T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Dr.Filiz KAKICI Aydın.

... konulu sunumlar: "T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Dr.Filiz KAKICI Aydın."— Sunum transkripti:

1 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Fiziksel Etmenler ve Meslek Hastalıkları Dr.Filiz KAKICI Aydın Halk Sağlığı Müdürlüğü Efeler Toplum Sağlığı Merkezi

2 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu MESLEK HASTALIKLARI Tanım: Zararlı bir etkenle,bundan etkilenen insan vücudu arasında çalışılan işe özgü bir neden-sonuç,etki-tepki ilişkisinin ortaya konabildiği hastalıklar grubudur.  A)Kimyasal maddelerle olan M.H.  B)Mesleki cilt hastalıkları  C)Pnömokonyoz ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları  D)Mesleki bulaşıcı hastalıklar  E)Fiziksel etkenlerle olan M.H.  Gürültü  Titreşim  Sıcak-soğuk  Basınç  Radyasyon

3 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu GÜRÜLTÜ VE ENDÜSTRİYEL İŞİTME KAYBI İŞYERLERİNDE GÜRÜLTÜNÜN ÖNLENMESİ KULAK ANATOMİSİ

4 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

5 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duyma Testi düşük yüksek kalıntiz

6 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duyma Testi

7 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duyma Testi

8 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duyma Kaybı ? Level ChangeVolume Loudness +40 dB16 +30 dB 8 +20 dB 4 +10 dB 2.0 = double +6 dB 1.52 times +3 dB 1.23 times - - ±0 dB - -- - 1.0 - -

9 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Duyma Kaybı ?

10 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu OTOTOKSİKLER GÜRÜLTÜ Endüstriyel duyma kaybının nedenleri

11 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Endüstriyel Duyma Kaybının Toksik Nedenleri KİMYASAL AKLA GETİRDİKLERİ ToluenBoya, Yapıştırıcı, Yakıt … KsilenBoya, Boya sökücü, Plastik, Laboratuar … StirenPlastik, Latex, kaplama, ….. TCE(trikloroetilen)Yağ giderici, yapıştırıcı, pestisid, temizleyiciler…. Karbon DisülfidPestisid, viskoz fiber, plastik… Solvent KarışımlarıPestisid, viskoz fiber, plastik… MetallerKaynak, akü, döküm …

12 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sinerjik etki Boya, baskı endüstrilerinde işitme kaybı riski – Sadece gürültü– risk 4x – Sadece toluen– risk 5x – Toluen ve gürültü– risk 11x

13 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ototoksik Odyometri ?

14 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültüye bağlı İşitme kaybı Gürültü ne zaman sorun olur? Etkilenme süresi Gürültünün düzeyi

15 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sesin oluşturduğu zarar Çok yüksek ses (patlama, uçak motoru v.b.) Kısa süreli yüksek ses (gürültülü eğlence yerleri, yüksek sesle müzik dinlemek) Uzun süreli yüksek ses (Gürültülü işyerinde 8 saat çalışmak gibi) 120 dB ve üstü ağrı etkisi

16 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

17 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

18 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

19 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Normal

20 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültü zararı

21 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ENDÜSTRİYEL İŞİTME KAYBINDA “KARIŞTIRAN” FAKTÖRLER Önerilen değerler ne kadar güvenli ? “SAĞLIKLI” ÇALIŞMA ORTAMLARI OLUŞTURDUK MU?

22 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İşyerlerinde Gürültüyle İlgili Yasal düzenlemede… EYLEM En düşük maruziyet eylem değeri 80 dB(A) Risk değerlendirme Kulak koruyucu kullanılabilir Yönetim programı Eğitim En yüksek maruziyet eylem değeri 85 dB(A) Kaynakta gürültü kontrolü Kulak koruyucu kullanılmalı Maruziyet sınır değeri 87 dB(A) Gürültü düşürülmeli

23 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sınır değerler… 8 saat /gün 5 gün /hafta 40 yıl

24 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Diğer faktörler … Çevresel ototoksikler Tedavi ajanı ototoksikler Sigara içilmesi İş dışı gürültü Uzun süreli çalışma

25 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu MP3 çalar Ses düzeyi (Volume ) Günde dinlenme süresi % 50 veya altında- %6018 saat %704.6 saat %801.2 saat %9018 dakika %1005 dakika Cory D F Portnuff and Brian J Fligor, "Output Levels of Portable Digital Music Players" (presented at the national conference "Noise-Induced Hearing Loss in Children at Work & Play," Covington, Kentucky, October 19–20, 2006). Cory D F Portnuff and Brian J Fligor, "Output Levels of Portable Digital Music Players" (presented at the national conference "Noise-Induced Hearing Loss in Children at Work & Play," Covington, Kentucky, October 19–20, 2006).

26 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Diğer faktörler … BEN KORUNUYORUM FAKTÖRÜ Korumak: Kişisel koruyucular Gerçek koruma: (NRR-7)/2

27 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Diğer faktörler … BEN KORUNUYORUM FAKTÖRÜ KULAK TIKACI KULAKLIK

28 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Anahtar Cümleler 5 dB düşüş sağlığın korunması için yeterli olabilir…. Kontrol mümkün Endüstriel sağırlıktan korunulabilir!

29 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Bilgilendirme, eğitim… İşçiler bilgi sahibi olmalıdır: –Riskler –Kontrol ölçümleri –Nerede korunma önlemleri gerektiği –KK kullanımının gereklilikleri –Sağlık izleminin yararları ve sonuçları

30 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi… Ne zaman ? –Minumum eylem değeri sıklıkla ve düzenli olarak aşılıyorsa. Yararı ? –Erken zararın tespiti –Zararın durdurulması için uygun olanak yaratması –Kontrol önlemlerinin gözden geçirilmesi fırsatı yaratması

31 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi… Sıklığı: –Baz değer (işe giriş muayenesi) –İlk iki yıl yılda bir –Devamında üç yıl aralarla (Sorun yoksa neden uzamasın?) Kontrol ve izlem sırasında iş sağlığı alanında deneyimli gözler…

32 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi…1 yıl?

33 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi…5 yıl?

34 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi…10 yıl?

35 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık izlemi…12 yıl?

36 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İşitme Kaybının Tipi İletim tipi

37 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sensorinöral tip

38 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Karışık Tip

39 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Endüstriyel işitme kaybının karakteristik özellikleri Gürültü etkilenmesiyle zamanlama uyuşması Yüksek frekanslarda yoğun kayıp Çoğunlukla iki taraflı Zaman içinde kademeli ilerler Geri dönüşsüzdür. Yanı sıra çınlama ve uğultu vardır

40 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ne zaman meslek hastalığı ? 4000 Hz’deki ilk çentikle.

41 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ne zaman sigortanın tazmin edeceği meslek hastalığı? Gürültülü işte 2 yıl çalışıldıysa 500-1000-2000 Hz’de ortalama 35 dB kayıp varsa

42 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Riski değerlendir – Risk nerede ve kimler etkileniyor – Gürültü etkilenmesini ölç ve sınır değerlerle karşılaştır – Ne yapılmalı (gürültü kontrolü, k.k.) – Kimlerin sağlık izlemi gerekiyor?

43 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültü Kontrolü İçin … Daha az sesli iş akışı Güvenli Makine Alımı Makine Bakımı

44 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültü Kontrolü İçin … Vibrasyonu engelle Vibrasyonun aktarımını engelle Antivibrasyon bağlantıları

45 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültü Kontrolü İçin …

46 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gürültü Kontrolü İçin … Kapatma Tam Emici Bariyerli

47 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu KK kullanımı … Unutulmamalı –Son çare olarak kullanılmalıdır –Sınır değerler dikkate alınarak kullanılması iş güvenliği açısından zorunluluktur.

48 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu KK kullanımı …iyi uygulama.. Konfor ve hijyen gözetilmeli Yeterli koruma sağlamalı Diğer KK larla uyumlu olmalı (başlık, maske, gözlük) İyi yönetilmeli (temizliği, değiştirilmesi, seçimi) Gözlem ve eğitim yapılmalı

49 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu KK kullanımı …iyi uygulama.. AŞIRI KORUMADAN kaçının! Hatalı kullanımı engelleyin!

50 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kulak tıkacı kullanalım…

51 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kulak tıkacı kullanırken…

52 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kulak tıkacı kullanırken…

53 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kulak tıkacı kullanırken…

54 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu HATALI YERLEŞTİRME

55 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu VİBRASYON Birimi:m/s 2 Frekans saniyedeki döngü Bir döngüde ivme 0 dan maximuma çıkar, tekrar 0 olur

56 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

57 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

58 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İnsan Rezonansı

59 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TÜM VÜCUT VİBRASYONU – …… EL KOL VİBRASYONU – …… İnsan Rezonansı

60 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu EL KOL VİBRASYONU SENDROMU Başlangıç – Parmaklarda batma hissi ve uyuşukluk Devam eden etkilenme – Ağrı hissi – Soğukta beyazlayan parmak – Geri dönüşsüz “beyaz parmaklar” Ek etkilenmeler – Dolaşımın kaybı ve olası amputasyon…

61 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu EL KOL VİBRASYONU SENDROMU

62 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TÜM VÜCUT VİBRASYONU Etki ve mekanizmaları tartışmalıdır Ağır taşıt sürücülerinde – Sindirim sorunları – Kalp hızı, solunum hızı değişiklikleri – Performans düşüşü – Yorgunluk, uykusuzluk, başağrısı, sersemlik hissi (Karıştırıcı faktörler: diyet, postür, araç tutması )

63 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ÖLÇELİM ??

64 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu RİSKİ DEĞERLENDİRELİM ??

65 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TVV KONTROL…

66 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TVV KONTROL… Vibrasyonlu yüzeylerde geçirilen zamanı sınırlamak Vibrasyonun işçiyi etkilemesine engel olacak izolasyonu sağlamak Bazı yönetsel zorlamalar: – Cüzdanını arka cebinde taşımasın – Bir vibrasyon saatine 10 dk vibrasyonsuz dinlenme – Semptomların varlığında “vibrasyonsuz iş” – İşçilerin eğitilmesi

67 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu EL KOL VİBRASYONU KONTROL Araçların gereksiz kullanımının engellenmesi Bakımlı araç gereç kullanılması Uygun izolasyonlu tutacaklar Doğru el postürü Sigara içilmemesi Araçlar alınırken “antivibrasyon” özelliğinin aranması

68 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu EL KOL VİBRASYONU KONTROL Pamuk, deri eldivenler değil; anti-vibrasyon eldivenlerin kullanılması (viscoelastik lif kullanılan)

69 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Soğuk – Sıcakta Çalışma Vücut ısısı Normal rektal ısı 37.6°C Soğuk stresi - 36.0°C nin altında Isı stresi - 38°C nin üzerinde

70 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hissedilen Sıcaklık

71 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Isı Stresinin Yaşanabileceği Başlıca Endüstriler Seramik ve tuğla fırınlama Cam üretimi Lastik üretimi Fırıncılık Döküm atölyeleri İnşaatlar Kimyasal madde üretimi İnşaat işleri Madencilik …

72 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Isı etkilenmesinin engellenmesi için örnek limitler Wet Bulb Globe Temperature (WBGT) kullanılarak elde edilen değerler için ve yazlık iş giysileriyle (işçi yağmurluk giyiyorsa 6 derece düşürün)

73 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Isıya Bağlı Rahatsızlıklar Isı Yorgunluğu Isı krampları Isı şokları Soğuğa bağlı rahatsızlıklar Hipotermi Donmalar

74 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ölçüm Termal konfor ölçümleri

75 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Bireysel ısı stresi ölçümü Kalp hızı ve vücut yüzey ısısı ölçümü Dış kulak yolundan ısı ölçümü

76 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Etkilenmenin yönetimi  Sıvı takviyesi  Havalandırma  Nemin kontrol altına alınması  Dinlenme periyotlarının belirlenmesi  İşin, prosesin değiştirilmesi  Giysilerin değerlendirilmesi  Soğutucular

77 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hava basıncı değişiklikleri BAROTRAVMA Dış ortam basınç değişiklikleri nedeniyle vücut içerisinde boşluklara sıkışmış havadan kaynaklı ağrılı durumdur.

