Fiilimsiler Fiillerden türemiş oldukları halde bir fiil gibi çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat, zarf görevlerinde kullanılan ve yan cümleciklerin yüklemi.

... konulu sunumlar: "Fiilimsiler Fiillerden türemiş oldukları halde bir fiil gibi çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat, zarf görevlerinde kullanılan ve yan cümleciklerin yüklemi."— Sunum transkripti:

1 Fiilimsiler Fiillerden türemiş oldukları halde bir fiil gibi çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat, zarf görevlerinde kullanılan ve yan cümleciklerin yüklemi olan kelimelere “fiilimsi” denir. Fiilimsiler görevleri ve anlamları bakımından üçe ayrılırlar:

2 1- Mastarlar (İsim-Fiiller-Ad-Eylemler) Fiil kök ya da gövdelerine “-mek, -mak, -me, - ma, -ış, -iş, -uş, -üş” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Örnek: Size gelmeyi ben de çok istiyorum. Onu burada bulmak mümkün değil. Ahmet’in şiir okuyuşu çok güzeldi. Geminin batışını izledim.

3 Uyarı: Olumsuzluk eki olan “-me, -ma” ile isim-fiil eki olan “-me, -ma”yı birbiriyle karıştırmamak gerekir. Bazen isim-fiil ekiyle olumsuzluk eki bir arada bulunabilir. Olumsuzluk eki fiilimsi eklerinden daima önce gelir. Örnek: Bu soruyu cevaplayamamana çok üzüldüm.

4 2- Ortaçlar (Sıfat-Fiiller) Fiil kök ya da gövdelerine “-an, -ası, -mez, -ar, - dik, -ecek, -miş” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Örnek: Biraz önce gelen çocuk kimdi. Yıkılası dünyada çok dert çekti. Burası çıkmaz sokağa benziyor. Koşar adımlarla yanıma geldi. Size biraz bilinmedik fıkralar anlatayım. Akacak kan damarda durmazmış. Gelecek de bir gün gelecek. Çürümüş dişlerini bir bir çektirdi. Alışmış kudurmuştan beterdir.

5 3- Ulaçlar (Zarf-Fiiller- Bağ-Fiiller) a)Bağlama Zarf-Fiiller: (-ıp, -ip) Örnek: Ahmet saçlarını kestirip geldi. Çalışıp kazanmıştı. b) Zaman Zarf-Fiiller: (-ince, -dikçe, -eli) Örnek. Zehra yaz gelince çiftliğe gider. Ben konuştukça o kızıyordu. Bahar geleli hiç pikniğe gitmedik. c) Durum Zarf-Fiiller: (-arak,- ken, -esiye, -e…e, -meden) Örnek: Yaşar okula yürüyerek gelmiş. Karşılık beklemeksizin iyilik yapıyoruz.

6 c) Durum Zarf-Fiiller: (-arak,- ken, -esiye, -e…e, -meden, -meksizin) Örnek: Yaşar okula yürüyerek gelmiş. Yaşar konuşurken sen konuşma. Yaşar’ı babası öldüresiye dövmüş. Gide gide bir söğüde dayandım. Gitmeden iniş takımlarını kontrol et. Karşılık beklemeksizin iyilik yapıyoruz. d) Neden-Sonuç Zarfı: -dik ekli sıfat-fiilin sonuna –den eki veya için edatı getirilerek yapılır. Örnek: Yaşar seni sevdiğinden (için) sana karışmadı. Emre çalıştığından (için) okula gelemedi. Ahmet korktuğundan (için) filmi seyredemedi. Not: -den ekinin yerine için edatı getirilebilirse neden-sonuç zarfıdır.

7 c) Durum Zarf-Fiiller: (-arak,- ken, -esiye, -e…e, -meden, -meksizin) Örnek: Yaşar okula yürüyerek gelmiş. Yaşar konuşurken sen konuşma. Yaşar’ı babası öldüresiye dövmüş. Gide gide bir söğüde dayandım. Gitmeden iniş takımlarını kontrol et. Karşılık beklemeksizin iyilik yapıyoruz. d) Neden-Sonuç Zarfı: -dik ekli sıfat-fiilin sonuna –den eki veya için edatı getirilerek yapılır. Örnek: Yaşar seni sevdiğinden (için) sana karışmadı. Emre çalıştığından (için) okula gelemedi. Ahmet korktuğundan (için) filmi seyredemedi. Not: -den ekinin yerine için edatı getirilebilirse neden-sonuç zarfıdır.

8