HÜCRELER NEDEN BÖLÜNÜR ?

... konulu sunumlar: "HÜCRELER NEDEN BÖLÜNÜR ?"— Sunum transkripti:

1 HÜCRELER NEDEN BÖLÜNÜR ?
Her hücrenin bir yaşam döngüsü vardır.Hücrenin yaşam döngüsü bir bölünmenin başlangıcından diğer bölünmenin başlangıcına kadar olan süreyi kapsar.Bu süre sırasında hücreler öncelikle büyürler.Bu büyüme sırasında ; 1) Hücre yüzeyi ve hücre hacmi arasındaki oran bozulur.Hacim yüzeye oranla daha çok arttığından hücre zarı sitoplazmanın besin alma gaz alışverişi, artık maddelerin atılması gibi ihtiyaçları karşılayamaz hale gelir.Bu yüzden hücre yüzeyini arttırıp hacmini azaltmak için bölünür. Sitoplazma ve çekirdek arasındaki denge bozulur.Çekirdek sitoplazmayı yönetemez duruma gelir. Çekirdekten iç emir verildiğinde hücre bölünmesi başlar.

2 1.HÜCRE DÖNGÜSÜ Bir hücrenin bölünmeye başlayıp bu bölünmeyi takip eden diğer hücre bölünmesine kadar geçen zaman aralığına hücre döngüsü denir. Bu döngü hızlı çoğalan bir insan hücresinde 24 saat, embriyo hücresinde yaklaşık 30 dakika,bakteri hücresinde 20 dakikada gerçekleşir.Hücrenin yaşam döngüsü,interfaz(hazırlık evresi) ve hücre bölünmesi olmak üzere iki temel kısımda incelenir. İnterfazda hücrenin kalıtım maddesi iki katına çıkar ve hücrenin organelleri çoğalır.

3 1-DNA molkülü 2-DNA + Protein 3-Kromatin yapı 4-Kromatinin kendini eslemesi ile olusan kardes kromatidler 5-Kromozomal yapı

4 2.İNTERFAZ Hücrenin bölünmeden önce geçirdiği hazırlık evresine interfaz denir.İnterfaz evresinde ; yavru hücrenin büyümesi ve ardından da bölünmesine kadar geçen süreçte meydana gelen olaylar üç evrede incelenmektedir. -G1 EVRESİ -S EVRESİ -G2 EVRESİ

5 G1 EVRESİ Metabolik olaylar yoğun bir şekilde sürer.
Madde alışverişi, sentez yıkım reaksiyonları, organel yapımı, RNA sentezi ve dokusal işlevlerin en üst düzeyde devam ettiği evredir. En uzun evredir.Bu evrede bölünebilen hücrelerde büyüme gerçekleşir. Bölünme yeteneklerini kaybeden hücreler yaşam ve faaliyetlerini bu evrede gerçekleştirirler.Kas ve sinir hücreleri bu evrede varlıklarını sürdürürler. Hücrede kromozom yapısı 2n2c’dir.(Takım sayısı 2, kromatin sayısı ise 2’dir.)

6 S EVRESİ DNA eşlenir ve kromatin sayısı iki katına çıkar
Protein sentezi yoğundur. Sentrozomların eşlenmesi emri bu evrede verilir. Bu evrenin sonunda hücrenin kromozom yapısı 2n4c’dir.(Takım sayısı 2 ,kromatid sayısı ise 4’tür.)

7 G2 EVRESİ Bölünme ile ilgili enzimler sentezlenir.
Organel sayısı arttırılır. DNA sentezi durmuştur ancak RNA sentezi devam eder. Sentrozomların sentezi bitmiş ve oluşan sentrozom çifti zıt kutuplara hareketlenir. Bu evredeki hücrenin kromozom yapısı 2n4c’dir.

8 3.MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme kromozom sayısı n veya 2n olan hücrelerde görülebilen ve kromozom sayısı değişimine neden olmayan bölünme çeşididir. Mitoz bölünme sonucu bir hücreden iki hücre oluşmaktadır. Oluşan hücrelerin genetik yapıları birbirinin aynısıdır.Yani ana hücrenin genetik yapısı değişmeden yavru hücrelere aktarılır. Mitoz bölünme genetik çeşitliliğe neden olmaz.

