5 KAMU POLİTİKASI ANALİZİ

... konulu sunumlar: "5 KAMU POLİTİKASI ANALİZİ"— Sunum transkripti:

1 5 KAMU POLİTİKASI ANALİZİ
PROF. DR. TURGUT GÖKSU

2 Bu sayede siyasi/idari hükümler verebilme kapasitesi artabilir.
Politika analizi yapmanın temel hedefi karar verme mekanizmasına nitelikli bilgi üretmektir. İsabetli ve etkin politika analizi, uygun ve isabetli seçilmiş bilimsel yöntemlerin doğru bir şekilde entegre edilmesi ve uygulanması ile yapılabilir. Bu sayede siyasi/idari hükümler verebilme kapasitesi artabilir. Politikanın toplumdaki etkisini ölçmek ve toplumda meydana getirdiği değişimi gözlemlemek ise politika değerlendirmeleri adı altında ayrıca derinlemesine incelenir Prof. Dr. Turgut Göksu

3 Politika analisti karar verici değildir.
Politika analisti karar vericinin karar vermesine yardımcı olan nitelikli bilgileri hazırlayan ve bunları sistematik formatlarda, alternatiflerde sunandır. Karar vericiler karar vermek için sübjektiflik ve objektiflik arasında bir yerlerde, olabilecek en uygun kararı, kendilerince içinde bulundukları şartların hususiyetlerini de dikkate alarak verirler. Prof. Dr. Turgut Göksu

4 KAMU POLİTİKASI ANALİZİ TANIMLARI Analiz (Tahlil);
Maddi veya fikri bir konuyu parçalara ayırarak, parçaları ve aralarındaki ilişkileri ayrıntılı bir şekilde inceleyerek sonuca gitmedir. Prof. Dr. Turgut Göksu

5 Dye, politika analizini üzerinde çalışılan politika konusunu tasvir edebilmek (nitelemek), analiz edebilmek ve sonucunda kamu politikasını açıklayabilmek olarak belirtmektedir. Kamu politikası bir bütün olarak kabul edilirse bu bütünün anlaşılması için parçalara bölünerek ayrıştırılması ve parça veya bölümlerin incelenerek detayların ortaya konması böylece bütün hakkında fikir sahibi olma faaliyetine kamu politikası analizi denilebilir. Politika analizi birçok farklı aktivitenin bir arada ve/veya sıralı bir şekilde kullanılmasını gerektirmektedir. Prof. Dr. Turgut Göksu

6 gerekli verilerin toplanması,
Politika analizi, kamu problemlerinin etkilerinin nedenlerini ortaya çıkarmak için gerekli verilerin toplanması, verilerin işleme tabi tutularak nitelikli bilgilerin üretilmesi ve yorumlanması aşamalarını kapsamaktadır. Farklı disiplinlerin derinlikli ve özgün izdüşümlerinin bir arada kullanılması Birincil analiz, özgün bir kamu politikası arayışı için yapılan analiz İkincil analiz, hali hazır bir kamu politikasının desteklenmesine yönelik yapılan analiz Prof. Dr. Turgut Göksu

7 Birincil kamu politikası analizinin üç ana özelliği (Dye):
Kararlaştırılmış bir talimattan ziyade temelle ilgili “açıklamalar” yapmaya çalışma. Kamu politikasının sonuçlarının ve nedenlerinin anlaşılması için özgün, geçerli bir araştırma yapma. Kamu politikalarının sonuçları ve nedenlerinin anlaşılmasına yönelik genel teklifler geliştirme, test etme ve bu amaçlar doğrultusunda güvenilir araştırma bulgularını bir araya getirme çabası. KP analistinden beklenen, değer yargılarından ve sübjektif yaklaşımlardan uzak durarak kamu politikalarını analiz etmesi. Prof. Dr. Turgut Göksu

8 NEDEN KAMU POLİTİKASI ANALİZİ?
Kamu politikası analizi hükümetlerin dış politika, savunma, güvenlik, konut, sağlık, eğitim gibi bütün kamu hizmetleriyle ilgili olarak olumlu veya olumsuz yaptıkları şeyleri öğrenmeleri. ‘Bir kamu politikası analizi hükümetlerin ne yaptığını, niçin yaptıklarını ve bu yapılan şeyin vatandaşların yaşamında herhangi bir değişiklik yapıp yapmadığını öğrenmek ve anlamaktır’ Dye Kamu için geliştirilmesi düşünülen hizmetler ile ilgili 5N 1K (Ne, Nerede, Niçin, Ne zaman, Nasıl ve Kimin için) sorularının detaylarını, içinde bulunulan sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi şartlar hesaba katılarak, ayrıntılı, kapsamlı, bütüncül bir şekilde ele almak, incelemek ve bu veriler ışığında kamu hizmetlerinin toplum üzerindeki etkilerini ölçmek kamu politikası analizinin genel amaçlarını belirler. Prof. Dr. Turgut Göksu

9 Kamu politikası konusunda siyasal, mesleki ve bilimsel üç amaç üzerinde durulmaktadır.
Siyasal ve mesleki amaçlarla kamusal programların değerlendirilip analiz edilmesi, genelde o politikaların haklılığını ortaya çıkarmak için yapılan destek amaçlı analizlerdir. Kamu politikasının desteklenmesi amacıyla yapılan analizler genelde taraftarlığı, açıkça desteklemeyi, ikna etmeyi, güzel anlatımı, örgütlenmeyi gerektirmekte ve sağlıklı sonuçlara ulaşılmasını engellemektedir. Prof. Dr. Turgut Göksu

10 Usulüne uygun KP analizleriyle kamu politikaları hakkında güvenilir sonuçlar elde edilerek farklı kamu birimlerine ve politika alanlarına uygulanabilen genel teoriler geliştirmesi beklenmektedir. Kamu politikalarının analiz ve değerlendirme sonuçları bilimsel araştırma kriterlerine uygun bir şekilde ele alınıp kıyaslanırken, döneminin şartları ile birlikte yorumlanması gerekmektedir. Prof. Dr. Turgut Göksu

11 KAMU POLİTİKASI ANALİZ MODELLERİ
Kamu politikası analiz modellerinin kullanım amaçları (Dye): Siyaset ve kamu politikası hakkındaki düşüncelerin netleştirilmesi ve basitleştirilmesi, Politika problemlerinin önemli boyutlarının tespit edilmesi, Siyasal yaşamın gerekleri üzerine odaklanarak kamu politikası sürecindeki aktörlerin birbirleri arasındaki iletişimlerine yardım etmesi, Neyin önemli ve neyin önemli olmadığını tavsiye ederek bir kamu politikasının daha iyi anlaşılması için ortaya konan çabalara istikamet verilmesi, Kamu politikasına yönelik bazı tekliflerin sunulması ve bu tekliflerin sonuçlarının tahmin edilmesi. Prof. Dr. Turgut Göksu

12 Kamu politikaları pek çok değişik faktörün etkisi altındadır.
Dolayısıyla probleme etki ettiği düşünülen farklı unsurların isabetli bir şekilde kamu politikası analizinde hesaba katılması gerekir. Farklı analiz modelleri belki de bu sebeplerle ortaya çıkmaktadır. Kamu politikası analizinde kullanılan modellerin en iyisi ya da en kötüsü şeklinde bir tasnife gitmenin bir faydası yoktur. Bir kamu politikası problemi modellenerek kavramsal çatısı, haritası oluşturulur ve problemin tüm yönlerinin kapsamlı bir şekilde anlaşılması sağlanır. Prof. Dr. Turgut Göksu

13 Kamu politikası analiz modelleri Grup modeli Kurumsal model
Elit (seçkinler) modeli Süreç (İşlevsel) modeli Sistem (Siyasal) modeli Prof. Dr. Turgut Göksu

14 Sınırlılıklar ve sakıncalar
Grup Modeli Kamu politikaları grup mücadelelerinin bir sonucu olarak geliştirilebilmektedir. Siyasal gruplar arası denge noktasında kamu politikalarının oluşabileceği, geliştirilebileceği belirtilmektedir. Adeta her bir grup kendi içinde bulundukları fraksiyonların hedefleri doğrultusunda kamu politikalarını yönlendirmeye çalışır. Bireyler içinde bulundukları grubun adına hareket ediyorsa grup kadar etkili olabilirler. Sınırlılıklar ve sakıncalar Sadece grup perspektifinden anlamaya çalışmak siyasal sistemdeki diğer unsurları yok saymak anlamına gelebilir. Baskı gruplarının ve sivil toplum kuruluşlarının siyasal sisteme ve kamu politikaları üzerine olan etkisini unutmamak gerekir. Prof. Dr. Turgut Göksu

15 Kurumsal Model İdari kurumların ve onlar arasındaki ilişkilerin daha biçimsel ve yasal yönlerini tanımlamakla ilgilenen bir yaklaşımdır. Bir kamu politikası analiz edilirken bu politikanın uygulanmasından sorumlu olan ilgili kurumların yapısal ve yasal incelemeleri ayrı bir önem kazanmaktadır. Bunlar araştırmacılara birçok ipucu vermekte ve gerçekçi bir analiz için önemli katkılar yapmaktadır Kurumlar: parlamento, hükümet, bakanlıklar, mahkemeler, belediyeler ve buna benzer kurumlar. Prof. Dr. Turgut Göksu

16 Kurumsal Model Kurumsal model özellikle hükümetlerin yapısal olarak nasıl örgütlendiklerine, yasal güçlerine ve karar verme süreci için geliştirdikleri kurallara odaklanmaktadır Farklı kurumların farklı özellikleri kamu politikasını farklı şekillerde etkileyebilmektedir. Hükümetlerin dışında da kurumsal modelin ilgilendiği kurumlar: piyasalar, kişisel firmalar ve şirketler, yerel ve ulusal düzey yönetimler, diğer siyasal partiler ve baskı grupları bulunmaktadır. Eleştiri Tek başına kurumsal analiz kamu politikalarının incelenmesinde yeterli olmayabilir. Prof. Dr. Turgut Göksu

17 Elit (Seçkinler) Modeli
Mosca ve Pareto: bütün toplumlarda iki sınıf insan vardır: yönetenler ve yönetilenler. Bu yaklaşım, siyasal sistem içerisinde yönetici elit grubun kamu politikalarını nasıl etkilediği ve yönlendirdiği üzerinde durmaktadır. Seçkin yöneticilerin kendilerine göre olan değerleri, tercihleri ve düşünceleri doğrudan kamu politikalarının sürecine şekil verebilmektedir Bununla birlikte bu halkın çıkarları ile elit kişilerin menfaatlerinin çakıştığı şeklinde anlaşılmamalıdır. Elit grup da halkın refahı için gayret göstermektedir. Prof. Dr. Turgut Göksu

18 Demokratik elitizm (seçkincilik) Ekonomik elitler
Sonuç olarak adeta kamu politikaları bu elit yöneticiler tarafından tespit edilir ve uygulanır. Halkın gereksinimleri yerine bu egemen kitlenin istekleri ve menfaatleri ön plana çıkmaktadır. Dolayısıyla; elit modele göre bu seçkin grubun amaçları ve hedefleri belirlenerek kamu politikası analizi yapılmaktadır Prof. Dr. Turgut Göksu

19 Süreç (İşlevsel) Modeli
Amaç, kamu politikasını aşamalara ayırmak ve bu aşamaları anlaşılabilir hale getirerek kamu politikasının en gerçekçi analizini yapmak. Aşamalar Sorunların tespiti Kamu politikası amaçlarının formüle edilmesi Kamu politikalarının meşruiyetini gerçekleştirme Kamu politikalarını uygulama Kamu politikalarının değerlendirilmesi Prof. Dr. Turgut Göksu

20 Siyasetin politikaları şekillendirici etkisini göz ardı etmesi
Süreç modelinin en önemli özelliklerinden birisi de kamu politikası analizindeki aşamaların ve faaliyetlerin çok net ve anlaşılabilir modeller ve tiplemelerden oluşmasıdır Zafiyetler Adımlar arası geçişlerde çevresel değişkenlerin etkisini göz ardı etmesi Siyasetin politikaları şekillendirici etkisini göz ardı etmesi Prof. Dr. Turgut Göksu

21 Sistem (Siyasal) Modeli
Easton siyasal sistemi, bir toplumda o toplumu birbirine bağlayan idari kararları alan ve toplumsal değerleri koruyan, karşılıklı ilişkide olan kurum ve çalışmaların bir uzlaşması olarak tanımlamaktadır Siyasal sistem çevresiyle beraber bir bütündür. Siyasal sistem, girdiler (talep ve destekler), çıktılar (kararlar ve çalışmalar) ve çevredir. Prof. Dr. Turgut Göksu

22 Talepler (istemler) bireylerden ya da gruplardan gelmektedir.
Sistem modelinde girdiler, çıktılar ve çevre arasında süreklilik arz eden bir mekanizma oluşur Döngü ile beraber bu süreç kamu politikasının asla sona ermeyen akışını sağlar Prof. Dr. Turgut Göksu

23 Kamu politikası çalışmasında; Bilimsel literatürü geliştirmek,
SONUÇ Kamu politikası çalışmasında; Bilimsel literatürü geliştirmek, Nitelikli bilgi üretmek, Spesifik politika önerisi ve/veya önerileri hazırlayıp geliştirmek önemli bir yer tutmaktadır (Dye, 2002: 4). Politika problemi hakkında ne kadar çok boyutlu ve derinlemesine bilgi sahibi olunursa karar vermenin isabet oranı da o kadar artabilir. Prof. Dr. Turgut Göksu

24 Politika analizi yapmanın sadece bir yolu yoktur.
Politika analizinde birçok yol ve yöntem kullanmak mümkündür. Temelde politika analizinde iki element kesinlikle gözden kaçırılmamalıdır: Birisi politika analizini yaptıran müşteri (birey ya da kurum olabilir) diğeri ise araştırma sorusunu doğru belirlemek. Prof. Dr. Turgut Göksu

25 Patton ve Sawicki’in geliştirdiği beş aşamalı politika analiz yöntemi
Problemi belirlemek ve analiz etmek Politika alternatiflerini geliştirmek Alternatifleri değerlendirme kıstaslarını geliştirmek Politika alternatiflerini değerlendirmek En uygun politika alternatifini belirlemek Karar vericilerin işine yarayacak karşılaştırmalı ve yönetilebilir nitelikli bilgiler üretmek politika analizinin en temel amacıdır. Prof. Dr. Turgut Göksu