KALİTELİ EĞİTİM İÇİN ETKİLİ İLETİŞİM. Kaliteli eğitim için etkili iletişimin üç temel tarzı, üç maymunu oynayarak, gününü sorunsuz bitirmektir.

... konulu sunumlar: "KALİTELİ EĞİTİM İÇİN ETKİLİ İLETİŞİM. Kaliteli eğitim için etkili iletişimin üç temel tarzı, üç maymunu oynayarak, gününü sorunsuz bitirmektir."— Sunum transkripti:

1 KALİTELİ EĞİTİM İÇİN ETKİLİ İLETİŞİM

2 Kaliteli eğitim için etkili iletişimin üç temel tarzı, üç maymunu oynayarak, gününü sorunsuz bitirmektir

3 Kaliteli eğitim için etkili iletişimin üç temel tarzı, üç maymunu oynamayı, yalakalık türlerini iyi kullanarak desteklerseniz, sırtınız yere gelmez. Bunlarda başarılıysanız, verdiğinizi eğitimin kötü olması konu bile yapılmaz. Yükselirsiniz. Bu durumda konu/sorun ne? Konu/sorun, eğitimin karakterini belirleyen yönetsel ilişkinin karakteri oluyor. Ama konumuz bu değil.

4 İLETİŞİM ve VAROLUŞ

5 İletişim insanın fiziksel/biyolojik ve toplumsal varoluşunun zorunlu koşuludur. İletişimin yokluğu, biyolojik anlamda ölüm, durumunu anlatır. İletişimin yokluğu, toplumsal anlamda, toplumun yokluğudur. Mesaj hazırlama, gönderme, alma ve anlam verme asla iletişim değildir. Bunlar iletişim değil, iletişimsel eylem parçalarıdır.

6 İLETİŞİM ve (iyi) EĞİTİM

7 İletişim eğitimin de zorunlu koşuludur: İletişim olmaksızın eğitim olamaz. Eğitim, doğal ve teknolojik araçlar kullanan insanın iletişimsel eylemler yoluyla gerçekleşir.

8 Eğitimde etki ne demek? Eğitim: örgütlü yapılarca düzenlenip yürütülen amaçlı girişimdir.. Bu amaçlı girişim, amaç için araçlar kullanmayı gerektirir.. Etki, eğitimde güdülen amacın arzulanan biçimde ve seviyede gerçekleştirilmesini anlatır.

9 Eğitim ve İletişim bağı İletişim, iletişimsel eylemler yoluyla gerçekleştirilir. Ders anlatma bir iletişimsel eylemdir. Dinleme de… Etki: İletişimsel eylemlerden geçerek, eğitimle aranan sonuca ne ölçüde erişildiğidir.

10 Eğitimde etkili iletişim ne demek? Etkili iletişim 1: Amacı beklenen ölçüde gerçekleştiren iletişim anlamına gelir. öneğin: Sınıf içi iletişimde, öğrencilerin tartışma ile kavga arasındaki farkı anlamasını sağlama ve tartışmaları ona göre yapmalarını gerçekleştirme.

11 Eğitimde etkili iletişim Etkili iletişim 2: İletişim araç ve süreçlerini planlı ve programlı bir şekilde kullanarak, arzulanan amaca ulaşmayı anlatır. Örneğin: Syllabus ile dersi ve dersle ilgili ilişkileri planlama ve uygulama, böylece eğitimle ilgili iletişimi etkili bir şekilde kullanma

12 Eğitimde aranan etkiyi (örneğin kaliteli bir eğitimi) belirleyen faktörler (makro-yapısal faktörler hariç) 1. Öğretende öğretme arzusu, motivasyonu, inadı ve sorumluluğu yoksa, eğitim “tembelliğin ve ilgisizliğin yeniden üretimi biçimine dönüşür.

13 Dikkat edilirse, bu tür öğretenlerle sürdürülen eğitim; cehaletin, köşe dönmenin, haksız kazancın, haksızlığın, dolandırıclılığın ve tembelliğin egemenliğinin “etkili bir şekilde yeniden üretilmesini” sağlar. Dikkat edersek, “etki” artık ilişkisel faaliyetlerin karakterinde geçerek yaratılan bir durumu ve bu durumun sonuçlarını anlatır. İşte bu, beklenene uysun veya uymasın, asıl etkidir.