9 Eğer 2n=16 kromozomlu bir hücre bir kez mitoz bölünme geçirirse kromozom sayısı 2n=16 olan bir hücre oluşur.İkinci kez mitoz sonucunda kromozom sayısı 2n=16 olan 4 hücre oluşacaktır. Mitoz bölünme sonucu oluşan hücre sayısı 2 üzeri n formülü ile hesaplanır.(n=geçirdiği bölünme sayısı) Mitoz bölünme iki aşamada meydana gelir; A) Çekirdek bölünmesi (Karyokinez) B) Sitoplazma bölünmesi (Sitokinez )

10 A. ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ 1.PROFAZ: •Kromatin iplikler helezon şeklinde kıvrılıp, kısalarak ve kalınlaşır böylece kromozomları oluşturur. •İnterfazda kromatin iplik kendini eşlediğinden kromozomlar birbirinin aynısı iki parçadan oluşur.Bu parçalara KARDEŞ KROMATİT adı verilir.Kromatitler birbirlerine sentromerlerle bağlıdır. •İnterfazda oluşan sentroiller hücrenin iki kutbuna doğru çekilmeye başlar.Oluşan iğ ipliklerinin sentroillere bağlı olduğu görülür. •Profazın sonuna doğru çekirdekçik ve çekirdek zarı erimeye başlar.

11 2.METAFAZ: •Kromozomlar iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında toplanırlar. •Kardeş kromatitler arasındaki sentromerler kopar. Böylece her bir kromozom iki kromatite ayrılır. Kromozomların en belirgin olduğu safhadır.Kromozom sayısı bu safhada tespit edilir.

12 3.ANAFAZ: •Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak iğ iplikleri üzerinde hareket ederek zıt kutuplara çekilir. Anafaz sonucunda kardeş iki kromatit zıt iki kutba ulaşmış olur.

13 4. TELOFAZ: •İğ iplikleri kaybolur
4.TELOFAZ: •İğ iplikleri kaybolur. •Kromozomlar tekrar açılarak kromatin ipliklere dönüşür. •Çekirdekçik ve çekirdek zarı yeniden oluşur. Böylece birbirinin aynı özelliklere sahip 2n kromozomlu iki çekirdek oluşur. Telofazda olan olaylar profazın tersidir.

14 B.SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ(SİTOKİNEZ)
Çekirdek bölünmesinden sonra stoplazma bölünmesi gerçekleşir. Stoplazma bölünmesi bitki hücresinde farklı hayvan hücresinde farklı olur. Hayvan hücresinde stoplazma bölünmesi hücrenin ortasından boğumlanmasıyla olur. Bitki hücresi kalın bir hücre çeperi ile çevrili olduğundan boğumlanma olmaz. Hücrenin ortasında ARA LAMEL denen bir tabaka gelişerek stoplazmanın ikiye bölünmesi sağlanır.

15

16 EŞEYSİZ ÜREME •İlkel canlılarda görülür. •Farklı iki cinse ve gametlere gerek yoktur. •Oluşan yavru canlı tamamen anne canlının aynısıdır. Beş çeşit eşeysiz üreme görülür. 1.Bölünme 2.Tomurcuklanma 3.Sporlanma 4.Vejetatif üreme (Çeliklenme) 5.Rejenerasyon (Yenilenme)

17 1.Bölünme: Bakteri, amip, öglena ve paramesyum gibi bir hücrelilerde görülür. •Canlı hücre mitoz bölünerek iki yeni hücre oluşturur.Yeni hücreler gelişerek canlıyı oluşturur.

18 2.Tomurcuklanma: •Ana canlının gövdesinde oluşan bir çıkıntının büyüyüp gelişerek yeni canlı oluşturmasına denir. Bira mayası, hidra, mercan ve süngerlerde görülür.

19 3.Sporla üreme: •Küf mantarı(ekmekteki küf), şapkalı mantar, maya mantarları, kara yosunu, algler, eğrelti otları, bakteri ve plazmodyumda görülür. •Sporlar dayanıklı bir çeperle kaplı özel hücrelerdir. •Kara yosunu ve eğrelti otları döl almaşı denen bir yöntemle yürür. •Bu üreme şeklinde eşeysiz ve eşeyli üreme ard arda görülür.

