İSLAMİYETTE İNSAN İLİŞKİLERİ

... konulu sunumlar: "İSLAMİYETTE İNSAN İLİŞKİLERİ"— Sunum transkripti:

1 İSLAMİYETTE İNSAN İLİŞKİLERİ

2 İnsan, İslâm için kâinatta en değerli varlıktır
İnsan, İslâm için kâinatta en değerli varlıktır. Düşünen her insanı hayrete bırakmaya yeterli, kudret kalemiyle yazılmış bir varlıktır insan. Kâinata sığmayan ilahi terennümü, iman ve aşkında yaşatabilecek bir gönle sahip varlıktır insan. Bir taraftan ruhunda kaynayan aşkla Yüce Yaratıcının emirlerine karşı sorumlu, diğer taraftan akıl ve irade gücünü kullanmada hürdür insan.

3 İnsan akıl ve irade sahibi bir varlık olmasından dolayı potansiyel değerleri itibariyle meleklerden üstündür. İnsanın bilme yeteneğidir, eşyayı isimlendirme gücüdür, meleklere üstünlüğü. Yani, insanı melekler karşısında üstün yapan, ibadeti değildir. Eğer üstünlük ibadetle olsaydı, melekler daha üstün olurdu. Çünkü onların ibadeti Hz. Adem’den (a.s.) daha çoktu. 

4 ‘Her insanın işlediklerini boynuna dolarız’ ilahi fermanı karşısında bireysel sorumluluk; ‘Sizi bütün insanlara örnek olasınız diye adil ve dengeli bir toplum kıldık’2 uyarısı karşısında da kolektif sorumluluk taşıyan bir varlıktır insan… 

5 İslam dini, insanların birbiriyle görüşüp konuşmalarına, toplum halinde medeniyet üzere yaşamalarına (muaşeretine)büyük bir önem vermiştir.Müslümanların birbirleriyle geçinmelerinde samimiyet,tevazu,saygı, sadelik, zorlanmama, karşılıklı yardım, nezaket, sevgi ve hayırseverlik bir esastır.

6 İslamda halk ile geçinmenin çeşitli yönleri ve dereceleri vardır
  İslamda halk ile geçinmenin çeşitli yönleri ve dereceleri vardır. Bunların bir kısmı şunlardır:

7 1)Herkese karşı tatlı dilli, güler yüzlü, açık kalbli olmak
1)Herkese karşı tatlı dilli, güler yüzlü, açık kalbli olmak. Bir müslüman daima güler yüzlü bulunur.Hiç bir kimseyi asık bir yüzle karşılamaz. Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Şüphe yok ki, Allah yumuşak huylu, açık yüzlü kimseyi sever."

8 2) Herkesle güzel şekilde görüşmek, insanlara eziyet vermekten kaçınmak: Bir hadis-i şerifde buyrulmuştur:"Müslüman odur ki, dilinden ve elinden müslümanlar selamette bulunur."

9 3) İnsanların eziyetlerine katlanmak, kötülüğe karşı iyilik yapmak: Bir hadîs-i şerifde buyrulmuştur:"Sıddîkların (özü-sözü dosdoğru olanların)derecelerine geçmek istersen senden ilgiyi kesene bağlan, senden esirgeyene sen ver, sana zulmedeni de bağışla."

10 4)Dargınlığa hemen son vermek: Müslümanlar arasında bir dargınlık olursa hemen barışırlar, birbirlerinden üç günden ziyade ayrı kalmazlar.Müslümanların gönüllerinde düşmanlık ve kin duyguları yaşamaz.Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Üç günden ziyade kardeşine dargın kalmak bir müslümana helal olmaz."

11 5)Dargınların arasını düzeltmeye çalışmak
5)Dargınların arasını düzeltmeye çalışmak. Bir müslüman, iki din kardeşi arasında bir dargınlık olduğunu görünce aralarını bulmaya ve küskünlüğü gidermeye çalışır. Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Sadakanın en faziletlisi, dargınların aralarını bulup düzeltmektir."

