BEYİN ve BİLİŞSEL GELİŞİM

... konulu sunumlar: "BEYİN ve BİLİŞSEL GELİŞİM"— Sunum transkripti:

1

2 BEYİN ve BİLİŞSEL GELİŞİM
BÖLÜM 3 BEYİN ve BİLİŞSEL GELİŞİM

3 Beyin Nöronlar Beyin Yapısı, Biliş ve Duygu Deneyim ve Plastisite
Sinir sisteminin temel ünitesi nöronlar… Beyin Yapısı, Biliş ve Duygu Beyin gelişiminin süreci , etkileri… Deneyim ve Plastisite Çocukluk ve ergenlikteki beyin gelişiminde deneyim…

4 Beyin Nöronlar Sinir sisteminin temel ünitesi nöronlar, hücre gövdesi, dendritler ve aksondan oluşur.

5

6 Beyin Nöronlar Nöronun akson kısmının bir yağ hücresi tabakası ile kaplanması ve yalıtılması süreci olan miyelinizasyon, sinir sisteminde bilgiyi işleme hızını ve verimini artırır.

7 Miyelinizasyon ergenlik sırasında artmayı sürdürür.
Beyin Nöronlar Miyelinizasyon ergenlik sırasında artmayı sürdürür. Kendini düzenleme ve akıl yürütmenin oluştuğu prefrontal korteksteki sinaptogenesis de ergenlik boyunca sürer.

8 Beyin Beyin Yapısı, Biliş ve Duygu Korpus kallosum, beynin sol ve sağ hemisferlerini bağlayan büyük bir akson lifi demetidir, ergenlikte kalınlaşır ve bu kalınlaşma ergenlerin bilgi işlemelerini iyileştirir.

9

10 Öfke gibi duyguların yeri olan limbik sistem
Beyin Beyin Yapısı, Biliş ve Duygu Frontal lobların en yüksek düzeyi olan prefrontal korteks, akıl yürütme, karar verme ve özdenetim ile uğraşır. Öfke gibi duyguların yeri olan limbik sistem parçası amigdaladan, çok daha geç (beliren ergenlikte gelişimi sürer) olgunlaşır.

11 Beyin Beyin Yapısı, Biliş ve Duygu Prefrontal korteksin daha geç gelişimiyle birlikte amigdalanın daha erken olgunlaşması, ergenlerin duygusal yoğunluklarını frenleme güçlüklerini açıklayabilir.

12 plastisitesi oldukça fazla korunur.
Beyin Deneyim ve Plastisite Çocukluk ve ergenlikteki beyin gelişiminde deneyim önemli bir rol oynar. Beyin gelişiminde erken deneyimlerin çok önemli olmalarına karşın, ergenlikte beynin plastisitesi oldukça fazla korunur.

13 Beyin Deneyim ve Plastisite Ergenlik sırasında, yeni beyin hücreleri oluşabilir. Beyin hasarı ne kadar erkense, başarılı iyileşme o kadar olasıdır.

14 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Piaget’nin geniş beğeni toplayan kuramı uyum, şemalar, özümleme, uyum sağlama ve dengeleme kavramlarını vurgulamaktadır.

15 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Şema Bilgiyi düzenleme ve yorumlamada yararlı olan zihinsel kavram veya çerçeve. Uyum Sağlama Bir şemayı yeni duruma uydurma.

16 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Dengeleme Piaget’nin kuramında, bireylerin bir düşünce durumundan diğerine nasıl kaydığını açıklayan mekanizma. Bireyler dünyayı anlama çabasında dengesizlik veya bilişsel çatışma yaşadıklarında kayma olur. Sonunda, birey çatışmayı giderir ve düşüncenin balans veya dengesine ulaşır.

17 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Piaget, bireylerin dört bilişsel evrede geliştiğini söylemiştir:

18 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı PİAGET’NİN KURAMI Duyusal- motor İşlem öncesi Somut işlemler Soyut işlemler

19 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Duyusal-motor Dönem Piaget’nin doğumdan yaklaşık 2 yaşına kadar süren ilk gelişim dönemi. Bu dönemde, bebekler fiziksel, motor eylemler ile duyusal deneyimlerin eşgüdümünü sağlayarak dünya anlayışı kurarlar.

20 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Piaget’nin yaşlarında ortaya çıktığını vurguladığı soyut işlemler düşüncesi soyut, idealist ve varsayımsal tümdengelimsel düşünme ile tanımlanır.

21 Bilişsel Gelişimsel Görüş Varsayımsal-tümdengelimsel Akıl Yürütme
Piaget’nin Kuramı Varsayımsal-tümdengelimsel Akıl Yürütme Soyut işlemler evresinde, ergenlerin problemleri çözmenin en iyi yollarıyla ilgili varsayım veya tahminler geliştirme, sonra problem çözmede izlenecek en iyi yolu sistemli olarak anlama ve sonuca varma yetenekleri için Piaget terimi.

