerin iş birliği ile yürütülür. g) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygı esastır. h) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesinde hem bireye hem de topluma karşı sorumluluk söz konusudur. ı) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesinde bilimsellik esastır.

38 REHBERLİĞİN TEMEL İŞLEVLERİ (FONKSİYONLARI)
1-Uyum sağlayıcı fonksiyonu; Özellikle okulların ilk sınıflarında bulunan öğrencilerin fiziki, sosyal, psikolojik, eğitim ve akademik yapılara uyum sağlaması için yapılan çalışmaları içerir. 2-Yöneltici fonksiyonu; Okul içi eğitsel, mesleki, boş zaman değerlendirme, sosyal ve kültürel kollara ilgi ve özellikleri dikkate alınarak yapılan çalışmalardır. 3-Ayırıcı fonksiyonu; Çeşitle durumlara bağlı olarak sınıf içinde uyum sağlamayanların programları aksatmaması için yapılan ayrıştırılması işlemleridir. (özel sınıf) 4-Önleyici fonksiyonu; Duygusal gerginliklerin, zararlı alışkanlıkların uyumsuzlukların ortaya çıkmaması için yapılan çalışmalardır.

39 5-İyileştirici fonksiyonu; uyumsuz ve çeşitli sapmaların düzeltilmesine yönelik çalışmalarıdır.
6-Geliştirici fonksiyon; Bireylerin kendilerini tanımaları, yeteneklerini kullanmaları, ilgi ve özelliklerini tatmin etmeleri ve geliştirmeleri için ortam hazırlama çalışmalarıdır. 7-Aydınlatıcı fonksiyonu; Öğrenciler için okul içi ve okul dışı eğitsel, kişisel ve mesleki imkanlar konusunda aydınlatılması, okulda yapılan çalışmaların tanıtılmasına yönelik çalışmalardır. 8-Bütünleştirici fonksiyonu; Gerek öğrenciyle ilgili çalışmalarda okul aile ve çevre işbirliğini sağlama, gerekse öğrencilerin sosyal bütünleşmelerine dönük çalışmaları kapsamaktadır.

40 REHBERLİĞİN ÇEŞİTLERİ
Rehberlik hizmetlerini çeşitlere ayırarak incelemek, sistemli bir yaklaşım olması bakımından yararlıdır. Fakat rehberliğin amaç ve ilkelerine yaklaşımda bir değişikliğe neden olmaz. 1- Birey sayısına göre rehberlik çeşitleri; a) Bireysel rehberlik b) Gurup rehberliği 2- Eğitim uygulamaları düzeylerine göre; a) İlkokullarda rehberlik b) Orta okullarda rehberlik c) Lisedeki rehberlik d) Üniversitelerde rehberlik e) Yaygın eğitim kurumlarında rehberlik

41 3- Rehberliğin temel işlevlerine göre rehberlik çeşitleri;
a) Uyum sağlayıcı rehberlik b) Yönlendirici rehberlik c) Ayarlayıcı rehberlik 4- Sorun alanlarına göre rehberlik; a) Eğitsel sorunlarla ilgili rehberlik b) Mesleki sorunlarla ilgili rehberlik c) Kişisel sorunlarla ilgili rehberlik 5- Kurum türlerine göre rehberlik; a) Eğitim kurumlarında rehberlik b) Sağlık kurumlarında rehberlik c) Sosyal yardım ve hayır kurumlarında rehberlik d) Adli kurumlarda rehberlik

42 Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesinde Kullanılan Modeller
Glanz rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde dört model bulunduğunu belirtmektedir. Bunlar: 1. Merkezileşmemiş - Genellenmiş 2. Merkezileşmiş - Uzmanlaşmış 3. Müfredat Programı Çerçevesinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma 4. İnsan İlişkileri ve Grup Çalışması Modeli

43 Merkezileşmemiş - Genellenmiş
Bu model rehberlik hizmetlerini eğitimin bir parçası olarak görmektedir. Bu modele göre rehberliğin amacı, öğrencilerin öğretimden en yüksek derecede yararlanabilmeleri için uygun koşulları hazırlamak, akıl sağlığını koruyucu ve geliştirici önlemleri almak, öğrencilerin kişisel planlamalar yapabilme ve yerinde kararlar verebilme gücünü geliştirmelerine yardımcı olmaktır. Rehberlik hizmetleri eğitim programlarının içerisindedir. Öğretmenler rehberlik hizmetlerinde birinci derecede rol alan kimselerdir. Rehber uzmanın rolü öğretmenlere yardımcı olmaktır.

44 Merkezileşmemiş - Genellenmiş yaklaşıma göre okulda bir rehber uzmanın bulunmasına gerek yoktur. Eğer bir uzman varsa o’da rehberlik hizmetlerinde bilgi verme ve grup rehberliği etkinliklerine ağırlık vermelidir. Psikolojik danışma hizmetleri rehberliğin vazgeçilmez bir öğesi olarak görülmez. Bu modele göre rehber uzman öğretmenlik formasyonuna ve deneyimine sahip olmalıdır. Bu uzmanın okulda kabulünü kolaylaştıracaktır.

45 Rehberliği öğretim hizmetleri türünden sayıp bu işleri öğretmenlerle yürütmenin olumlu yanları
1. Rehberlik ilkeleri öğretim etkinliklerine yansıyabilir, grup rehberliği akademik kursların bir parçası olarak planlanıp yürütülebilir. 2. Bütün okul personeli, özellikle öğretmenler, rehberlik hizmetlerinde aktif rol alacağı için hizmetlerin yürütülmesi kolaylaşacaktır. 3. Her öğretmen öğrenciler ile ilgili kayıtlar tutacağı için öğrencilerini daha yakından tanır ve bunları öğretimde kullanır. 4. Öğrenci, güvendiği öğretmeninden yardım isteyebilir. 5. Bir öğrenciye birden fazla öğretmen yardım edebilir. 6. Öğretmenler öğrencileri daha uzun süre gözlemleyebilmektedirler. Buda onların öğrencilerini daha iyi tanımalarına ve onların güçlüklerini kolayca görebilmesine yardım eder. Böylece öğretmenler sorunlara çözüm bulabilirler.

46 Rehberliği öğretim hizmetleri türünden sayıp bu işleri öğretmenlerle yürütmenin sakıncaları
1. Öğretmenler özel olarak yetiştirilmedikleri rehberlik alanında hizmet verme durumunda kalmaktadırlar. 2. Her öğretmen, kendi anlayışına göre bir rehberlik programı uygulayabilir. 3. Bireysel danışma ihmal edilir. 4. Öğretmenin öğrenci özelliklerine ilişkin kayıt tutma işi çok zamanlarını alır ve buda öğretim ve rehberlik hizmetlerini aksatabilir. 5. Kayıtların belli bir yerde tutulmaması yani toplu dosyanın olmaması rehberlikteki sürekliliği sağlamayı güçleştirmektedir. 6. Hizmetler birinci derecede öğretmenler tarafından gerçekleştirildiğinde rehber uzmanın hizmet alanı yayılmakta ve rehber uzman bir alanda uzmanlaşamamaktadır.

47 Merkezileşmiş - Uzmanlaşmış
Bu modele göre rehberlik hizmetleri alanda uzmanlaşmış kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu modele göre hizmetlerin merkezinde psikolojik danışma vardır. Öğretmen rehberlik hizmetlerine sadece bilgi verme hizmetlerinde katılmaktadır.

48 Rehberliği bir uzmanlık hizmeti olarak gören bu modelin olumlu yanları
1. Rehberliğin uzmanlar tarafından yapılması kaliteyi artırmaktadır. 2. Bu modele göre şekillenen bir örgütte uzmanların rol ve fonksiyonları açıkça belirlenmiştir. 3. Bu modele göre uzmanlar kendi alanlarında iş bölümü yapabilirler. Daha da uzmanlaşabilirler. 4. Rehberlik hizmetleri öğretim ve yönetimden ayrıldığı için rehber uzmanlar tamamen rehberliğe yönelirler. 5. Toplu dosya geliştirme ve bilgi toplama hizmetleri daha sistematik yapılır.

