Standart ve Kalite İlişkisi

... konulu sunumlar: "Standart ve Kalite İlişkisi"— Sunum transkripti:

1 Standart ve Kalite İlişkisi
Firmaların amacı müşteri kullanımına en uygun kaliteli ve ucuz mal ve hizmetleri üretmektir. Bu amaç için, zaman içinde birbirini izleyen faaliyetler zinciri vardır. Bunlar talep araştırması, araştırma-geliştirme, tasarım, sertifikasyon, üretim planlama, satın alma, üretim, süreç kontrol, muayene, test, geri bildirim, satış, satış sonrası servis gibi faaliyetlerdir. Bu faaliyetlerin her birinde hammaddelerde, işlemlerde, süreçlerde ve sonuçta ortaya çıkan ürünlerde belli standartlara uyulması doğrudan kaliteyi etkiler. Bu yüzden standartlar ile kalite arasında sıkı bir ilişki vardır. Kullanılan standartlar doğrudan kalite düzeyini belirlediğinden çoğu zaman iki kavram birbiri yerine kullanılabilmektedir. Bununla birlikte standart; üretim aşamalarında uyulacak kurallar bütünü ve gidilecek yol olarak tanımlanırken, kalite de ortaya çıkan üründeki kullanıma uygunluk derecesi ve ihtiyaçları karşılayabilme özelliği olarak tanımlanmaktadır.

2 Standart ve standardizasyon
Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO) tarafından yapılan tariflere göre; STANDARD: Üretimde, anlayışta, ölçme ve deneyde bir örneklik sağlama işlemidir. STANDARDİZASYON: Belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik fayda sağlamak üzere bütün ilgili tarafların yardım ve işbirliği ile belirli kurallar koyma ve bu kuralları uygulama işlemidir.

3 Standartların Amaçları
İşgücü, malzeme, güç kaynakları vb. Faktörlerden en yüksek seviyede tasarruf sağlamak. Tatmin edici kalitede mal ve hizmet üretimini sağlayarak tüketici memnuniyetini artırmak. İnsan hayatının sağlık ve güvenliğini korumak. İlgili grupların birbirleri ile olan bilgi alışverişini ve anlaşmalarını kolaylaştırmak. Sadeleştirmek. Bir örnekleştirmek. Sınıf, derece, tür ve benzeri özellikleri tanımlayarak, ayırt edilmeyi sağlamak. Bu özelliklerin karşılaştırılmasını mümkün kılacak analiz ve kontrol metotlarını belirtmek.

4 Standartların faydaları
Standartların üreticiye faydaları; Üretimin belirli plan ve programlanmasına yardımcı olur, Uygun kaliteli ve seri imalata imkan sağlar, Kayıp ve artıklar en az seviyeye iner, Verimliliği hasılayı arttırır, Depolamayı ve taşımayı kolaylaştırır, stokların azalmasını sağlar. Standartların Tüketiciye faydaları: Can ve mal güvenliğini korur, Karşılaştırma ve seçim kolaylığı sağlar, Fiyat ve kalite yönünden aldanmaları önler, Ucuzluğa yol açar, Ruh sağlığını korur, stresi önler, Tüketicinin bilinçlenmesinde etkin yol oynar.

5 Standartların faydaları
Standartların Ekonomiye faydaları Kaliteyi teşvik eder, kalite seviyesi düşük üretimle meydana gelecek emek , zaman ve ham madde israfını ortadan kaldırır, Sanayiyi belirli hedeflere yöneltir. üretimle kalitenin gelişmesine yardımcı olur. Ekonomide arz ve talep dengesine yardımcı olur. Yanlış anlamları ve anlaşılmaları ortadan kaldırır. Ulusal ve uluslararası ticarette ortak bir dilin kullanılmasını sağlar. İhracat ve ithalatta üstünlük sağlar, Yan sanayi dallarının kurulmasını ve gelişmesini sağlar, Rekabeti geliştirir, Kötü malı piyasadan uzaklaştırır.

6 Türk Standartları Enstitüsü
Türk Standartları Enstitüsü; her türlü madde ve mamuller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak amacıyla tarih ve 132 sayılı kanunla kurulmuştur. Enstitünün ilgili olduğu bakanlık Başbakanlıktır. Enstitü, tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumu olup, kısa adı ve markası TSE'dir. Bu marka çeşitli şekillerde gösterilir. Türk Standartları Enstitüsü'nün izni olmadan bu marka hiçbir şekil ve şart altında kullanılamaz. Yalnız Türk Standartları Enstitüsü tarafından kabul edilen standartlar Türk Standardı adını alır. Bu standartlar ihtiyari olup, standardın ilgili olduğu bakanlığın onayı ile mecburi kılınabilir. Bir standardın mecburi kılınabilmesi için Türk Standardı olması şarttır. Mecburi kılınan standartlar Resmi Gazete'de yayımlanır. 

7 TSE’ nin Görevleri 1- Her türlü standardı hazırlamak ve hazırlatmak.  2- Enstitü bünyesinde veya hariçte hazırlanan standartları tetkik etmek ve uygun bulduğu takdirde Türk Standartları olarak kabul etmek.  3- Kabul edilen standartları yayımlamak ve ihtiyari olarak uygulanmalarını teşvik etmek, mecburi olarak yürürlüğe konmalarında fayda görülenleri ilgili bakanlığın onayına sunmak.  4- Kamu sektörü ve özel sektörün talebi üzerine standartları veya projelerini hazırlamak ve görüş bildirmek.  5- Standartlar konusunda her türlü bilimsel teknik incelemelerle araştırmalarda bulunmak, yabancı ülkelerdeki benzer çalışmaları takip etmek, uluslararası ve yabancı standart kurumları ile ilişkiler kurmak ve bunlarla işbirliği yapmak.  6- Üniversiteler ve diğer bilimsel ve teknik kurum ve kuruluşlarla işbirliği sağlamak, standardizasyon konularında yayım yapmak, ulusal ve uluslararası standartlardan arşivler oluşturmak ve ilgililerin faydalanmalarına sunmak.  7- Standartlarla ilgili araştırma yapmak ve ihtiyari standartların uygulanmasını kontrol etmek için laboratuarlar kurmak, kamu sektörü veya özel sektörün isteyeceği teknik çalışmaları yapmak ve rapor vermek.  8- Yurtta standart işlerini yerleştirmek ve geliştirmek için elemanlar yetiştirmek ve bu amaçla kurslar açmak ve seminerler düzenlemek.  9- Standartlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek çalışmalar yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri düzenlemek.  10- Metroloji ve kalibrasyon ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak ve gerekli laboratuarları kurmak.

8 Belgelendirme Belgelendirme (Certification): Gerekli yetkilerle donatılmış bir kuruluş tarafından, süreç, sistem, ürün veya servis kalitelerinin gerekli gereksinimlere ve standartlara uygunluğunun belirlenmesi, doğrulanması, onaylanması için gerçekleştirilen yöntem ve etkinliklerdir. Belgelendirme: Bir mal, proses veya hizmetin belirlenmiş bir standart veya ayrı bir dokümana uygunluğunun tarafsız bir kuruluş tarafından tescil edilmesidir. Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) belgelendirme çalışmalarını halen 5 grupta sürdürmektedir. · Üretim Yerlerinin Belgelendirilmesi · Ürünlerin Belgelendirilmesi,  · Hizmet Yerlerinin Belgelendirilmesi, · Laboratuarların Belgelendirilmesi,  · Karayolu ile Tehlikeli Atık Taşıyan Araçların Belgelendirilmesi.

9 TSE’nin Belgelendirme Faaliyetleri
Türk Standartları Enstitüsü’nün temel görevlerinden birisi de belgelendirme dir. Türk Standartları Enstitüsü’nün uluslararası belgelendirme usul ve esasları çerçevesinde yürüttüğü belgelendirme faaliyetleri şunlardır. • Üretim Yerlerinin Belgelendirilmesi ( İmalata Yeterlik Belgesi )  • Ürün Belgelendirmesi  • Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi (TSE Markasını Kullanma Hakkı )  • Kalite Uygunluk Belgesi ( TSEK Markasını Kullanma Hakkı )  • Parti Mallarının Belgelendirilmesi ( Parti Malı Uygunluk Belgesi )  • Laboratuarların Belgelendirilmesi ( Laboratuar Yeterlilik Belgesi )  • Hizmet Yerlerinin Belgelendirilmesi ( Hizmet Yeterlilik Belgesi )  • İthal Mallarının Belgelendirilmesi ( İthal Malı Belgesi )  • Sistem Belgelendirilmesi  • Kalite Yönetim Sisteminin Belgelendirilmesi  • Çevre Yönetim Sisteminin Belgelendirilmesi

10 TSE’nin Belgelendirme Faaliyetleri
İmalata Yeterlilik Belgesi; TSE veya TSEK Markası kullanma hakkı verilen veya müstakilen talep edilmesi halinde, malların imal edildikleri yerlerin; tesis, personel, makine-teçhizat ile kalite kontrol imkânları ve uygulamaları yönünden yeterliliğini belirtmek amacıyla, ancak ürünün kalitesini temsil etmemek kaydıyla, firma adına düzenlenen ve geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir. Ürünlerin belgelendirilmesi: Türk Standartları Enstitüsü'nden belge almak isteyen kurum veya kuruluş; her belge için özel olarak hazırlanmış talep formlarını doğru ve noksansız doldurduktan ve gerekli dokümanları ekledikten sonra müracaat eder. Enstitünün uzman kadroları tarafından ön incelemeye alınan talep formu yeterli görüldüğü takdirde oluşturulan uzman heyet söz konusu kurum veya kuruluşun üretim yerini eleman, makine ve teçhizat, kalite ve kalite kontrol imkânları yönünden inceler. Muayene ve deneylerden müspet sonuç alınması halinde Enstitü yetkilileri tarafından imzalanan sözleşme ile talep edilen belge verilir.

11 Ürünlerin Belgelendirilmesi
Türk standartlarına uygunluk belgesi (TSE): Türk Standardı bulunan konularda, İmalata Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili Türk Standardına uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSE Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir. Kalite Uygunluk Belgesi (TSEK); Türk Standartları bulunmayan konularda İmalata Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili uluslararası standartlar, benzeri Türk Standartları, diğer ülkelerin milli standartları, teknik literatür esas alınarak Türk Standartları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.

12 Ürünlerin Belgelendirilmesi
Kalite uygunluk belgesi (T.S.E. Ex belgesi): Ex kaliteye uygunluk belgesi, bu belgeyi almaya hak kazanmış firmalara parlayıcı, yanıcı gaz ortamında kullanılan emniyeti arttırılmış elektrikli malzemeler ile ilgili ürünlerinin, uluslararası standartlar, benzeri Türk Standartları, diğer ülkelerin milli Standartları ve teknik literatür esas alınarak TSE tarafından verilmektedir. Geçerliliği 1 yıl dır. Parti mallarının belgelendirilmesi: Kalite seviyesi aynı olan ve bir defada üretilen ve incelemeye sunulan mallar bir parti sayılır. Parti oluşumu, partiyi oluşturan malların sayısı ve parti tanımı, ilgili standartlarda belirtilmiş olup, malım can ve mal güvenliği, emniyet ve kullanma amaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Parti Malı Uygunluk Belgesi, bir defada incelemeye sunulan malların, önceden belirlenen teknik esaslara uygun bulunması halinde, yalnız, incelemesi yapılan parti malı için geçerli olmak üzere düzenlenen belgedir.

13 İthal Malların Belgelendirilmesi: Günümüzde, dünyanın pek çok ülkesinde, gümrük duvarları, yerlerini teknik özellikler ve standartlara terk etmiştir. Uluslararası ticarette, birçok ülkenin ithalatlarını kendi standartlarına göre denetleyerek iç pazarını korumaya çalıştığı bilinmektedir. İthal malların belgelendirilmesiyle, standardına uygun üretim yapan yerli sanayinin haksız rekabete maruz kalması önlenmekte ve Türk tüketicisinin korunması sağlanmaktadır. İthal malların belgelendirilmesi, ilgili kuruluşun Türk Standartları Enstitüsü'ne tevdi ettiği görev ve yetkiler çerçevesinde yürütülmektedir. Laboratuarların belgelendirilmesi: Laboratuarın eleman, muayene ve deney cihazı kullanılan metotlar, uygulanabilirlik ve cihazların kalibrasyonları vb. hususlar yönünden incelendiğini ve yeterli olduğunu belirten bir belgedir. Belge kapsamında belirtilen deneylerin yapılabileceğini, başka bir deyişle; bir deney laboratuarının muayene ve deney teçhizatı, personel ve çevre şartları hususundaki uygulamaları değerlendirerek deney bazındaki yeterliliğinin bağımsız ve resmi bir belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmasıdır.

14 Kalite Yönetim Sistemi Belgeleri
ISO 9000:2008 Kalite Yönetim Sistemi Standardı: Kuruluşun Kalite yönetim sisteminin incelenerek, TS-EN-ISO–9000:2008, standartlarına uygun olduğunu gösteren belgedir. TS Tehlike Analizi Ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP) Yönetim Sistemi (Hazard Analysis of Critical Points): Bir gıda zincirinde hammadde temininden başlayarak, gıda hazırlama, işleme, üretim, ambalajlama, depolama ve nakliye gibi gıda zincirinin her aşamasında ve noktada tehlike analizleri yaparak, gerekli yerlerde kritik kontrol noktalarını belirleyen ve bu noktaları izleyen herhangi bir problemi henüz oluşmadan önleyen sistemin korunmasını sağlayarak belirli normlara uygun güvenilir gıdaların üretilmesini sağlayan, her ölçekteki kuruluşa uygulanabilen, bir gıda güvenliği sistemidir. OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği Sertifikası: OHSAS belgesi standardı, bir kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği risklerini kontrol etmesi performansının iyileştirilmesini sağlamak, için gerekli yönetim sistemi şartlarını kapsar. OHSAS (iş sağlığı ve güvenliği) belgesi Yönetim Sistemi; iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin kuruluşların genel stratejileri ile uyumlu olarak sistematik bir şekilde ele alınıp sürekli iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesi için bir araçtır.

15 Yeni Bir Standart Hazırlamanın Adımları
1. Ülkemiz sanayisinin imkanları, ihtiyaçları ve teknolojik seviyemiz gözde bulundurularak konuların öncelik sırası belirlenir. Konular ilgili Hazırlık Gruplarına gönderilir. 2. Hazırlık grupları en az üç kişiden oluşan teknik komiteyi oluşturur. Bunlardan biri konunun raportörlüğünü yapar. 3. Teknik Komiteler, tasarıyı hazırlamaya başlar, kendi aralarında görev bölümü yaparlar. 4. Gerekirse yurt içinde ve yurt dışında araştırmalarda bulunurlar. 5. Teknik Komite, hazırladığı tasarıyı ilgili İhtisas Kurulu'na getirir. İhtisas Kurulu, konu raportörünün de katıldığı bir toplantıda tasarıyı değerlendirir. Tasarı bu değerlendirme sonucunda uygun bulunursa görüşleri alınmak üzere ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarına, üniversite ve araştırma kuruluşlarına gönderilir.

16 Yeni Bir Standart Hazırlamanın Adımları
6. Gelen görüşler hazırlık grubunda görülenler tasarıya işlenir. Ortaya yeni bir metin çıkar. Bu işleme birinci olgunlaşma denir. 7. Olgunlaşan tasarı görüş bildiren kurum ve kuruluşlara yeniden gönderilir. Bu işleme ikinci, mütalaa denilir. 8. Gelen görüşler, İhtisas Kuruluda yeniden değerlendirilir. Tasarı olgunlaştırılır. İhtisas Kurulu çalışmayı yeterli görmezse görüş almaya devam eder. Ancak yeterli görülürse tasarıyı Teknik Kurul'a sevk eder. 9. Konu Teknik Kurulca görüşülür. Teknik Kurul tasarıyı yeterli görmezse ilgili Hazırlık grubuna iade eder. Teknik Kurulun kabul etmesiyle Teknik Kurula sunulan tasarı artık tasarı olmaktan çıkar, Türk Standardı unvanını alır. 10. Türk Standardı, Teknik Kurul'da kabul edilen şekliyle basılır ve yayınlanır.

17 Akreditasyon Akreditasyon; bir ürünün yada hizmetin, piyasanın talep ettiği şartlara, standartlara, yönetmeliklere uygunluğunu göstermek üzere o ürün veya hizmet için yapılan deney, analiz, muayene ve belgelendirme işlemlerini yapan kuruluşların (Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları) resmi bir otorite tarafından uluslararası kriterlere göre denetlenerek teknik ve idari yeterliliklerinin onaylanması ve belli aralıklarla denetlenmesi işlemidir. Bir taraftan Türk Standartları Enstitüsü, diğer taraftan yabancı Belgelendirme Kuruluşlarının Türkiye temsilcilikleri belgelendirme faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. Ancak, Kanun No Kabul Tarihi: olan Türk Akreditasyon Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunla birlikte bu tartışmalar bir nebze olsun azalmıştır.

18 Akreditasyon Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) sayılı Kanunun kuruluş amacı bölümünün 1. Maddesinde şu ifadeler yer almaktadır: Bu Kanun ile, laboratuar, belgelendirme ve muayene hizmetlerini yürütecek yurt içi ve yurt dışındaki kuruluşları akredite etmek, bu kuruluşların belirlenen ulusal ve uluslararası standartlara göre faaliyetlerde bulunmalarını ve bu ve suretle ürün/hizmet, sistem, personel ve laboratuar belgelerinin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü temin etmek amacıyla, merkezi Ankara'da olmak üzere Başbakanlıkla ilgili, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz, idari ve mali özerkliğe sahip, Türk Akreditasyon Kurumu, kısa adı TÜRKAK 1999 yılında kurulmuştur.

19 TÜRKAK’ın Görev ve Yetkileri
a) Kurum faaliyetleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, akreditasyon  ile ilgili gerekli kriter ve önlemleri belirlemek, bunları uygulamak ve gerektiğinde değiştirmek, düzeltmek ve yürürlükten kaldırmak, b) Akredite edilmek üzere başvuruda bulunan; laboratuar, ürün/hizmet, sistem, personel ve benzeri belgelendirme konularında faaliyet gösteren özel ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili standartlara ve kriterlere göre değerlendirmesini yapmak ve bu değerlendirme sonucunda kuruluşun akredite edilip edilmemesine karar vermek, akredite edilen kuruluşları izlemeye almak ve gerektiğinde geçici veya devamlı olarak  akreditasyon kararını durdurmak ve bu alanlarda faaliyette bulunacak tüm kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, c) Akredite edilmiş kuruluşlarca düzenlenen işaret ve belgelerin kullanımını özendirici düzenlemeler yapmak, d) Uluslararası, bölgesel ve diğer ülkelerin  akreditasyon  kuruluşları ile ilişkiler kurmak, işbirliğinde bulunmak, e)  Akreditasyon  amacıyla başvuran kuruluşların müracaatı, değerlendirilmesi ve akredite edilmesi ile ilgili olarak elde edilmiş bilgilerin gizliliğini sağlamak, f) Akreditasyonun önemini ve kalite bilincini artırıcı faaliyetlerde bulunmak, g) Görev alanına giren konularda, eğitim, araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunmak, h) Faaliyet alanına giren konularda hizmet satın almak, i) Hizmetlerin yürütülmesi için gerekli olan taşınır ve taşınmaz mal satın almak, yaptırmak, satmak, kiralamak, rehin ve ipotek tesis etmek, j) Faaliyet alanıyla ilgili diğer görevleri yerine getirmek.