Elma Üretiminde Mekanizasyon

... konulu sunumlar: "Elma Üretiminde Mekanizasyon"— Sunum transkripti:

1 Elma Üretiminde Mekanizasyon
Prof.Dr. Kazım ÇARMAN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Konya

2

3 Ülkemiz, FAO verilerine göre 2009 yılında yaklaşık 2
Ülkemiz, FAO verilerine göre 2009 yılında yaklaşık 2.8 milyon ton elma üretim kapasitesi ile Çin ve ABD den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Buna karşın 2008 yılı verilerine göre ülkemiz elma üretiminin ancak tonunu ihraç edebilmiştir. Dünya elma ihracatında, üretimde üçüncü olmasına karşın ihracatta son sıralarda kalmıştır.

4 Bunun 3 temel sebebi vardır. Bunlar,
Yetiştirilen ürünün global pazarın taleplerine uygun olmaması, Üretim miktarı ve türlerinin geliştirilmemesi, Pazarlama için ideal sınıflandırma ve ambalajlama teknolojisinin geliştirilmemiş olmasıdır.

5

6

7 Çizelge 5. Karaman’dan 2010 Yılında Elma İhracatı Yapılan Ülkeler ve İhracat Miktarları
İhracat Miktarı (Ton) Irak 6.383 Ürdün 290 Mısır 176 Libya 134 K.K.T.C. 28 Yemen 22 Sudan 19 Kamerun 10 TOPLAM 7.062 * KARAMAN’DAN 2009 YILINDA TOPLAM TON ELMA İHRAÇ EDİLMİŞTİR. Kaynak: Karaman Tarım İl Müdürlüğü

8 Bahçe tarımı makinalaşma yönünden tarla tarımından geri kalmıştır
Bahçe tarımı makinalaşma yönünden tarla tarımından geri kalmıştır. Bunun nedeni meyve yetiştiriciliğinde ağaçların şekilleri, dikim aralıkları, meyvelerin hasat sırasında zedelenmeleri vb. nedenlerdir. Tarımın diğer üretim kollarındaki gelişimin aksine entansif kültürlerde; toprak işlemeden ekime, bakım ve tarımsal savaşa, hasata taşımaya, pazar ve depolama için gerekli ön işlemlere ve depolamaya kadar süreklilik gösteren mekanizasyon uygulamasına ender rastlanır. Son yıllarda birçok üretim kolunda önemli teknik ilerlemeler sağlanmış olmasına karşın halen üretim yöntemlerindeki işlemler serisinden hasat, kesintili işlemlerle sağlanmaktadır. Bu işlemlerin işçi el emeğiyle yapılması halinde ürünün elde edilmesi maliyetinin %60 nı ve ürünün elde edilmesi için sarfedilen tüm zamanın %70 ni el işçiliği oluşturmaktadır.

9 TOPRAK İŞLEME Bölgede toprak işleme, Sonbaharda ve erken ilkbaharda kültivatör, disk harrow veya rotavatör ile cm derinlikte yapılır. Gerek pulluk ve gerekse de kazayağı, diskli tırmık vb. ekipmanlar ile yabancı ot kontrolü ve toprak havalandırması yapılırken bitki köklerine zarar vermeyecek işleme derinliğinin seçilmesi zorunludur. Her yıl aynı derinlikte toprağı işlemekten dolayı pulluk derinliği altındaki katmanda oluşabilecek sert tabakanın kırılabilmesi için uzun bacaklı çizel tipi ekipmanlar kullanılmalıdır.

10

11 Bahçe tipi pulluklarda pulluk gövdeleri çeki yönüne dik yönde traktörün sağına ve soluna kaydırılabilir. Böylece, meyve ağaçlarının altıda işlenebilmektedir. Bu tip pulluklarda son pulluk gövdesi hareketli ve duyargalıdır. Sürüm sırasında duyarga ağaca dokunduğu zaman gövdeyi yana doğru döndürerek ağaçların zarar görmesi önlenir. Toprak frezeleri bahçe tarımında yaygın olarak kullanılabilmektedir. Toprak frezelerinin toprağı parçalama özelliği yüksek olup yabancı ot kontrolünde de daha etkin kullanılabilirler. Bu makinelerin toprağı karıştırma etkisi pulluğun karıştırma etkisinden yedi kat daha fazladır.