49 Rehberliği bir uzmanlık hizmeti olarak gören bu modelin sakıncaları
1. Rehberlik hizmetleri birkaç uzmanın elinde kalabilir. Diğer çalışanlar kendilerini sorumsuz hissedebilirler. 2. Rehberlik hizmetlerinden pek az kimse haberdar olur ve toplanan bilgilerden pek az kimse yararlanabilir. 3. Rehberlik hizmetleri eğitim faaliyetlerinden soyutlanabilir. 4. Psikolojik danışma hizmetleri bilgi verme hizmetlerini ihmale uğratacak şekilde engelleyebilir. 5. Uzman personel yetiştirmek ve onları okulda çalıştırmak çok zaman ve para gerektirebilir.

50 Müfredat Programı Çerçevesinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma
Bu model rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin akademik programla kaynaştırılması esasına dayanır. Bu modelde bir sınıf ortamında psikoloji ve uyum kursları yolu ile rehberlik ve psikolojik danışma yardımının verilmesi ile karakterize edilebilir. Müfredat programında benliği veya kendini inceleme, eğitsel ve mesleki planlama, değerler gibi konular sınıf faaliyetlerini canlı tutan konular arasında yer almaktadır.

51 Müfredat Programı Çerçevesinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma Modelinin Olumlu Yanları
1. Rehber ve psikolojik danışma hizmetleri diğer akademik çalışmalarla paralel bir yapıya kavuşur. 2. Psikoloji rehberlik ve psikolojik danışma amacı ile kullanılabilmektedir. 3. Uzmanlar öğretmenlerle daha iyi kaynaşmaktadır. 4. Rehberliliğin sürekliliği ve yaygınlaştırılması daha iyi sağlanmaktadır

52 Müfredat Programı Çerçevesinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma Modelinin Sakıncaları
1. Grup rehberliği yüzeysel, yalın ve anlamsız olabilmektedir. 2. Öğretmen hem sınıf öğretmeni hem de danışman rolünde olabilmektedir. 3. Programın istekleri esnek olmayabilir. 4. Çok sayıda iyi yetişmiş elemana ihtiyaç vardır.

53 İnsan İlişkileri ve Grup Çalışması Modeli
Bu modelde rehberliğin mesleki ve eğitsel danışma ya da psikolojik testler gibi spesifik alanlarından çok uyum, sağlıklı düşünme, etkili insan ilişkileri gibi konuları üzerinde yoğunlaşılmaktadır.

54 İnsan İlişkileri ve Grup Çalışması Modeli Modelinin Olumlu Yanları
1. Uyum ve kişilik olgunluğuna ağırlık veren daha geniş bir rehberlik anlayışına yer vermektedir. 2. Grup çalışmasını herkesin kullanabileceği bir teknik haline getirmektedir. 3. Birçok kişinin ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere çalışmasına olanak sağlamaktadır. İnsan İlişkileri ve Grup Çalışması Modeli Modelinin Sakıncaları 1. Test ve psikolojik danışmaya yeterince yer vermemektedir. 2. Eğitimi yetersiz kişiler tarafından yürütülmeye yatkındır. 3. Belli bir meslek örüntüsünün olmayışı, her uygulayıcının kendine göre bir yol izlemesine olanak verir.