20 4.Vejetatif üreme: •Bitkilerde çiçek gibi üreme yapıları haricinde dal, yumru, yaprak gibi vücut parçalarından yeni birey meydana gelmesiyle gerçekleşen üreme şekline çelikleme denir. Bazı tohum yapma yeteneği gelişmemiş bitkilerde görülen üreme şeklidir. Vejetatif üreme;sürünücü gövde,gövde yumruları,rizom ve çelik gibi değişik kısımlarıyla meydana gelir. Çilekte sürünücü gövdelerle, patateste göz(nödül)adı verilen yapıların çimlenmesiyle,soğan zambak gibi bitkilerde rizom adı verilen toprak altı gövdeleriyle,söğüt ve kavak gibi bitkilerde çelik adı verilen kesilen dal ya da gözyaşı adı verilen parçalarıyla vejetatif üreme meydana gelir. •Bitkilerde çiçek gibi üreme yapıları haricinde dal, yumru, yaprak gibi vücut parçalarından yeni birey meydana gelmesiyle gerçekleşen üreme şekline çelikleme denir. •Patates ve yer elması yumrularıyla, asma, gül söğüt ve kavak kesilen dallarının toprağa dikilmesiyle yeni canlılar oluşturabilir.

21 5.Rejenerasyon (Yenilenme): •Denizyıldızı,solucan gibi bazı canlılar belirli bölümlerinden koptuklarında opan parçalar eksik kısımlarını tamamlayarak üremeyi sağlayabilir.Bu olaya rejenerasyon (yenilenme) denir Kertenkelenin kopan kuyruğunu tamamlaması rejenerasyondur. Fakat kopan kuyruk yeni bir kertenkele meydana getirmediği için rejenerasyonla üreme değildir.

22 AŞILAMA Bitkilerde, eşeysiz üreme çeşitlerinden birisidir. Bitkinin gövdesinden alınan tomurcuklu bir kısım (çelik) başka bir bitkinin gövdesine aşılanır. Her iki bitkinin kambiyum dokularının birbirlerine değindiği kesiklerde, yeni bir yara dokusu gelişir ve bunun değişime uğramasıyla da yeni odun ve soymuk boruları teşekkül ederek, anaçla çelik birbirine kaynaşır. Hayvanlarda da yapılmaktadır.

23 DOKU KÜLTÜRÜ Bitkilerden alınan hücrelerin laboratuar ortamında çoğaltılarak yeni bitkiler oluşturmasına doku kültürü denir. Bu olayda; 1)Bitkiden alınan doku ve hücreler sağlam olmalıdır. 2)Alınan hücreler besi ortamına konulur. 3)Hücreler hızla çoğalarak doku kümeleri oluşturur. 4)Oluşan kümeler hormon içeren besi ortamına aktarılır. 5)Hücreler farklılaşarak kök,gövde,yaprak gibi kısımlar oluşturur. 6)Böylece aynı bitkiden binlerce fide oluşturulur.

24 Çiçeksiz Bitkilerde Üreme
-Çiçeksiz bitkiler su yosunları, kara yosunları, eğrelti otları ve ciğer otlarıdır. -Bu bitkilerde gerçek kök, gövde ve yaprak yoktur. -Metagenezle ürerler. -Spor oluşumu mayoz bölünme ile, gamet oluşumu ise Mitoz bölünmeyle sağlanır.

25 Su Yosunları(Ulotrix)’te Üreme
n kromozomlu(monoploid) bir canlı olan su yosunları spor oluşturup eşeysiz üreyebileceği gibi, farklı Ulotrix’lerin oluşturduğu gametlerde eşeyli olarak ta çoğalabilir.

26 Kara Yosunlarında Üreme
Zigot ve onun oluşturduğu sporofit. 2n kromozomludur. Ancak esas gamet n kromozomludur. Dişi gametofit arkegonyum, erkek gametofit anterityum adının alır. Döllenme ve zigot oluşumu dişi sporofit üzerinde gerçekleşir.

