BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU.

... konulu sunumlar: "BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU."— Sunum transkripti:

1 BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU

2 BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü varsa, ikinci ve daha sonraki hecelerde de kalın ünlü; ilk hecesinde ince ünlü varsa, sonraki hecelerde de ince ünlü bulunur. Buna büyük ünlü uyumu denir. (Kalınlık-incelik uyumu da denir.)

3 Kalın Ünlüler İnce Ünlüler
ÖRNEK kavun gazete kalın kalın kalın ince ince (Büyük ünlü uyumuna uyar.) (Büyük ünlü uyumuna uymaz.) a – ı – o - u e – i – ö - ü

4 KURALLAR 1. a-ı-o-u a-ı-o-u e-i-ö-ü e-i-ö-ü gelmelidir.
2. Tek heceli ve birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz ÖRNEK her, bu, hep, gün, yeryüzü, Başakşehir, hanımeli, bilgisayar, çekyat...

5 Bazı kelimeler, köken olarak Türkçe olduğu hâlde kalınlık – incelik
Bazı kelimeler, köken olarak Türkçe olduğu hâlde kalınlık – incelik uyumuna uymamaktadır. ÖRNEK ana anne alma elma karındaş kardeş Ancak “-ki, -ken, -leyin, -yor, -(ı)mtırak, -daş, -gil” ekleri bir kelimeye eklendiğinde değişime uğramaz, bu yüzden büyük ünlü uyumuna bazen uyar, bazen uymaz. çıkıyor akşamleyin alırken sarımtırak (uyar) (uymaz) (uymaz) (uyar)

6 ÖRNEK SORU Annem elmayı bölerek bizlere paylaştırdı Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangi ikisi büyük ünlü uyumu kuralına uymamaktadır? A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4

7 Aşağıdaki tabloyu uygun şekilde tamamlayalım:
SÖZCÜK UYAR UYMAZ ARANMAZ kitap Atatürk gelirken sarımtrak matematik Bahçeşehir pek amcamgil Kocaeli

8 KONU BİTTİ 