12 GÜBRELEME Meyve bahçelerinde gübreleme incelendiğinde ise gübrelemenin ya elle/makine ile serpme veya sulama suyu ile birlikte verildiğini görüyoruz. Serpme gübreleme ise ya santrifüjlü gübre dağıtma makinası ile (Karıştırma yaygın olarak kazayağı ile yapılmaktadır) ya da kürekle açılan çukurlara elle verilmek suretiyle gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda, çoğu üreticimiz ve ilgili firmalar hızlı bir şekilde organik gübreye yönelmiştir. Çünkü, organik gübre sürdürülebilir tarım için toprak verimliliğinin yüksek düzeyde tutmanın yanında, humus içeriğinin (özellikle kalıcı humus) muhafaza edilmesi veya daha da yükseltilmesini sağlar.

13 Hassas tarım teknolojileri sayesinde, tarladaki ürünün ihtiyacına göre kimi yere daha az kimi yere daha fazla gübre atarak hem tasarruf hem de daha çevreci bir tarım yapılması sağlanarak, arazinin az verim veren ve çok verim veren yerlerinin belirlenmesi ve buna bağlı olarak gerekli işlemlerin uygulanmasıyla gerek tarımsal, gerek çevresel ve gerekse ekonomik bir verimlilik sağlanmaktadır. Gübre, tohum ve ilaç gibi girdileri değişken oranlarda tarlaya verebilmek için bilgisayarlı kontrol ünitesi ve ilişkili donanımı içeren uygulama, Değişken Oranlı Uygulama Teknolojisi (VRT) olarak tanımlanmaktadır. Burada kontrol ünitesi hafızasına uygulama haritası yerleştirilerek, bağlantı halinde olduğu GPS yardımıyla tarladaki pozisyona göre donanım kontrol edilmekte ve girdi değişken oranlarda uygulanmaktadır. Hassas tarım, özellikle azaltılmış girdi uygulamalarına olanak vermesinden dolayı; çevreye saygılı ve sürdürülebilir tarımsal üretimi destekleyen en önemli olgudur.

14 Gübreleme yapılacak tarlanın verim haritasına göre, bulunduğu konumda ne kadar gübre atılacağını gösteren veriler önceden bilgisayardaki veritabanına yüklenmiştir. Buna göre traktörde bulunan bilgisayar veya mobil cihazda çalışan program uydudan aldığı konum bilgilerini veritabanındaki bilgilerle karşılaştırarak bulunduğu konuma ne kadar gübre bırakacağına karar verir.

15 Açık alanlarda organik gübreyi dağıtma makinaları yaygın olarak kullanılmaktadır. Problem, ağaçlık ya da belirli aralıklarla (sıra arası-sıra üzeri) dikimi yapılmış bahçelerde gübreyi dağıtmak ya da amaca uygun bir şekilde vermek, sorun oluşturmaktadır. Sıraya dikili olan bahçelerde ise, ya komple açık alanda yapılan uygulamanın benzeri yapılarak arazi gübrelenmekte ya da el işçiliği ile tek tek ağaç tacı altına gübre uygulaması yapılmaktadır. Birinci uygulamada sorun, gübrenin ihtiyaç olmayan yerlere de verilerek tüketimin gereksiz bir şekilde arttırılmasıdır. İkinci uygulamada ise, maliyetin yükselmesi ve el emeğinin verimsiz bir şekilde kullanılmasıdır.

