Biyolojinin Toplum, Bilim ve Teknoloji İçin Önemi

... konulu sunumlar: "Biyolojinin Toplum, Bilim ve Teknoloji İçin Önemi"— Sunum transkripti:

1 Biyolojinin Toplum, Bilim ve Teknoloji İçin Önemi
A.Sıla Akbulut Ozan Çalık Hatice Demir

2 Biyoloji Teknoloji Bilim Toplum

3 Bilim nedir? Bilim basitçe “bilgi üretme etkinliği” olarak tanımlanır.
İnsanoğlunun tabiatında olan merak, bilimin doğuşundaki esas kaynaktır. Bilim yenilik, gelişim, değişim, neden bulma ve sonuçlandırma basamaklarını içerir. Ünlü bir bilim adamı kendileri için; “Sizlerden farkımız bakış açımızdan başlayıp sonuçlandırmaya kadar olan süreçteki kararlılığımızdır” demiştir.

4 Bilim nasıl gelişir Olguların izlenmesi ve problemin belirlenmesi
Sorular sormak, gözlem yapmak ve veri toplamak Sorulara olası bir yanıt bulmak (hipotez kurmak) Kontrollü deneyler gerçekleştirmek Teori oluşturmak

5 Bir bilim olarak Biyoloji;
Tüm canlıların birbirleriyle ve çevre ile etkileşimlerini, bu etkileşimlerin sebep ve sonuçlarını araştıran, açıklayan bir bilim olarak karşımıza çıkmaktadır.

6 Biyolojinin 3 Temel Kuramı
Öncüleri İfadesi Hücre Kuramı Schleiden, Schwann, Oken, wirchow Bütün canlılar hücrelerden oluşur. Evrim Kuramı Darwin ve Wallace Bütün canlılar ortan bir kökenden uzun süreli ve yavaş bir değişim ile oluşmaktadır. Gen ve Kromozom Kuramı Boveri ve Sutton Canlıların bütün özellikleri kodlanmış bilgi olarak hücrelerinde bulunmaktadır.

7 Biyoloji Neden Farklı? Uzun yıllardır araştırıcılar sadece mekanik bilimlerin ilerlemesine katkıda bulundular.Erns Mayr’e göre matematik ve fizik alanındaki gelişmeler biyolojik incelemelere olanak sağlamıştır. Genetik, Darvinizm ve moleküler biyoloji alanındaki olağanüstü gelişmeler, biyolojinin fiziksel bilimler alanında dikkat çekici ilerlemesini de beraberinde getirdi.

8 İşlevsel biyoloji, organizmanın yapısı ve işlevi, hücresel biyoloji gibi aslında genetik kapsamında karşımıza çıkan kısımdır. Bu kısım sonuç olarak tamamen kimya ve fizik gibi işlevsel bilimlerle açıklanır.

9 Diğer kısım olan tarihsel biyolojide ise, işlevsel biyolojiyi açıklamak için biyoloji tarihine ihtiyaç duyulmuştur. Ancak, tarihsel biyoloji canlı yaşamını bir süreç olarak ele almış ve geçmişten günümüze gelen periyodu incelemiştir. Bu kısıma “Evrimsel Biyoloji” de denilmektedir.

10 Biyolojiyi Eşsiz Kılan Şey Nedir? Erns Mayr
Biyolojinin temelinde kesin prensiplerin olması, bunların cansız durumlara uyarlanamaması ve bunun sebeplerinin araştırılması gerekliliği yatar. Bu, kavramsal olarak yaşamın ve dünyanın insanlar için hayal edilebilir ve somutlaştırılabilir bir nitelik taşıyabileceği için gerekliydi.1859 yılında “Origin of Species” ile Darwin ilk adımı atmış oldu.

11 Fiziksel Düşünceler Biyolojiye Uygun Değil
Darwin’in görüşleri, fiziksel bilimlerin gelişimini keşfetmek için önemliydi. Bu fikirler 19.yy’ ın ortalarında meydana geldi ve bazı biyologlar tarafından da desteklendi. Bu görüşler, biyolojinin diğer bilim dallarından farkını ortaya koymaktadır.

12 1.Essentializm( Typology):
Plato’dan beri genel düşünce, dünyanın değişiminin sınırlı ve kesin esaslara bağlı olarak gelişeceği görüşüydü. Bu bakış açısına”Typology” denilmiştir.

13 2.Determinizm: Newton kanunlarının sonuçlarından birini bile koşulsuz kabul etmek, gelişimi ve değişimi desteklemiyor. Ünlü Fransız matematikçi ve fizikçi Laplace, şimdiki bilgilerin gelecek ve sonsuzluk hakkında bilgi verdiği için övünmektedir.

14 Ancak, diğer fizikçiler Laplace’ın övündüğü şeyin sadece bir olasılık olduğu görüşünü ileri sürmektedirler. İşte bu değişimi ispatlamak, gelecek hakkında çeşitlilik ve değişimleri araştırmak, biyolojide oldukça önemlidir.

15 3.Azaltma(Reductions):
Biyoloji biliminin gelişimi diğer ana bilim dalları gibi düzenli bilgi dağılımı şeklinde olmamış, bu bilimin gelişmesinde asıl rol oynayan faktörler şans ve rastgeleliliktir.

16 4.Evrensel Biyoloji Kanunları
Tarihsel biyoloji incelendiğinde yaşamsal olguların(fenomen) birçoğunun kanunlaştırılamadığı görülmektedir. Örneğin: Darvinizm bunu açıkça göstermektedir. Bir teori olarak anılan evrimleşme kendi içinde birçok kanun doğurmuştur. Bunlar; Seçilim, adaptasyon, popülasyon ve ekosistem…

17 Biyoloji 2 büyük alana ayrılır:
1. Botanik (Bitki Bilimi) 2. Zooloji (Hayvan Bilimi) Paris Botanik Bahçesi

18 Biyoloji kendi içinde alt bölümlere ayrılır:
Genetik Moleküler Biyoloji Ekoloji Taksonomi Parazitoloji Ontojeni Mikrobiyoloji Biyokimya Uzay Biyolojisi Biyofizik Evrimsel Biyoloji Mikrobiyoloji Paleontoloji Morfoloji Anatomi Embriyoloji Sitoloji Histoloji

19

20

21 Tabiatta yaşayan bütün canlıları inceleyebilmek için sınıflandırma yapılmıştır.
Eski dönemlerde canlılar iki büyük alemde değerlendirilirken günümüzde canlılar beş büyük alemde incelenir.

22

23 BİRAZ BU TABLO ÜZERİNDE KONUŞALIM…
Mantarlar neden bitkiler aleminde yer almıyor? Protistalar hayvanlar aleminde mi bitkiler aleminde mi yer almalı?

24 S.Aureus Şimdiye kadar zararları ile bildiğimiz bakterilerin sizce yararları var mı? Var ise bunlar nelerdir?

25 Biyolojiyi Önemli Yapanlar
İnsan biyokültürel ve sosyal bir varlıktır. Bu nedenle insanın başlıca gereksinimi üç grupta toplanabilir.

26 1. Fizyolojik Gereksinimler:
Vücudun büyümesi ve dokuların onarımı için beslenme, barınma, korunma, üreme ve dinlenme gibi durumlardır.

27 2. Sosyal ve Psikolojik Gereksinimler:
Sevme, sevilme, üstün olma, yaşama güvencesine sahip olma, toplumda bir yer (statü) edinme gibi durumlardır. Fizyolojik gereksinimler, insanın bir canlı olarak sağlıklı yaşamasını; sosyal ve psikolojik gereksinimleriyle toplumda rahat ve başarılı olmasını sağlamaya yöneliktir.

28 3-Bilimsel ve Teknolojik gereksinimler;
Günlük yaşamımızla iç içe gecen bu gereksinimler hayatımızı büyük ölçüde kolaylaştırmışlardır. Tıp teknolojisi Tarım ve güç teknolojisi Bilgi ve iletişim teknolojisi Ulaştırma teknolojisi Üretim teknolojisi Yapım teknolojisi

29 İnsan gereksinimlerini karşılamakta kullandığı bilgi ve becerileri elde etmek için çevresinde gözlemlediği olayları , eğitimle anlamlandırarak istediği bilime ulaşır. Fizik, kimya, biyoloji gibi doğa bilimlerinin en ilgi çeken ve diğerlerine temel oluşturanı da biyolojidir.

30 Günümüzde birçok hastalığın moleküler düzeyde nedenlerinin anlaşılıp tedavi edilmesi, tarım ürünlerinin çeşitlendirilmesi, gen mühendisliği teknikleri ile daha verimli hale sokulması, nüfus planlaması, çevre kirlenmesi ve günlük yaşamımızda kullandığımız mekanik sistemlerin modellenmesi gibi konuların temelinde biyolojik ilke ve kurallar bulunmaktadır.

31 Biyolojinin öneminin giderek artmasının nedeni; çevre sorunları, biyolojik ıslah yöntemleri, biyoteknolojik çalışmalar ve tıp alanındaki gelişmelerdir. Örnek: Çevre sorunlarından fosil yakıtları ve getirdiği problemler.

32 Biyoloji ve Teknoloji Teknolojinin ilerlemesi ile canlıları mikro boyutta teşhis, tedavi ve inceleme olanakları doğmuştur. Örnek: Lazerle mikro analiz, ultrasonografi, kansız operasyon yapabilme, tüp bebek, hareketli genler gibi…

33 Bilişim Teknolojilerinin Biyoloji Uygulamalarına Getirdiği Yenilikler
Bilgisayar teknolojisi ile 3 boyutlu fotoğraflara ulaşılabilmekte, Özellikle hastalıkların kökenine inilebilmekte, Biyoloji eğitimini somutlaştırmaktadır. Şekil 1: Klorofilin Moleküler Yapısı

34 Bilinen bir ilacın değiştirilmesiyle oluşturulan yeni ilaç versiyonları ile hedefin etkileşimi modellenebilecek, böylelikle yeni ilacın olumlu veya olumsuz etkileri hakkında önceden bilgi verilebilecektir .

35 Biyomedikal Teknoloji
“Biyomedikal Teknoloji” esas olarak tıpta teşhis ve tedavi amacıyla kullanılabilecek tüm madde, malzeme, aparat ve cihazların üretimi ile ilgilenen disiplinler arası bir teknoloji dalıdır.

36 Biyoteknoloji Biyoteknolojinin amacı, bir canlının belirli özelliklerini şifreleyen genetik bilginin bir başka canlıya nakledilmesidir. Böylece nakledilen bilginin gereği, ikinci canlı tarafından yerine getirilir.

37 Biyoteknoloji  alanındaki çalışmalarla atık maddeleri temel yapılarına kadar parçalayabilen mikroorganizmalar kullanılarak daha temiz bir çevrenin yaratılması sağlanacaktır .

38 Biyoteknolojinin Savunma Politikalarına Etkisi
Genetik olarak değiştirilmiş (rekombinant) virüslerin veya bakterilerin kötü amaçlarla kullanımı, atom bombasının yaptığı etkiye benzer bir etki yapar. Etki alanı sadece askeri birliklerle sınırlı kalmayacak, o bölgede yaşayan tüm halkı etkileyebilecektir.

39 Bu nedenle, biyoterörizm adı altında incelenen bu konu, günümüzde Gelişmiş teknolojiye sahip olan orduların bile korkulu rüyasıdır. Gen teknolojisi kullanılarak, nezle gibi yayılabilen şarbon gibi ölümcül olabilen bir hastalık tablosu oluşturmak mümkündür.

40 Hastalık ve Sağlık Sahip olduğu bilim ve teknoloji ile övünen insanı ölüme götüren mikroorganizmalar daha mı güçlü?

41 Hastalık ve Sağlık Kimyasal silahlar mı yoksa biyolojik silahlar mı daha tehlikelidir?

42 Nano-Biyoteknoloji Biyolojik moleküllerin tanısında kullanılabilecek en duyarlı ve spesifik yaklaşım, tanıyıcı olarak bu moleküllerin eşleniklerinin kullanıldığı sistemlerinin (biyoçipler, biyosensörler, vb.) uygulanmasıdır. Biyosensörler

43 Taramalı Elektron Mikroskobu veya SEM (Scanning Electron Microscope),
Çok küçük bir alana odaklanan yüksek enerjili elektronlarla yüzeyin taranması prensibiyle çalışır. Manfred von Ardenne öncülüğünde 1930'lı yıllarda geliştirilmiştir. En sık kullanıldığı biçimiyle, yüzeyden yayılan ikincil (secondary) elektronlarla yapılan ölçüm, özellikle yüzeyin engebeli (topografik) yapısıyla ilişkili bir görüntü oluşturur.

44 BiyoGündem

45 Biyologlar insanların daha önce yaşadıkları olayların anımsanmasının nedenleri üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Yapılan çalışmalarla öğrenme ve hatırlamanın artırılması için ne tür ilaçlar gerektiği araştırılıyor.İlaç firmalarının gönüllüler üzerinde yaptığı araştırmaların umut verici olduğu bildiriliyor.

46 Prof.Walter Gehring in araştırma ekibi sirke sineğinin genlerini değiştirerek ömürlerini uzatmayı başardı. Sirke sineği için aldıkları sonucun diğer canlılar için de geçerli olacağını düşünerek fare ve tavşanlarla benzer deneyler yapmaya çalışıyor.

47 Gebelik süresi ortalama 20 hafta olan bir keçi yavrusu 17
Gebelik süresi ortalama 20 hafta olan bir keçi yavrusu 17. haftada keçinin rahminden alındı.Bu yavru hazırlanan yapay rahme konularak 3 haftada gelişmesini tamamladı. Bu yapay rahim içinde erken doğan bebeklerin(prematüre)yaşatılıp geliştirilmesi çalışmaları sürüyor.

48 Biyoçip teknolojisi Biyoçip (Biochip) teknolojisi günümüzde biyoloji ile bilgisayar teknolojisini birleştiren önemli bir teknolojidir. Bu teknolojinin farklı örneklerde DNA mutasyonlarının bulunması, gen ekspresyonu düzeylerinin ve anormal proteinlerin belirlenmesinde önemli kullanım alanı vardır.

49 Biyoçip teknolojisi Gelecekte hekimler tarafından daha tedavi planlanmadan hastanın genetik profili bu teknoloji ile bulunacak ve tedavi protokolü oluşturulacaktır. Yine bu teknolojinin adli tıp, ilaç endüstrisi, mikrobiyoloji ve kanserde önemli kullanım alanları olacaktır.

50 İlk Yapay Kalp İçin Hedef Tarih 2011
Fransız doktorlar dünyanın ilk yapay kalbini geliştirdi. Dünyada organ bağışındaki sıkıntıyı gidermek amacıyla tasarlanan yapay kalp, 2011'de klinik deneyler için hazır olacak

51 İç Kanamaları Onaran Bir Antikor Geliştirildi
Kurşun yarası ve trafik kazası gibi durumlarda, kişide oluşan iç kanamayı en aza indirebilen bir antikorun keşfedildiği bildirildi.

52 Hafıza ve Öğrenme Sorununu Gideren Enzim Keşfedildi.
Uykusuzluğun yol açtığı hafıza ve öğrenmeyle ilgili sorunların, beynin hipokampus bölgesinde bir enzimin birikimini azaltarak giderilebileceği bildirildi.

53 Yaralara “Tatlı”Tedavi Bal
Pek çok yararı olduğu bilinen balın, iltihaplanmış yaraların tedavisinde antibiyotiğin yerini alabileceği bir kez daha ortaya çıktı.

54 Pancar Suyu Dayanıklılığı Artırıyor
Pancarın dayanıklılığı artırdığı, pancar suyu içenlerin daha uzun süre spor yapabildiği bildirildi.

55 Her gün Bir Aspirin Kanser’i Azaltıyor
Her gün bir Aspirin içen bağırsak kanserine yakalanan hastaların ölüm riski yaklaşık yüzde 30 azaldı.

56 Kök Hücreden Çene Kemiği Yapıldı
Columbia Üniversitesi'nde kök hücre kullanılarak, laboratuarda ilk kez gerçek boyutlarda bir alt çene kemiği parçası üretildi.

57 Teknolojik Gelişmeler Ameliyatlara Gerek Bırakmıyor
Radyoloji alanındaki teknolojik gelişmeler, ameliyatlara gerek bırakmıyor.

58 Süt Yaşamı Uzatabilir İngiliz araştırmacılar, yüksek miktarda süt ürünleri tüketen ve kalsiyum alanların, felç ve diğer ölüm nedenlerine karşı korunduğunu kanıtladı.

59 Kokain Bağımlılığını Yok Edecek Aşı
Amerikalı bilim adamları, kokain bağımlılığını ortadan kaldırmaya yarayacak bir aşı üzerinde çalışıyor

60 İnsan Genomu İnsan genomunun üç boyutlu haritası yapıldı. Buluş, genomun yapısı ve fonksiyonu konusunda yeni fikirler verecek.

61 Kameralı Hap Sindirim sistemindeki hastalıkları belirlemek amacıyla yapılan endoskopinin yerini artık 3 cm. boyutundaki kameralı kapsüller alacak. Art arda fotoğraf çekebilen kapsüller, Türkiye'de kullanılmaya başlandı.

62 Gençlik İksiri University College London'dan bilim adamları, bir proteinin üretilmesini durdurmak üzere yapılan genetik müdahaleyle dişi farelerin ömrünün yüzde 20 uzamasını sağladı.

63 Kadınların Ömrünü %20 Uzatan Buluş
Bilim adamları yaptıkları araştırmanın sonucunda dişi farelerin ömrünü uzatmayı başardı. Erkek farelerin ömrü ise uzamadı.

64 Doğadan kopyalananlar
Bir gemi inşa edilirken ördek iskeletinden esinlenilmesi

65 Nanoteknolojinin sayesinde üretilen camların su tutmaması, doğada bulunan nilüfer çiçeği yaprağının yüzeyinin incelenmesi sonucu bulunmuştur.

66 Askerlerin kasketleri kaplumbağa kabuğundan esinlenilerek yapılmıştır.

67 Kelebekler ve Ekranlar:
Qualcom şirketi kelebeklerin kanatlarındaki renklerin ışığı pürüzsüz bir şekilde yansıttığından yola çıkarak dijital ekranlarda bu özelliğin kullanılabilirliğinin önünü açmıştır.

68 Midyeler ve Parkeler: Sahildeki midye kabuklarının kayalara çok sert bir şekilde yapıştığını çoğumuz biliriz.Columbia Forest Products şirketi, ağaç kontrplaklar için mavi midyelerin yapışkanlık özelliğini araştırmış, suda ve alkolde çözülen aynı zamanda renksiz bir gaz olan, formaldehit olmadan soya bazlı bir teknoloji geliştirmişler.

69 Bilgisayar programcıları karıncaların sosyal hayatlarından ve birlikteliklerinden yola çıkarak güvenlik sistemlerinde karıncaların güvenlikte yardımlaşma prensiplerini temel alıp bilgisayar programları geliştirmişlerdir.

