SOMA’DAN NE ÖĞRENDİK? TÜRK TORAKS DERNEĞİ

... konulu sunumlar: "SOMA’DAN NE ÖĞRENDİK? TÜRK TORAKS DERNEĞİ"— Sunum transkripti:

1 SOMA’DAN NE ÖĞRENDİK? TÜRK TORAKS DERNEĞİ
Kömür Madenlerinde İşyeri Hekiminin Akut İnhalasyon Hasarına Karşı Alınacak Koruyucu Önlemler ve İzlemdeki Rolü ZONGULDAK Dr. Arif Müezzinoğlu TÜRK TORAKS DERNEĞİ

2 Görün(e)mezlik-Saptan(a)mazlık
Ahmet’in 889 günlük öyküsü, Ahmetlerin yaşadıkları, Zonguldak’ta (2012)ik:3918 (57) (14), mh:221 (58) (0) Harrington, J., Ulusal İSİG Konseyi Politika Belgesi: mh.% 0,4-0,12 İLO, 2,3milyon ölüm (360bin ik, 1,950milyon mh) ABD CDC, hergün ik 14, iih 134 ölüm Türkiye mesleki kanser yıllık 15bin

3

4 Ortam Ölçümleri -Sıklık -Method
Meslek Hast. Erken Tanı Erken Maruziyet Bulguları ETKİLENME BEM X MARUZİYET -Kan -İdrar -Metabolit -KCFT SFT Yakınma -BFT -EMG Ne Ölçüde Maruz Kaldığına Dair Gösterge Hasarın Şiddeti Periyodik Muayene

5 Madencilikte En Sık Karşılaşılan Meslek Hastalıkları
Gürültüye bağlı işitme kaybı Kas iskelet sistemi hastalıkları Titreşime bağlı beyaz parmak hastalığı Karpal tünel sendromu Bel rahatsızlıkları Epikondilit Bursit Mesleki deri hastalıkları Sıcak stresi Mesleki kanser Biyolojik risk etkenleri; tetanos, leptospiroz, mantar enfeksiyonları Madenci nistagmusu Psikososyal sorunlar Toza bağlı gelişen meslek hastalıkları Mesleki astım

6 Kömür Ocaklarında Tehlikeli Gazlar ve Sağlık Etkileri
Metan(CH4) Yanıcı, patlayıcı, basit boğucu Karbon monoksit(CO)--Kimyasal boğucu Karbon dioksit(CO2)----Basit boğucu Hidrojen sülfür(H2S)---ÜSY’da tahriş, Ak. Solunum depresyonu Oksijen eksikliği Anoksi Patlama ürünleri Solunum irritanı Dizel egzozu Solunum irritanı, Akc. CA

7 Madencileri Bekleyen Tehlike GRİZU
% 1 metan bulunması durumunda  patlatma yapılmaz   % 1,5 metan varsa, elektrik enerjisi kesilir % 2 metan bulunması durumunda çalışma durdurulur Yanma, şok ve darbe tesiri ile ölüme sebep olur Esas yıkımı şok darbesinin geri dönüşünde yapar. Patlama sonucunda oluşan, ince parçalar patlama merkezine emilir. Bu da patlama merkezinin tespitinde önemlidir Patlamada raylar ve vagonlar dahi parçalanır Şiddetli patlama sonucu ortamdaki oksijeni tüketir Kurtulabilen işçiler eğer maske kullanmazlarsa oksijensizlikten boğulabilirler

8 Karboksihemoglobin Düzeyine Göre Klinik Etkiler
HbCO(%) Semptom ve Bulgular Semptom ve bulgu yok. Normal endojen düzey. 2.5-5 Semptom yok. Vital organlara kan akışında kompanzatuvar artış. Ciddi kalp hastalarında bu kompanzasyon bozulabilir. Hafif eforla angina olabilir. 5-10 Görsel ışık eşiği biraz artabilir. 10-20 Hafif baş ağrısı. Görsel uyarı potansiyelinde artma. Eforla hafif nefes darlığı. Fetüs için öldürücü olabilir. Ağır kalp hastaları için öldürücü olabilir. 20-30 Hafif ve orta derecede baş ağrısı, zonklama, kızarma, bulantı, ince el becerisinde bozulma. 30-40 Ciddi baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, halsizlik, sinirlilik, sersemlik, eforla senkop. 40-50 Yukardakiler gibi. Senkop olasılığı daha fazla 50-60 Konvülziyonlar, koma, Cheyne-Stokes solunumu 60-70 Konvülziyonlar, koma, solunum ve dolaşım depresyonu, ölüm. 70-80 Nabız ve solunum yavaşlaması, solunum merkazinin depresyonu, ölüm.

9 CO Maruziyeti Kronik başağrısı, genel yorgunluk, çabuk yorulma yakınmaları dikkate alınmalıdır Sigara bırakma eğitimi çok önemlidir Ciddi kalp hastalıklarında kompanzasyonun bozulması ile karboksihemoglobin düzeyi % 2,5-5 üzerine çıkıldığında hafif eforla angina başlıyabilir İşe giriş muayenesinde kalp, dolaşım sistemi (ağır ateroskleroz) rahatsızlığı olanlara dikkat edilmelidir Mesai sonu ölçümü günlük maruziyeti yansıtır Haftasonu ölçümü haftayı yansıtması açısından anlamlıdır (Biyolojik yarı ömrü ort. 5 saat)

10 CO Duyarlılığı Anemi, hemoglobinopatiler
Oksijen ihtiyacının arttığı durumlar;ateş, hipertiroidi, gebelik Akciğer hastalıklarına bağlı sistemik hipoksi İskemik kalp hastalığı Serebral veya genel ateroskleroz Çocuklar, gençler Sigara içenler

11 Solunum Hasarına yol açtığı Bilinen Kimyasallar
Gazlar Metaller Astaldehit Akrolein Amonyak Bromin Klorin Hidrojen klorid Hidrojen florid İzosiyanatlar Lityum hidrid Azot oksit Ozon Fosgen Sülfür dioksit Antimon Kadmiyum Kobalt Manganez Cıva Nikel Çinko

12 Boğucu Gazlar Kimyasal Boğucular Basit Boğucular Karbon monoksit
Hidrojen siyanid Hidrojen sülfit Basit Boğucular Asetilen Argon Karbon dioksit Etan Etilen Helyum Hidrojen Metan Neon Azot Azot oksitleri Propan Propilen

13 Yıl Yer/ Ülke Endüstri/Kimyasal Olay Ölü / YaralıSayısı
1947 Texas City / ABD-Amonyum Nitrat Patlama 552/3000 1948 Ludigshafen/Almanya Kimya/Dimetil eter Patlama 245/2500 1972 Rio de Janerio/Brezilya-Bütan Patlama 37/53 1974 Flixborough/ABD-Siklohekzan Patlama 28/76 1976 Seveso/İtalya-Dioksin yayınımı ?/300 1978 Santa Cruz/Meksika-Propilen Yangın 52/88 1978 Los Afaque / İspanya-Propilen Yangın ve Patlama 216/400 1981 Potosi / Meksika Demiryolu-Klor Zehirli madde 29/1000 1984 Cubato/ Brezilya Boru hattı-Mazot Patlama ve yangın 508/31 1984 Bhopal Hindistan-MIC Metil isosiyanat yayınımı 3887/ 1989 Nizhnevartovsk/ Rusya-LPG Patlama ve Yangın 462/290 1989 Pasadena/ Texas -Petrokimya Patlama 23/130 1990 Maharastra/Hindistan-Petrokimya Patlama 35/200

14 Toksik İnhalasyon Hasarları
Solunum irritanlarının inhalasyonundan sonra solunum sisteminde oluşan nonspesifik inflamatuvar süreç ve bunun yol açtığı klinik tabloların tümü Genellikle kazalar sonucu Çok sayıda kişiyi etkiler Toksik maddelerin yoğun alınması ile Ciddi, dramatik sonuçlar Bir kez maruziyetinden sonra akciğer hasarı gelişebilir Basit üst solunum yolu irritasyonu/ARDS/ölüm Hastaların çoğu iyileşir, birkaçı ölür Etken, hasta ve hekim tarafından bilinmeyebilir

15 Akut İnhalasyon Maruziyetinde İşyeri Hekimi
1-Akut inhalasyon hasarı kaza sonucudur 2-Koruma önlemleri ve acil durum planı 3-Kapsamlı kaza senaryoları 4-Kr. tabloda müh. önlemleri 5-İşe giriş ve periyodik muayeneler 6-Kişisel koruyucu eğitimi

16 Akut İnhalasyon Maruziyetinde İşyeri Hekimi
7-Anamnezin maruziyet araştırılmasına yönlendirilmesi ile tanı 8-İşyeri ortam ölçümü 9-Ak. etkilenmede en az saat gözlemde tutulmaları, kalıcı fonksiyonel hasar olmadığı kesinleşinceye kadar irritatif ortamda çalıştırılmaması 10-Kr. etkilenmede etkilenmenin olmayacağı ortamda kontrol altında çalışmaları

17 Potansiyel Acil Durum Hallerinin Tanımlanması Acil Durumlarda Gereken İşlemlerin Yapılması
Sık karşılaşılan acil durumlara ve yaralanmalarda uygulanacak ilk yardıma yönelik kontroller, hazırlık. Ekipman ve eğitimli personel Uygun bir Acil Durum Planı, rol ve görev dağılımı, çalışanların bilgilendirilmesi İlk yardım, yangınla mücadele ve tahlisiye için uzmanlarla birlikte acil durum ekipler, bu ekiplerin öngörülebilen acil durumlara müdahale edebilecek şekilde yeterli eğitim alması Herkesin acil bir durum halinde ne yapması gerektiği ve rolünün ne olduğunu anlaması için her türlü acil durum olasılığını kapsayan eğitim ve tatbikatlar Kazalara hazırlık ve acil durum hizmetleri veren kuruluşlarla ve komşu işletmelerle işbirliği

18 Madencilikte / Tozlu İşlerde Mesleki İşe Giriş ve Periyodik Muayene Algoritması

19 Sağlık Gözetimi 1-Sağlık gözetimi, işyerinde yapılan risk değerlendirmesi esas alınarak yapılır 2-İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri yapılır 3-İşyeri hekimi çalışanların kişisel tıbbi dosyalarını gizlilik esasına göre tutar 4-Eğer işyeri hekimi bir çalışanın sağlık durumunun işini yapmasına uygun olmadığını tespit ederse, benzer risk faktörlerinin olmadığı bir işe yerleştirilmesi 5-İşyeri hekimi yaralanan veya meslek hastalığı olan çalışanın sağlık durumunu takip eder 6-İşyerinde tuvalet, yıkanmak için, iş kıyafetlerini ve KKD`leri bırakmak için ve yemek yemek için uygun alan ve tesisler vardır ve buraların bakımı yapılır

20