78 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hava Basıncı Deniz düzeyinde normal atmosferik basınç 760 mmHg’dır. Yükseldikçe atmosferik basınç düşer. DENİZ DÜZEYİ BASINÇLI OKSİJEN gerekliliği BASINÇLI ELBİSE gerekliliği ARMSTRONG çizgisi OKSİJEN gerekliliği 0 10 20 30 40 50 60 70 760 523 349 226 141 87 54 34 Basınç Yükseklik mm Hg Bin Feet

79 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hava Basıncı Basınç düşmesi gaz kanunları hatırlanacak olursa bazı değişikliklere yol açar. Gaz hacmi genişleyecektir (Boyle Kanunu) 5 litre 3 litre 2 litre 1 litre Genişleyen Gazdan Bize Ne ???

80 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hava Basıncı HAPSOLMUŞ HAVA

81 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Dekompresyon Hastalığı Ortam basıncında “hızlı” bir düşüşe maruz kalınmasıyla vücut dokuları ve vasküler alanlarda inert gaz kabarcıklarının oluşup büyümesiyle ortaya çıkar.

82 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Basınç değişikliği DEKOMPRESYON HASTALIĞI – Basınç düşünce vücutta hava kabarcıkları oluşacaktır. – Bu kabarcıklar nitrojen yapılıdır ve Basınç arttırılırsa kendiliğinden yok olur.

83 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Basınç Değişikliği DEKOMPRESYON HASTALIĞI AĞRI İNME KİMLERDE???

84 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kabarcıkların Vücuttaki Etkileri Mekanik Etkiler Kan Kabarcık Etkileşiminin Sonuçları

85 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kabarcıkların Mekanik Etkileri Doku içinde komşu yapıları sıkıştırır Sinir uçlarına bası yaparak ağrıya neden olur Daha fazla basınç yaparsa Doku hasarı Yapısal elemanların harabiyeti Doku travması“post exposure” semptomları

86 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kabarcıkların Mekanik Etkileri Damarlarda Mekanik Obstrüksiyon – MSS’de  Nörolojik Semptomlar – Akciğerlerde  Solunum sıkıntıları – Kalpde  İnfarkt, yetmezlik, ölüm

87 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kan-Kabarcık Etkileşimi Kabarcıklar yabancı cisim gibi algılanır Eritrosit ve plateletler kabarcık yüzeyine tutunmaya çalışır Platelet yapışması, refleks damar daralması... Damar dışına sıvı kaybı... Kan yoğunluğu artışı...

88 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İYONİZAN RADYASYON Radyoaktivite Uzakta değil... Temel etki kansere eğilim ve üreme sistemi zararı

89 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ölçümü.. Rem Severt (Sv) 100 Sv = 1rem 1000 mSv = 1 Sv

90 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ölçümü.. Standart Akciğer Filmi 0.09 mSv Standart Akciğer Filmi Etkin Dozu: 0.03 mSv Solunan Radon Gazı nedeniyle yılda 24 mSv alınıyor. Etkin doz ise: 2 mSv Etkin Doz: Dozun miktarının yanısıra etkilediği vücut alanının hesaba katılması ile bulunur.

91 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ölçümü.. Bir ABD vatandaşı ortalama yılda 0.27 mSv kozmik radyasyona maruz kalıyor. Denver’da yaşıyorsa? Bu doz 0.50 mSv Denver, Colorado’da yaşayan insanlar, deniz seviyesinde bulunan insanlara göre tam dört kat daha fazla kozmik ışınlara maruz kalıyor. Ayrıca insan bedeni yıllık 300 miliem radyasyonu absorbe edebilirken, bu bölgede yaşayan insanlar yıllık 115 milirem ekstra radyasyonla karşı karşıya kalıyor. Ancak Denver, radyasyon seviyesinin en yüksek olduğu yer değil. Hindistan’ın Kerela bölgesinde bu rakam yıllık 380 milirem, Brezilya’nın Guarapari bölgesinde ise yıllık 600 milirem. Neden Denver?