14 Eğer bir toplumda bu tür öğretenler, kurdukları çıkar ilişkileri ve birbirini destekleme gibi yollarla üniversitelerde egemen olursa (örneğin, üniversitelerde doçent ve profların çoğu bu şekilde ünvan alırsa), eğitimde etkili iletişim, utanç verici bir şekil alır.

15 Bu tür öğretenin iletişimsel eylemleriyle öğrenmek isteyenin hakkına tecavüz edilir. Örnek eylemler: derse hazırlıklı gelmeme, derste hikaye anlatma, bilime hakaret olarak duran uyduruk şeyler anlatma, kitapçılarda “kişisel gelişim” gibi raflarda sergilenen seviyesizlikte kaynaklar okutma, ödev vererek ders yapmama, dersi kısa zamanda bitirme, uyduruk sınav sorularıyla veya ödevlerle öğrencilerin hepsine hak etmedikleri yüksek notlar verme…

16 Bu tür etkili eğitim, kendisine uygun hocaya benzer öğrenci ve utanç verici bir ilişki ortamı geliştirir: Örneğin, bu tür akademisyenimsiler, sürdürdükleri tembellik ortamının öğrencilerinin gözde hocalarıdır; öğrenciler en çok puanı onlara verirler. Çalışanlar bu tür ortamlar için tehlikedir.

17 Yukarıda anlattıklarımı şöyle özetleyelim: Tango yapmak için iki kişi gerektirir. Eğitimde tango, öğreten ile öğrenenler arasında olur. Öğreten kalitesizse, ilgisizse, bilgisizliği bilgi olarak satan bir dolandırıcıysa, öğrenenler bu tür öğretenlerin kurduğu egemen dans ortamına ayak uydurarak, “öğretmenin tango tarzı ve ilişki biçimlerini” öğrenirler.

18 Bu tür tangolarla gerçekleştirilen etkili eğitim, kendisine uygun hocaya benzer öğrenci ve utanç verici bir ilişki ortamı geliştirir: Örneğin, bu tür akademisyenimsiler, sürdürdükleri tembellik ortamının öğrencilerinin en gözde hocalarıdır; Köşe dönmeciliği etkili ilişki tarzı olarak benimseyen öğrenciler, en çok puanı onlara verirler.

19 2. Öğrencide öğrenme arzusu, motivasyonu, inadı ve sorumluluğu, özellikle ilkokuldan başlayarak süregelen “resmi olmayan ve ilişkisel gözlemlerle öğrenilenlerle”, yok edilir veya desteklenir. Eğer yok edilmişse, “tembelliğin ve ilgisizliğin yeniden üretimi biçiminde olan eğitimin yeniden üretimine öğrenciler de katılır.

20 Eğer yok edilmişse, tembelliğin ve ilgisizliğin yeniden üretildiği ortamda, “inek” gibi nitelemelerden başlayarak yüksek not alarak ortalamayı yükselttiği için dövülmeye kadar değişen baskılar altında kalırlar. En kötüsü de, bu tür çalışkan öğrencilerin öğrenme hakkı öğretenler ve ortamın parçası olan öğrenciler tarafından elinden alınır. Onlar dışlanmıştır ve kendi başlarınadır artık.

21 Bu tür sakat etkili eğitim veren ortamlarda, Tango’nun kuralı ve tango ilişkileri bu tür sakatlığın egemenliğiyle biçimlendirilmiştir. Bu biçimi övenler “”hayata pozitif bakanlar” olarak övülür; bu sakatlığı anlatanlar lar ise, doğruyu söyleyenler olarak değil, “hayata negatif olarak bakanlar, olumsuzlar ve eleştirenler olarak nitelenir. Böylece sakat ortam hem kendini meşrulatırır hem de doğruyu söyleyeni gayri- meşrulaştırır, aşağılar, değersizleştirir.