55 Rehberlik Uygulamalarında Stratejiler
Mathewson rehberlik hizmetlerinin tarihsel gelişimi içinde çeşitli şekillerde uygulandığını bununda izlenen stratejilerden kaynaklandığını belirlemiştir. İzlenen stratejilere göre bu uygulamalar bir doğrunun uç noktalarında şekillenmektedir. Eğitici ya da Yöneltici: Doğrunun bir ucunda yer alan uygulamada rehberlik bir öğrenme süreci olarak görülür. Amaç bireyin karar verme gücünü eğitim yoluyla geliştirmek ve kendini yönetebilir kılmaktır. Diğer uçta yer alan rehberlik anlayışında ise, bireyin kapasitesinin, olanaklarının bir uzman tarafından değerlendirilmesi ve alınacak önlemler konusunda bireyin bilgilendirilmesi vardır. Öğrenme Süreci Bireyin uzman tarafından değerlendirilmesi

56 Sürekli ya da Bir Probleme Bağlı: Bir uçta rehberliği sürekli ve yığılmalı bir süreç olarak gören ve herkesin (bir sorunu olmayabilir) rehberliğe ihtiyacı olduğunu savunan bir anlayış, diğer ucunda ise rehberliğin kriz durumlarında ya da uyumsuz kimselere verilen bir profesyonel yardım olarak gören anlayış yer almaktadır. Herkes için Kriz durumları ya da sorunlu bireyler için

57 Kendi Kendini Değerlendirme ya da Başkaları Tarafından Değerlendirilme: Bir uçta kişinin dış yardıma ihtiyaç duymadan, benlik tasarımı ve kimlik geliştirebileceği diğer uçta ancak başkalarının yardımı ile gerçekleştirebileceğini kabul eden görüş yer almaktadır. Kendisi Dış Yardım

58 Kişisel Güç ya da Sosyal Değer: Kişisel değer ucunda ilgi, birey ve onun doyumunda odaklanmıştır. Diğer uçta ise toplumun istekleri ön plandadır. Birey ve onun ilgi ve doyumu Toplum

59 Öznel ya da Nesnel Olana Odaklaşma: Kişiliğin öznel yanına odaklaşmada daha çok bireyin psikolojik durumu (kaygıları, çatışmaları vb.), nesnel olana odaklaşmada ise, test verilerine önem verilmektedir. Bireyin psikolojik durumu Test verileri

60 Çok Yönlü ya da Tek Yönlü: Bir boyutta rehberliğin tüm sorunlarla ilgilenmesi gerektiği, diğer ucunda ise, sadece mesleğe yönelme sorunları ile ilgilenmesi gerektiği görüşü yer almaktadır. Tüm sorunlar Mesleğe yönelme

61 Koordine Etme ya da Uzmanlaşmaya Önem Verme: Bir uçta rehberliğin çeşitli kişi ya da kuruluşların bu alandaki çalışmalarını koordine edicisi olması gerektiği, diğer uçta ise, hizmetin sadece uzmanlar tarafından yürütülmesi gerektiği anlayışı yer almaktadır Koordine etme Uzmanlaşma

62 Mathewson, uygulamada bu stratejilerin ağırlığına göre üç tür rehberlik modelinin olduğunu belirtmektedir. Bunlar: 1. Yöneltici Rehberlik 2. Uyum Sağlayıcı Rehberlik 3. Eğitim ve Gelişime Önem Veren Rehberlik Modeli (Gelişimsel Rehberlik)

63 Yöneltici Rehberlik Bu modelde danışmanın çalışmaları; yöneltici, probleme yönelik, dışardan değerlendirici, toplumun ihtiyaçlarına ağırlık veren, nesnel verilere dayanan, tek yönlü ve uzmanlaşmış işlemler bütünü olarak görülmektedir. Bu modelde danışman aktif ve egemen bir roldedir. Bu rehberlik modeline göre bu tür bir uygulama çağdaş anlamda rehberlikten çok “yöneltme” kavramına denk düşmektedir. Bu model bundan dolayı mesleğe yöneltme için uygundur.

64 Uyum Sağlayıcı Rehberlik
Bu model, bireysel psikolojik danışma ve vak’a incelemesi sonucunda elde edilen verileri değerlendirmeye ağırlık veren bir rehberlik anlayışıdır. Rehberliğin amacı, bir güçlüğü, bir sorunu ya da bir uyum bozukluğu olan bireylerin davranışlarının gerisindeki nedenleri ortaya çıkarmak, uyum sağlayıcı yeni davranışlar geliştirmesi için gerekli önlemleri almaktır. Bu durumda danışman bireyi dışsal tekniklerle tanımaya çalışır.

65 Gelişimsel Rehberlik Bu modelde bireysel ve grupla psikolojik danışma ya da derslerde geçirilen yaşantılar yoluyla bireyin benliğini ve çevresini daha iyi tanımasına ve bu ikisi arasında ilişki kurabilme gücünü geliştirmesine yardımcı olunur.

66 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN SINIRLILIKLARI
Rehberlik ve psikolojik danışma, “her derde deva” bir hizmet değil, sınırlılıkları olan bir hizmetler bütünüdür. Bireyin tanınması ancak bu hizmetlerden yararlanmak isteyen kişinin kendisi, anne babası, öğretmeni, yöneticisi ile anlayış ve işbirliği yapabildiği ölçüde gerçekleştirilebilmektedir. Rehberlik uzmanından beklenen; bu hizmetlerden yararlanmak isteyen kişiye gerçekleri, sorunları anlatarak çevresi konusunda bilinçlenmesini sağlamaktır. Böylece birey kendi güçlerini kullanarak sorunlarını çözebilecek ve kendini gerçekleştirebilecek duruma gelecektir. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle sağlanmak istenen başarı budur. Bundan sonraki başarıyı kişinin olanakları, kararı, girişim gücü ve çabası belirleyecektir. Onun için okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin verilmesiyle, öğrencilerin tüm sorunlarının ortadan kaldırılacağı sanılmamaktadır. Ayrıca, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinden, kısa sürede sonuç alınamadığı da bilinmektedir.

67 REHBER ÖĞRETMENDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
a) Rehber öğretmen gelen olarak insanlara karşı saygı ve değer verici tutuma sahip olmalıdır. b) Rehber öğretmen yardımsever ve yardım yapmaya istekli olmalıdır. c) Rehber öğretmen özverili olmalıdır. d) Rehber öğretmen, öğretmen öğrenci ve velilerle işbirliği ve bağdaşım içinde olmalıdır. e) Rehber öğretmen maskesiz, saydam (İçi dışı bir) olmalıdır. f) Rehber öğretmen insanları karşı ön yargısız olmalıdır. g) Rehber öğretmen şartsız kabul, olumlu ilgi, saygı ve kabul edici olmalıdır.

68 h) Rehber öğretmen EMPATİK anlayışa sahip olmalı, olay ve sorunlara danışanın bakış açısıyla bakabilmelidir. I) Rehber öğretmen içtenlikli olmalıdır. j) Rehber öğretmen güvenilir ve dürüst olmalıdır. k) Demokratik tutum, hak ve eşitlik anlayışına sahip olmalıdır. l) Gelişmeye açık, araştırıcı, bilimsel, dinamik olmalı, mesleki gelişime katkıda bulunmalıdır. m) Rehber öğretmen kendine güvenli ve kendine değer verici olmalıdır. n) Bütünleştirici, uzlaştırıcı, yapıcı ve yaratıcı, problem çözme bilgi ve becerisine sahip olmalıdır.

69 Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Etik
Etik, Yunanca “karakter” anlamına gelen “ethos” sözcüğünden türetilmiştir. Etik: İnsanların töresel ya da ahlaksal ilişkilerini, davranış biçimlerini ve görüşlerini araştıran bir felsefe dalıdır. Basit bir anlatımla etik, doğru ve yanlış ölçütleridir. Mesleki Etik: Belli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup, koruduğu; meslek üyelerine emreden, onları belli bir şekilde davranmaya zorlayan; kişisel eğilimlerini sınırlayan; yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan; meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

70 Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Etik Kodlar
PDR-DER Etik Kurallar Komisyonunca geliştirilmiş ve yayınlanmış olan etik kurallar bu alanda hizmet veren herkesi kapsamaktadır. PDR elemanlarının benimsemeleri gereken başlıca ilkeler: 1. Yetkinlik 2. Dürüstlük 3. Duyarlı ve saygılı olma 4. Bireysel ve kültürel farklılıklara duyarlılık 5. Sosyal sorumluluk 6. Mesleki ve bilimsel sorumluluk

71 Etik standartlar ise; 1. Genel standartlar 2. Psikolojik danışma ilişkileri 3. Ölçme ve değerlendirme 4. Araştırma ve yayın 5. Müşavirlik 6. Mesleğe hazırlık 7. Özel çalışma 8. Personel yönetimi

72 PDR elemanlarını tüm etkinlikleri için geçerlidir.
1. Genel Standartlar PDR elemanlarını tüm etkinlikleri için geçerlidir. A. Yetkinlik Sınırlar: Danışmanın uzmanlık alanında hizmet vermesi. B. Uzmanlık Alanlarında Sürekli Gelişme: C. Bireysel Farklılıklar: D. Toplumun Değerlerine ve Törelerine Saygı: E. Ücret İlişkileri: F. Duygusal Cinsel Yakınlık: G. Başkalarına Zarar Vermeme: H. Gizli Bilgiler: İ. Profesyonel Kimlik:

73 2. Psikolojik Danışma İlişkileri
Sizler psikolojik danışma yapmayacağınız için size bu konu hakkında bilgi vermeyeceğim

74 3. Ölçme ve Değerlendirme
A. Testi veren, testin uygulanmasından önce ve sonra test ve testin amacı ile sonuçlarının nerede kullanılacağı hakkında testi alana bilgi verir. B. Bir danışana uygulanmak üzere test seçilirken testin geçerli, güvenilir ve danışan için uygun olduğuna ilişkin hem yasal hem de ahlaki açıdan uygun olmasına dikkat edilir. C. Testi veren kişi, uygulanan testler ve sonuçları hakkında halka bilgi verirken, yanlış iddia ve algılamaya neden olmayacak şekilde, doğru bilgi verir. D. Farklı testleri uygulama, puanlama ve yorumlama için farklı yetenek ve hazırlığa ihtiyaç vardır. Bu nedenle testi veren bu konuda kendi yetenek ve hazırlık sınırlarını aşan işlere girmez. E. Testler standardize edilirken bazı standartlar sağlanmalıdır. F. Testlerin posta ile uygulanması gibi bir uygulama meslek etiğine aykırıdır.

75 G. Test sonuçlarının geçerli olması için test güvenliğinin sağlanması gerekir.
H. Eldeki araçlara ait sınırlılıkların olması durumunda danışman zaman zaman araçları gözden geçirerek güncelleştirir veya bunları amaca uygun hale getirir. İ. Testi veren, bireye ve gruba ait test verilerini açıklarken yeterli yorumu yapar. J. Test sonuçlarına dayanarak karar verme sorumluluğunu taşıyan uzman, eğitsel ve psikolojik ölçme araçları, geçerlik ölçütleri ve testlerin araştırmalarda kullanılması gibi konular hakkında yeterli bir anlayış ve bilgiye sahip olmalıdır. K. Hakkında yeterli teknik bilgi bulunmayan araştırma sonuçlarını yorumlarken dikkatli olunmalıdır. L. Uzman, eski test sonuçlarının güncelliğini kaybetmiş olabileceğini göz önünde bulundurarak, eski test sonuçlarına dayalı olarak yorumlar yapmaz. M. Testlerin bilgisayar aracılığı ile kullanılmasında belirlenen ilkelere dikkat edilir.

76 4. Araştırma ve Yayın A. PDR elemanları araştırmaları düzenleme, yürütme ve rapor etme sırasında, bilimsel yeterlilik ve ahlak ilkeleri konusundaki standartlara uyarlar. B. PDR elemanları araştırmalarını, sonuçların yanıltıcı olma olasılığını en alt düzeyde tutacak şekilde planlarlar. C. PDR elemanları araştırmaya katılan ve araştırmadan etkilenen insanların haklarının korunmasından ve huzurlarının sağlanmasından sorumludurlar. D. Araştırma için yanlış bilgi vermenin gerekli olduğu durumlar dışında, araştırmaya katılan kişiler araştırmanın amacından haberdar edilirler. E. Araştırmaya katılanlar gönüllü olmalıdır. F. Araştırma sonuçları rapor edilirken, araştırma sonucuna veya verilerin yorumuna etki edebilecek, araştırmacının bildiği tüm değişkenler ve koşullardan açıkça söz edilir.

77 G. PDR elemanları, araştırmasını tekrar etmek isteyen ehliyetli diğer kişilere yardım ederler.
H. Araştırma sonuçlarını rapor etmede veya orijinal verileri sağlamada, deneklerin kimliklerinin gizli tutulması için gereken özen gösterilir. İ. Araştırmanın raporunun yazılmasında kaynaklarını gösterir ve telif haklarına dikkat eder. J. PDR elemanı mesleki veya bilimsel değeri olduğuna karar verilen herhangi bir araştırma sonucunu meslektaşlarına aktarır. K. Bir araştırmayı birden fazla yayıncıya göndermez. L. PDR elemanı araştırmasına katkı sağlayanlara teşekkür eder.

78 5. Müşavirlik A. Kişi ya da kişilerden çok çözülecek sorunla ilgilenir. B. Müşavir ile yardım isteyen arasında problemin tanımlanması, amaçlanan değişiklik ve önerilen çözüm yolları ile ilgili anlayış ve uyuşmanın olması gerekir. C. Yardım alanı geliştirmeye dönük olmalıdır. D. Müşavir, hizmet için hazır olduğunu ilan ederken mesleğin etik standartlarına titiz bir şekilde bağlı kalır. E. Müşavir, kurumlarda görev aldığında ayrıca bir ücret talebinde bulunmaz.

79 6. Mesleğe Hazırlık A. Eğitim programlarından sorumlu olan kişilerin hem öğretici hem de uygulayıcı olarak beceri sahibi olmaları gerekir. B. Öğretim elemanları hazırladıkları programlar aracılığı ile öğrencilerin gelecekteki çalışmalarını engelleyebilecek kişisel sınırlılıklarına dikkat etmelidirler. C. Öğretim elemanları, mesleğin etik sorumluluk ve ilkeleri hakkında öğrencileri bilgilendirirler. D. Öğretim elemanları kendi eğitim kurumları içerisinde öğrencileri eğitim programlarına yerleştirirken hem toplumun hem de öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarını dikkate alırlar.

80 7. Özel Çalışmalar A. Özel çalışmalar için ilgili makamlardan izin alınmalıdır. B. Özel çalışma yeri ile çalıştıkları kurum birbirlerinden ayrılmalıdır.

81 8. Personel Yönetimi A. PDR elemanlarının çalıştığı kurumun amaç ve işlevleri hakkında yeterince bilgi sahibi olması ve kendi çalışmalarında bu amaç ve işlevlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olması beklenir. B. PDR elemanları görevli oldukları kurumda birlikte çalıştığı iş arkadaşları ile iyi ilişkilere dayanan dengeli bir çalışma düzeni sağlamakla yükümlüdür. C. Uzmanlar çalıştıkları kurumlarda kendi sorumluluk sınırları içinde kalan işlerle ilgili her türlü bilgiyi tutmak, bu bilgilerin ve kullanıldığı çeşitli araç ve gereçlerin gizliliğini sağlamak zorundadırlar. D. Uzmanlar kendi çalışmalarını kısıtlayan durumlardan ya da kurum içinde yıkıcı ve zararlı olabilecek gelişmelerden bağlı bulunduğu üstlerini zamanında bilgilendirmekle yükümlüdürler.

82 Eğitim kalbe dokunmaktır.
Teşekkürler


"Rehberlik Hizmetleri." indir ppt

Benzer bir sunumlar


Google Reklamları