92 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İzin verilebilir doz.. Maximum Permissible Dose NCRP ICRP General Public: Annual MPD1 mSv1 mSv Radiation Workers: Annual MPD 50 mSv 20 mSv Cumulative MPD 10 mSv x age -- MPD During Pregnancy 5 mSv2 mSv

93 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Am. J. Epidemiology (1996) Kanada Hava Yollarında çalışan 2740 pilot üzerinde yapılan bir çalışma Genel kanser görülme riski toplumdan az.. 4 tip kanserde ise risk fazla:  Myeloid Lösemi  Astrositoma  Prostat kanseri  Malin Melanom

94 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Am. J. Epidemiology (1996) Myeloid Lösemi: Normal popülasyondan 4 kat fazla risk... Radyasyon etkilenmesiyle yüksek bağlantılı bir kanser tipi Astrositoma : Risk 2 kat fazla... Diğer çalışmalarda bu bulguyu destekliyor. Prostat Kanseri: Anlamlı düzeyde yüksek. Kozmik radyasyondan çok elektromanyetik radyasyonun etkili olduğu düşünülüyor Malin Melanom: Altı kat fazla görülüyor. Güneş ışınlarına maruziyetle ilgili olduğu biliniyor.

95 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu http://www.cami.jccbi.gov/AAM-600/610/600Radio.html#CARI6EXE ttp://www.aeromedix.com/radiation.html Korunma Etkilendiğimizi bilelim.... Ne kadar etkilendiğimizi bilelim... Ek riskleri kaldıralım... Gebeleri koruyalım... Korunma önlemlerini talep edelim...

96 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

97 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu http://www.andor.com/learning/light/ Elektromanyetik Spektrum

98 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Mikrodalga ve Radyo Dalgaları  İmmunolojik etkiler,  Sinir sistemi etkileri,  Hematolojik etkiler,  Kardiyak etkiler,  Nöroendokrin sistem etkileri,  Büyüme ve gelişime etkileri,  Genetik etkiler,  Klinik kimya ve metab. Et.,  Üreme sağlığı etkileri,  Oküler etkiler… Isıtır… Kanserojen midir? Saptanan etkileri:

99 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Lazer Aynı fazda ışınım. Lazer; çok şiddetli ışık parıltıları oluşturan ışık kaynağıdır. Sözcük, İngilizce “light amplifer by stimulated emission of radiation” cümlesindeki ana sözcüklerin baş harflerinden laser olarak türetilmiştir... Lazer, tek renkli, olabilolan, genliği yüksek, kuvvetli bir ışık demetidir.... diğince düz, yoğun ve aynı fazlı paralel dalgalar durumunda

100 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu CIE bandWavelength (nm)MediumTypical Operation UV-A UV-A UV-A Visible light Visible light Visible light Visible light Visible light Visible light Visible light Visible light IR-A IR-A IR-A IR-A IR-A IR-A IR-A IR-C IR-C 325 327 350 441.6 458,488,514.5 568,647 530 511-578 632.8 694.3 560-640 700-800 850 905 1060 1064 2900 3900 5,000 10,600 Helium-cadmium Nitrogen Argon Helium-Cadmium Argon Krypton Nd frequency-doubled Copper vapor Helium-neon Ruby Rhodamine 6G dye Alexandrite GaAlAs Gallium-arsenide Neodymium:glass Neodymium:YAG Hydrogen fluoride Deuterium fluoride Carbon monoxide Carbon dioxide CW Pulse-train CW CW CW CW Pulsed Pulse-train CW Pulsed CW/Pulsed Pulse-train Pulse-train Pulse-train Pulsed Pulsed Pulsed Pulsed CW CW

101 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu LAZER ETKİSİ - GÖZLER

102 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Gözler: Dalgaboyu ve gücüyle değişmek üzere akut etkilenme corneal ve/veya retinal yanıklara yol açabilir. Aşkın düzeylere sürekli maruziyet kornea ve lenste opasitelere, retinal hasara yol açabilir.

103 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu UV-C (100- 280nm) Kornea Yüzeyi UV-A (315- 400nm) Lens UV-B (280-315nm) Kornea

104 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 400-1400nm Retinal etkilenme

105 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Uzak IR Kornea ve aköz salgı Yakın IR (< 1400nm) Retina Etkilenmesi

106 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

107 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

108 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu LAZER ETKİSİ - Deri 1.Dalgaboyu ve gücüyle değişmek üzere akut etkilenme deride yanıklara yol açabilir. 2.Ultraviyole dalgaboylarında (290-320 nm) karsinojen etki görülebilir.

109 T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER...