1/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım.

... konulu sunumlar: "1/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım."— Sunum transkripti:

1 1/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım

2 2/48 Takdim Planı  Tanım,  Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi,  Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar,  Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü,  Lozan ve Sevr’in Azınlıklar Açısından Karşılaştırılması,  AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım,  Sonuç.

3 3/48 Tanım Bir toplulukta çokluk teşkil etmeyen, ekseriyette olanlara göre bazı bakımlardan (din, dil vb.) farklı unsur, ekalliyet Büyük Türkçe Sözlük İçinde yaşadıkları toplumdan kültürel, etnik ya da ırksal özellikleri bakımından farklı olan topluluklar Ana Britannica Bir toplulukta herhangi bir nitelik bakımından ayrı ve ötekilerden sayıca az olanlar, çoğunluk karşıtı www.tdk.gov.tr Bir devlette yerleşmiş bulunan ve nüfusu ayrı bir ırk, dil ya da dinden oluşan toplumsal gruplar USAD, Arnavutluk'taki Yunan Azınlık Okulları kararı, 6 Nisan 1935

4 4/48 Tanım Bir devletin nüfusunun, topraklarının belirli bir bölümüyle tarihsel olarak bağlı, kendine özgü bir kültüre sahip, ırk, dil ve din farklılığı nedeniyle devletin diğer uyruklarının çoğunluğuyla karıştırılması imkânsız, kalıcı parçası Mello TOSCANA, USAD Yukarı Silezya Azınlık Okulları Davası,1928 Başat olamayan bir durumda olup, bir devletin geri kalan nüfusundan sayısal olarak az olan, bu devletin uyruğu olan, üyeleri etnik, dinsel, ve dilsel nitelikleri bakımından nüfusun geri kalan bölümünden farklılık gösteren ve açık olarak olmasa bile kendi kültürünü, geleneklerini ve dilini korumaya yönelik bir dayanışma duygusu taşıyan grup BM Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonu Raportörü Francesco CAPOTORTI,1978

5 5/48 Tanım Bir devletin; sayısal olarak azınlık oluşturan ve o devlette hakim konumda bulunmayan, nüfusun çoğunluğundan farklı etnik, dinsel ya da dilsel özelliklere sahip, birbirleriyle dayanışma duygusu içinde, üstü örtülü de olsa varlıklarını sürdürmek için ortak bir istekle yönlenmiş ve amacı çoğunluk ile fiili ve hukuki eşitlik elde etmek olan bir grup vatandaşı. BM Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonu Raportörü Jules Deschenes,1984. Bir devletin nüfusunun geri kalanından sayıca az olan, o devletin vatandaşı olan, üyeleri nüfusun geri kalanından farklı etnik, dinsel ya da dilsel özelliklere sahip bulunan ve kültür, gelenek, din ya da dillerini korumak amacıyla kendi arzularıyla hareket eden bir grup Azınlıkların Korunmasına İlişkin Avrupa Sözlesmesi önerisi, 8 Şubat 1991

6 6/48 Tanım Dini Azınlıklar: Din ölçütünün nesnel olarak toplumun çoğunluğundan fark edilir biçimde ayırdığı ve mensuplarının yaşam ve kültürünü etkilediği gruplar Dilsel Azınlıklar: Devletin ülkesi içinde, o devletin nüfusunun geri kalanından farklı olarak, devletin resmi dil/dillerinden farklı bir dil konuşan gruplar Etnik Azınlıklar: Üyeleri ortak bir kökeni paylaşan, çeşitli kültürel, tarihsel ve topraksal bağları olan gruplar Ulusal Azınlıklar: Etnik azınlıkların özelliklerine ilave olarak siyasi karar mekanizmalarına katılma iradesine sahip gruplar. Aralarındaki fark: Belirgin değil!