70 Balinaların büyük cüssselerine rağmen oldukça kıvrak ve çevik hareket etmeleri ve ayrıca suya girip çıkarken bedenlerine göre sadece bir buçuk metre çapında su baloncukları oluşturmalarından esinlenilerek rüzgar tribünlerinin pervanelerinin verimini artıracak ve sessiz çalışılabilecek şekilde dizayn etmişlerdir. Mavi Balina

71 Helikopter böceğinin (kız böceğinin) hem isminden hem şeklinden yaralanılarak helikopter yapılmıştır.

72 Ekoloji-Teknoloji İlişkisi Ve Bunun Bizlere Yansıması…

73 Teknolojiden Doğan Çevresel Sorunlar
Enerji üreten uluslar arası şirketler birçok çevresel felaketlere yol açtığı bilinmektedir. Marmara denizindeki petrol tankerlerinin kazaları, Tıpkı Çernobil felaketinde olduğu gibi nükleer santrallerin nükleer risk yaratması, Gelişmiş ülkelerin politikalarında ne yazık ki uluslar arası büyük şirketlerin söz sahibi olması( Kapitalist ekonomi ve çevreye duyarsızlık gibi..)

74 Uluslararası Önemde Doğa Parçası
Valla kanyonu ve Küre Dağları, Dünya Doğayı Koruma Vakfı'nın (WWF) "küresel düzeyde öncelikli 200 ekolojik bölgesinden biri olan "Kuzey Anadolu ve Kafkasya Ilıman Kuşak Ormanları" içinde yer alıyor(habertürk.com).

75 Avrupa ormanlarının "100 sıcak noktasından biri olarak "Karadeniz Ilıman Kuşağı"ndaki nadir nemli-karstik ormanların en iyi yabanıl örnekleri bu bölgede bulunuyor.

76 Küresel düzeyde nesli tehlike altında 2 bitki türü ve Avrupa düzeyinde nesli tehlike altında 33 bitki türü burada yetişiyor. Bölge olağanüstü güzellikte "peyzaj" değerlerine sahip.

77 Türkiye'nin 132 memeli türünden 40'ı bölgede yaşamakta
Türkiye'nin 132 memeli türünden 40'ı bölgede yaşamakta. Bunlar arasında soyu tehlike altındaki vaşak, susamuru, geyik ve karaca gibi türler de bulunuyor. Bölgede 46'sı yok olma tehdidi altında olan 129 kuş türü barınıyor.

78

79 Ekosistemin bozulması nereye dayanıyor?..
Her geçen gün artan nüfus, Doğal yaşama yapılan müdahaleler, Yeni tarım alanları açma uğruna tahrip edilen ormanlar, Bilinçsizce kullanılan tarım ilaçları, Bilinçsizce gerçekleştirilen avlanmalar, Sanayi atıkları.

80 Ekosistemdeki Bozulmalar Neleri Doğurur?
Dünya coğrafyasının değişmesi, Su kaynaklarının tükenmesi, İklim değişikliğine, Verimli toprak kayıplarına, Biyolojik çeşitliliğin azalmasına, Beslenme sorununun ortaya çıkmasına, Enerji kaynaklarının azalmasına sebep olabilir.

81

82 Araştırma

83 Sonuç Olarak; Biyoloji bilgisine sahip olmanın bireyin yaşamına getireceği kolaylıklar ve yararlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: * Kendisini ve çevresini daha iyi tanır, * Bilinçli yaşar ve sağlığını korumaya çalışır, * Geleceğe umutla bakar, * Biyolojik zenginlikleri tanır ve onlardan yeterince yararlanmaya çalışır, * Canlı yapısını ve özelliklerini öğrenir, * Araştırma duygusunu ve kişiliğini geliştirip toplum içinde daha iyi bir yer edinir, * Alışverişlerinde ekonomik davranmasını bilir(Sürdürülebilir yaşam).

84 Kaynakça: