İLETİŞİM VE TERAPÖTİK İLETİŞİM

... konulu sunumlar: "İLETİŞİM VE TERAPÖTİK İLETİŞİM"— Sunum transkripti:

1 İLETİŞİM VE TERAPÖTİK İLETİŞİM

2 İLETİŞİM Etkin anlamda fikirlerin karşılıklı değiş tokuşudur.
Duygu ya da düşüncelerin ifade edilmesidir. İki kişinin birbirlerini anlaması, insanın kendisini karşısındakine anlatabilmesidir. Her çeşit mesajın, az ya da çok geniş ya da ayrışık toplum içinde yayılmasını sağlayan yöntemlerin tümüdür.

3 Sağlık Çalışanlarının İyi Bir İletişim Becerilerine Sahip Olmalarının Yararları
Hastanın sorununu doğru biçimde belirleyebilme, Hasta memnuniyetinde artma, Hastanın kendi tanı ve tedavi sürecine daha etkin katılımını sağlama, Kaygı ve endişelerde azalma,

4 Tedaviye uyumda artma, Mesleki doyumda artma, İş kaynaklı streste azalma, Duygusal tükenmişlik, psikolojik morbiditede azalma, Tıbbi hata sıklığında azalma

5 SAĞLIKLI İLETİŞİM TEKNİKLERİ

6 DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR!!!!
BİREYSEL FARKLILIKLAR İLİŞKİLERDE GÖNÜLLÜLÜK (İSTEKSİZ-İSTEKLİ) BİREYİN KARAR VEREBİLME GÜCÜ VE HAKKI (BİREYİN OTONOMİSİNE SAYGI!!!!!) SAYGI GÖRME HAKKI (HER BİREY FARKLI!!!) GİZLİLİK: Güven etkili iletişimin en önemli parçası

7 İletişimde ilk dakika önemlidir.
İletişimde Anlaşmaya Zemin Hazırlayacak ve Anlaşmayı Kolaylaştıracak Temel Özellikler İletişimde ilk dakika önemlidir. İletişim sadece bilgi alışverişi değildir. İletişim bireye değil bireyle yapılır. İletişim bir bütündür.

8 İLETİŞİM SÜRECİ

9 İletişim Süreci: Bir kaynağın istenilen bir etkiyi yaratabilmek için alıcıya iletmek üzere, ileti üretmesi şeklinde tanımlanır. İletişim Süreci: Göndericinin düşünceleri, duyguları veya görüşleri kodlamasıyla ve hedefe göndermesiyle başlar.

10 İletişim; bir mesajı herhangi bir kanalla gönderen gönderici veya kaynak, gönderilen mesaj veya ileti ve mesajı alan hedef veya alıcı olmak üzere 3 temel unsurdan oluşur.

11 Bu unsurlardan birisi eksik olursa iletişim olmaz.
“Beni anlamıyorlar” “Beni yanlış anladın” “Ne dedim ki” bu ifadeler iletişim sürecindeki başarısızlığı ifade ederler.

12 İLETİŞİMİN ÖĞELERİ

13 Engeller (fiziksel, duygusal)
Uyaran Kaynak Mesaj Kanal Alıcı Geri bildirim Kastedilen Engeller (fiziksel, duygusal)

14 İyi Bir İletişim İçin Kaynağın Taşıması Gereken Özellikler
Kaynak bilgili olmalıdır. Kaynak kodlama özelliğine sahip olmalıdır. Kaynak rolüne uygun davranmalıdır. Kaynak tanınmalıdır.

15 “Sözlü” Veya “Sözlü Olmayan” Mesajların Taşıması Gereken Özellikler
Mesaj anlaşılır olmalıdır. Mesaj açık olmalıdır. Mesaj uygun kanalı izlemelidir. Mesaj, kaynak ile alıcı arasında kalmalıdır.

16 Etkin Bir İletişim İçin Alıcının Taşıması Gereken Özellikler
Alıcı mesajı algılayabilmelidir. Alıcı bilgili olmalı ve geribildirim verebilmelidir. Alıcı seçici olmamalıdır. Alıcı, bulunduğu düzleme uyabilmelidir. Alıcı, kaynak olma özelliği taşımalıdır.

17 Etkin Ve Etkin Olmayan Geri Bildirimler Arasındaki Farklar
Etkin Geribildirim; Etkin Olmayan Geribildirim; Kaynağa yardımcı olmayı amaçlar, Mesajın tam bir karşılığıdır, Zamanlaması tamdır, Kaynağın amacına ulaşmasını sağlayacak kadar açık ve nettir. Yapıcıdır ve davranış üzerinde durur. Mesajın anlamını özel olarak içermez ve geneldir. Mesajın anlamı ile doğrudan ilgisi yoktur. Zamanlama olarak hatalıdır. Bireyi ve kişiliğini vurgular. Anlaşılmayacak kadar karmaşıktır. Veri ve bilgi ,içermez, yorum ağırlıklıdır.

18 İLETİŞİM DÜZEYLERİ

19 İletişim bireyin kendisiyle, kişiler arası ve toplum düzeylerinde kurulur.
Sağlık bakım profesyonelleri uygulamaları bakım verme ve yardım etme üzerine temellendirmişlerdir. Kişilerarası süreçte iletişimin önemli bir yeri vardır.

20 Mesleğin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için kişinin iletişim alanında geliştirdiği becerileriyle orantılıdır. Bu nedenle iletişim düzeylerinin bilinmesi önemlidir.

21 Bireyin kendisiyle iletişimi
Kişiler arası iletişim Kitle iletişimi

22 İLETİŞİM YOLLARI

23 İnsanlar, iletişim sürecinde mesajlarını sözel ve davranışsal (sözsüz) olarak iletirler.
Sözel ve davranışsal iletişim birbirini tamamlayan iletişim yollarıdır. Mesajlar sözle iletildiğinden çok, davranışsal ve ses tonu ile iletilir.

24 % 60’ı beden diliyle, % 30’u ses tonu ile (SÖZEL) Mesajların;
% 10’u sözcüklerle (SÖZEL) iletilir.

25 Sözel İletişim (%7) İsim kullanma Mizah kullanma Olumlu geri bildirim
Uygun sözcük seçimi Tekrarlayan sözlerden kaçınma “anlatabiliyor muyum, hani, yani”

26 Ses tonu ve ses tonu değişiklikleri Sesin volümü, kararlılık
Ses ve konuşma özellikleri (Tonlama, Tempo, Vurgulama, %38) Konuşma hızı, vurgu Ses tonu ve ses tonu değişiklikleri Sesin volümü, kararlılık İç çekmeler ve homurtular, duraksamalar ıııı’lama

27 Vurgu, Tonlama, Volüm “Biliyorum” sözü ile aşağıdaki ruh hallerini ifade edebilir miyiz? Kızgınlık Yorgunluk İsteksizlik Kararlılık Çaresizlik Merak

28 A- SÖZLÜ İLETİŞİM Açıklık ve kısalık (söylenenler açık ve net olmalı…bana ağrınızın nerde olduğunu söyler misiniz?) Sözcükler (açık olmalı, hasta ve aileye tıbbi terim yok!!!) Genel ve özel anlam (ciddi (ailesi)-kritik (hemşire)) Konuşma hızı Zamanlama ve uygunluk (ağrı var, eğitim yapamazsın!!!) Mizah (gülme en iyi ilaçtır)

29 B- SÖZSÜZ İLETİŞİM (beden dili)
Sözsüz iletişim; bireyin duygu ve düşüncelerini, isteklerini, karşısındakine, bilinçli ya da bilinçsiz olarak, sözsüz bir biçimde iletmesidir.

30

31 Sözsüz İletişimin Özellikleri
Bireysel görünüm, Ses tonu, Yüz ifadesi- Göz teması, Beden duruşu ve yürüyüş,

32 Jestler/el kol hareketleri,
Dokunma, Kültürel aksesuarlar, Kişilerarası mesafe

33 Bu resimlerde neler oluyor????

34 Kişilerarası güvenlik mesafesi

35 Güvenlik mesafemizi ortadan kaldıran durumlar
*Sarılma, dokunma, yan yana oturma * Polislerin sanığı çok yaklaşarak sorgulaması * Diş hekiminin çok yakın mesafede çalışması * Bir asansördeki sıkışıklık

36 Bireylerin Birbirleriyle İlişkilerini Düzenledikleri Mesafeler
Mahrem (özel) mesafe; 0-25 cm’lik mahrem alan sınırıdır. Bu alan içine sadece özel duygusal ilişki kurulan insanlar alınır. Bunlar aile bireyleri, eş, sevgili ve çok az sayıdaki yakın arkadaşlardır.

37 Bu mesafenin farklı kişiler tarafından aşılması kişide gerginlik yaratabilir.
Hastalık durumunda da mahrem alan etkilenir. Tedavi ve bakım uygulamaları mahrem alana girişe sebep olabilir. Hasta ile empati yapılmalı, yapılan uygulamalarda hastanın duygularına ve gizliliğine saygı gösterilmeli.

38 2. Kişisel, samimi mesafe;
İki kişinin konuşurken korudukları 25 cm ile 1 metre arasında değişen uzaklıktır. Bu mesafenin aşılması, bireyde rahatsızlık duygusu yaratır, geri çekilerek ya da uzaklaşarak kişisel mesafe korunmaya çalışılır.

39 3. Sosyal mesafe; İş yeri arkadaşları ya da eve gelen kimselerle kurulan, 1 metre ile 2,5 metre arasında değişen mesafedir. Toplantılarda, davetlerde birbirlerini az tanıyan insanlar arasında korunur.

40 4. Genel topluma açık mesafe;
Birbirlerini hiç tanımayan insanların, imkan olduğu taktirde korumaya özen gösterdikleri mesafedir. En az 2,5 metredir.

41 C- BEN DİLİ-SEN DİLİ Bireylerin açık iletişime uygun olarak verdiği sorunu tanımlamaya yönelik ileti ben dili olarak tanımlanır. Savunucu iletişme uygun olarak verdiği yargılayıcı ileti sen dili olarak tanımlanır.

42 Ben mesajları; Bireyin kendisiyle, gerçek düşünceleri ve duygularıyla, özüyle ilgili iletilerdir. Başkaları hakkında düşünülen, değerlendirme ve yorumları değil, bireyin kendi duygu ve yaşantılarını açıklar. Ben diliyle konuşmak, duygu ve düşünceleri anında ilettiği için bireyi rahatlatır.

43 Bireyinde beklentileri, hakları ve duyguları olduğunu iletir.
Sağlıklı bir iletişim açısından beklenen, bireylerin sorunlarını ve gereksinimlerini ben dili ile ifade etmeleridir.

44 Ben dilinin; sorun olan davranışın tanımı, zaman bağlacı, sorun olan davranışın birey üzerindeki somut etkisi, birey üzerinde yarattığı duygu durumu olmak üzere dört unsuru vardır. Birey kendisini ifade ederken, ben dilini kullanmalı ve iletilerinde bu dört unsurun yer almasına dikkat etmelidir.

45 Ben Dilinin Özellikleri
Suçlayıcı değildir. Bireye değil davranışa yöneliktir. Bireyi konuşmaya teşvik eder. Kızgınlığın nedeninin anlaşılmasını sağlar.

46 Bireyi düşünmeye sevk eder.
Durumun değerlendirilmesini sağlar. İletişimin sürdürülmesini sağlar.

47 Ben Diline Örnekler - Kendi aranızda konuşunca arkadaşlarınızı duyamıyorum ve üzülüyorum. - Odayı düzenli bırakmadığınızda ben düzeltmek zorunda kalıyorum ve gergin oluyorum. - Bir şey söylemeye başlayıp da bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.

48 - Kolumun çekiştirilmesinden hoşlanmıyorum.
- Bu akşam çok yorgun hissediyorum. İstersen oyunu oynamayı başka bir akşama erteleyelim.

49 Sen Dilinin Özellikleri
Bireyi suçlayıcıdır. Davranıştan çok kişiliğe yönelir. Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir.

50 Birey kendisini anlaşılmamış ve engellenmiş hisseder.
Bireyi kırar. Bireyi kızdırır. Bireyin direnmesine neden olur.

51 Sen Diline Örnekler - Kaç kere söyleyeceğim kendi aranızda konuşmayın diye. Bütün bunlar senin yüzünden oldu. Çok kabasın! Her zaman sözümü kesiyorsun! Kes şunu! Çekiştirip durma kolumu!

52 Her akşam aynı şey, tutturuyorsun oyun oynayalım diye
! Her akşam aynı şey, tutturuyorsun oyun oynayalım diye! Benim yorgun olabileceğim hiç aklına gelmiyor değil mi? Yaramaz ve şımarık bir çocuk gibi davranıyorsun.

53 Özetle…… BEN DİLİ SEN DİLİ Her gün bu kadar çok sigara içememelisiniz.
Bu kadar fazla sigara kullanmanız nedeniyle endişe duyuyorum. VİDEO..\ESASLAR VİDEOLAR\Etkili Bir İletişim İçin 10 Altın Kural !.mp4

54 TERAPÖTİK İLETİŞİM

55 Terapötik İletişim; Hastanın iletişim becerilerini geliştirmek, Bireyin davranışlarını anlamaya çalışmak, Kişisel gücü geliştirmek ve arttırmak amacındadır.

56 Hasta yararına iletişim kurabilmek için sağlık bakım profesyonellerinin;
Kendi değerlerini, duygularını, sorumluluklarını tanıması, İletişimi kolaylaştıran teknikleri ve problem çözme yöntemlerini bilmesi, Güven oluşturabilmesi ve empati yapabilmesi gerekmektedir.

57 Sağlık Bakım Profesyonellerinin Mesleki Sorumluluğu;
Bireyi tanımak, bakım gereksinimlerini belirlemek, Bu gereksinimleri karşılayacak girişimlere karar vermek, Girişimleri uygulamak ve sonuçta bireyin gereksinimlerinin karşılanıp karşılanmadığını değerlendirmektir.

58 Sağlık Bakım Profesyonelleri bu süreç içinde iletişim tekniklerini kullanır.
İletişim tekniklerinin uygun ve etkin kullanımı hasta ve diğer bireyler ile olan iletişimin başarılı olmasını sağlar. Kullanılan teknik bireyin kendini ifade etmesini kolaylaştırıyorsa buna TERAPÖTİK İLETİŞİM TEKNİKLERİ (tedavi edici-hasta yararına) denir.

59 Terapötik İletişimin Temel Öğeleri
Empati Saygı Sıcak davranma Yan tutmama İçtenlik İlişkinin şimdi ve buradanlığı

60 Önemli bir konu empati VAKA:
Acil servise, alın bölgesinde kesi olan bir bebek getiriliyor. Annesi sürekli ağlıyor, bağırıyor. Bebeği uygunsuz pozisyonda tutuyor ve dikiş atmanıza izin vermiyor. Ne yaparsınız?

61 Hangi basamakta empati yapıyoruz???
En alt basamak- DİĞERLERİ-TOPLUM Orta basamak- BEN Üst basamak- SEN

62 Hangi basamakta empati yapıyoruz???
EN ALT BASAMAK / DİĞERLERİ Senin sorunun karşısında toplum ne hissediyor? (Ayıplama) Çocuğunuz sizin böyle ağlamanız karşısında ne hissediyor? Kocaman kadınsınız, sizin böyle üstünüzü başınızı yırtmanıza bu insanlar ne der ? Sıradaki insanlar sizin bu şikayetlerinize benim zaman ayırmama ne diyorlar sizce?

63 Hangi basamakta empati yapıyoruz???
ORTA BASAMAK / BEN Senin sorunların karşısında ben ne hissediyorum? (Eleştiri, akıl verme, teşhis etme, bende de var, benim duygularıma göre… ) 3 ay önce de benim oğlumun da alnında kesi oldu hiç bir şey olmuyor merak etme. Ben de çok etkilendim.

64 Hangi basamakta empati yapıyoruz???
EN ÜST BASAMAK / SEN Senin sorunun karşısında sen ne hissediyor ve ne düşünüyorsun? (Anlamaya çalışma ve ifade et, destekle, soruna eğil, derin duyguları anlamaya çalış, yardım öner) Çok üzgün olduğunuzu görüyorum. Çok kaygılısınız. Çocuğunuz için ne kadar üzüldüğünüzü görüyorum. Size nasıl yardım edebilirim? İsterseniz sakin bir yere alabilirim. VİDEO..\ESASLAR VİDEOLAR\Empati׃ İnsan sağlığında ve tedavisinde etkin iletişim..mp4

65 A-Terapötik İletişimin Aşamaları
Oryantasyon aşaması (tanışma) Durumun tanınması İlişkinin gelişme ve ilerleme aşaması Çözülme aşaması

66 Terapötik İletişim Teknikleri-1
Kendini tanıtma Merhaba ben hemşire Ayşe. Bugün sizin hemşireniz benim Varlığını sunma Sizden biraz bilgi alıcam. Şöyle oturabilirsiniz. Aktif dinleme Hı..hıı.devam edin lütfen Soru sorma Kaç çocuğunuz var? İlacınızı bırakmaya nasıl karar verdiniz? Empati Kendinizi çok üzgün hissettiğinizi biliyorum. Oryante etme/ Bilgi verme Bugün Cuma siz dün öğlen buraya getirildiniz. Rol oynama Şimdi olsa ona ne söylemek isterdin? Geri bildirim verme Evet anladım…sonra

67 Terapötik İletişim Teknikleri-2
Gözlemleri iletme Sıkıntılı olduğunuzu görüyorum. Dün gece uyumadığınızı duydum. Elinizi yüzünüzü yıkamışsınız, çok iyi görünüyorsunuz. Sessizliği kullanma Bu konuda konuşmak size zor geliyor herhalde. Konuşmaya devam etmek ister misiniz? Yoksa ara mı verelim? Çok sessizleştiniz, ne düşündüğünüzü paylaşmak ister misiniz? Yansıtma Hasta: Eşime çok kızdım ve tartıştık Hemşire: Tartıştınız….sonra ne oldu? Açıklığa kavuşturma Ne demek istediğinizi anlayamadım…mı demek istiyorsunuz? Şu anda sıkıntılı olduğunuzu söylüyorsunuz Neler hissediyorsunuz?

68 Terapötik İletişim Teknikleri-3
Konuya odaklanma Biraz önce öğrenciliğinizden bahsediyordunuz. Gerçeğe getirme Bu ses dışardan geliyor. Şu anda hastanedeyiz. Bu ilaçlar sizin bu tür düşüncelerinizin azalmasına yardım edecek. Özetleme Konuştuklarımızı özetleyecek olursak…. Plan yapmaya cesaretlendirme Peki taburcu olduktan sonra neler yapmayı planlıyorsunuz? Karar vermeye cesaretlendirme Sizce en iyi çözüm hangisi?

69 TERAPÖTİK OLMAYAN İLETİŞİM TEKNİKLERİ

70 1-Emir verme HASTA : Bu egzersizleri yapmaktan nefret ediyorum. Bana iyi geldiğine de inanmıyorum. DOKTOR: Ben size söyleyinceye kadar hiç ara vermeden egzersizlerinizi sürdürün ve sızlanmayı bırakın. Bırakın ne yapacağınıza ben karar vereyim.

71 2- Uyarmak, gözdağı vermek
HASTA: Acaba bacaklarımdaki dermansızlık geçecek mi? HEMŞİRE: Doktorun dediklerini yapmazsan hiç geçmez tabi….Umudunu yitirirsen de hiç iyileşemezsin.

72 3-Ahlak dersi vermek HASTA: Kemoterapi almak istemiyorum İnsanı çok kötü yapıyormuş, pek de işe yaramıyormuş DOKTOR: Kocanın ve çocuklarının hatırı için onlar için onlara sevgin ve saygın için almalısın

73 4- Ad takmak, alay etmek HASTA: Bu aptal sürgüyü kullanmak yerine neden tuvalete gitmiyorum? HEMŞİRE: Prenses hazretlerine bakar mısınız. Rahatınız mı bozuluyor acaba? Bebek gibi davranma…

74 5-Yargılamak, suçlamak HASTA: Son muayeneden beri bu kadar kilo aldığım için kendimi çok suçlu hissediyorum. DOKTOR: Yediğin onca yağlı yemekler için başkasını suçlayamazsın zaten.

75 6- Öğretmenliğe kalkışmak, bilgelik yapmak
HASTA: Histerektomi yaptıramam, çok korkuyorum. Kendimi eksik gibi hissederek depresyona girebilirim. HEMŞİRE: Hayır Hayır öyle değil, sana gerçekleri anlatayım.

76 7- Belirsiz Aşırı Övgüler
HASTA: Kocam yaşlandıkça daha da unutkan oluyor, çıldıracağım. Evde her işini ben yapıyorum. HEMŞİRE: İnsanlar yaşlandıkça unutkan olurlar: Bu doğaldır. Ama size gerçekten bravo, aşırı sabırlı davranıyorsunuz, harikasınız..…

77 8- Analiz etme, yorumlama
HASTA: Gittikçe kötüleştiğimi hissediyorum. DOKTOR: Kötü olduğunuzu düşünmüyorum, çünkü sizin neden böyle davrandığınızı biliyorum.

78 9- belirsiz güven verme HASTA: Her geçen gün daha da kötüleşiyorum. Ağrılarım geçmişe göre çok arttı. HEMŞİRE: her şey düzelecek merak etmeyin. Endişelenecek bir şey yok.

79 10- Sözünü kesmek, oyalama, konuyu saptırma
HASTA: Tüm yaşamım boyunca kendi kendime baktım. Şimdi başkalarına muhtaç olmak beni üzüyor. Çünkü… HEMŞİRE: Özgür bey bir tansiyonunuza bakalım. Bu arada öksürüğünüz nasıl oldu?

80 11- Soru sormak, araştırma
HASTA: Bu hastanede en güzel hemşire sensin. Benim yeğenim var. Yeni polis oldu. Seni tanıştırmak istiyorum eğer bekarsan. HEMŞİRE: gerçekten mi? Teşekkür ederim. Ama bu nasıl olacak ki. Telefonumu verin yeğeninize o zaman.

81 12- Öğüt verme HASTA: Kilo vermek istiyorum ama çok zorlanıyorum.
HEMŞİRE: Az yiyeceksin ve spor yapacaksın hemşire video..\ESASLAR VİDEOLAR\hemşire hasta yakını ile iletişim[1].mp4

82 Teşekkürler….