7 7/48 Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi 1250: Fransa Kralı tarafından Marunilerin devlet korunmasında olduğunu belirten fermanın yayınlanması 1598: Nantes Fermanı ile Protestan Fransız uyruklarına dinsel özgürlük ve tam vatandaşlık hakları verilmesi (1685’te geri alındı) 1648: VestfalyaBarış Antlaşması ile devletlerin dindaşlarını kendi devletleri ile olan çatışmalarında desteklememe kararı alması 1699: Karlofça Antlaşması ile Katolik Osmanlıların dini özgürlüklerinin güvence altına alınması 1774: Küçük Kaynarca Antlaşması ile Ortodoks Osmanlıların dini özgürlüklerinin güvence altına alınması

8 8/48 Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi 1815: Viyana Kongresi ile “ulusal azınlık” kavramının ortaya çıkması, dini özgürlüklere ilave olarak medeni ve siyasi özgürlüklerin gündeme gelmesi I. Dünya Savaşından yenik çıkan devletlerle yapılan antlaşmalara azınlık koruma maddeleri eklenmesi: Saint-Germain-en –Laye: Macaristan-1919 Neuilly-sur-Seine: Bulgaristan-1919 Trianon:Macaristan-1920 Sevres:Osmanlı İmparatorluğu-1920

9 9/48 Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi Devletlerin kendi aralarında azınlıklara ilişkin düzenlemeler yapmaları Avusturya-Çekoslovakya:1920 Polonya-Rusya-Ukrayna:1920 İsveç-Finlandiya:1921 SSCB-Türkiye:1921 Almanya-Polonya:1922 Yugoslavya-Romanya:1923 Türkiye-Bulgaristan:1925 Litvanya-Letonya:1931 Estonya-Letonya:1934

10 10/48 Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi 1945: BM Antlaşması- Negatif Haklar (1/3,13,55,62,76) 1947: BM Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonunun kurulması (1999’da adı İnsan Haklarının Geliştirilmesi ve Korunmasına Dair Alt Komisyon olarak değiştirildi) 1965: Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesi Sözleşmesi 1966: Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi 1995: Ulusal Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesi 1998:Bölgesel veya Azınlık Dilleri için Avrupa Şartı

11 11/48 Azınlık Olgusunun ve Azınlık Haklarının Gelişimi Kralın/Devletin azınlıkları lütfen tanıması ve bazı haklar bahşetmesi Savaşı kaybeden ülkeyle yapılan antlaşmalara azınlıkları tanıma-koruma maddeleri eklenmesi Devletlerin kendi rızalarıyla azınlıkları tanıma- koruma antlaşmaları yapmaları Azınlık haklarının uluslararası mekanizmalarla korunması

12 12/48 Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar Osmanlı İmparatorluğu, “farklılıklar” üzerine kurulmuştur. Devletin belirgin bir asimilasyon politikası yoktur. II. Mehmet (Fatih) döneminden itibaren, İmparatorluk içindeki grupların din ve mezhep esasına göre sınıflandırılıp yönetilmesi olarak özetlenebilecek “Millet İlkesi” etkin bir şekilde uygulanmıştır. İstanbul’un fethinden hemen sonra yayınlanan fermanla Rumlara dini özgürlük verilmiş, patriğin idaresindeki Ortodoks kilisesine Antakya ve İskenderiye kiliseleri de bağlanarak sistem tamamlanmıştır.

13 13/48 Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar Patrik Ortodoks cemaatince seçilir, Padişahın onayını alır ve devlet memuru kabul edilirdi. 1461’de ise Ermeni Patrikhanesi Fatih’in onayı ile kuruldu. Aynı şekilde, fetihten sonra Yahudi cemaatine de dini özgürlükler veren ferman yayınlandı. Fermanın kaybolması üzerine 1538’de yeni bir fermanla Yahudilerin mabetlerini tamir etmelerine ve özgürce Tevrat okumalarına imkan tanınmıştır. Müteakip yıllardaki gelişmeler:

14 14/48 Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar 1839 Tanzimat Fermanı: “Millet” sistemi kaldırılarak Osmanlı vatandaşı tabiri kullanılmaya başlandı. Gayrimüslimlerin hakları genişletilerek teba arasında eşitliğin sağlanması öngörüldü. Sancaklardaki meclislerde gayrimüslimlerin de temsil edilmesi sağlandı. 1856 Islahat Fermanı: Gayrimüslim cemaatler iç işlerinde serbest bırakıldı. Mensuplarının askeri ve sivil okullara girebilmelerine ve cemaatlerin mülk edinmelerine imkan tanındı.

15 15/48 Osmanlı’dan Cumhuriyete Azınlıklar 1864 Vilayet Nizamnamesi: Eyalet siteminden vilayet sistemine geçildi. İllerde merkezden atanan vali ve sancaklardan seçilmiş iki müslüman ve iki gayrimüslimden oluşan bir meclis kurulması sağlandı. 1869 Maarifi Umumiye Nizamnamesi: Osmanlı maarifince denetlenmek şartı ile, gayrimüslim okullarında din derslerinin ruhban sınıfı tarafından verilmesine imkan tanındı. 1876 Kanuni Esasi: Din ve mezhep farkı gözetilmeksizin herkes “Osmanlı” sayılmıştır

16 16/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü Lozan Barış Antlaşmasında, azınlıklar ile ilgili düzenlemeler 37’nci (dahil) ve 45’nci (dahil) maddeler arasında kalan 9 madde ile yapılmıştır. 37’nci maddeye göre; Türk iç hukukundaki her hangi bir düzenleme azınlıkların korunması ile ilgili maddelerin hükümleri ile çelişkili ya da aykırı olmayacaktır. 38’nci maddeye göre; Türkiye Hükümeti, kamu düzeni ve genel ahlak ile bağdaşmak şartıyla, doğum, milliyet, dil, soy ya da din farklılığı gözetmeksizin, Türk halkının bütününün yaşam ve özgürlüklerini, en geniş biçimde korumayı taahhüt etmiştir.

17 17/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü 39’uncu maddeye göre; “gayrimüslim” azınlıklara mensup Türk yurttaşları Müslümanlarla aynı medeni ve siyasal haklara sahip olacak, ülkenin tüm halkı din farkı gözetilmeksizin kanunlar önünde eşit sayılacak, din, inanç ve mezhep farklılığı medeni ve siyasal haklardan yararlanmaya engel olmayacağı gibi, özellikle genel hizmetlere kabulüne, memurluğa ve memurluktaki yükselmesine ya da çeşitli meslek ve sanatları yapmasına engel olmayacaktır.

18 18/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü 40’ıncı maddede; gayrimüslim azınlıkların hukuken ve fiilen diğer Türk yurttaşlarına uygulanan işlemler ve sağlanan güvencelerin tıpkısından yararlanmaları, harcamaları kendilerince yapılmak üzere, her türlü yardım, dinsel ya da sosyal kurumları, her türlü okul ve benzeri öğretim ve eğitim kurumları kurma, yönetme ve denetleme ve buralarda kendi dillerini özgürce kullanma ve dinsel ayinlerini serbestçe yapma bakımından eşit haklara sahip olacakları düzenlenmiştir.

19 19/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü 41’inci maddeye göre; Türk hükümeti, gayrimüslimlerin yoğun olarak yerleşmiş bulundukları kentler ve kasabalarda azınlık ilkokullarının kendi dilleriyle öğrenim görmeleri için gerekli kolaylığı gösterecektir. Ancak bu hüküm, Türk Hükümetinin söz konusu okullarda Türk dilinin öğretilmesini zorunlu kılmasına engel olmayacaktır. 42’nci madde ile; azınlıkların ibadethaneleri, mezarlıkları, vakıf ve hayır kurumları Türk Hükümetinin koruması altına alınmıştır.

20 20/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü 43’üncü maddede, kamu düzeninin sağlanması açısından diğer tüm Türk vatandaşlarının bağlı oldukları yükümlülüklerden bağışık olma anlamına gelmeksizin, Gayrimüslim Türk yurttaşlarının, kendilerine ait tatil gününde mahkemelerde bulunmaktan ya da kanun gereği yapma zorunda bulundukları işlemlerden kaçınmaları nedeniyle bir hak kaybına maruz kalmayacakları düzenlenmiştir.

21 21/48 Lozan Antlaşması ile Sağlanan Statü 44’üncü maddede; Türk Hükümeti, otuz yedi ile kırk üçüncü madde arasındaki yükümlülüklerin gayrimüslim azınlıkları ilgilendirdiği ölçüde uluslararası toplumu ilgilendirici nitelikte olduğunu ve Milletler Cemiyeti’nin güvencesi altına alındığını kabul etmiştir. 45. Maddeye göre ise; Türkiye’de gayrimüslim azınlıklara tanınan haklar, Yunanistan tarafından da kendi topraklarında bulunan Müslüman azınlığa tanınacaktır.

22 22/48 Lozan ve Sevr’in Azınlıklar Açısından Karşılaştırılması KARŞILAŞTIRMA KRİTERİ SEVRLOZAN Azınlıkların belirlenmesi esasları Dil, Soy Bağı ve Din Din (Sadece Gayrimüslimler) Toplu öldürmelerin ve verilen zararların tazmin edilmesi Toplu öldürmelerin ve verilen zararların tazmin edilmesi için, Osmanlı makamları, tutuklanmış, gözaltına alınmış yok edilmiş ve göçe zorlanmışların bulunması için her türlü desteği sağlayacaklar, bu kişilerin ve yakınlarının şikayetlerini incelemek üzere Milletler Cemiyeti tarafından görevlendirilecek karma komisyonların çalışmalarını kolaylaştıracaklardır (Md.:142) Toplu öldürmelerden bahsedilmemiş, tazminat hususlarında düzenleme yapılmamıştır. Mübadele Türk makamları, soy azınlıklarından olan kişilerin karşılıklı gönüllülük esasına dayanan göçlerine ilişkin Müttefik Devletlerince uygun görülecek hükümleri tanımayı yükümlenir (Md.:143) Türk ve Rum Nüfus Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol ile gönüllü göç değil, karşılıklı mübadele öngörülmüştür.

23 23/48 Lozan ve Sevr’in Azınlıklar Açısından Karşılaştırılması KARŞILAŞTIRMA KRİTERİ SEVRLOZAN 1915 Olayları Gönderilenlerin geri dönüşünü ve mallarının iadesini sağlamak üzere hakemlik komisyonları kurulması öngörülmüş, komisyonların görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir (Md.:144) Düzenleme yapılmamıştır. Yabancı okulların denklik durumu Yabancı okulların ve üniversitelerin denkliklerinin Türk makamlarınca tanınması öngörülmüştür. Düzenleme yapılmamıştır. Azınlıkların korunması Alınacak önlemler Milletler Cemiyeti Konseyi ve Müttefik Devletler tarafından birlikte belirlenecek ve Türk makamları alınacak kararları şimdiden kabul edecektir (Md.:154) Sadece Milletler Cemiyeti güvencesi kabul edilmiş, düzenlemelerin Milletler Cemiyeti Meclisinde oyçokluğu ile alınacağı ve bu kararlara İngiltere, Fransa, İtalya ve Japonya’nın itiraz etmeyeceği düzenlenmiştir (Md.:44)

24 24/48 Lozan ve Sevr’in Azınlıklar Açısından Karşılaştırılması KARŞILAŞTIRMA KRİTERİ SEVRLOZAN Müslüman azınlıkların durumu Düzenleme yapılmamıştır. Türkiye’deki gayrimüslim azınlıklara tanınan hakların aynısının Yunanistan topraklarındaki Müslüman azınlıklara tanınacağı hükme bağlanmıştır (Md.:45) Sevr, azınlıklara eşitliğin ötesinde, sınırları belirlenmemiş üstün haklar tanırken, Lozan eşitliği kabul etmiş, inanç ve eğitim konularında makul derecede ilave haklar öngörmüştür.

25 25/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım AB Komisyonu tarafından, 1998’den beri her bir aday ülkenin katılım yönünde kaydettiği ilerlemeleri içeren düzenli raporlar yayınlanmaktadır. İlerleme raporları, her yıl aralık ayında devlet/hükümet başkanlarının katılımıyla yapılan AB Zirvesine bir alt yapı oluşturmaktadır. Raporların hazırlanmasında, ilgili ülkedeki AB Komisyonu temsilciliğinin kamu kurumlarından, sivil toplum örgütlerinden, basından elde ettiği veriler esas alınmaktadır. Türkiye hakkındaki ilerleme raporlarında azınlıklarla ilgili ifadelere, “Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar”, “Azınlık Hakları ve Azınlıkların Korunması” bölümlerinde yer verilmektedir.

26 26/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım İlerleme Raporlarının tamamında Türkiye’de Lozan Antlaşması ile tanınan azınlıkların Ermeni, Yahudi ve Rumlar olduğuna, bunların dışındakilerin azınlık olarak tanınmadığına değinilmekte, tanınmayan azınlıklar ise çeşitli raporlarda; Kürtler, Aleviler, Çingeneler, Süryaniler, Bahailer, Yehova Şahitleri, Boşnaklar ve Çerkezler olarak sayılmaktadır. Yine, 2001’den sonra yayınlanan tüm raporlarda Vakıflar Genel Müdürlüğü “dini vakıfların özerkliklerine müdahale eden, mütevelli heyeti üyelerini azletme yetkisine sahip, varlıkları ve muhasebe kayıtlarının yönetimine müdahale eden” bir kurum olarak anılmaktadır.

27 27/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım AzınlıkSayısıAzınlıkSayısı Alevi >12 M(98) 12-20 M (04) Protestan2500 (04) Ermeni Ortodoks60.000 (04) Ermeni Protestan 500 (04) Rum Ortodoks3.000(04)Yahudi 25000 (98) 20.000 (04) Süryani Ortodoks20.000 (04)Çerkez 3 M (04) Katolik20.000 (04)Çingene 500.000 (04) 500.000- 2 M (05) Ermeni Katolik2.000 (04)Kürt 8-15 M(98) 15-20 M (04) Süryani Katolik2.000 (04)Boşnak 1 M (04) Keldani Katolik300 (04) Bahai, Arap Yehova Şahidi Sayı belirtilmemiştir. Raporlarda Yer Alan Azınlık Sayıları Toplam Ermeni:50000 (98)

28 28/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım Raporlarda Kürtlerle ilgili olarak; - Sayılarının 8 ila 15 milyon (98) ya da 15 ila 20 milyon (04) arasında değiştiği, -Anayasanın Kürtleri ulusal, ırksal veya etnik bir azınlık olarak tanımadığı (H), - Kürtçenin, “siyasî iletişim” veya eğitim alanlarında kullanılamadığı (98,99) - Açıkça veya politik olarak etnik kimliklerini öne süren Kürtlerin, taciz edildiği veya takibata uğradığı (98) - Türk medyasının Kürt sorunu hakkında nesnel ve bağımsız yayın yapmasının mümkün olmadığı (98) Kürtler

29 29/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Kürtlerle ilgili olarak devletin resmi görüşü dışındaki açıklamaların kısıtlandığı (00) -“Nevruz”un Kürt kökenli vatandaşların yeni yılı olarak bilindiği (01,07,08) - Kürtçe isimlerde yaygın olarak kullanılan q, w ve x harflerini içeren adların kullanımının yasaklandığı (03) - Ağustos 2002 uyum paketine rağmen Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde eğitim yapabilmeleri hakkındaki hükümlerinin uygulanmasında ilerleme kaydedilmediği (03) - Kürtçe dil kurslarının açıldığı (04), Kürtler

30 30/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Kürtçe dahil olmak üzere Türkçe dışındaki dil ve lehçelerde radyo ve televizyon yayınlarına başlandığı (04), - Dernekler Kanunundaki açık kısıtlamaya rağmen Kürt Yazarlar Derneğinin Diyarbakır'da kurulduğu (04), - 1923 Lozan Antlaşması ile tanınanlardan farklı olarak, Türkiye'de Kürtler dahil olmak üzere başka toplulukların da olduğu (04), - Mart 2004 yerel seçim kampanyası sırasında Kürtçe konuştukları için bazı Kürt politikacıların mahkum oldukları (04, benzer 05), Kürtler

31 31/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Çoğunlukla Kürt kökenli kişilerin yaşadığı ülkenin doğusu ve güneydoğusunda 1999'dan beri güvenlik açısından ve temel özgürlüklerden yararlanma bakımından ilerlemeler olduğu (04), - Kürtlerin kültürel haklarının tanınmaya başladığı (04), - Güneydoğu’da durumun normale döndürülmesine yerinden edilmiş kişilerin dönüşü, sosyo-ekonomik kalkınmaya yönelik bir strateji ve Kürtlerin hak ve özgürlüklerinden tam yararlanmasını sağlayacak koşulların tesisi suretiyle devam edilmesi gerektiği (00,04,05) Kürtler

32 32/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Açılan kursların maddi güçlükler nedeniyle kapanmasının Kürtçe öğrenimini gerilemeye uğrattığı (05), - Bir Kürt derneği hakkında, tüzüğünde Kürt arşivi, müzesi ve kütüphanesi oluşturmak ve faaliyetlerini Kürtçe olarak gerçekleştirmek hedefleri bulunması nedeniyle kapatma kararı verildiği (06), - Kürtçe öğreten eğitim programlarının yayınının yasak olduğu (06), - Kürtçe dahil beş dilde yayın yapmaya devam eden TRT’nin yayınlarının süresi ve kapsamının çok kısıtlı olduğu (06), Kürtler

33 33/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Kürt nüfusun hak ve özgürlüklerden tam olarak yararlanabileceği şartların tesis edilmesi için kapsamlı bir strateji izlenmesi gerektiği (06,07,08) - Polis ve RTÜK’ün Kürtçe yayınlara sıkı izleme politikası uyguladığı (08), - Kamu veya özel eğitim sisteminde Kürtçe öğrenme imkanının bulunmadığı gibi hususlara yer verilmiştir. Eleştiri ve tavsiyelerin genel olarak her yıl tekrarlandığı dikkat çekmektedir. Kürtler

34 34/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Sayıları hakkında değişik rakamlar (98:> 12 M, 04:12-20 M) verilmiş, -Din adamlarının hükümetten Sünni din adamları gibi maaş alamadığı (98), -Taleplerinin Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından dikkate alınmadığı (01), bu kurumda temsil edilmedikleri (03), - Zorunlu Din Kültürü ve Ahlak derslerinin Alevi kimliğine yönelik bilgi içermediği (01,05), -İbadethane açarken güçlüklerle karşılaştıkları (04), -Resmen dini bir topluluk olarak tanınmadıkları (04,08) gibi hususlara değinilmiştir. Aleviler

35 35/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Rum Ortodoks…. Kiliselerine hoşgörü ile yaklaşılmaya başlandığı (00), -Hıristiyan Kiliselerinin mal edinme konusundaki sıkıntılarının devam ettiği (01) - Ermeni, Rum ve Katolik mülklerine el konulduğu yada konulma riski olduğu (02), - Kiliselerin ve okul binalarının restorasyonu konusunda idari sıkıntılar yaşadıkları (02), Rumlar

36 36/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Heybeliada Ruhban Okulunun kapalı kalmaya devam ettiği (00,01,03,05,06) Rumlar

37 37/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Din adamı yetiştirme yasağı ile karşı karşıya kaldıkları, yabancı uyruklu din adamlarının çalışmasına izin verilmediği (03,05), -El konulan mülklerini alabilmek için AİHM’ye başvurdukları (03), -Vakıflarının, Vakıflar Genel Müdürlüğünün müdahalelerine maruz kaldığı (03,04,05), - Rum okullarında öğretmen istihdamında ve eğitim materyallerinin onaylanmasında sıkıntılarla karşılaştıkları (03,04,05), Rumlar

38 38/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Hıristiyanların polis gözetimine tabi tutuldukları (04), - Rum … okullarındaki Türk müdür yardımcısının müdürden daha yetkili olduğu, bunun sıkıntılara yol açtığı (04,05,06,07,08), - Gökçeada ve Bozcaada’daki Rumların tapu sicil sıkıntılarının çözülmediği, okullarının yeniden açılmasına müsaade edilmediği (04,05,06,08), -Rum Ortodoks Vakıflarına ait mülklere el konularak, satış için ihaleler açıldığı, mülk edinme konusunda sıkıntılar olduğu (05,06,07,08), Rumlar

39 39/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - İstanbul’daki Patrikhanenin bombalı saldırıya uğradığı (05) gibi ifadelere yer verilmiştir. Rumlar

40 40/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Nüfuslarının 50.000 (98) ila 62.500 (04) arasında olduğu, -… Ermeni Kiliselerine hoşgörü ile yaklaşılmaya başlandığı (00), -Çift müdürlük uygulamasının Ermeni okullarında da sıkıntılı bir konu olduğu (04,05,06,07,08), -Ermeni dilinin öğretilmesinde güçlüklerle karşılaştıkları hususlarına değinilmiş, sorunlarına Kürtler ve Rumlar kadar yer ayrılmamış, mülk edinme, din adamı yetiştirme, öğretmen istihdamı gibi gayrimüslimlerin tamamını ilgilendiren konularda, Ermeniler de anılmıştır. Ermeniler

41 41/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Süryanilerin bir dinsel azınlık olarak tanınmadığı, dini eğitim konusunda bürokratik kısıtlamalara tabi oldukları (98), -Süryanilerin kiliselerine daha hoşgörülü yaklaşılmaya başlandığı (00), -Diyarbakır’da Süryani azınlıkla ilgili bir fotoğraf sergisi açılmasının ve Mardin’de 20 köye geri dönmelerine izin verilmesinin olumlu bir gelişme olduğu (02), - Din adamı istihdamındaki tabiyet kriterinin Süryanileri olumsuz etkilediği (03,05), Süryaniler

42 42/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - “Süryaniler gibi gayrimüslim azınlıklara” hala okul açma izni verilmediği (04), - Mülkiyet konusunda sıkıntılarla karşılaştıkları (08), -Özellikle köy korucuları ve Jandarmanın kötü davranması nedeniyle, yurt dışından dönen Süryani sayısının çok az olduğu (04) gibi ifadelere yer verilmiş, Süryaniler “dört önemli gayrimüslim topluluk” arasında sayılmıştır (03). Süryaniler

43 43/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Sayıları hakkında değişik (04:500.000, 05:500000 -2 M) rakamlar verilmiş, - Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun uyarınca, çingenelerin göçmen olarak ülkeye girmesinin yasak olduğu (02,03,07), - Sosyal dışlanmaya maruz kaldıkları (03,04,05), uygun konutlarda ikamet etmedikleri (04), eğitim, sosyal güvenlik ve sağlık hizmetlerine yeterince ulaşamadıkları (07,08) Çingeneler

44 44/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Türkiye’nin 2005-2015 “Çingeneler Onyılı” faaliyetlerine katılmadığı (07,08) hususlarına yer verilmiştir. Çingeneler Arnavutluk, Bulgaristan, Çek Cum., B\H,Hırvatistan Macaristan,Makedonya,Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya ve İspanya, Slovenya (Gözlemci)

45 45/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Yahudilerin sorunlarına özel olarak değinilmemiş gayrimüslim azınlık sorunları içinde değinilmiş, - 03 ve 04 raporlarında Bahailerin Edirne’deki bir ibadethanelerinin kamulaştırıldığına değinilmiş, - Keldanilerden, yabancı uyruklu din adamlarının kiliselerde çalışamadığı hususunda bahsedilmiş (04), - Boşnak, Çerkez ve Araplardan sadece bahsedilmiş (04), -Yehova Şahitlerinden bir dernek kurabildikleri şeklinde bahsedilmiş (07), -Fener Rum Patriğinin “Ekümenik” sıfatının tanınmaması eleştirilmiştir (03,05,07,08). Diğerleri

46 46/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - AB Türkiye’nin azınlıklar konusunda Lozan’a atıf yapan tutumunu açıkça eleştirmekte, - Kürtler, Aleviler, Süryaniler, Çingeneler, Bahailer vb.ninde Rum, Ermeni ve Yahudilerle aynı haklara sahip olmasını savunmakta, - Lozan ile ilave hakları kabul edilmiş olan azınlıkların özellikle de Rumların mülklerini korumakta ve tescil ettirmekte sıkıntıları olduğuna, - Heybeliada Ruhban Okulunun bir türlü açılmadığına, - Ekümenikliğin tanınmadığına özellikle vurgu yapılmaktadır. Sonuç

47 47/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım - Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki geri kalmışlığın nedenleri objektif olarak ortaya konmamakta, Kürt azınlığın burada yoğunlaşmış olmasının geri kalmışlık nedeni olduğu gibi imalara yer verilmektedir. - Azınlık sayıları kaynak gösterilmeden ve yıldan yıla bariz değişkenlikler gösterecek şekilde verilmiştir. - Müzakere süreci devam ettiği sürece AB İlerleme Raporlarında azınlık sayısının ve karşılaştıkları iddia edilen sorunların artarak yer alacağı beklenmelidir. Sonuç

48 48/48 AB İlerleme Raporlarında Türkiye’deki Azınlıklara Yaklaşım