27 Eğrelti Otlarında Üreme
Eğrelti otların da döl almaşı görülür. Esas bitki 2n kromozomludur. Erkek ve dişi gametler aynı gametofit üzerinde gelişir. Bu gametofitlere protal denir.

28 MAYOZ BÖLÜNME VE EŞEYLİ ÜREME

29 Basit yapılı canlılarda ve bakterilerde gen alışverişi şeklinde meydana gelen eşeyli üreme, gelişmiş yapılı canlılarda farklı eşeyden iki bireyin üreme hücrelerinin ve bu hücrelerin çekirdeklerinin birleşmesiyle gerçekleşir. Eşeyli üreme olayında; -İki ata canlı görev alır -Temeli mayoz bölünme ve döllenmeye dayanır. -Canlılarda kalıtsal çeşitlilik sağlanır. -Ortama dayanıklı bireyler oluştuğu için canlıların ortama adaptasyonu kolaylaşır.

30 1.BİR HÜCRELİ ORGANİZMALARDA EŞEYLİ ÜREME
Terliksi hayvan (paramesyum),yeşil alg,bakteri gibi canlılar konjugasyon ile eşeyli üreyebilir. Konjugasyon sırasında aynı türe ait iki birey genellikle geçici olarak ağız bölgesinden yanyana gelir.Plazmit (küçük DNA halkası)aktarımı olur.Böylece kalıtsal çeşitlilik sağlanmış olur.

31 2.MAYOZ BÖLÜNME Mayoz Bölünmenin temel özellikleri:
1-Sadece 2n kromozomlu hücrelerde görülür. 2-2n kromozomlu hücrelerden n kromozomlu 4 hücre oluşur. 3-iki karyokinez ve iki sitokinez görülür. 4-Eşey ana hücresi ve spor ana hücrelerinde görülür. 5-Bölünme sonunda gamet ve sporlar oluşur. 6-Kalıtsal çeşitlilik nedenidir.Oluşan hücreler kalıtsal olarak birbirinden farklıdır. 7-Eşeyli üremenin temel mekanizmasıdır. 8-Mitoza göre daha ileri bir özelliktir 9-Hem homolog kromozomlarda hemde kardeş kromatidlerde ayrılma görülür. 10-Sinaps, tetrad ve krossing-over görülür. 11-Mayoz geçirmiş hücre tekrar mayoz geçiremez ancak mitoz geçirebilir.

32 Mayoz bölünme; -Mayoz 1 -Mayoz 2 olmak üzere iki aşamada gerçekleşir
Mayoz bölünme; -Mayoz 1 -Mayoz 2 olmak üzere iki aşamada gerçekleşir.Mayoz bölünmenin gerçekleşebilmesi için hücre önce mitozla aynı olan interfaz evresini geçirir. MAYOZ 1 a)Profaz-1: 1-Sentroiller kutuplara hareket eder. 2-Nucleus zarı ve e.r. zarları erimeye baslar. 3-İğ iplikleri olusmaya baslar. 4-Kromozomlar kısalıp kalınlasmaya baslar. Ancak profaz-1’ de Mitoz profazında ve profaz –2 ‘de görülmeyen bazı özgün olaylar ve kromozomların özel davranısları vardır. Bu nedenle profaz-1 kendi içinde bes alt evrede incelenir

33 b)Metafaz-1 1-Homolog kromozomlar (Tetradlar halinde) ekvatoral plak üzerinde karsılıklı dizilirler. 2-Her kromozom sentromeri ile iğ ipliklerine tutunurlar.

34 c)Anafaz-1 1-Homolog kromozomlar iğ iplikleri ile zıt kutuplara doğru çekilirler. 2-Kardes kromatidleri bir arada tutan sentromerler parçalanmamıştır. 3-Kiyazmalar kromozomların ucuna doğru kayarak ortadan kalkar. 4-Anne ve babadan gelen kromozomların kutuplara taşınması rastgele olur buda çeşitlilik nedenidir.

35 d)Telofaz-1 1-Kromozomlardaki helixler çözülür
d)Telofaz-1 1-Kromozomlardaki helixler çözülür. 2-Nucleus zarı belirginlesir. 3-Sitokinezle iki hücre olusur. 4-Olusan hücrelerin kromozom yapısı n2c dir. 5-Erkeklerde sekonder spermatositler olusur. 6-Disilerde ikincil oosit ve birinci kutup hücresi meydana gelir. 7-Mayoz geçiren bazı hücrelerde nucleus zarı olusmaz ve kromozomlar helixler çözülmez.