16 Ağaç tacı altına bant halinde kesikli olarak gübre atacak otomatik sensörlü makina, yukarıda sayılan iki olumsuzluğu da ortadan kaldıracaktır. Yani, hem el emeğini verimli hale getirerek tasarruf sağlayacak, hem de ağacın ihtiyacı kadar (sadece ağaç altına gübre atarak) gübreden çok büyük tasarruf sağlayacaktır

17

18 Diskli tip dağıtıcılar klasik yatay ve düşey tamburlu makinelere göre;
-Daha büyük iş genişliğine sahiptir (5,5…8m), -Traktör güç gereksinimleri yaklaşık %23 daha azdır, -İş başarısının daha yüksek olması sebebiyle zamandan önemli tasarruf sağlanabilir, -Taze (yaş) gübrenin de homojen olarak dağıtılmasına imkan verirler

19 Şekil . Prototip sıvı ahır gübresi dağıtma makinasının genel görünüşü

20 Şekil. Sıvı gübre uygulamalarına bağlı azot kayıpları
Sıvı gübrenin enjeksiyonla verilmesinin avantajları; Sıvı gübrenin toprağa enjeksiyonuyla verilmesi N kayıplarını %4-6 ya düşebilmektedir. Diğer bir ifadeyle sıvı gübrenin yüzeysel uygulamasında N kayıpları %60 iken yaklaşık 10 katlık bir azalış olmaktadır. Bitkisel üretimde önemli verim artışlarına neden olabilmektedir. Daha az çevre kirliliğine neden olmaktadır. Şekil. Sıvı gübre uygulamalarına bağlı azot kayıpları

21 BUDAMA Kasım ayı sonundan nisan ayı başına kadar hava şartlarına bağlı olarak devam eder. Ağacın tütüne göre budama şekli farklılıklar gösterebilir. Ülkemizde meyve bahçelerinde oluşan budama artıkları yaygın olarak yakılmakta veya boş alanlara terk edilmektedir. Sürdürülebilir tarım teknikleri ve çevre korunumu kapsamında tarımsal artıkların değerlendirilmesinin önemi artmaktadır. Budama artıkları, yakma işlemi ile birlikte toprağa gömme, kompostlaştırma ve yeniden isleme yöntemleri ile değerlendirilebilir. Artıkların yakma işlemi dışındaki değerlendirilme yöntemlerinde artıkların parçalanması ve uygun teknolojilerin kullanılması önemlidir.

22 Türkiye’de budama artıklarının bahçe içerisinde parçalayarak toprak yüzeyine bırakan makinalar son yıllarda kullanılmaya başlamıştır. Makinaların çalışması sırasında toprak yüzeyinde bırakılan parçalanmış artıklar toprak işleme makinalarıyla toprağa karıştırılmaktadır

23 TARIMSAL SAVAŞ Bahçe tarımında gerek hastalık ve gerekse de zararlılara karşı asılır yada çekilir tip atomizörler kullanılmaktadır. Traktör kuyruk milinden (P.T.O) hareket alan ilaçlama pompası ile basınç altında sıvıyı fan üzerindeki memelere iletmektedir. Yine kuyruk milinden alınan hareketle dönen pervane, çevrede basınçlı hava çıkışı sağlamaktadır. Dağıtıcı fan çevresindeki huzme ve yön ayarı yapılan memelerden çıkan basınçlı mayi yüksek hava sirkülasyonu ile taşınarak her türlü 2 sıralı 15 metre yükseklikte ağaçlar, meyve bahçeleri, bağ gibi tarım alanları etkili bir şekilde ilaçlanabilmektedir. Bu uygulama ile mikron arasında değişen damlalar ağaca taşınabilmektedir. Ayrıca hava akımı ilaçlama sırasında yaprakları hareketlendirdiği için yaprakların her iki yüzünün de ilaçla kaplanması sağlanır

24 Şekil . Radyal fanlı ahtapot Turbo atomizer
Yapılan araştırmalar, püskürtülen ilacın yaklaşık % 50-80’lik kısmının hedef yüzeylere ulaşamadığını, ya sürüklenme yoluyla hedef dışına taşındığını ya da aynı alan içerisindeki toprak yüzeyine ulaştığını göstermektedir. İlaçlamanın etkin yapılabildiği sistemler ile çevre kirliliği ve ekonomide iyileşme, insan sağlığını riske sokan kimyasal kullanımında azalma sağlanacaktır. Şekil . Radyal fanlı ahtapot Turbo atomizer Şekil. Radyal fanlı ahtapot Turbo atomizer ve sensor yerleşimi