22 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Bazı uzmanlar soyut işlemler düşünmesinin iki fazı olduğunu savunmaktadırlar: erken ve geç.

23 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Piaget’nin kuramına eleştiriler yeterlik tahminleri, dönemler, daha yüksek dönemlerde akıl yürütme için alıştırma ile kültür ve eğitimin rolüne odaklanmaktadır.

24 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Yeni Piagetçiler Piaget’nin kuramında önemli değişiklikler önermişlerdir. Bazı uzmanlar, Piaget’nin soyut işlemler dönemi idealizminin genç yetişkinlikte azaldığını, daha gerçekçi, pragmatik düşünmeyle yer değiştirdiğini savunmaktadırlar.

25 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Yeni Piagetçiler Piaget’nin bazı açılardan haklı olduğunu, ama kuramını gözden geçirerek oldukça düzeltmek gerektiğini savunan kuramcılar. Düzeltmelerinde, dikkat, bellek ve stratejileri içeren bilgi işlemeye daha fazla vurgu yapmakta; bilişsel değişikliklerin daha kesin açıklamalarını sağlamaya çalışmaktadırlar.

26 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Bilgelik, önemli konularla ilgili mükemmel yargılamaya olanak veren, yaşamın pratik yönlerine dair uzman bilgisidir.

27 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Baltes ve arkadaşları, yüksek düzeyli bilgeliğin nadir olduğunu, bilgeliğin ortaya çıkması için ana yaş aralığının geç ergenlik ve erken yetişkinlik olduğunu, yüksek düzeyli bilgelik gelişimi için yaştan başka etkenlerin çok önemli olduğunu ve bilgeliği, kişilikle ilişkili etkenlerin zekâ gibi bilişsel etkenlerden daha iyi öngördüğünü bulmuşlardır.

28 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Piaget’nin Kuramı Sternberg bilgeliğin pratik ve akademik zekâ ile bağlantılı olduğunu savunmaktadır.

29 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Vygotsky’nin Kuramı Vygotsky’nin bilginin yerleşik ve işbirliğine dayalı olduğu fikri, oldukça fazla ilgi uyandırmıştır.

30 Bilgi İşleme Görüşü Vygotsky’nin Kuramı

31 Bilişsel Gelişimsel Görüş
Vygotsky’nin Kuramı Vygotsky gelişimin kilit yönünün, kültürün becerilerini öğrenme olduğunu savunmuştur. Piaget’nin ve Vygotsky’nin ikisi de yapısalcı olmalarına karşın, Vygotsky’nin görüşü Piaget’ninkine göre daha güçlü bir sosyal yapısalcı görüştür.

32 Bilişsel Gelişimsel Görüş Sosyal Yapısalcı Yaklaşım
Vygotsky’nin Kuramı Sosyal Yapısalcı Yaklaşım Öğrenmenin sosyal bağlamını ve bilginin sosyal etkileşimler sayesinde kurgulanmasını vurgulayan yaklaşım.

33 Bilgi İşleme Görüşü Bilişsel Kaynaklar Çoğu kez bilişsel kaynaklar olarak adlandırılan işlemenin kapasite ve hızı, çocukluk ve ergenlik boyunca artmaktadır.

34 Bilgi İşleme Görüşü Beyindeki değişiklikler, bilişsel kaynaklardaki
gelişimsel değişikliklerin biyolojik temeli olarak hizmet etmektedir.

35 İşleme hızının iyileşmesi ergenlikte sürer.
Bilgi İşleme Görüşü Bilişsel Kaynaklar İşlemenin hızını değerlendirmek için çoğu kez tepki süresi görevi kullanılmaktadır. İşleme hızının iyileşmesi ergenlikte sürer.

36 Bilgi İşleme Görüşü Dikkat ve Bellek Dikkat, zihinsel kaynakların odaklanmasıdır. Dikkatlerini ne kadar etkili biçimde yerleştirdikleri açısından geniş bireysel farklılıklar olmasına karşın, ergenlerin, tipik olarak çocuklardan daha iyi dikkat becerileri vardır.

37 Zihinsel kaynakların yoğunlaşması ve
Bilgi İşleme Görüşü Dikkat ve Bellek Dikkat Zihinsel kaynakların yoğunlaşması ve odaklanması.

38 Ergenlerin dikkatlerini paylaştırabilecekleri dört yol:
Bilgi İşleme Görüşü Dikkat ve Bellek Ergenlerin dikkatlerini paylaştırabilecekleri dört yol: seçici dikkat, bölünmüş dikkat, sürekli dikkat, yürütücü dikkat.

39

40 Bilgi İşleme Görüşü Dikkat ve Bellek Çoklu görevler, bölünmüş dikkatin bir örneğidir ve zorlu bir görevle uğraşırken, ergenlerin dikkatlerine zarar verebilir.

41 Bilgi İşleme Görüşü Dikkat ve Bellek Ergenlerin kısa süreli bellek, çalışan bellek ve uzun süreli bellekleri çocuklardan daha iyidir.

42 Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlevler Bilişsel kontrol, karar verme, akıl yürütme, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve metabiliş gibi üst düzey bilişsel süreçlere, çoğu kez yürütücü işlevler denmektedir.

43 Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlev
Yürütücü İşlevler Yürütücü İşlev Bilişsel kontrolü sağlama, karar verme, akıl yürütme, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve metabilişi içeren üst düzey, karmaşık bilişsel süreçleri kapsayan şemsiye gibi bir kavramdır.

44 Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlevler Ergenlik, bir dizi yürütücü işlevle tanımlanır. Bilişsel kontrol dikkati kontrol etme, aykırı düşünceleri azaltma ve esnek olma gibi bir dizi alanda, etkili kontrol ve esnek düşünmeyi kapsar.

45 Bilgi İşleme Görüşü Bilişsel Kontrol
Yürütücü İşlevler Bilişsel Kontrol Dikkati kontrol, aykırı düşünceleri azaltma ve bilişsel olarak esnek olma gibi bir dizi alanda etkili kontrolü ve esnek düşünmeyi kapsar.

46 sistemdir (gerçek deneyimleri izleme ve yönetme).
Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlevler Çift İşlemleme Modeli Karar vermenin, birbiriyle yarışan iki sistem (bir analitik ve bir deneyimsel) tarafından etkilendiğini belirtmektedir; bu modele göre ergen karar vermesine yararlı olan, deneyimsel sistemdir (gerçek deneyimleri izleme ve yönetme).

47 Üretken ve yansıtıcı olarak düşünme ve kanıtları değerlendirme.
Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlevler Eleştirel Düşünme Üretken ve yansıtıcı olarak düşünme ve kanıtları değerlendirme.

48 Bilgi İşleme Görüşü Yakınsak Düşünme
Yürütücü İşlevler Yakınsak Düşünme Bireylerin bir doğru yanıt ürettiği düşünme örüntüsü; geleneksel zekâ testlerindeki maddelerin özelliği; Guilford tarafından türetilmiştir.

49 Bilişe dair biliş veya “bildiğini bilme.”
Bilgi İşleme Görüşü Yürütücü İşlevler Metabiliş: Bilişe dair biliş veya “bildiğini bilme.”

50 Psikometrik/Zekâ Görüşü Psikometrik/Zekâ Görüşü
Zekâ Testleri Psikometrik/Zekâ Görüşü Zekâdaki bireysel farklılıkların önemine vurgu yapan görüş; bu görüşün birçok taraftarı, zekânın zekâ testleri ile değerlendirilmesi gerektiğini de savunmaktadır.

51 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Zekâ Testleri Zekâ Günlük deneyimlerden öğrenme ve bunlara uyum sağlama ve problemleri çözme yeteneği; zekâyı neyin oluşturduğu üzerine herkes aynı fikirde değildir.

52 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Zekâ Testleri Mental Yaş (MY) Bireyin başkalarına göre zihinsel gelişim düzeyi; Binet tarafından geliştirilmiş bir kavram.

53 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Zekâ Testleri Normal Dağılım Puanların çoğunluğu olası puan aralığının ortasına düşecek ve çok azı aralığın uçlarında görünecek şekilde değerlerin veya puanların simetrik bir şekilde dağılımı.

54 Psikometrik/Zekâ Görüşü Zekânın Üç Aşamalı Kuramı
Zekâ Testleri Zekânın Üç Aşamalı Kuramı Zekânın başlıca üç form içerdiği şeklindeki, Sternberg’in görüşü: analitik, yaratıcı, pratik.

55 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Çoklu Zekâ Sternberg’in üç aşamalı kuramı, zekânın başlıca tiplerini analitik, yaratıcı ve pratik olarak belirtmektedir.

56 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Çoklu Zekâ Gardner sekiz zekâ tipi olduğunu ileri sürmektedir: sözel, matematiksel, uzamsal, bedensel-kinestetik, müzikal, kişiler arası, içsel ve doğacı.

57 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Çoklu Zekâ Çoklu zekâ yaklaşımı, zekâ tanımını genişletmiştir ve farklı alanlarda öğrencileri bilgilendiren programlar geliştirmek için, eğitimcileri motive etmiştir.

58 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Kalıtım ve Çevre Birçok çalışma, geç ergenlikle birlikte, kalıtımın zekâyı güçlü şekilde etkilediğini göstermektedir, ama bu çalışmaların birçoğu radikal olarak farklı çevreleri yansıtmamaktadır.

59 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Kalıtım ve Çevre Zekâ üzerine en iyi belgelenmiş olan çevre etkisi, eğitimdir. Olasılıkla artmış eğitim nedeniyle yakın on yıllarda zekâ testi puanları oldukça fazla artmıştır (Flynn etkisi denen artış) ve bu, çevrenin zekâdaki rolünü desteklemektedir.

60 Psikometrik/Zekâ Görüşü
Kalıtım ve Çevre Özetle, zekâ kalıtım ve çevre tarafından etkilenir.