36 e)Sitokinez 1-Sitoplazma bölünmesi sonucu 2 hücre oluşur
e)Sitokinez 1-Sitoplazma bölünmesi sonucu 2 hücre oluşur.Bu hücrelerin kromozom sayısı yarıya inmiştir. 2-Sitokinez bittikten sonra DNA’nın kendini eşlemesinin gerçekleşmediği kısa bir hazırlık dönemi olan interkinez gerçekleşir.İnterkinezde kromozomlar iki kromatitlidir.

37 Tetrat oluşumu : Anne ve babadan gelen homolog kromozomlar birleşerek 4 kromatitli tetratların oluşması sağlanır.

38 Sinapsis olayı : Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri belirli kısımlarında birbiriyle birleşerek etkileşir. Krossing over olayı : Sinapsis sırasında bazı genlerin kromatitler arasındaki alış verişine krossing over denir. Krossing over neticesinde kromatitler birbirleri ve eski hallerinden farklı kalıtsal şifreler taşırlar.

39 MAYOZ 2 1.Profaz II Çok kısa sürede tamamlanan bir safhadır. Eğer oluşmuşsa çekirdek zarı eriyerek kaybolur. İğ iplikleri kısalıp kalınlaşır.

40 2.Metafaz II Kardeş kromatitleri taşıyan kromozomlar hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler. Kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlanırlar.

41 3.Anafaz II Hücrenin ekvator düzleminde dizilmiş olan kromatitler iğ ipliklerinin kısalıp helezonlaşmasıyla birbirinden ayrılır. Mitozda olduğu gibi kromatit ayrılması gerçekleştirilmiş olur.

42 4. Telofaz II Bu safhanın tamamlanmasıyla mayoz bölünme bitmiş olur
4.Telofaz II Bu safhanın tamamlanmasıyla mayoz bölünme bitmiş olur. Profaz II evresinde kaybolan çekirdek zarı yeniden yapılır. Kromozomlar tekrar kromatin iplik haline dönüşür. Mayoz bölünmenin başlangıcında kaybolan çekirdekçikler tekrar ortaya çıkar. Telofazın sonuna doğru sitoplazma bölünmesi başlar. Sitokinezin tamamlanmasıyla diploit (2n) kromozomlu eşey ana hücresinden haploit (n) kromozomlu dört hücre oluşmuş olur.

43

44

45 OOGAMİ 1-Genellikle büyük hareketsiz dişi gamet ile küçük ve hareketli erkek gametin birleşmesidir. 2-İnsan ve diğer omurgalı hayvanlarda olduğu gibi gametler farklı morfolojik ve fizyolojik yapılara sahip ise oogami olarak adlandırılır. Oogamide yumurta büyük, hareketsiz ve bol sitoplazmalı olmasına rağmen sperm oldukça küçük ve hareketlidir.

46 İZOGAMİ 1-Yapı ve büyüklük bakımından aynı olan iki gametin birleşmesi şeklindeki üremedir. 2-Şekil ve büyüklük bakımından aynı olan dişi ve erkek üreme hücrelerinin birleşimiyle yeni canlı oluşumu. 3-Şekil ve büyüklükleri aynı olan gametlerin birleşmesiyle oluşan üreme şekline denir. Eş üreme.Yapı ve büyüklük bakımından aynı olan iki gametin birleşmesi şeklindeki üremedir. Örnek cümle : Alg çeşitlerinden sporogyra, ulothrix ve chlamydomanas izogami ile ürerler.

47 ANİZOGAMİ Şekil ve büyüklük bakımından farklı gametlerin birleşmesiyle olan eşeyli üreme çeşididir. Büyük olan dişi eşey hücresine MAKROGAMET, küçük olan erkek eşey hücresine ise MİKROGAMET adı verilir. Bunların ikisi de kamçılı, dolayısı ile hareketlidir Anizogamiye Algler ve mantarlar da rastlanır.