25 DONDAN KORUNMA Dondan koruma ağaca ısı enerjisinin verilmesi ve ağaçtan ışınımla ısı kaybını önlenmesini içeren bir yöntemdir. Dondan koruma yöntemleri üretim masrafını yaklaşık %10-15 oranında artırmaktadır. Dondan korumada en sık kullanılan 3 yöntem: -Isıtma: Sap ve eski lastiklerin yakılması (Bizler lastik yakmamalarını tavsiye ediyoruz. çünkü lastiğin yanmasıyla elma kalitesinde bozulmalar olmaktadır.) -Rüzgar makinesi: Ağaç düzeyindeki yatay hava tabakalarının fan yardımıyla sağlanan hava akımıyla karıştırılması don zararını engellemektedir. Yüksek hava katlarındaki sıcak havayı bitki kitlesine bastırırlar. Fanı pervanesi yerden 9-12m yüksekte bir kule üzerindedir. Fanın çapı 5-6m ve güç gereksinimi kW dır. Yaklaşık 200m mesafede etkili olurlar ve hava sıcaklığını 2-3 0C yükseltirler.

26 -Yağmurlama: Dünyanın birçok ülkesinde yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde suyun buza dönüşmesi esnasında açığa çıkan ısıdan faydalanılır. Yağmurlama üsten yada alttan yapılabilir. Üsten yağmurlama uygulamasında her ağacın üst kısmına mini spring yerleştirilir ve aynı anda tüm ağacı ıslatması sağlanır. En uygun yağmurlama hızı 3-4mm/h ve ağaç başına püskürtülen su miktarı litre arasındadır. Don sırasında sistem devamlı çalıştırılmalı ve yağmurlamaya ertesi gün yapraklar üzerindeki buz kristalleri çözülünceye yada sıcaklık 2-3oC nin üstüne çıkıncaya kadar devam edilmelidir.

27 HASAT Elma türlerine göre 15 ağustosta başlar ve Kasım ayına kadar hasat devam eder. Hızla olgunlaşan elmanın bu zaman diliminde hasat edilmesi gerekmektedir. Hasatta mekanizasyon elma zedelenmesi sebebiyle pek mümkün olmamaktadır. Yapılması gereken toplayıcıların iş başarılarını artırmaktır. İş başarısını artırırken de zedelenmenin de en az olmasının sağlanması gerekir. Toplayıcıların iş başarılarının artırılması amacıyla, elma bahçelerinde forklifte monte edilmiş toplama platformları önerilebilir. Toplama platformu üzerinde 4 toplayıcı aynı anda hasat yapabilecektir. Ayrıca hasat edilen elmalar platform üzerindeki toplama kasalarına ve buradan da raylar vasıtasıyla toplama arabalarına sevk edilebilecektir.

28

29

30

31 Elma üretimi için enerji kullanım etkinliği belirlenmeye çalışılmıştır
Elma üretimi için enerji kullanım etkinliği belirlenmeye çalışılmıştır. Elma üretimi yapılan yerlerdeki kimyasal kullanımı enerji girdilerinde önemli bir yer tutmaktadır. Toplam enerji girdilerinin yaklaşık % 38’ini gübre enerji girdisi oluştururken, % 9.04 sını ise pestisit enerji girdisi olmuştur. Bunları % 36,51 ile hasat ve taşıma girdi enerjisi izlemiştir. Üretilen meyve ve budamadan elde edilen ağaç dallarının çıktı enerjileri Çizelge 2 de verilmiştir. Enerji verimliliği, yalnızca elma düşünüldüğünde 1,109 olurken, budamadan elde edilen dallarda hesaba katıldığında 2,55 olarak bulunmuştur. Amerika da elma bahçeleri için yalnızca elma düşünüldüğünde bu değeri 1,06 olarak bulunmuştur.

32 Sabrınız için TEŞEKKÜRLER