GÜNLÜK YAŞAMDA GÜDÜ VE HEYECANLAR

... konulu sunumlar: "GÜNLÜK YAŞAMDA GÜDÜ VE HEYECANLAR"— Sunum transkripti:

1 GÜNLÜK YAŞAMDA GÜDÜ VE HEYECANLAR

2 Çok Fazla Güdülenebilir miyiz?
YERKES DORDSON İLKESİ Güdülenme derecesiyle yapılacak işin zorluk derecesi arasında ters bir ilişki vardır. Yapılacak iş mektubu zarfa koymak ise güdülenme yüksek Yapılacak iş, soyut matematiksel formüllerin irdelenmesi gibi, bilişsel süreçleri ilgilendiren karmaşık bir durumu gösteriyor ise yüksek güdüleme verimiz azaltır.

3 Kaygı ve Öğrenme Kaygı ve öğrenme arasındaki ilişki, güdülenme ve başarı arasındaki ilişkiye benzer. Öğrenilen malzeme basit ve kolay ise, yüksek kaygı derecesi bunun çabuk öğrenilmesine yol açar. Öğrenilen malzeme karmaşık ve zor ise, o zaman yüksek kaygı öğrenmeyi zorlaştırır.

4 KAYGI VE GERGİNLİKTE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Kaygı ve gerginlikle başa çıkma yollarını iki temel grupta toplayabiliriz. Bilinçli olarak uygulanan teknikler Farkında olmadan uyguladığımız tekniklerdir (Savunma Mekanizmaları)

5 Bilinçli Başaçıkma yolları
Otohipnoz Tekniği Holland ve Tarlow (1980) adlarındaki psikologlar bu tekniğin kaygı ve gerginlik azalmasında etkin bir biçimde kullanılabileceğini savunmuşlardır. 2) Dereceli Gevşeme Tekniği (meditasyon)

6 3) Kaynağı Bulma Tekniği
İç-gözlem söz konusudur. Kaygınızın farkına varın ve kaygılı olduğunuzu kabul edin İçinde bulunduğunuz durumdan bir süre uzaklaşın ve durumunuzu gözden geçirin Kendinizi en rahat hissedeceğiniz ortamı hayal edin Kaygının temelinde yatan nedenlerin sizin benlik kavramınızı nasıl etkilediğini anlayın Kaygının ortadan kalkması için uygulayacağınız kısa süreli ve uzun süreli çözüm yollarını saptayın Kısa süreli çözüm yollarını hemen uygulamaya koy ve uzun süreli çözümler için gerekli adımlar atmaya hazırlan Kaygı için harcadığınız enerji ve zamanın size hiçbir yararı olmadığını unutmayın Kaygınızı abartmadan sakının.

7 Bilinçsiz Başa Çıkma Yolları
Savunma mekanizması, farkında olmadan, bilinçsiz olarak kaygıdan kurtulma çabasına verilen isimdir. Belirli ortamlar bireyde kaygıya , yol açıyorsa bu tür ortamlarda birey bilmeden savunma mekanizmalarını kullanmaya başlar. Kaygının nedeni bireyin benlik kavramı ile ilgiliyse, o zaman birey savunma mekanizmalarını değişik ortam ve durumlarda gösterir.

8 Savunma mekanizmalarının genel özellikleri:
SM kullanan birey, davranışın gerçek işlevinin farkında değildir. SM etkisi altında, gerçeği olduğundan biraz daha farklı algılarız. SM kaygılarımızı gerçekten azaltmada etkindir ve bizi zor durumlarda kendimizi yıpratmadan atlatmamızda etkilidir. SM herkes tarafından kullanılır ve normal bir davranış biçimi olarak kabul edilir.

9 Savunma Mekanizmaları:
Mantığa Bürüme: Üretilen mazeretler… Karşıt Tepki Geliştirme: Ters duygular ve tepkiler… Bastırma: Deprem yokmuş gibi yaşamı sürdürmek… Yansıtma: Ne yapayım herkes böyle… Özdeşleşme: Özenilen film artistleri…

10 6. Yer Değiştirme: Öfkeyi olması gereken yere değil başka yere aktarmak… 7. Yüceltme: Bekçi ya da polis olmak… 8. Soyut Kavrama Bürüme: Soyutlanırlar, yalnız kalırlar.. 9. Hayal Dünyasına Kaçma: Kendini başka iyi hallerde hayal etmek… 10. Telafi: Matematikte zayıf olanın bedende iyi olması 11.İnkar: İnkar…

11 ENGELLENMEYLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Kaygılanma konusunda olduğu gibi engellenme konusunda da başa çıkma yollarını iki temel grupta toplayabiliriz. Bilinçli ve planlanmış başa çıkma yolları Farkında olmadan ve plansız başa çıkma yolları

12 Bilinçli ve planlanmış başa çıkma yolları
Belirli bir engellenme duygusu ortamın koşullarından ve bireyin kişisel özelliklerinden kaynaklanabilir. Hangi güdünün engellendiğini anlayın İstediğinizi gerçekleştirmenize neyin engel olduğunu anlayın Uygulamaya dönük durum değerlendirmenizi yapın Uygulamaya dönük bir plan yaparak, adım adım planınızı gerçekleştirin.

13 Engellenme ile ilgili bazı genellemeler:
Genelleme 1: Sizin faal olmanız gerekir. Kızgın ve bozuk bir ruh hali içinde hiçbir şey yapmamak size çözüm getirmez. Genelleme 2: Çevreden kaynaklanan engellerin yanında kendinizden kaynaklanan engelleri keşfedin. Genelleme 3: Kendinizin ve çevrenizin bilincinde olmak engellenme duygusunun ortaya çıkmasını büyük ölçüde önleyebilir.

14 Engellenme ile ilgili çözüm teknikleri
Güvenli Girişkenlik Eğitimi GGE bireyin diğer insanlarla kurduğu iletişim biçimine yönleliktir. Bireyin duygu ve düşüncelerini en etkin ve yapıcı bir biçimde karşısındakine iletmeyi amaçlar. Tipik bir GGE şu adımlardan oluşur. 1. Birey kendi iletişim biçimimi gözden geçirip, kendine özgü iletişim davranışlarının farkına varır.

15 2. Bireyin niçin güvenli ve girişken davranışı ortaya çıkaramadığı üzerine düşünülür. 3. Birey için önemli bir iletişim örnek olarak ele alınır. 4. Güvenli girişken bir kimsenin aynı durumda kurduğu iletişim davranışı gözlenir ve kendi iletişim davranışı ile karşılaştırılır. 5. Daha güvenli girişken iletişim kurmak için sizin başka hangi yolara başvurabileceğinizi saptayın.

16 6. Gözünüzü kapatın ve her iletişim biçiminizi hayalinizde canlandırarak gözden geçirin. 7. Hayalinize canlandırdığınız iletişim davranışınızı uygulamaya koyun 8. Tam anlamıyla rahat ettiğiniz bir iletişim davranışı geliştirinceye kadar 6. ve 7. adımları tekrar edin 9. Şimdi gerçek yaşama hazır hale geldiniz demektir. 10. Her gün daha güvenli ve girişken bir iletişimde bulunmayı çabalayın.

17 Çözümü olmayan Sorunlarla Başa çıkma
Engellenme duygusunu yaşamın kaçınılmaz bir parçası olarak kabul edebilmek, sağlıklı yönde ilk adımı oluşturur. Böyle bir kabullenme daha gerçekçi ve daha olgun bir yaklaşım biçimine işaret eder, engellenme duygusuyla başa çıkmada bize yardımcı olacak iki adım daha vardır. Bunlar; Hoşgörü düzeyimizi artırmak Beklenti düzeyini alçaltmak

18 ENGELLENMEYE BİLİNÇSİZ YAPILAN TEPKİLERDEN BİRİ OLARAK SALDIRGANLIK
1. Saldırganlık Öğrenilmiş Bir Davranış mıdır? Psikologların hemen hemen tümü, insanlardan saldırganlığın yalnız doğuştan gelen faktörlere indirgenemeyeceğini, öğrenmenin saldırganlık davranışının türü ve miktarı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu savunur. Bu kabulün temelinde deneysel çalışmalar vardır.

19 Ne zaman, nerde, kime karşı, ne derecede ne tür saldırganlık yapılacağını öğreniriz. Saldırganlık bazen duruma uyum yapmaya bazen de uyumsuzluğa götürür.

20 2. Acizlik ve Duygusal Çöküntü
Öğrenilmişlik acizlik Duygusal Çöküntüden kurtulma: Seligman duygusal çöküntünün temelinde acizlik duygusunun yattığını savunur. Ne yapılırsa yapılsın içinde bulunulan kötü durumun değiştirilemeyeceği inancı bireyi duygusal çöküntüye götürür.

21 Beş noktada önemli olduğunu ve bireye eğitimle kazanılacağını ifade eder.
Saldırganlık Eğitimi Güvenli Girişken Eğitimi Küçük Adımlarla İlerleme Yapılacak İş Listesi Duygusal Çöküntünün sınırlı ve geçici oluşu

22 Özetlemek gerekirse Bireyin aşırı engellenme duygusunu, öğrenilmiş acizlik ve duygusal çöküntü haline neden olabilir.

23 ENGELLENMEYE YAPILAN DİĞER BİLİNÇSİZ TEPKİLER
Gerileme: Birey engellendiği zaman çocukken yaptığı davranışlara dönmesidir. Hayal dünyasına kaçma: Engellenen birey hayal dünyasına kaçarak kendimize daha hoş hayali bir çevre yaratabiliriz. Çok sık olursa gerçekle ilişkisini kesmeye gerçek hayali birbirine karıştırmaya başlar. Böyle bir durumda bireyin günlük yaşama uyumu zorlaşır.

24 3. Kendi kendini yıpratıcı ve ket vurucu davranışlar: Engellenme duygusu bazı kişileri kendilerini yıpratıcı ve ket vurucu davranışlara yöneltir. Engellenme duygusunu yaratan üzerine gidip o sorunların çözümünü aramak yerine, sorunlardan kaçma davranışına yönelir. Aşırı sigara tüketimi, aşırı dindarlığa yönelme, alkolizm, aşırı uç ideolojik akımlara katılma gibi..

25 STRES VE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Genel Uyum Belirtisi: Fiziksel ve psikolojik koşullar uyumu ya kolaylaştırır ya da zorlaştırır. Uyumun zorlaştığı durumlarda organizma bedensel ve psikolojik olarak yorulmaya başlar.

26 Psikolog Selye stersin üç dönemli bir süreç olduğunu öne sürer
Psikolog Selye stersin üç dönemli bir süreç olduğunu öne sürer. İlk dönem alarm tepkisi adını alır. Bu dönemde otonom sinir sistemi gayet faal bir duruma geçer ve salgı bezlerini uyararak kana bol miktarda adrenalin pompalar. Vücut alarm durumuna geçer. İkinci dönem direnç dönemidir. Organizma yapmış olduğu alarm tepkisini ortadan kaldırır. Stresli ortama uyum sağlar ve kandaki biyokimyasal maddeleri geri çeker. Organizma sanki normal koşullar altında işliyormuş izlenimini verir, ne var ki gerçekte organizma yorulmaktadır ve içten içe direncini yitirmektedir.

27 Üçüncü dönemi oluşturan tükenme döneminde beden artık stersin baskısına dayanamaz, direncini kaybeder, ilk alarm dönemindeki bazı belirtiler geri döner, hastalıklar ortaya çıkmaya başlar.

28 Stresin Nedenleri ve Sonuçları
İki yönde gruplanır Stres kaynağının bedenin içinde veya dışında oluşuna gruplama olanağı vardır. Diş ağrısı bedenin içinde olan bir stres kaynağı iken sürekli yüksek gürültülü ortam ise bedenin dışında yer alan bir stres kaynağıdır. Bir başka gruplamada streslerin bedensel ve psikolojik kökenli ayırımıdır. Diş ağrısı ve gürültü bedensel yönden, boşanma, küsme ise psikolojik türden stres kaynağıdır.

29 Stres ile başa çıkma yolları
Baltaş ve Baltaş stres ile başa çıkma yollarını bedenle, zihinle ve davranışla ilgili olmak üzere üç grupta toplar. İlk grupta gevşeme teknikleri, değişik beden egzersizleri ve beslenme biçimleri yer alır. İkinci grupta uyumsuzluğa yol açan inançlarla uğraşma ve zihinsel düzenleme teknikleri yer alır. Üçüncü grupta ise a tipi davranış biçiminin değiştirilmesi, GGE ve zaman düzenlemesi teknikleri yer alır.

30 CİNSİYET Açlık ve susuzluk nasıl inceleniyorsa cinsel davranışında aynı biçimde incelenmesini ve algılanmasını önerir. Bazı psikologlar cinselliğin betimsel çalışılmasını önerir fakat cinselliğin doğasının diğer güdülerden farklı bir yaşantı içerdiğini kabul ederler.

31 Cinsel davranış bireylere getirdiği sorumlulukta yatar
Cinsel davranış bireylere getirdiği sorumlulukta yatar. Onlara göre cinsel ilişki toplumun çekirdeğini oluşturan ailenin temelinde yer alır. Cinsel davranışlar kadın ve erkekte bireysel farklılıklar vardır.

32

33

34