22 3. Yukarıda bireysel ilişkilerle yürütülen ve yeniden üretilen faktörleri eğitimdeki iki temel oyuncuyu kullanarak açıkladım. Eğitimin karakterini belirleyen önde gelen diğer faktörler örneği verelim: a. tarihsel olarak eğitimin o toplumda nasıl biçimlendirildiği, yürütüldüğü ve değiştirildiği;

23 b. ne tür okuma kaynaklarını dolaşıma sokulduğu ve dolaşım dışı bırakıldığı; c. siyasal güçlerin üniversiteleri çeşitli kulplar takarak çalışan ve dürüst insanlardan “kurtarıldığı” ve onların yerini sahte ve uyduruk belgelerle işlevsel cahillerin ve kötülerin yerleştirildiği bir egemen yapının olup olmadığı;

24 d. doçentlik gibi ünvanlarda alanındaki tek bir derginin adını bile bilmeyenlerin doçent yapılıp yapılmadığı; e. Üniversitelere öğretim elemanlarının ne tür ölçütlere göre alındığı, tutulduğu veya atıldığı. f. Üniversitelerde kadrolaşmanın hangi ölçütlere göre yapıldığı (örneğin, çeşitli amaçlarla üniversiteyi ele geçirme ile gelen ideolojik, ortak çıkar, ortak amaç, ortak özellikler v.b.)

25 Sakat karakterde etkili eğitim veren ortamlarda, eğitimde tango’nun kuralı ve tango ilişkileri bu tür sakatlığın egemenliğiyle biçimlendirilmiştir. Bu biçimi övenler “”hayata pozitif bakanlar” olarak övülür, sevilir ve ödüllendirilir. Bu sakatlığı açıklayanlar ise, cahilce bilgiçlik taslayanlar tarafından “doğruyu söyleyenler” olarak değil, “hayata negatif olarak bakanlar, olumsuzlar ve eleştirenler” olarak nitelenirler, dövülürler, dışlanırlar. Böylece hem sakat ortam meşrulatırılır hem de doğruyu söyleyen gayri- meşrulaştırılır, aşağılanır, değersizleştirilir. Sakat eğitim açıkça veya sessizce destelenir.

26 İletişimsel eylemin iyi eğitime katkısının ölçüsünü belirleyen faktörler: 1. Öğretenin tangoyu (eğitimi, öğretmeyi ve konusunu) bilmesi 2. Tango’ya öğrencileri teşvik ve katma 3. Tango’yu öğrencilere benimsetme 4. Katılımcı ve talep edici öğrencilerin yaygın olduğu bir üniversite ortamı oluşturma ve geliştirme

27 1. Öğretenin Tango’yu bilmesi Öğretenin bilmesiyle ilgili önde gelen etkenler: a. Yaşanan örgütlü ilişkiler gerçekleriyle ilişki kurabilen teorik/kurmsal bilginin olması (bu olmazsa, gerçek örgütlü çıkar ve güç ilişkilerini gerektiği biçimde değerlendimediği için, örneğin, üniversitelerde alternatif enerjilerle çalışan araba yapma gibi, gerekli çıkar vegüç bağlarından yoksun, göstermelik girişimler övünülerek sunulur) kitap yazıyor. Eğitim veriyor.

28 b. Araştırma yöntemi öğretenlerin, basit bir araştırma tasarımı yapma bilgisinden yoksun olmaması gerekir; bazı dergilerde abstract yazma ve basit bir gerekçelendirmeden bile yoksun makaleler yayınlamaması gerekir; hipotez gerekçelendirme ve çıkarmayı bilmesi gerekir. Yöntem bilmeyenin yöntem öğretmemesi, araştırma yapmaması, yöntem kitabı yazmaması gerekir. Ne yazık ki Türkiye’de herkes her dersi verebiliyor ve her tür kitabı yazabiliyor. Sonuç, eğitim bağlamında, elbette facia olarak nitelenebilir.

29 Tangoyu bilmenin ve bilmemenin sonuçları, konumuz bağlamında bize şunu anlatıyor: Bilgiçlik taslayan cehaletin sürekli yeniden üretildiği ve alakasız kişilerin ders verdiği ortamlarda, Önce eğitenlerin ve eğitenleri eğitenlerin eğitilmesi gerekir. Alakasız kişilere asla ders verdirilmemelidir.

30 Yukarıdaki birinci koşulu karşılamayan öğreticilerin, aşağıdaki koşulları gereği gibi karşılaması asla beklenemez: 2. Tango’ya (öğrenmeye ilgiye ve çalışmaya öğrencileri) teşvik ve katma, ancak öğrenmeye ilgi duyan ve çalışan öğreticiyle olabilir. 3. Tango’yu öğrencilere benimsetmek için, önce öğretenlerin benimsemesi gerekir. Yıllardır bir şey okumayan ve yazmayan, okudukları ve yazdıkları varsa, akademik bilgisizliği gösteren birilerinin, öğrencilere benimsttikleri, ne yazık ki iyi bir şey olmayacaktır.

31 4. Katılımcı ve talep edici öğrencilerin yaygın olduğu bir üniversite ortamı oluşturma ve geliştirme, ancak, bu tür eğitim tarzını benimseyen, öğretme gibi bir çabaya sahip olan öğretenlerle olabilir.

32 Eğitim ve etkili iletişimde öğrenciler Biz en iyi donanımlı ve bol motivasyonlu öğretici olabiliriz. Fakat bizim başarımız ancak öğrencilerin öğrenme isteminin, çabasının, motivasyonunun ve ilgisinin seviyesine bağlıdır.

33 Eğitim ve etkili iletişimde öğrenciler Öğrenmek isteyenin bilme gereksinimlerini karşılama ve gelişmesini sağlama bizim zevkle yapmamız gereken bir insanlşık görevimizdir. Öğrenme ilgisi az olanı veya öğrenmek istemeyeni çeşitli yollarla teşvik etmek de bizim çaba göstererek üstesinden gelmemiz gereken görevimizdir.

34 Eğitim ve etkili iletişimde öğrenciler Tüm çabalara rağmen, öğrenmek gibi bir ilgisi olmayana, ilgilerin çarpıtıldığı egemen bir ortamda çarpık ililerle ve ilişkilerle dümenini döndürmeye çalışana, hiç kimse bir şey öğretemez. Fakat “kayıp olanı” kazanmak olasılığı daima vardır ve berlki de en büyük kazançlardan biri de ilgisizin ilgisini çekebilmektir.

35 Bundan sonraki karelerde sunacaklarım, benim yıllar boyu okumalarımın ve gözlemlerimin ifadeleri olacak. Bu ifadeler eğitim, bilinç ve vicdan dahil, insanlık durumunda ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir.

36 Çözüm? ve sunacaklarımın çözümlerini çoğumuz biliyoruz aslında.

37 Çözülmüyorsa, Neden? Özlü yanıt: Örgütlü yapı içinde süregetirilen güç ve bireysel çıkar ilişkilerinin egemen karakterileri

38 BİLME ve BİLGİ kendini, bildiğini ve dışını sürekli soruşturmayla gelir. Düşünelim: Kim kimin dünyasını neden ve nasıl inşa ediyor?

39 BİLME ve BİLGİ Düşünelim: Egemenveya yaygın ilgiler gerçekte bize neler getiriyor ve bizden neler götürüyor? “Elimizdeki geri-zekalı malzemeyle ancak bu kadar yapabiliriz.” diyen hocayı düşünün

40 Öğreten ve öğrenen: Kendini, hayatı ve eğitim- öğretim ilişkisini soruşturma, ancak ilgi ve sorumluluk duygusuyla beslenir

41 Öğreten ve öğrenen: Sorumluluk duygusu nasıl oluşur? Ancak sorumluluk duygusu işleyen bir ortamda oluşur. Sorumsuzluğu destekleyen egemen ortamı değiştiren mücadele ile oluşur.

42 Etkili iletişimle her tür yapı üretilir Ne yazık ki, Türkiye üniversitelerinde genel olarak ilgisizliğin ilgisi egemendir. Dolayısıyla, bu tür ilginin beraberinde getirdikleri ve destekledikleri sürekli yeniden-üretilir ve azgelişmişliğin ve gerilemenin gelişmesi sağlanır.

43 İlgisizliğin ilgisiyle üretilenlere örnekler : “Buradaki kötü eğitim falan asla düzelmez” denir. “Burada hiçbir şey yapamazsınız. Kapı kilidini bile değiştirtemezsin” denir. Bol bahanecilik Boşvermecilik Aman sendecilik …..miş gibi yapmacılık Yalanla ve dolanla göz boyama Bütün gün kahve, çay ve dedikodu yapma

44 Etkili iletişimle her tür yapı üretimi İlgisizliğin ilgisinin beylik ifadelerinden biri Her öğrenciyi çocuğum gibi severim Yanlış anne!

45 Her öğrenciyi çocuğum gibi severim Yamyamlar da insanları çok sever: Yemek için.. Moda, soda, kozmetik ve reklam endüstrilerini yönetenler, tüketicileri çok severler; belli bilişleri, davranış kalıplarını işleyerek, ahmakça tüketim için… Siyasetçiler, halkı ve kamu oyunun isteğini dillerinden düşürmezler; oy avcılığı ve kendi yaptı8klarını ve yapmadıklarını meşrulaştırmak için…

46 Etkili iletişimle her tür yapı üretimi İlgisizliğin ilgisiyle gelen iş yapış biçimi örnekleri: İlgisizliğini, bilgisizliğini ve görevini gereği gibi yapmamayı, öğrencilere iyi not vererek örtme. “hak etmedikleri iyi notlar” ile öğrencileri rüşvete, haksız kazanca, köşe dönmeciliğe, sahtekarlığa ve düzenbazlığa alıştırma.

47 Al sana bilgi! Öğrensene! Öyle miii! Al sana Feedback: Bana ne! Böyle bağ kurulmaz Etkili iletişimle kurulan bağla, her tür yapı üretimi İlgisizliğin ilgisiyle üretilenler:

48 Bu üretimde en yaygın olarak yapılan iletişimsel eylemler, bulundukları ortamın karakterleriyle ilgili söylemleri içerir. Şimdi sunacağım türdeki bir ortamın kesinlikle değişmesi gerekir. Etkili iletişimle her tür yapı/ortam üretimi

49 Bu öğrenciler aptal, öğrenemez! davranışa bak! hoca bizi aptal sanıyo Etkili iletişimle her tür yapı/ortam üretimi buradaki üç temel ilişkisel bağlamın/ortamın anlamları

50 Derse elllerini kolllarını sallayarak geliyorlar. Bu hoca neden, derste hep hayat hikayesini falan anlatıyor?

51 Derse ilgileri sıfır Bu hoca neden kendi bir şey anlatmıyor, ama bize sunum yaptırıp duruyor?

52 Saat iki. Bir buçukta dersin yok mu? Şu an sınıfta sadece birkaç öğrenci var. Bu tembel sürüsü, ancak saat ikide geliyor derse. Ben de ikide falan sınıfa gidiyorum. Sınıfta bekleyip duruyoruz. Hocanın derse bir gün zamanında geldiğini görmedik.

53 Daha ilk teneffüste, sınıfın yarısı çekip gidiyor. Hoca “sıkıldık” hadi bitirelim diyor. Adamın dersi erkenden bitirmek için bahaneleri bitmiyor.

54 Kitap falan okudukları yok. Hocam bize okuma kaynakları önerin dedik, “alay mı ediyorsunuz benimle? Diye kızdı.

55 Kalite, ölçme ve değerlendirme: Beni öğrenciler çok seviyor. Öğrenci değerlendirmelerinde en yüksek benimki. Ali yaa, hangi dersi seçeyim? Mülayim Sevimli hocanın derslerini seç; herkesi geçiriyor.

56 Çözüm için İhtiyacımız: İlgi Empati Anlayış Tolerans Sabır Teşvik

57 İlgi Empati Anlayış Tolerans Sabır Teşvik

58 Sabırla dinlediğiniz için Teşekkür ederim