48 OOGENEZ Eşeysel olgunluğa erişmiş dişi bireyde, erkek bireylerde yaşanan gelişimlere benzer olaylar yaşanır. Bununla birlikte dişilerde, üreme hücrelerinin üretimi belirli dönemlerde gerçekleşir. Belirli dönemlerde dişi üreme sisteminin bir parçası olan yumurtalıklarda, mayoz bölünme ile yumurta hücresinin üretilmesine oogenez denir.

49 SPERMATOGENEZ Spermler erkek üreme sistemindeki özel yapılarda bulunan 2n kromozomlu sperm ana hücrelerinden oluşur. Bu hücrelere spermatogonyum denir. Erkek birey ergenliğe ulaşmadan önce spermatogonyumlar mitozla çoğalır. Oluşan yeni spermatogonyumlar büyüyüp gelişerek mayoza hazırlanır. Bu hücrelere birincil spermatosit denir. 2n kromozomlu spermatositlerden mayoz1 sonunda haploit(n) kromozomlu iki hücre meydana gelir. Bu hücrelere ikincil spermatosit denir. İkincil spermatositlerden de mayoz2 sonunda spermatit denilen haploit(n) kromozomlu 4 hücre oluşur. Mayoz bölünmeyle erkek üreme organı olan testislerin yapısındaki seminifer tüpçüklerinde spermlerin oluşmasına spermatogenez denir.

50

51 DÖLLENME Eşeyli üreme sonucu yeni bir canlının oluşabilmesi için dişi ve erkek bireylere ait gametlerin döllenerek zigotu meydana getirmesi gerekir.Çekirdeklerin kaynaşması mayoz 2 tamamlanıp yumurta olgunlaştıktan sonra olur. Yumurta kendine özgü fertilizin denilen bir madde salgılar.Bu madde spermin baş kısmındaki akrozomun etkinliğini arttırır. Döllenme sırasında spermin yumurta zarına değdiği yerde çıkıntı oluşur ve bu çıkıntıdan spermin baş ve boyun kısımları yumurta içine girerken kuyruk kısmı yumurta içine giremez. Spermin yumurta zarına değmesi ile sperm ‘antifertilizin’ denilen bir madde salgılayarak yumurta fertilizin etkisini yok eder.Bu arada spermin sitoplazma içine girmesiyle birlikte girdiği yerden çok hızlı bir şekilde başlamak üzere ‘döllenme zarı’ oluşmaya başlar. Döllenme zarı yumurtaya birden fazla spermin girmesini önler. Ayrıca yumurta zarının geçirgenliğini arttırır. Sperm çekirdeği ile yumurta çekirdeği birleşir. Daha sonra sentrozomların ikiye bölünmesi ile iğ iplikleri oluşmaya başlar ve böylece mitozda başlamış olur.

52 A)DIŞ DÖLLENME Suda yaşayan bir çok hayvan yumurtalarını suya bırakır.Erkekte yumurtalar üzerine spermlerini boşaltır.Ana ve babanın vücudu dışında sperm ve yumurtanın birleşmesi olayına DIŞ DÖLLENME denir. Özellikleri : -Döllenme olayı suda olur. -Suda yaşayan hayvanlarda görülür. -Çiftleşme olayı yoktur. -Çiftleşme organı yoktur. -Döllenme ihtimali düşüktür. -Döllenme ihtimalini arttırmak için gamet sayısı fazladır.

53 B)İÇ DÖLLENME Spermler dişinin üreme kanalına bırakılır. Ve yumurta döllenmesi dişinin vücudu içinde meydana gelirse buna İÇ DÖLLENME denir. Özellikleri : -Döllenme olayı dişi bireyin içinde olur. -Karada yaşayan hayvanlarda görülür. -Çiftleşme olayı vardır. -Çiftleşme organı vardır. ,Döllenme ihtimali yüksektir. -Döllenme ihtimali yüksek olduğu için gamet sayısı azdır.

54 PARTENOGENEZ Eklem Bacaklılardan arılarda,su pirelerinde, karıncalarda yaprak bitkilerinde ve bazı kelebeklerde görülen üreme şeklidir. Partenogenez döllenmiş yumurta hücresinden yeni bireyin meydana gelmesidir. İki çeşit partenogenez vardır. Haploid(isteğe bağlı ) ve diploid (zorunlu) vardır. 1.Haploid (İsteğe Bağlı) Partenogenez: En çok bilinen partenogenez biçimidir. Yukarıda anlatılan bal arılarının üremesi buna en iyi örnektir. Haploid yumurtalardan (döllenme olmadan) erkek bireylerin gelişmesi şeklindedir. Döllenenlerden ise dişiler gelişir. 2.Diploid (Zorunlu) Partenogenez: Bazı türlerde partenogenezle sadece diploid dişiler meydana gelir. Çünkü burada döllenme olmadan gelişen yumurtalar mitozla oluşturulmuşlardır. Erkekler normal yumurtanın döllenmesiyle oluşan diploid fertlerdir. Kromozom sayısı değişmediği için buna "diploid partenogenez (zorunlu partenogenez)" denir. Su pirelerinde (Daphnia) görülür. Kışa dayanıklı bireyler oluşturulur.

55

56 PLAZMODYUMDA ÜREME SİVRİSİNEKTE(EŞEYLİ) Sivrisinek insanı ısırır. *
İNSANDA(EŞEYSİZ) Sivrisinek insanı ısırır. * Tükürük bezindeki sporlar(sporozitler)insan kanına geçer. Karaciğer,kemikiliği,dalağa giderler ve gelişirler. Buradan kan dolaşımına katılırlar. Sporlar büyürler ve amibe benzeyen bir şekil alırlar.(şizont) Alyuvarın içinde şizontlar bölünüp ürerler ve oluşturdukları her çekirdeğin etrafı sitoplazmayla çevrilir ve merozoit denilen yapıları oluşturur. Merozoitler alyuvarları patlatır ve sağlam alyuvarlara girer. Bazıları erkek ve dişi gamet olarak farklılaşır.(gametosit). Bazıları da merozoit olarak kalır. SİVRİSİNEKTE(EŞEYLİ) Hasta bir kişiyi başka bir anafel cinsi dişi sivrisinek ısırınca insan kanındaki merozoitlerin bir kısmı ve gametler sivrisineğe geçer. * Sineğin sindirim sisteminde gametler birleşip zigotu oluşturur.(gametogoni) Zigot sineğin bağırsak epitelinde mayoz geçirerek sporları oluşturur. Sporlar bölünerek çok sayıda sporu oluşturur.(sporogoni) Sporların bir kısmı sivrisineğin tükürük bezlerine yerleşir.

57 PLAZMODYUM YAŞAM DÖNGÜSÜ

58 Bakterilerde Konjugasyonla Üreme
Konjugasyon (kavuşma) esnasında DNA yapısı farklı iki bakteri yanyana gelerek aralarında geçici bir zardan köprü oluştururlar. Bu köprü aracılığı ile DNA parçalarını değiştirirler. Sonra ayrılarak bölünmelerine devam ederler.Mayoz bölünme, gamet,döllenme ve zigot gibi eşeyli üremeye ait yapılar oluşmaz. Fakat çeşitlilik oluştuğu için eşeyli üreme kabul edilir.

59 Paramesyumda Konjugasyon
1)İki paramesyum yan yana gelir. 2) Konjugasyon köprüsü oluşur. 3)Her iki paramesyumda da büyük çekirdek erir, küçük çekirdek mayoz geçirir. 4)Mayozla oluşan n kromozomlu 4 çekirdekten 3’ü erir. 5)Her paramesyumda kalan birer çekirdek mitozla bölünerek oluşan n kromozomlu çekirdekler değiştirilir. 6)Değişen iki çekirdek kaynaşır ve 2n kromozomlu çekirdek oluşur. 7)Paramesyumlar birbirinden ayrılır ve 3 mitoz daha geçirerek 8 çekirdek oluşur. 8)3 çekirdek erir,4 çekirdek büyük çekirdeği oluşturur.bir çekirdekte küçük çekirdeği oluşturur. 9)Hem küçük çekirdek hem paramesyum bölünür. 10) Hem küçük çekirdek hem paramesyum ikinci kez bölünür.

60 Paramesyumda Üreme Şeması