BETON Çimento, agrega (kum, çakıl), su ve gerektiğinde katkı maddeleri karıştırılarak elde edilen, başlangıçta plastik kıvamda ve daha sonra piriz olayı.

... konulu sunumlar: "BETON Çimento, agrega (kum, çakıl), su ve gerektiğinde katkı maddeleri karıştırılarak elde edilen, başlangıçta plastik kıvamda ve daha sonra piriz olayı."— Sunum transkripti:

1 BETON Çimento, agrega (kum, çakıl), su ve gerektiğinde katkı maddeleri karıştırılarak elde edilen, başlangıçta plastik kıvamda ve daha sonra piriz olayı sonucu sertleşen ve tekrar yumşamayan yapı malzemesine beton denir.

2 Tarihçe Betonun ilk bulunuşu 18. yüzyılın sonlarına kadar uzanmaktadır. Çimentoya ilk patent 1824 yılında alınmıştır. İlk betonarme bina 1852 yılında yapılmıştır. Betonla ilgili ilk şartnameler ise, 1905 ve 1906 yıllarında ABD ve Almanya’da çıkarılmıştır. Türkiye’de ise ilk betonarme yapı 1920 yılında inşa edilmiştir.

3 Tarihçe Fakat Betonun asıl gelişimi II. dünya savaşından sonraki yıllara rastlamaktadır. Halen günümüzde de hızla devam eden betonun geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarda betonun dayanımı, kalitesi, uzun süredeki davranışı, döküm tekniği, bakım tekniği, ekonomi, estetik, olumsuz şartlarda beton dökümü, katkılarla özelliklerini geliştirme vb. konularda çalışmalar yapılmaktadır.

4 KALİTELİ BETON Taze haldeyken kolay işlenebilirlik,
Sertleştiğinde yüksek dayanım ve dayanıklılıkta olması. Yani; iyi işlenebilen, sıkışmaya imkan veren taşınma ve yerleştirme esnasında ayrışmayan, sertleştiğinde yüksek dayanım ve dayanıklılık gösteren beton kaliteli betondur. O halde kötü betonu nasıl tanımlarız.

5 KÖTÜ BETON Karışımına giren malzemeler karıştırıldığında sulu,
Petekli bir görünümü olan, Homojen olmayan, Oldukça boşluklu yapıya sahip olan, Testlerde düşük dayanım gösteren ve Zaman içinde dayanıklılığı az olan bir malzemedir. Çok ilginç olan bir şey vardır ki iyi veya kötü beton üretmek için kullanılan malzemelerin aynı olmasıdır.

6 Beton Mukavemetine Etkiyen Faktörler

7 TAZE BETONDAN BEKLENEN ANA NİTELİKLER
İşlenebilir olmalı Taze beton sıcaklığı kontrol edilmeli Agreganın en büyük boyutu donatı durumuna uygun olmalı Beton hacim sabitliğine sahip olmalı Rötre (Büzülme) ve şişme sınırlı olmalı

8 SERTLEŞMİŞ BETONDAN BEKLENEN ANA NİTELİKLER
Projede öngörülen dayanımı güvenle sağlamalı Dış etkilere dayanıklı olmalı Temas edeceği sularda ve havada mevcut kimyasallara dayanabilmeli Donma-çözülme etkilerine dayanmalı Islanma-kuruma etkilerine dayanmalı Kendi içindeki (çimento ile agrega arasında) reaksiyonlardan zarar görmemeli

9 BETONUN ÜSTÜNLÜKLERİ Hazırlanması kolaydır.
Döküldüğü kalıbın şeklini alır. İstenilen boyutta tek parça yapılabilir. Yangın, su, darbe vb. dış etkilere diğer yapı malzemelerine göre daha dayanıklıdır. Sertleştikten sonra mukavemeti yüksektir. Betonda fare – böcek vb. haşereler yaşayamaz. Yapım süreleri kısadır.

10 BETONUN MAHSURLARI Diğer yapı malzemelerine (Ahşap, çelik v.b.) göre birim ağırlığı fazladır. Yıkılmaları zordur. Ayrıca yıkımdan sonra malzemeler tekrar kullanılmaz. Oysa ahşap ve çelik yapılar yıkılsalar da malzemeleri tekrar kullanılabilir. Betona ek yapılması oldukça güçtür. Ses ısı ve rutubeti geçirir.

11 Beton Üretim Safhaları
Kullanılacak malzemenin tespiti ve deneyleri Karışım hesaplarının yapılması Malzeme temini Betonun hazırlanması Taşınması Yerleştirme Bakım

12 BETONUN ANA BİLEŞENLERİ
Su Agrega Çimento Katkı maddeleri (Gerektiğinde)

13

14 TS EN 206-1 Bu Standard, yerinde döküm ve ön yapımlı yapılar ile binaların ve inşaat mühendisliği yapılarının önyapımlı yapısal elemanlarında kullanılan betonları kapsar. Beton, şantiyede hazırlanmış beton, hazır beton veya ön yapımlı beton elemanlar için tesiste imâl edilmiş beton olabilir.

15 TS EN 206-1 Bu Standart da, aşağıda verilenlerle ilgili şartlar belirlenmiştir : Betonun bileşen malzemeleri, Taze ve sertleşmiş beton özellikleri ve bunların doğrulanması, Beton birleşim oranları için sınırlar, Beton özellikleri, Taze betonun teslimi, İmalât ve kontrol işlemleri, Uygunluk kriterleri ve uygunluk değerlendirmesi.

16 Terimler ve Tarifler Beton Çimento, iri agrega, ince agrega ve suyun, kimyasal ve mineral katkı da ilâve edilerek veya edilmeden karıştırılmasıyla oluşturulan ve çimentonun hidratasyonu ile gerekli özelliğini kazanan malzeme. Taze beton Betonun, karıştırma işlemi tamamlandıktan sonra, seçilen metotla sıkıştırılabilir haldeki durumu. Sertleşmiş beton Katılaşmış durumdaki, belirli seviyede dayanım kazanmış beton.

17 Terimler ve Tarifler Hazır beton Kullanıcı olmayan şahıs veya kuruluş tarafından hazırlanarak taze halde iken teslim edilen beton. Bu standardda aşağıda verilenler de hazır beton olarak kabul edilir : Kullanıcı tarafından şantiye dışında hazırlanan beton. Şantiyede, kullanıcı haricindeki kişi veya kuruluşlarca hazırlanan beton. Şantiyede hazırlanan beton Beton kullanıcısı tarafından, sadece kendi kullanımı için şantiyede hazırlanan beton.

18 Ön yapımlı beton mamul Son kullanılacağı yer dışında dökülen ve küre tâbi tutulan beton mamul.

19 Terimler ve Tarifler Normal beton Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yoğunluğu ), 2000 kg/m3'ten büyük, 2600 kg/m3'ten küçük olan beton. Hafif beton Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yoğunluğu ), 800 kg/m3'ten büyük, 2000 kg/m3'ten küçük olan beton. Hafif beton, betonda kullanılan agreganın bir kısmı veya tamamı hafif agrega olarak imal edilir. Ağır beton Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yoğunluğu ), 2600 kg/m3'ten daha büyük olan beton.

20 Terimler ve Tarifler Tasarlanmış beton Gerekli özellikler ve ilâve karakteristiklerin imalâtçıya tarif edildiği ve imalâtçının bu özellikllerle ilâve karakteristiklere uygun betonu temin etmede sorumlu olduğu beton. Tarif edilmiş beton Kullanılacak bileşen malzemeler ve karışım oranlarının imalâtçıya tarif edildiği ve imalâtçının bu karışım oranlarına sahip betonu temin etmede sorumlu olduğu beton. Standarda göre tarif edilmiş beton Betonun kullanılacağı yerde geçerli standardda verilen karışım oranlarıyla tarif edilen beton.

21 Terimler ve Tarifler Beton grubu İlgili özellikleri arasında güvenli ilişki kurulan ve bu ilişkinin kayda geçirildiği karışım oranlarına sahip beton grubu. Bir metreküp beton EN 'da tarif edilen işleme uygun olarak sıkıştırılmış halde bir metreküp hacim işgal eden taze beton miktarı.

22 Terimler ve Tarifler Transmikser Kamyon şasisi üzerine monte edilmiş, betonu homojen şekilde karıştırma ve teslime (boşaltmaya) uygun beton karıştırıcısı. Karıştırmalı taşıyıcı Genellikle kamyon şasisi üzerine monte edilmiş ve hazırlanmış taze betonu, taşınma süresince homojenliğini bozmadan karıştırmaya uygun ekipman. Karıştırmasız taşıyıcı Betonu, karıştırmaksızın taşımada kullanılan ekipman, damperli kamyon veya taşıma kovası.

23 Terimler ve Tarifler Harman Karıştırıcıda ( mikser ) bir işlem döngüsüyle imâl edilen veya sürekli karıştırıcıdan bir dakikalık sürede boşaltılan taze beton miktarı. Yük Bir araçta taşınan ve bir veya daha fazla harmandan meydana gelen beton miktarı. Teslim Taze betonun imalâtçı tarafından teslim edilme işlemi.

24 Terimler ve Tarifler Mineral katkı Betonun bazı özelliklerini iyileştirmek veya betona özel nitelikler kazandırmak amacıyla kullanılan ince öğütülmüş malzeme. Kimyasal katkı Taze veya sertleşmiş betonun bazı özelliklerini değiştirmek üzere, karıştırma işlemi esnasında betona, çimento kütlesine oranla az miktarlarda ilâve edilen malzeme.

25 Terimler ve Tarifler Agrega Betonda kullanıma uygun taneli mineral malzeme. Agregalar, doğal, yapay veya daha önce yapıda kullanılmış malzemelerden tekrar kazanım yoluyla elde edilmiş olabilir. Normal agrega EN 'ya uygun olarak tayin edilen etüv kurusu tane birim hacim kütlesi 2000 kg/m kg/m3 arasında olan agrega.

26 Terimler ve Tarifler Toplam su içeriği Karışım suyu, agreganın bünyesinde ve yüzeyinde bulunan su, hamur şeklinde kullanılan mineral katkı ve kimyasal katkı içerisinde bulunan su, betona buz ilave edilmesi veya buharla ısıtma yoluyla giren suların toplamı. Etkili su içeriği Taze beton bünyesinde mevcut toplam su miktarı ile agrega tarafından emilen su miktarı arasındaki fark. Su / çimento oranı Taze betonda etkili su içeriğinin, çimento kütlesine oranı ( kütlece ).

27 Terimler ve Tarifler Karakteristik dayanım Dikkate alınan hacimdeki betonda belirlenecek bütün dayanım değerlerinden, bu dayanım altına düşmesi beklenen oranın %5 olduğu dayanım değeri. Yüksek dayanımlı beton Basınç dayanım sınıfı C 50/60 'dan daha yüksek olan normal beton veya ağır beton ve basınç dayanım sınıfı LC 50/55' den daha yüksek hafif beton.

28 Terimler ve Tarifler Sürüklenmiş hava Genellikle yüzey aktif katkı maddesi kullanılarak, karışım esnasında taze beton içerisinde tasarlanarak oluşturulan, 10 m-300 m arasında çapa sahip küre veya küreye yakın şekilli mikroskopik hava kabarcıkları. Hapsolmuş hava Betonda, plânlanarak oluşturulanlar (sürüklenen) dışında oluşan hava boşluklar.

29 Terimler ve Tarifler Şantiye ( inşaat şantiyesi ) Yapım ( inşaat ) işlerinin yürütüldüğü alan. Şartname İmâlatçıya, performans ve bileşim oranlarıyla ilgili teknik şartları bildirmek üzere verilen belgeler bütünü. Şartname hazırlayıcısı Taze ve sertleşmiş betonla ilgili şartnameleri hazırlayan şahıs veya kuruluş. İmalâtçı Taze beton imal eden kişi veya kuruluş.

30 Terimler ve Tarifler Kullanıcı Yapı veya bir bileşenin yapımı için taze beton kullanan şahıs veya kuruluş. Hizmet verme ( kullanım ) ömrü Betona uygun bakım yapılması şartıyla, yapıda kullanılan beton performansının, yapının performans şartlarını sağlamaya uygun seviyede tutulduğu süre. Başlangıç deneyi Betonun, taze ve sertleşmiş durumda belirlenmiş şartları sağlaması için, seri imalâtın başlangıcından önce, yeni beton veya beton grubu karışım oranlarının belirlenmesi için yapılan deney veya deneyler.

31 Terimler ve Tarifler Tanımlama deneyi Seçilen harmanların veya yüklerin, uygun yığından alınıp alınmadığını belirlemek için yapılan deney. Uygunluk deneyi Betonun uygunluğunu belirlemek için imalâtçı tarafından yapılan deneyler. Uygunluk değerlendirmesi Mamulün, belirlenmiş özellikleri sağlamasını temin için yapılan sistematik muayene.

32 Terimler ve Tarifler Çevre etkileri Betonun maruz kaldığı kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Beton, donatı veya betona gömülü metal üzerindeki bu etkiler yapı tasarımında yük olarak alınmaz. Doğrulama (tahkik) Belirlenen şartların yerine getirildiğine dair nesnel delillerin muayenesi ile yapılan doğrulama.

33

34

35 BETON ÇEŞİTLERİ Curuf Betonu : Sünger Taşı Betonu : Su etkisiyle sertleşmiş volkan cürufunun çakıl yerine beton içerisinde kullanılmasıyla elde edilen, hafif, boşluklu, ses ve ısıyı geçirmeyen betondur. Tuğla Kırığı Betonu : Yıkıntı enkazından çıkarılan tuğlaların, belirli büyüklüklerde kırılarak dolgu, tesviye ve biriket imalinde kullanılan betonlardır.

36 Gaz Betonu : Çok sulu yapılan betona sertleşmeden önce alüminyum ve karpit katılarak büyük boşlukların elde edildiği betondur. Odun Betonu : Testere ve rende talaşının çimentoyla karıştırılmasıyla elde edilen, ses ve ısı geçirmeyen betondur.

37 Mikroskopik Hava Kabarcıklı Beton : Özel maddeler katılarak beton içine homojen olarak yayılmış 0,15 – 0,25 mm. çaplı küresel hava kabarcıkları bulunan, beton hacminin % 2 – 6’sını boşluklu olarak oluşturan betondur. Bu kabarcıklar harcın işlenirliğini artırır, geçirimlilik ve kapilariteyi azaltır, donmaya karşı direnci artırır. Daha az rötre yapar, dış etkilere daha dayanıklıdır. Betonun mukavemeti de azalmakla birlikte işlenebilme kolaylığı sağlandığından kum ve su azaltılarak direnç kaybı kısmen telafi edilmiş olur. Yapılmasının sebebi betonun donma ve zararlı etkilere direncinin artırılmasıdır. Sert ve soğuk iklimli bölgelerde; yol, hava meydanı, baraj, rıhtım, su deposu ve deniz inşaatlarında kullanılmaktadır. Hava kabarcığı, ağaç reçineleri, bitkisel ve hayvani yağlar vb. maddelerden elde edilir.

38 Havası Alınmış – Vakum Betonu : Kalıplı veya kalıpsız dökülen, normal beton yüzeylerine, döküm yapılır yapılmaz veya biraz sonra vakum uygulanan betonlar olup, betondaki su ve hava kabarcıkları alınmış olur. Normal olarak hava kabarcıkları beton yüzünde boşluklar oluşturur. Alınan su miktarı; karışım oranlarına ve vakum uygulanan alana bağlıdır. Böyle bir işlemde 15 cm. kalınlığındaki bir betondan %20 oranında su çıkarılabilir. Beton direk, künk ve yol kaplaması yapımında kullanılmaktadır.

39 Ön Gerilmeli Beton : Beton dökülmeden önce gerilme yerlerine yüksek kaliteli çelik yerleştirilir, sıkıştırılır, küre tabi tutulur. Beton yeterli mukavemeti aldıktan sonra betonarmenin yükü gevşetilir ve çeliklerin uçları kesilir. Böylece çelik ve beton birbirleriyle yapışırken, çeliğin başlangıçtaki çekme gerilmesi betonda yeterli mukavemet sağlamış olur. Betonun çekme mukavemeti çok azdır. Bu nedenle birçok hesaplarda sadece basınca çalıştırılır. Özellikle çekmeye maruz kalacak yüksek kaliteli çeliklerle, yapıda uğrayacağı gerilmeler önceden verilerek hazırlık yapılır. Böylece kesitlerde küçültmeler yapılabilir. Ekonomi sağlanır. Gerdirilen çelik normal uzunluğuna dönerken betonu da büzüp sıkıştırdığından çatlama tehlikesi olmayan, daha dirençli beton elde edildiğinden prefabrik elemanlarda ve köprülerde uygulanır.

40 Boşluklu Betonlar : Kanal kaplamaları etrafındaki borularda, drenaj işlerinde kullanılır. Betonda boşluğun elde edilebilmesi için agrega granülometrisi kompakt bir beton yerine boşluklu olacak şekilde ayarlanır. Yani küçük tanelerin büyük tane boşluklarını tam doldurmalarına engel olunarak hazırlanan betonlardır.

41 Çelik Elyaflı Beton: Çelik elyaflı beton, beton pompaları tarafından pompalanabilir bir beton türüdür. Çelik liflerin miksere ilave edilmesi bu liflerin beton içine eşit bir şekilde dağıtılmasını sağlayacak bir yükleme ünitesi vasıtasıyla yapılmalıdır.

42 Ağır Beton: Ağır betonlar özellikle zararlı ışınlara karşı bir perde oluşturmak amacıyla kullanılan, birim ağırlıkları kg/m3 ola betonlardır. Kullanım yerleri arasında nükleer reaktörler yani atom santralları, hastanelerin ışın tedavisi yapılan bölümleri gösterilebilir. Eğer yeterli yer varsa aynı koruyucu etki beton elemanın kalınlığı fazla tutularak, normal betonla da sağlanabilir. Kesitler kalın tutulamıyorsa ağır metal filizlerinin (limonit, hematit) agrega olarak kullanıldığı ağır betonlar kullanılır. Çok özel durumlarda demir veya kurşundan yapılmış agregalardan yararlanılır. Bu tür betonların zararlı ışınlara karşı bir perde oluşturmasının yanı sıra yeterli mukavemete sahip olmaları gibi bir görevi daha vardır. Ayrıca korunma sağlanacak ışınların türlerine (, x, , vb.) göre betondan başka fonksiyonlar da, örneğin ısı iletkenliği, beklenebilir. Bu nedenle ağır beton bir uzmanlık işidir.

43 Hafif Beton: Hafif betonlar mukavemetin yanı sıra hafiflik, ısı izolasyonu gibi özelliklerin de arandığı yerlerde kullanılan birim ağırlıkları kg/m3 olan betonlardır. Kullanım yerleri arasında konut, okul, ofis binaları, köprü tabliyeleri sayılabilir. Hafif betonlar aynı zamanda boşluk oranı yüksek olan betonlardır. Hafif betonlarda birim ağırlık azaldıkça mukavemet ve ısıl iletkenlik azalır. Birim ağırlıkları 800 kg/m3 ün üzerindeki betonlar genellikle yük taşıyıcı özelliklere de sahiptir. Hafif betonların ısıl iletkenliği düşük olmakla birlikte boşluklarda toplanacak nemden etkilenir. O nedenle bu betonların dışa açık yüzleri sıvanarak veya başka bir şekilde kaplanarak korunur. Hafif betonların rötresinin de fazla olduğu söylenmektedir.

44 Kütle Betonu : Baraj, liman, mendirek ve rıhtım blokları gibi büyük kütleli elemanlardaki betona kütle betonu denir. Büyük boyutlu kalıpların kullanılmasından ötürü çeper etkisi görülmez. Agreganın en büyük tane boyutu bu nedenle 15 cm’ye kadar çıkabilir. Betonun kalıba yerleştirilmesi nisbeten kolay olduğundan kuru kıvamlı beton kullanılır ve dolayısıyla su miktarı düşüktür. Kütle betonunda en büyük sorun hidratasyon ısısından dolayı sıcaklığın yükselmesidir. Beton hacminin büyük olması ve betonun ısıyı iyi iletmemesi nedeniyle kütlenin özellikle iç kısımlarında sıcaklık önemli ölçüde yükselebilir. Beton sıcaklığını zamanla kaybederken genleşme farklılıklarından dolayı çatlayabilir.

45 Püskürtme Beton: Püskürtme beton püskürtülerek yerleştirilen ve aynı zamanda püskürtme etkisiyle sıkılanan betondur. Çimento, agrega, su ile karıştırıldıktan sonra basınçlı hava ile istenilen yüzeye püskürtülebildiği gibi sadece çimento ve agregadan oluşan kuru karışım hava basıncıyla püskürtme tabancasından çıkacağı son anda, suyla havada da birleşebilir. İlk yönteme ıslak karışım, ikincisine kuru karışım yöntemi denir. Beton püskürtüldüğü yüzeye yüksek hızla çarparak yapışır ve kendinden önce püskürtülen tabakaları da sıkıştırırır. Bu kolaylık nedeniyle düşey yüzeyler, tavan ve döşemeler kolaylıkla beton kaplanabilir. Püskürtme betonun uygulama alanları olarak yüzme havuzu, tünel kaplamaları, hasarlı yapıların onarımı, yapıların takviyesi gibi işler sayılabilir.

46 Sualtı Betonu: Su altı betonu, su altında kalan kalıplara dökülen betondur. Su altında, havadaki kadar iyi kalitede beton dökülememektedir. Bu nedenle su altı betonlarının mukavemeti nadiren 250 kgf/cm2 nin üstüne çıkar. Beton dökülürken dikkat edilecek nokta betondaki çimentonun suya karışıp uzaklaşmamasıdır. Bunun için ilk koşul beton dökülecek kalıp içinde su hareketi ya hiç olmamalı veya çok çok yavaş olmalıdır. (3 m/dak).

47 Sualtı Betonu dökme işi için kullanılan belli başlı iki yöntem bulunmaktadır.
“Tremie” yöntemi diye bilinen birinci yöntemde beton su içine dikine daldırılan ve kalıp dibine kadar inen bir boru içinden dökülmektedir. Borunun alt ucundan çıkan beton kalıp içinde yükselirken kalıptaki suyu da iterek boşaltmaktadır. Dökülen beton alttan geldiğinden suyla temas etmemekte, suyla temas eden ve dolayısıyla bozulma ihtimali bulunan kısım sadece kalıp içindeki betonun en üst tabakası olmaktadır. İkinci yöntemde beton, alttan kapaklı özel kovalara yerleştirilmekte, kovanın üstü ise bir örtü ile örtüldükten sonra kova su içine yavaşça indirilmektedir. Kova dibe oturunca kapaklar açılmakta ve kova yavaşça yukarı çekilerek beton dibe bırakılmaktadır.

48 Polimerli Betonlar: Polimerli beton, bileşiminde bir polimer veya sentetik reçine bulunan betonlara verilen genel bir addır. Bunlar üçe ayrılır. 1. Polimer katkılı betonlar : Burada betonda ana bağlayıcı madde çimentodur. Bileşime ayrıca polimer diye adlandırılan organik esaslı katkılar katılarak beton özelliklerinde bazı iyileştirmeler sağlanmaktadır. Bileşime polimer yerine monomer katıldığı ve polimerizasyon işleminin beton kürüyle birlikte geliştiği uygulamalar da vardır.

49 2. Polimer emdirilmiş betonlar : Burada kürünü tamamlamış betona monomer karışımı emdirilmekte ve sonra bunun beton içinde polimerleşerek sertleşmesi sağlanmaktadır. 3. Polimer betonu : Bu betonlarda çimento bulunmaz. Bağlayıcı olarak bir polimer kullanılır. Bununla hazırlanan karışım kalıba döküldükten sonra uygun bir yöntemle polimerleşme ve sertleşme sağlanır.

50 Polimer katkılı betonlara örnek olarak PVA, lateks katkılı sıva harçları gösterilebilir. Burada kullanılan bu katkılar harca esneklik, tozlanmama, duvara iyi tutunma gibi özellikler kazandırmaktadır. Diğer iki tür polimerli betona örnek olarak da suni mermer ve hazır sıvalar gösterilebilir. Boşlukları sentetik reçineyle dolu veya bağlayıcı olarak sentetik reçine kullanılmış bu betonlar büyük kalıplara dökülmekte, sertleştikten sonra dilimlenerek levha halinde satılmaktadır. Sentetik reçinenin çimentoya oranla çok daha sağlam, kimyasal etkilere dayanıklı ve parlak görünümlü olması bu malzemeyi cazip kılmaktadır.

51 Harçlar: Harçlar, içinde sadece ince agrega olan, iri agrega bulunmayan bir betondur. Harçlar bileşimlerine göre: çimento harcı, kireç harcı, melez harç, katkılı harç, polimer harcı diye sınıflandırılabilir.

52 Çimento harcı, kireç harcı ve melez (çimento-kireç karışımı) harç en yaygın olarak bilinen ve kullanılan harç türleridir. Bunlarda kum hacmi / bağlayıcı hacmi oranı genellikle 3 olmakla birlikte bu oranın 10-12’ye çıktığı zayıf harçlar da kullanım alanı bulmaktadır. Bunların içinde en kuvvetlisi çimento harcı, en zayıfı ise kireç harcıdır. Buna karşılık sertleşmiş çimento harcı çok sert bir malzeme olduğu halde sertleşmiş kireç harcı oldukça esnektir.

53 Katkılı harç, bileşiminde kum ve çimentoya ek olarak bazı puzolanik maddeler bulunan harçtır. Polimer harcı bağlayıcı olarak bir sentetik reçine kullanılan harçtır. Bunlara iyi bir örnek piyasada satılan hazır sıvalardır. Bu sıvalarda bağlayıcı olarak akrilik esaslı maddeler kullanılmaktadır.

54 Harçlar, kullanılma amaçlarına göre duvarcılık harçları, sıva harçları, şaplar ve enjeksiyon harçları diye sınıflandırılabilir : Duvarcılık harçları, tuğla ve yapı taşlarının birbirine tutturulmasında kullanılan, bunlar arasında kuvvet naklini mümkün kılan harçlardır. Bunlarda aranacak mukavemet duvarın yük taşıyıp taşımadığına bağlıdır. Sıva harçları, duvarlara, güzel bir görünüm sağlamak veya çeşitli etkilerden korumak amacıyla kaplanmasında kullanılan harçlardır. Genellikle iki tabaka halinde uygulanır. Kireçli harçlar havadan CO2 alarak sertleştiğinden tabakalar ince yapılır ve birinci tabaka sertleşmeden ikincisi uygulanmaz.

55 Şaplar, sadece çimento kullanılarak üretilen harçlardır. Bunlar daha çok su geçirimsizliği istenen yerlerde bir döşeme veya duvar kaplaması olarak kullanılırlar. Enjeksiyon harçları, ard gerilmeli beton yapılarda kablo kanallarının doldurulması, zeminlerin taşıma gücünün artırılması, su yapılarında sızıntıların önlenmesi amacıyla kullanılan su, çimento ve çok ince mineral tozunun karışımından oluşur. Bulamaç kıvamındadır. Ayrışmayı önlemek amacıyla bileşimine bazı kalınlaştırıcı katkılar katılabilir. Bileşime katılabilecek ince mineral malzemelere örnek olarak betonit, uçucu kül gösterilebilir.

56 Mimari Beton: Bazı beton yapı elemanlarının yüzeyleri mimari amaçlarla sıva veya benzeri bir malzemeyle kaplanmadan bırakılır. Bu betonlara bundan ötürü çıplak beton veya brüt beton da denmektedir. Doğal olarak, bu durumda bırakılan bir elemandaki betonun önce güzel bir görünüm olmak üzere bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bu ise bunların üretiminin normal betonlara oranla daha pahalı olması anlamına gelir.

57 Mimari betonlar yüzey özelliklerine göre iki gruba ayrılırlar: işlenmemiş yüzeyli, işlenmiş yüzeyli.
İşlenmemiş yüzeyli betonlarda beton, kalıbın izlerini taşır. O nedenle kalıp özellikleri bu tür betonlar için çok önemlidir. Kalıp yüzeylerine profilli desenler yaparak yüzeyi kabartma desenli betonlar üretilebilmektedir. İşlenmiş yüzeyli betonlarda, beton yüzeyinin görünümü kalıp alındıktan sonra yıkama, fırçalama, taraklama gibi işlemlerle değiştirilmektedir. Örneğin yüzeydeki çimento harcı yıkanarak iri agrega açığa çıkarılabilir.

58 Enjeksiyon Betonu: Normal beton dökümü için kum, çakıl, çimento ve su beraberce karıştırılıp hazırlanmış kalıp içine yerleştirilir. Halbuki enjeksiyon betonu veya kolloidal beton olarak adlandırılan bu tip betonların döküm tekniği farklıdır. Minimum büyüklüğü 37,5 mm (1½”) olan ve maksimum boyutu için cinsine göre seçilen agregalar kalıbın içine önceden yerleştirilirler. Hususi karıştırıcılarda hazırlanan çimento – kum harcı kalıbın içine yerleştirilmiş enjeksiyon boruları vasıtasıyla alttan yukarıya doğru yükselecek şekilde agrega arası boşluklara enjeksiyonla doldurulur.

59 Bu sayede gayet mukavim ve geçirimsiz bir kütle betonu elde edilir
Bu sayede gayet mukavim ve geçirimsiz bir kütle betonu elde edilir. Bu beton “kolloidal beton” adını alır. Kullanılan harca da “kolloidal harç”denir. Bu metotun, normal betona nazaran sahip olduğu avantajlar aşağıda belirtilmiştir. Yukarıda belirtilen boyutta ve dayanıklı agrega kullanılabilir; gradasyon uygunluğu gereksizdir. 1 m3 betonda kullanılan kum ve çimento miktarı, normal betona nazaran ortalama olarak % 20 daha azdır, buna mukabil çakıl miktarı % arasında değişen fazlalık gösterir. Döküm sırasında hava ve çevre şartlarından etkilenmez. Tesisler daha küçük ve portatiftir.

60 Aynı su/çimento oranına sahip normal betonla aynı mukavemeti verir.
Basınçla aşağıdan yukarıya doğru yerleştiği için ilave sıkıştırma gereksizdir. Genellikle katkı kullanılmaz. Su altı ve su üstünde imal edilen betonlar arasında kalite farkı yoktur. Kollaidal harç sudan iki misli ağır olduğu için yerleşme sırasında suyla rahatlıkla yer değiştirir.

61 Suda erimediği ve dağılmadığı için su altında mükemmel döküm yapılabilir.
Çeşitli etkenlerin tesiriyle meydana gelen büzülme veya genişleme normal betona nazaran çok azdır. İşgücü, emek, malzeme ve eleman temini bakımından en ekonomik çözümü verir.