12 6)İnsanların kusurlarım araştırmamak ve yaymamak: Aksine örtmeye çalışmak. Müslümanlar kimsenin kusurlarını araştırmazlar.Kimsenin ayıbını ve kusurunu araştırıp ortaya çıkarmaya ve göstermeye çalışmazlar.Buna aykırı hareket dinde yasaktır.Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Bir kul bir kulun kusurunu örterse, Allahü Teala Hazretleri de onu kıyamette örter.(günahlarını açığa vurmaz)."

13 7)Dostları arkalarından savunma: Bir müslüman gerektiğinde dostlarını, din kardeşlerini arkalarından savunur.Onlar hakkındaki yanlış fikirleri düzeltmeye çalışır.Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Bir kul kardeşine yardımda bulundukça, kendisine de Allah daima yardım eder.”

14 8)İnsanların kalblerini kötü zandan korumak için sakıncalı yerlerden uzak durmak: Buna aykırı davranmak birçok kimselerin günaha girmesine sebeb olur, insanlar arasında dedi-koduya ve nefrete yol açar. Bir hadis-i şerifde şöyle buyurulmuştur:"Töhmet yerlerinden kaçınız..."

15 9)Değişik halk sınıfları ile makamlarına göre sohbet edip ilişki kurmak. Herkese kabiliyet ve durumuna göre hitab etmeli. Bir alimden, bir zahidden, bir zenginden beklenen vasıfları,bir cahilden,bir fasıkdan,bir fakirden beklememelidir.

16 10)Yaşlılara hürmet, çocuklara, düşkünlere merhamet ve şefkat göstermek: İslamda büyüklere karşı saygı,küçüklere karşı sevgi bir esastır.Bu esas,aileler arasında daha da önemlidir.Anaya-babaya hürmet etmek bunun bir örneğidir.Bunları adları ile çağırmak terbiyeye aykırıdır.

17 11)Hayırsever olmak, yardım etmek ve arka çıkmak
11)Hayırsever olmak, yardım etmek ve arka çıkmak. Şöyle ki:Müslümanlar herkes için hayır ister,herkese yardımda bulunmaktan haz duyar. Müslümanların din ölçüleri içinde birbirine yardım etmesi ve şefaatta bulunması,aralarındaki kardeşliğin bir gereğidir.Kendisi için hayırlı görüp istediği bir şeyi,başkaları için de islemeyen kimse,İslam yaşayışının temiz esaslarını gözetmemiş olur.Bir hadisi şerifde buyrulmuştur:“ Sizden biriniz kendi nefsi için sevip istediği bir şeyi kardeşi (veya komşusu) için de sevip istemedikçe, gerçek mü'min olamaz."

18 12)Selam vermek: Müslümanlar arasında selam vermek bir sünnettir,bir dostluk ve hayırseverlik alametidir.Selam almak da bir farzdır.Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Siz iman etmedikçe cennete giremezsiniz.Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız.Size bir şey göstereyim mi ki,onu yaptığınız zaman birbirinizi sevmiş olursunuz:Aranızda selamı yayınız." 

19 13)Musafa(el sıkışmak):Şöyle ki:İki müslüman bir araya gelince birbirinin elini tutarlar.Salat-selam getirerek biririnin hatırını sorarlar.Bu da sevgi ve dostluk nişanıdır.Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:"Birbirine rasgelen iki müslüman musafahada bulundu mu, onlar daha birbirinden ayrılmadan bağışlanırlar."

20 14)Teşmitte bulunmak (aksırana hayır ve bereket istemek):Şöyle ki:Bir müslüman aksırınca: "Elhamdülillâh" der.Yanındaki müslüman kardeşi de:"Yerhamükallah = Allah sana rahmet etsin" diye dua eder.Aksıran adam da:"Yehdina ve yehdikümullah = Allah,bizleri de sizleri de hidayet üzere bulundursun" diyerek karşılık verir.

21 15)Toplantılarda temiz bulunmak ve edebe uygun davranmak: Şöyle ki:Müslümanlar, toplantılarda yıkanmış olarak temiz bir halde bulunurlar,içleri ve dışları temiz olur.Toplantıda ilim sahipteri ve yaşlılar baş tarafa geçirilir.Gerek olmadıkça söze karışmazlar,söylenilen yararlı şeyleri dinlerler.Toplantıya sonradan gelenlere yer verir ve birbirlerine karşı güleryüzlü olurlar. 

22 16)Dostları ziyaret: Müslümanlar uygun zamanlarda gidip din kardeşlerini,büyüklerini ve yakınlarını ziyaret ederler.Bu ziyaret bir sevgi ve bağlılık nişanıdır. Ancak bu ziyaret,usandırıcı ve pek sık olmamalıdır.Ziyarete gelen misafirlere mümkün olduğu kadar ikram edilmesi gerekir. Bir hadîs-i şerîfde buyurulmuştur:"Sizi ziyarete gelenlere ikram ediniz"

23 17)Ziyafetlere (davetlere) icabet etmek: Bir müslüman,din kardeşinin davetine uyar, ziyafetinde bulunur.Böylece aralarındaki sevgi ve yakınlık artmış olur.Bir hadîs-i şerîfde buyurulmuştur:"Sizden birinizi, kardeşi düğün yemeğine veya başka bir şeye çağırsa, ona icabet etsin (uysun)"Yeter ki, ziyafet yerinde haram bir şey bulunmasın. Çünkü bir müslüman, haramların işleneceğini bildiği bir yere gidemez. 

24 18)Saygı için ayağa kalkmak: Müslümanlar,yanlarına gelen din kardeşlerine karşı ayağa kalkabilirler.Bu hürmet belirtisidir.Mescidde bulunan veya Kur'an okuyan bir kimsenin, hürmet edilmeğe hak kazanmış bir kimse için ayağa kalkması mekruh değildir.Bir toplantıya gelenler için ayağa kalkılması adet olan yerlerde,ayağa kalkılması müstahabdır.Böyle yapılmazsa,kin ve nefrete yol açılmış olabilir.

25 19)Değerli zatların ellerini öpmek: Müslümanlar,alimlerin,takva sahibi kimselerin ve adaletli hakimlerin ellerini sevgi ve saygı göstermek niyetiyle öperler,onlarla musafahada bulunurlar; bunda bir sakınca yoktur.Bunlardan başka büyüklerin ellerini dindarlıklarına saygı ve ikram için öpmek de caizdir. Fakat dünyaya ait bir maksad için öpmek mekruhtur

26 20)Komşuluk haklarını gözetmek: İslamda komşuluğun çok büyük önemi vardır.Bir hadîs-i şerifde buyurulmuştur:"Ev satın almadan önce komşu,yola çıkmadan önce de yoldaş arayınız." Komşulara ikram bir sünnettir.Bir müslüman komşusunun hakkını fazla gözetir,ona güleryüz gösterir,gerektiğinde ödünç verir,bir kaderi olunca onu tesilli etmeye çalışır,taziyede bulunur. Komşusuna eziyet verecek şeyleri yapmaktan sakınır

27 21)Hastaları ziyaret etmek: Müslümanlar hasta olan dostlarını ve komşularını uygun zamanlarda yanlarına giderek ziyaret ederler.Sağlıklarına duada bulunurlar.

28 22)Cenazeleri teşyî etmek (uğurlamak):Bu da önemli ve sevabı çok olan bir kardeşlik görevidir.Müslümanlar,ölen din kardeşlerinin cenazelerini mezarlarına kadar üzgün ve düşünceli olarak götürürler.Rahmet toprağına bırakırlar.Haklarında rahmet isteyerek duada bulunurlar

29 23)Müslümanların mezarlıklarını ziyaret etmek: Müslümanlar kendi aralarında,ahirete göçmüş olanların,özellikle yüksek alimlerin ve salih kimselerin,mezarlarını zaman zaman ziyaret ederler,onları rahmetle anarlar.Bu da bir vefakarlıktır,değer bilmedir.

30